Alþýðublaðið - 07.10.1948, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 7. okt. 1947
ALþýðúblaðið

Henry Hálfdánarson:
ALÞÝÐUBLAÐIÐ hefur undanfarið birt nokkrar
greinar, sem rætt hafa hina umdeildu, fyrirhuguðu
síWarverksmiðjubyggingu í Örfirisey frá sjónarhól
þeirra, sem eru verksmiðjubyggingunni andvígir á
þessum stað. í dag birtir blaðið enn eina grein um
sama efni, skrifaða frá sama siónarhól- Alþýðublaðið
vill taka það íram, íil að fyrirbyggja allan misskjlning,
að það tekur ekki neina aí’stöðu sjálít með biríingu
þessara greina. En með tilliti til þess, að þessum grein-
um hefur, þótt ótrúlegt muni þykja, öllum áður verið
synjað um rúin í öðrum dagblöðum höfuðstaðarins,
hefur blaðið talið það sjálfsagða skyldu sína við mál-
frelsið í Iandinu, að veita þeim rúm í dálkum sínum.
í FREMUR RÆTINNI
GREIN í Morgunblaðinu 25-
f. m. reynir Oddur Helgason
■útgerðarmaður að ver ja fyrir
hugaðar framkvæmdir í Ör-
firisey með.niðrandj ummæl-
rum um björgunarstöð Slysa-
varrafélagsins og bátahús
Sjómannadagsráðsins þar í
eyjunni. Leyfir hann sér að
bera þá hvítmáluðu og vel
hirtu byggingu saman við
hina fyrirhuguðu síldar-
bræðslusíöð. Hann> leitar
uppi eina verstu óþverraholu
Reykj avíkurhafnar til að
láta mynda hana og tekur á
sig krók til að fá björgunar-
stöð Slysavamafélagsins í
baksýn á öllu því rekadrasli,
sem fleygt er i höfnina og
skolast á land í Örfirisey,
eins og það væri skyida Slysa
varnafélagsins að annast
sorphreinsun í bænum. Það
er ár'eiðanlegt, að ég sem
þetta rita, er búinn að
hringja oftar til heilbrigðis-
eftirlitsins út af þessum ó-
þrifr aði: en Oddur Helgason-
Örfirisey á betra skilið en að
verða einhver allsherjar ó-
þverra gróðrarstía, og ég get
fullvissað útgerðarmanninn
um það, að hafi einhver
hreyft hendinni til að
hreinsa þarma til, þá hefur
það verið fyrir tilverknað
Sjómannadagsráðsins og
Slysavarnafélagsins, en ekki
annarra.
Ég held, að þótt leitað væri
með logandi ljósi rneðal út-
gerðarmanma hjá öðrum þjóð
um, myndi ekki fyrirfirnast
neinn, sem léti sér detta í
hug að sýna björgunarstöð
fyrir sjómenn slíka óvirð-
ingu, sem Oddur gerir í áð-
urnefndri grein. 1 ofarálag
reynir hann svo að skap-
rauna sjómönnum með því,
að birla myndir af löngu yf-
irgefnum og vanhirfum tætt-
um setuliðsins og eigna þær
Sjómannadagsráðimu og
menningarlegum viðfangsefn
um þess.
Með þessari grein bcrtast
aðrar myr.dir, sem sýna þús-
undir borgarbúa safnast sam
an hjá björgunarskálanum í
Örfirisey á glöðum degi, og
gefa þær al!í aðrar hugmynd
ir um þ>essi mannvirki sjó-
manna og Slysavarnafélags -
ins og þarm hug, sem almenn
:ingur ber til þeirra- Bæði
byggingin og tækin, sem þar
eru geymd, eru eign almenn-
ings í orðsins fyllsla sluln-
ingi, byggð fyrr hars fé og
notuð til að vi'nna að hugðar-
efnum hans og hjantans mál-
um. Almenningur skilur
Dtjórni Reykjavíkur levfðu
báðar að byggð yrði: björgun
arstöð fyrir Slysavarnafélag-
ið í Örfirisey og veittu báðar
fjárstuðn;ng til þess. Fvrir
þetta hlulu .forráðamenn
bæjarins engin ámæli, held-
ur almennings þakkir. Síð-
an hefur bæjaryfirvöldin
hent það ólán, að fallast á að
byggð yrðu önnur mannvirki
þarna rétt hjá. Mannvirki,
sem almenringur telur að
beturr færi að byggja annars
staðar- Fyrir þetta hljóta bæj
aryfk’völdin auðvitað engar
þakkir.
