Alþýðublaðið - 02.04.1948, Blaðsíða 3

Fösíudagur 2. apríl 1948.
3
Titrerin'g » supp AtrotscopoUffiic ÍMttí. ’-.''■ -•■• , v5j
ta »th supp Atroscopol<mic voru •u^pleya'Ur ■% rjo cccm . í
»f nhlorofomi. i , a
þari v»r b.itt c» ,1occn S‘pi r *lkoholi**t og b <tr .poirrior
b tátt .
TitrertA v»r neí o.l n N*0II oq v*r uruk»ó o.2?3cc«
lccn o. In !<» 01' -<*r,ii.var» o.aj^ié gr Atfupin 05 Scopolsnin.
o.2?3*o.o33^^ - o.oo'tbft qr Atropin ojj Scopolanin *
10 -.t i kkpi I um.
/sw, C, I rn
0, * 1Y??
£2 ý ■
^foTiTTT-i (0^%'u
Y,
/ ' c'
Sfc
Efnaákvörðun gerð í Laugavegsapóteki.
UNGFRÚ SELMU JÓNSDÓTTUR LIST- <
FRÆÐINGS verður fluttur í Austurbæjar- \
bíó næstkomandi sunnudag kl. 1,30 stund-
víslega.
Mun þessi fyrirlastur fjalla um nútímalist og lista-
menn. Skuggamyndir varða sýndar, litmyndir aí
nútímamáiveikum eftir Picasso o. fl. — Myndirnar
verða útskýrðar mjög ýtarlega, til þess að fólk eigi
hægara með að átta sg á því ihvað nútímalistamer.n
viija segja okkur mieð málverkum sínum.
Aðgöngumiðar fást í Bókabúð Sigíúsar Eymunds-
sonar, Austurstræti og Ritfangaverzlun ísafoldar,
Bankastræti.
Félag' íslenzkra frístundamálara.
. . Yfirheyrð bjó stundum | Hér liggur þá fyrir álit saka-
til pillur 6—12 í einu, en hún I dómarans í Reykjavík og land-
í ALÞÝÐUBLAÐSGREIN 3.
marz veitist Birgir Einarsson að
eftirlitsmanni lyfjabúða fyrir
afskipti hans af rannsóknum,
sem fram fóru í sambandi við
afgreiðslu eitraðra lyfja úr
einni lyfjabúð bæjarins fyrir
7 árum. Með því að ég annað-
ist eftirlit lyfjabúða þegar mál
þetta var á döfinni, þykist ég
hér eiga hendur mínar að verja
og það því fremur, sem máls-
meðferð varð með þeim hætti í
höndum þáverandi dómsmála-
ráðherra, að ég sagði lausu eft-
irlitinu í mótmælaskyni.
Mun ég því skýra frá gangi
málsins í stórum dráttum og
styðjast að mestu við réttar-
skjöl, en önnur opinber gögn, er
þau þrýtur. Af þessum ástæð-
um verður ekki hjá því komizt
að greina nöfn manna og stofn-
ana, er við sögu koma. Með því
eina móti er mögulegt að koma
í veg fyrir misskilning og firra.
saklausa grunsemdum.
Þrjár konur veiktust hastar-
lega eftir inntöku atroscopol-
aminþarfagangsstauta (Supposi-
toria atroscopolamica) snemma
árs 1941. Allir stautarnir, sem
eitruninni ollu, voru úr sömu
íyfjabúð fJg reyndust innihalda
margfalt tilskilið magn eitur-
efna.
Fyrsta konan kemur á Lands-
spítalann 11. febrúar, eftir að
hún hefur fengið eitrun af því
að taka einn atroscopopolamin-
staut. (Rskj. 7, samkvæmt út-
skrift úr lögregluþingbók
Reykjavíkur frá 10. apríl 1942).
Önnur er flutt meðvitundar-
laus á sama sjúkrahús 24. fe-
brúar (rskj. 3) og hin þriðja
veikist 22. marz (rskj. 6) af
staut, sem afgreiddur er út á
lyfseðil dags. 14. febrúar (rskj.
16). Hinn 27. febrúar er gerð
titrering (efnaákvörðun) í
Laugavegsapóteki á Supposi-
toria atroscopolamica. (sjá með-
fylgjandi mynd).
Landlæknir felur mér 30. maí
(rskj. 3) að athuga síðast
greinda atroscopolamin-eitrun.
Með bréfi dags. 17. nóvember
1941 (rskj. 4) skýri ég land-
lækni frá þeim rannsóknum,
sem gerðar hafa verið af Dr.
Jóni E. Vestdal efnafræðingi í
samráði við mig og sendi grein-
argerð Jóns E. Vestdal um efna-
rannsóknina (rskj. 5), og í
öðru bréfi, dags. 13. janúar
1942, geri ég grein fyrir áfram-
haldandi efnagreiningum, svo
og dýratilraunum (rskj. 11), og
hefur Jón E. Vestdal einnig
annazt þessar efnagreiningar
og skýrt frá þeim í bréfi dags.
