Alþýðublaðið - 29.02.1948, Blaðsíða 5

Simnudagur 29. íebr- 1948.

.Allt hagnýtt. AHt til s® Éjkika fegyri ©g þægindl.
Aðalútsala á miðum er í skrifstofu Aíþýðu-
flokksins í Alþýðuliúsinu, en auk þess fásf
miðar í skrifstofu Alþýðubrauðgerðarinnar,
Laugavegi 61, í afgreiðslu Alþýðublaðsins
og hjá öllum trúnaðarmönnum flokksins
í Reykjavík.
1
i NG A R:
1. ísskáþur.
2. Þvottavél.
3. Hrærivél.
4. Rafmagnseldavél.
5. Málverk (Eyfells).
6. Átta daga skemmtiferð (fargjald og fæði).
7. Hundrað trjáplöntur.
8. Bækur M.F.A. í sldnnbandi.
9. Sögur ísafoldar, 5 bindi.
10. Far til Skotlands og heim aftur (með
eimskipi).
BLÖÐIN eru annað slagið
iað ræða um það, hvort skila
beri íslendingum hinum
forriu handritum sínum. Síð-
ast hefur prófessor Vilhelm
Grönbech riðið á það vað í
„Information" h. 9. þ. m.
Þegar þess er gætt, að fræði-
menn okkar greinir mjög á
um þetta mál, hlýtur það að
vekja athygli, er þessi mikli
og djarfmælti hugsuður kveð
íur sér hljóðs. Prófessorinn er
xrijög bölsýnn. Harin litast
um af sögulegum sjónarhóli
og lýsir yfir því, að við höf-
úm allt af verið að reyta af
okkur f jaðrirnar til að þókn-
ast náunganum. — Ættum
við. nú einnig að Iáta hin and-
legu verðmæti af hendi, er
ómögulegt að sjá, hvar slíkt
kynni að lenda.
Þegar þ'annig er á málin
litið' og sérsíaklega haft í
huga, að Danmörk hefur ráð-
ið yfir Englandi, Eystrasalts-
löndunum, Holtsetalandi, Sví
þjóð, Noregi og Islandi og
átt _ auk þess nýlendur í
Tfanquebar og Vesturindí-
lum, verður því ekki neitað,.
að veldi landsins hefur hrak-
að til muna. En hitt er vafa-
samt, hvort réttmætt sé að
kenna þetta við afturför. Ef
til vill er það einungis eðli-
Íeg' og jafnvel nauðsynleg
þróun. — [Höf. ræðir því
næst, hvernig önnur ríki, þ. á
m. England, hafa látið af
hendi- lönd o.g nýlendur. Þeg-
ar íbúum nýlendna og
. ,,háðra“ landa véx fiskur um
hrygg, una þeir ekki öðru en
að ráða,málum sínum sjálfir.j
Nú stendur sérstaklega á
jim samskipti okkar við ís-
Danskur yfirkennari um
lendinga. Fáir. munu gerast
til að halda því fram, að Is-
land hafi blómgazt undir yf-
irráðum Dan-a eða að áhrif
danskrar menningar hafi
þroskað Islendinga til sjálf-
stjórnar, er Danir hafi síðan
veitt þeim af göfuglyndi
sínu. (Lítið í Salomonslexi-
kon, ef þið trúið þessu ekki!)
Nei, íslenzk menning er jafn-
gömul okkar menningu, og
hún hefur verið svo bjarg-
föst að hún gerði Islendingum
kleift — þrátt fyrir danska
undirokun — að berjast ö.ld-
um saman þrautseigri bar-
áttu fyrir frelsi sínu, er þeir
hlutu 1918, og fullkomnu
sjálfstæði 1944. Vegna fram-
tíðarskipta okkar við Fær-
eyinga og Grænlendinga er
réttast að gera sér Ijést, að
dönsk ýfirráð á. íslandi hafa
engu síður verið þungbær og
Iamandi fyrár þjóðina þar, en
dönsk stjórn annars staðiar í
heiminum. Þarf ekki annað
en Iíta á framfarir þær, sem
orðið hafa á Islandi síðan 1918
— og bera saman við 600 ára
tímabilið, er hin danska ein-
okun seldi velferð lands-
manna á leigu hinum og öðr-
um ótíndum kaupahéðnum.