Það ætti ekki að þurfa að
skýra það fyrir Oddi Hslga-
syni, að björgunarstöð og
róðraríbróttastöð fyrir sjó-
menn er að allra dómi alls
annars eðlis en grútar-
bræðsla inm í miðri höfuð-
bcrg landsins og ekki líkleg
til að kæfa neinn í ódaun. Ef
Oddur Helgason væri eins
kunnugur höfnúm erlendis
eirs og hanrn virðist þekkja
hafnir á Jótlandi, þá gæti
hann frætt .almenning um
það, að björgunarstöðvunum
er nærni: undantekringar ■■
laust valinn bezti staðurinn
við innsiglingu hverrar hafn
ar, og myndi er.gin hafnar-
stjórn láta sér sæma að bjóða
noklíuð lakara og enginn
myndi láta sér koma til hug-
ar að velja athafnasvæði fvr-
i-r síldarbræðslur í aðalum-
skipunar- og farþegahöfn-
inni, þegar úr svo miklu
öðru og betra er að velja.
Mér er spurn, fyrir hvern
er Oddur Helgason annars að
skrifa um þetta mál, með
þ'eirri afstöðu, sem hann hef-
ur tekið, og hvar hefur hann
þetta- og sýnir samhug sinn
og samstarfsvilja með því að
fjölmenna á þenna stað á há-
tíðisdögum Slysavarnafélags-
i-ns og sjómannadeginum og
stundum oftar, til þess að
styðja og styrkja þessa starf-
semi. Já, og jafnvel líka til að
dansa. Og úr því að við erum
arnir að tala um dansleiki,
er bezt að þeir kasti fyrsta
steiniinum, sem aldrei hafa
dýrkað þá óguðlegu íþrótt.
Vegna þeirra, er viljað hafa
bera það út, að þessir dans-
leikir í Örfirisey færu verr
fram en aðrir dar.sleikir,
leyfi ég mér að skjóta hér inn
í eftirfarandi yfirlýsingu frá
Karli Karlssyni í áfengis-
varnanefnd Reykjavíkur:
,,Mér er ljúft að votta, að
sem fulltrúi áfengisvama-
refndar Reykjavikur fór ég í
eftirliísferð á dansleiki, sem
haldnir voru í öllum sam-
komuhúsum Reykjavíkur
laugardaginn 29. maí s-1., og
reyndist danslielikurinn í Ör-
firisey vera langfjölmenn-1 notið fræðslu til slíkra full-
astur, en þar sást enginn mað
ur áberaaiidi með víni og fór
allt prúðmannlega og rólega
fram; af hinum stöðunum var
þveröfuga sögu að segja.“
Hinn stór.i skáli, sem nú
er að v’erða of lítill fyrir þau
tæki, sem hs.nn á að geyma,
er auðvitað ætlaður til alls
arnars en að dansa í honum.
þó til slíks hafi verið gripið
einstaka sinnum til að afla
tekna fyrir hið góða málefni-
Það er kannske eðlilegt, að
þeir sem mest hugsa um sinn
eigin hag, skilji ekki störf
þeirra, sem leggja á sig mikið
ómak fyrir fjöldann. Það er
nóg að m-ei:ri hl'uti almenn-
ings skilur, og hann kann að
meta það, sem fyrir hann er
gert.
Bæjarstjórn og haínar-
yrðing.a, sem hann lætu-r frá
sér fara? Helzt finrst mér
hann þa.rna vera notaður til
að klóra yfir óþrifnað ann
arra. en honum ferst þó ekki
hö-nduglega.r en það, að ó-
’prifr aður þeirra kemur æ
betur í Ijós-
Að Oddi Helgasyni hefur
orðið sú skyssa á, að blanda
byggingu Slysavarnafélags-
ins og Sjómannadagsráðsins
inn í bstta mál, muir stafa af
bví. að forseti Slysavarnafé-
lags-’rs og formaður Sjó-
mannadagsráðsins eiga báðir
sæíi í stjórn Farmanna og
fiskiinannas-ambands, sem
einarðast hefur leyft sér að
móímæla hinum fyrirh-uguðu
framkvæmdu-m og fært full
rök fyrir. Ekki af því að sjó-
mennirnir hafi, kynokað sér
óskasf í skrifslöfu vora.