3. jan. (rskj. 12), en ég fram-
kvæmt dýratilraunirnar.
Rannsökuð voru Suppositoria
atroscopolamica úr þrem öskj-
um. Var ein askja frá hverri
hinna þriggja kvenna, er veikzt
liöfðu af atroscopolaminþarfa-
gangstautum og fannst átttug-
faldur skammtur eiturefna í
hverjum staut.
Landlæknir skrifar lyfsalan-
um 24. nóvember 1941 (rskj.
9) og tilkynnir honum að efna-
greining hafi leitt í ljós, að í
Suppositoria atroscopolamica,
sem talin séu úr lyfjabúð hans,
hafi fundizt margfaldur tilskil-
inn skammtur af verkandi eitri.
Lyfsalinn svarar landlækni
með bréfi dags. 27. nóvember
(rskj. 10). Dregur hann í efa
að þau Suppositoria atrosco-
polamica, sem um ræðir, séu
úr lyfjabúð sinni, getur þess að
kandidat í lyfjabúðinni hafi
rannsakað atroscopolamin-
stauta, sem til eru í apótekinu,
og hafi þeir reynzt rétUr og
segir loks (orðrétt): ,,Ég hef
sýnt lyfjafræðingum be'm. er
vinna hjá mér, bréf yðar og ýt-
arlega rætt við þá um þessi at-
riði og rannsakað máíið eftir
beztu getu. Hef ég ekki getao
komizt fyrir að um mistök hjá
einhverjum þeirra geti hafa
verið að ræða . . .“
14. janúar 1942 ritar land-
læknir sakadómaranum í
Reykjavík (rskj. 1), og tilfæri
ég orðrétt eftirfarandi kafla úr
því bréfi: „Með því að eigandi
og ábyrgðarmaður þeirrar lvfja
búðar, sem böndin virðast ber-
ast að um mistök þessi, telur
sig eltki geta við þau kannazt og
virðist jafnvel tortryggja að
umræddir stautar séu úr hans
lyfjabúð (sbr. meðíylgj.andi
bréf Stefáns Thorarensen lyf-
sala, dags. 27. nóv. f. á.), en
nauðsyn ber til að komast að
sem öru.ggasíri niðurstöðu um
jafn alvarlegt mál, kemst ég,
herra sakadómari, ekki hjá að
beina því til yðar í því skyni,
að þér takið það til frekari
rannsóknar, þannig, að leitt
verði í ljós, ef unnt er, hverjir
hér eigi sök, enda verði þeir
látnir sæta viðeigandi ábyrgð.“
Réttarhöld fóru fram í mál-
inu 10. apríl 1942 í Reykjavík,
25. júlí á Bíldudal, 1. og 7.
september á Patreksfirði og 14.
október í Reykjavík. Leyfi ég
mér að tilfæra orðrétt einstök
atriði úr síðasta réttarhaldinu
(rskj. 18):
„Mættur er lyfsalinn í Lauga-
vegsapóteki, Stefán Thoraren-
sen, Sóleyjargötu 11, fæddur
31. júlí 1891 á Akureyri. Á-
minntur um sannsögli.
Yfirheyrðum voru sýndir
hinir framlögðu Ivfssðlar og
öskjurnar, rskj. 13—15, og
gerðir kunnir framburðir vitn-
anna um, að lyfin hafi verið
sótt í Laugavegsapótek. Að öllu
þessu athuguðu kveðst yfir-
heyrður telja víst, að umrædd
IjT hafi verið afgreidd í Lauga-
vegsapóteki . . .“
Mætir þá Vibeke Dam, frú.
„Hún hefur starfað í Lauga-
vegsapóteki óslitið frá haustinu
1939 og verið. allan tímann re-
septar eða yfirmaður í resept-
urnum . ..“
Hún ber meðal annars:
,, . . . Tilbúningi Suppositoria
atroscopolamica er tíðast þann-
ig háttað í lyfjabúðinni, að bún-
ar eru til 100—200 pillur í einu
og síðan er tekið af þeim til að
láta út á bá lyfseðla, sem lcoma,
en fyrir kemur að búnar eru til
6—10 pillur í einu til að láta út
á lyfs'eðil, sem þá er komið
bjó aldrei til sjálf birgðir af
pillum þessum. . . .“
Lyfsalinn fær því næst afrit
af rskj. nr. 5, 11 og 12 til um-
sagnar, en þau skýra frá rann-
sóknum okkar Jóns E. Vestdal
á atroscopolaminstautunum,
og sendir hann athugasemdir
sínar við efnarannsóknirnar 23.
október (rskj. 20). Kemst hann
að eftirfarandi niðurstöðu: ,,. . .