Vinátta þjóða á milli getur
lekki byggzt á öðru en rétt-
læti og sanngirni. Við getum
aldrei komizt fram hjá þeirri
HANDRITAMÁLIÐ svo-
nefnda kvað mjög vera
rætt í Danmörku um þess
ar mundir. Er haldið uppi
alIhörSum andróðri gégn
tilslökun af hendi Dana í
því máli. Margir Danir
styðja þó drengilega mál-
síað íslendinga. Þar á með
aLIiöfundur þessarar grein
ar, sem er dr. pbil Eigil
Forehammer yfirkenn-
ari í taltækni við „Mál-
haítra-skólann“ í Khöfn.
Greinin birtist í blaðinu
,,Information“ 12. þ. m.
Hún er nökkuð stytt í þýð
ingunni.
staðreynd, að Danmörk og
ísland eiga félagsbú nokkurt,
og það bú verður að gerast
upp með fulh-i virðingu fyrir
sögulegu og rnenningarlegu
sjálfstæði Islendinga. Það er
vissulega
vandkvæðum
bundið að skipta búinu, en á
því ríður mjög bæði vegna
1 samkomulags við bræðraþjóð
okkar á Islandi og réttlætis-
kennd okkar sjálfra, að skipt-
in fari fram á sómasamlegan
hátt af okkar hendi, — jafn-
vel þótt vi ð verðum eitthvað
að leggjá í sölurnar.
Með því móti hyggur pró-
fessor Grönbeeh, að við sé-
um komnir á hálan ís, og
næst ætti fyrir okkur að
liggja, að gefa öðrum hina
suðrænu kjörgripi okkar og
flytja Thorvaldsenssafnið
suður í lönd. Það ætti að
liggja í augum uppi, að hér
er ólíku sarnian jafnað. I öðru
tilfelli er um iista.verk að
ræða, sem keypt hafa veríö
í framandi lönáum til þess að
gefa okkur hugmynd um
fjarlæga og framandi menn-
ingarháttu. I hinu er um að
ræða sögulagar og menning-
arlegar minjar, sem sakir
þjóðlegs skyldleika og slðar
•af yfifdrottnun hafa lent í
okkar vörzlu. Þeim getum við
því varla haldið með siðferði-
legum rétti. Hér er um að
ræða að skipta sameign —
alveg eins og' hjón væru að
skilja — með tilliti tii rétt-
lætis við háða aðíla og sann-
gjarnar óskir og með fyllstu
virðingu á báðar hliðar. Það
er . gagnstærbt allri danskri
réttarvitund, að ætla sér,
þegar svo er komið, að nota
sér til framdráttar að Dan-
mörk hafði tögl og hagldir
meðan sambýlið varði.
Sá, sem hefur haft kynni
af Islendingum hiu síðustu
árin og skilið, hve mikið hver
einasti Islendingur leggur
upp úr handritunum, getur
ekki verið í neinum vafa um,
að handritin fýi'r eða síðar
verða ísienzk eign. Þjóð, sem
hefur barizt af svo mikiili
seiglu fyrir sjálfstæði sínu,
mun með jafnmikilli seiglu
vinna handritamálið, enda
þóftt það kynni að þurfa til
þess eina eða tvær aldir í við-
bót. Danmörk mun aðeíns
hljóta heiður af að fá nialiö
leyst fljótt og sömasarulega,
án smálegrar síngirni. Hitt
er víst, að friður verður ekk.i
um íslenzku handritin fvrr
ien skiptasamningar, rétt-
mætir, hafa hafizt um flutn-
ing þeirra til Islands. Og
skyldi einhver danskur þjóð-
ernissinni fyllast gremju yi'ir
missi okkar, — gæti hann þá
ekki svalað sál sinni með því
að minnast hins mikla skerfs,
sem Island hefur lag.t til
danskrar, andlegrar menn-
ingar? Það nægir í því sam-
bandi að minna á Thorvald-
sen og Niels E. Finsen.
eg sniifur
Til í búðinni allan daginn.
Komið og veljið eða símið.
SÍLD & FISKUR
Kaupum fuskur
Balcfurgötu 39.