við að mæla m-eð bræðslum
þar sem þær eiga við og
þeirra er þörf. Mætíu 'útgerð
armernirnir minnasl þess, að
þeir hafa óskað eftir því að
nýju togararnir væru útbún-
ir b.ræðslutækjum svo ekki
þyrfti, að fleygja einum
þriðja afla þeirra aftur ónýtt
um í sjóirn. Það er meira,
sem íslenzkir farm-enn og
fiskimenn hafa viljað fá
framgengt til hagsbcta fyrir
íslenzka útge-rðarm.enn, og í
sumu hefur þei-m orðið vel á-
gengt. Það er áreðanlegt, að
hvorki Oddur Helgason r.é
aðrir ísl-enzkir úlgerðarmenn
ættu nú nýja togara, ef Far-
manna- og fiskimannasam-
bandið hefði ekki marið Nþað
gegn með samtakamætii
sínum; erlendum inneignum
landsmanna mundi þá hafa
verið eytt í gáleysi. og óþarfa-
Ef íslanzkir útgerðarmenn
hafa ráð á því að fjandskap-
ast við Farmanna- og fiski-
mannasambard íslands, þá
veit ég ekki hverjir verða til
að rétta þeim örvandi hönd,
þegar harðast kreppir að
þeim-
Oddur Helgason minniist á,
að það séu aðallega þrjár á-
stæður til þess, að almenn-
ingur sé andvígur fyrirhug-
uðurn framkvæmdum í Örfir
isey: óþefurinn-, hin lýtandi á
sýnd mannvirkjanna og
þrengslin innan hafnarirnar.
ITvað fyrsia atriðið snertir,
treystir hann því, að sérfræð-
inga-rnir geti unr.ið eitthvað
úr lyktinni, þóít hann mætli
minnast þsss. að þetta sama
var fullyrt um stöðina á
Kletti. sem þó ællaði að kæfa
bæjarbúa í ódaun, þegar hún
fór af stað, svo aðbæjarstjórn
:i:n varð að senda Iögregluna
til að stoppa bræðsluna þar í
hvert skipti, sem vindur stóð
á bæinn. Býst ég við að lög-
regian fái þá nóg að gera,
þ-egar nýja síöðin á Grandan-
um byrjar, Þá talar hann um
að síldarbræðslan fari fram
r._.
HS* :é
■ .
ÉSilÉIs22£f

Kappróður viS Örfirisey á sjómannadaginn í sumar.
urn kaldasta tíma ársins, og
því sé engin hætta á lykt af
síldinni- Mætti. þstía verða
bendir.g til íslenzkra útgerð-
armanna, svo þeir gætu gert.
sér það ljóst, að okkur er
orðin meiri þörf á geymslu
fyrir síldina þá dagana. sem
of mikið berst að af henni,
heldur en á nýjum bræðslu-
stöðwim umfram það, sem
komið er, — og að þeim lug-
um milljóna. s-em varið hefur
verið til tómra og aðgerða-
lausra verksmiðja, hefur
verið óviturlega varið. Hvað
þrengslin í höfn'inni snerlir,
þá ættu skipstjórnarmenn-
irnir að vera dómbærari vitni
í þeim efnum hvernig á að
leggja skipi að brvggju en
þeir. sem kynn.ast slíku að-
eins í gegnu-m glugga heiman
frá sér.
Eins mæt-ti þó Oddur minn
-a-st, að sementssökkull þess-
ara nýju mannvirkja er nú
þar, sem Oddur Helgason og
aðrir útgerðarmenn hafa lag-t
skipum sír.-um til -að hreinsa
á þeim botninn á ódýrastan
hált. Það geíur verið að Odd-
ur Helgason þurfi nú ekki. að .
horfa í aurana til slíkra
hluta, en almenningur álítur
af sínu hvggjuviti að heppi-
legra hefði verið að hrúga
riður grjóti-nu utan við
G.randann en innan við hann,
Því þó-tt það hefðii: orðið jafn
dýrt, þá hefði athafnasvæði
hafnarinnar heldur aukizt en
minnkað við vikið.
Þótt hver og ein þessara á-
síæðna sé meir en nægileg iil
ao alrnenningur þvertak-i. fyr
ir að 'sætta sig við þsssa ráð-
stöfun bæjarfulltrúanna. þá
eru þó tvær aðrar ástæður,
sem ég tel mun veigameiri í
þessum efnum: Er önnur í-
kveikju- og sprengingar-
hæita fyrir bæin.n vegna
notkur.ar eldfimra efna, sem-
fylgir binni nýju síldar-
vinnsluáðferð, og. hin sá til-
kostnaður og það óþurftar-
verk, sem felsí í því að fylla
upp höfnima til að fá undir-
stöðu undir mannvirki þetta-
Það kastar fyrst tólfunum,
þegar farið er að heimta, að
byggð verði ný höfn til að af-
greiða skip í, meðan verið er
að fylla upp þá höfn, sem fyr
ir er. með þessu móti. Sjó-
mönnum hefur þóít það blóð-
ugt, að sjá miklu fé varið til
að þrengja höfni-na og fylla
hana upp með grjóti c-g inn-
fluittu semtenti, meðan skipin
liggja í 10. og 20-föIdum röð
um í þanghafinu við Ægis-
garð vegna plássieys-is.
Það er ef til vill til of mik-
ils ætlazt. að sú h-afnar- eða
bséjarstjórn, sem hingað til
hefur ekki séð þrengslin á
Reykjavíkurhöfn, hafi haffc
Si’rair.v. é ”, síðu