Samkvæmt framangreindu get
ég ekki betur séð en að rann-
sóknin gefi skakkar niðurstöðu-
tölur um styrkleika pillanna. Er
það því álit mitt að rannsóknin
sé röng og get ég ekki fallizt á
hana sem sönnunargagn í mál-
inu. . . .“
Sakadómarinn afgreiðir mál-
ið til dómsmálaráðuneytisins
29. október 1942 með eftiriar-
andi ummælum; „. . . Þess skal
getið, að í rskj. nr. 20 véfengir
lyfsalinn í Laugavegsapótek:
efnarannsóknir dr., Jóns Vest-
dals og Kristins Stefánssonar,
lyfsölustjóra, og mun því nauð-
synlegt, ef máli þessu veröur
haldð áfram, að leita álits
læknaráðs um efnarannsókn-
irnár. . . .“
Málið kemur á ný til minnar
umsagnar og svara ég með bréfi
til landlæknis dags. 2. desem-
ber. Hrelc ég þar aðfinnslur lyf-
salans lið fyrir lið og legg fram
áður nefnt plagg um efnarann-
sóknina í Laugavegsapóteki. Þá
kemur eftirfarandi umsögn
landlæknis til dómsmálaráðu-
neytisins, dags. 5. des.:
„Hér með aftur ú'tskrift af
rétt^rrannsókn um meinta
ranga lyfjaafgreiðslu í Lauga-
vegsapóteki ásamt greinargerð
Kristins Stefánssonar læknis,
dags. 2. þ. m. um gildi efna-
rannsókna þeirra, sem fram
hafa farið í sambandi við rann-
sókn þessa máls. Ég tel, að ekki
verði komizt hjá því að láta
dóm ganga í þessu máli.“
læknis og bið ég menn að lesa
hvorttvegja vandlega og bera
saman við hina röggsamlegu og
skeleggu afgreiðslu dómsmála-
ráðherrans. í september 1943
lýsir hann yfir því við okkur
landlækni, að frekari aðgerða
sé ekki að vænta í málinu, og
20. október tilkynnir ráðuneyt-
ið sakadómara, að það fvrir-
skipi ekki -frekari aðgerðir í
málinu. Að engu var rasað fyrir
ráð fram, því að ár er liðið frá
því sakadómari skilar málinu
og yngst gögn í því fullra 10
mánaða.
Eftirmál urðu þessi: Ég sagði
lausu starfi mínu sem eftirlits-
maður lyfjabúða 15. september
1943 með svofelldri greinar-
gerð: ,,. . . Ég tel að lyfsali beri
ábyrgð á rekstri lyf jabúðar sinn-
ar, og beri honum að svara til
sakar, ef einhver mistök verða,
en hann sé þó úr sökinni, ef
sannað verði, að fullgildur lvfja
fræðingur beri ábyrgð á mis-
tökunum. Um þetta álit mitt
mun yður kunnugt af munnleg-
! um samtölum, og hið sama hygg,
ég að segja megi um skrifstofu- ,
stjórá í dómsmálaráðuneytinu
og dómsmálaráðherra.
Ég hef einnig bent á það, að
ég telji tilgangslítið að fást við
lyfjabúðaeftirlit, sé þessi skiln-
ingur eigi lagður til grundvall-
ar skyldum lyfsala, og gefið í
skyn að ella mvndi ég ekki sjá
mér fært að annast það fram-
vegis.
Nú þykist ég vita með vissu,
að lyfsalinn í Laugavegsapóteki
muni ekki sóttur til saka vegna
fyrrnefndra mistaka í lyfja-
gerð, og þar með sé því slegið
föstu, að hann heri ekki ábyrgð
slíkra mistaka. Vegna þessa á-
stands sé ég mér ekki fært að
annast lengur eftirlit Iyfjabúða.
((
Hin ákveðna afstaða mín og
þó einkum harðfyigi landlækn-
is varð til þess að ríkisstjórnin
rumskaði og rak af sér slyðru-
orðið og flutti 1944 „frúmvarp
til laga um ábyrgð á lyfjagerð
og á afgreiðslu lyfja“.
í 2. grein stendur: . . Nú
verður misferli um gerð eða af-
hendingu lyfs í lyfjabúð og
stafar mönnum eða skepnum
heilsutjón af, og skal þá refsing
mælt lyfsala eða forstöðumanni
lyfjabúðar, nema það sannist,
að annar maður sé sekur og að
lyfsali eða forstöðumaður eigi
enga sök þar á. . . .“
Ekki nægði þetta til þess að
vekja þingm-enn, því þeir
svæfðu fru'mvarpið.
(Niðurlag á morgun.)
með.
:é!ag íiEemkra rafvirkja:
í Félagi íslenzkra rafvirkia verður haldinn föstu
daginn 2. apríl ( í dag) kl. 8,30 síðdegis í Matsöl-
unni, Aðalstræti 12.
Fundarefni:
1. Félagsmál.
2. Lagabreytingar
3. Kvikmyndasýning
4. Önnur mál.
Stjórn Félags ísl. rafvirkja