Alþýðublaðið - 23.01.1949, Page 4

4
ALÞYÐUBLAÐSÐ
Sunnudagur 23. janúar 1949
Útgefandi: Alþýðuflokknrlnn.
. Bitstjóri: Stefán Pjetursson.
jFréttastjóri: Beneðikt Gröndal.
Þingfréttir: Helgi Sæmundsson.
Bitstjórnarsímar: 4901, 4902,
Auglýsingar: Emilía Möller.
Auglýsingasími: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
Aðsetur: Alþýðuhúsið.
Alþýðuprentsmiðjan h.f.
Þegar benrerndar-
samnlngurinn
var gerður
ÞJÓÐVILJINN i gær flyt-
ur fyrirferSarmi'kla forsíðu-
frétt, þar sem því er ihaldið
fram, að Stefán Jóh. Stefáns-
son núverandi forsætisráð-
herrg hafi beðið um vernd
Bandarikjarma hálfu ári áður
en herverndarsamningurinn
mihi Bandaríkjanna og Islands
var gerðxn- árið 1941. Eru
upplýsingar þessar um að-
draganda herverndars amn i ngs
ins tbyggðar á frásögn Cordell
Hull, þáverandi utanríkismála
ráðherra Bandaríkjanna, en
hann gerir atburði þessara
tíma ýtarlega að umræðuefnii í
nýlega útkomnu!m endurminn
ingum sínum.
Sannarlega væri ekkert við
þvi að segja, þó að Þjóðviljinn
rifjaði upp aðdraganda her-
verndarsamningsins fyrir 8—
9 árum, ef allt væri satt og
rétt á þeirri frásögn. En þar
eð kommúnistablaðið birtir
fregn ’þessa augsýniiega aðeins
i því skyni að koma á fram-
færi við þjóðina auvirðilegum
dýlgjmn um, að eitthvert
Iaumuspil1 hafi átt sér stað
tnilli stjómarvalda Bandaríkj-
anna og íslands i sambandi
við þetta mál og reynir að
igera það að árásarefni á nú-
verandi forsætisráðhei’ra, sem
þá fór með embætti utanríkis-
málaráðh erra, verður ekki hjá
því komizt að taka það til
nánari aihugunar.
*
Það er rétt, að orðsendingar
fóru á milli' ríkisstjórna Is-
lands og Bandaríkjanna’ áður
en herverndarsanmingurinn
var 'gerður, og frásögn Cordell
Hull af þeim er rétt, svo langt
sem hún nær. En fyrirspumir
þær, sem Bandaríkjastjórn
voru sendar, áttu sér allt aðra
sögu en þá, er Þjóðviljinn gef-
ur í skyn. Þær urðu til vegna
viðhorfanna í sáðari heims-
Fyrsta íslenzka tal-, tón- og litkvikmyndin hef-
ur tekizt betur en búizt var við. — Hvað getur
Loftur lært?
KVIKMYND SÚ, sem Loftur
Guðmundsson hefur gjört og
sýnir nú í Gamla bíó við hús-
fylli tvisvar og þrisvar á degi
hverjum er miklu hetri en ég
bjóst við. Loftur tekur það skýrt
fram í formála fyrir myndinni,
að hér sé um hreina tilraun að
ræða af hans hendi og biður því
gesti að taka viljann fyrir verk-
ið og dæma tilraun hans sam-
kvæmt því. Þetta er í fyrsta
sinn, sem gerð er tilraun til að
búa hér til tal, tóna og listkvik
mynd. Hér eru nær engar að-
stæður til þess nema fögur og
margbreytileg náttúra, engin
reynsla, sáralítil tæki og sama
og ekkert fjármagn.
ÉG EFAST UM, að fyrstu til-
raunir í þessu efni annars stað-
ar liafi tekizt jafn vel — og það
þó að um meira fjármagn hafi
verið að ræða en hér var. Loft
ur gat ekki eytt miklu fé í fyr
irtækið, í fyrsta lagi er hann
ekki fjársterkur maður og gat
því ekki sóað fé í ,,sportið“ eitt
og í öðru lagi varð hann að miða
eyðslu sína við það, sem mögu
Legt væri að fá inn aftur með
sýningum hér hjá þessari fá.
mennu þjóð.
MYNDIB LOFTS eru fagrar
og ég get ekki betur séð en að
þær séu vel teknar. Þár stendur
Loftur áreiðanlega bezt að vígi
gagnvart gagnrýnendum. Það
hefur hann líka frjálsastar hend
ur. Leikarar eru allir algerlega
óvanir leik í kvikmyndum.
Undrast maður því hve vel
þeim tekst Alfred, Lárusi, Brynj
ólfi, Jóni Leós, Bryndísi Pét-
ursdóttur og raunar flestum
leikurunum, Inga Þórðardóttir
kunni eitthvað ekki vel við sig
furðulegt, þar sem vitað er, að
hún er góð leikkona í leikhús-
inu. Þarna er hún einhvern veg
in ófrjáls. Þó að alltaf sé hún
sama gullið í augum okkar karl
mannanna.
SVIÐÚTBÚNAÐI er oft á-
bótavant, en þar og í tónupptök
urini átti kvikmyndasmiðurinn
við mesta erfiðleika að stríða.
Tónupptakan er oft mjög slæm
— og þó sérstaklega tal aðallpik
andans, Gunnars Eyjólfssonar,
annars batnaði þetta þegar á
leið’,myndina. Ég er sannfærður
um, að Lofti tekst betur með
næstu mymd. Hann hefur með
þessari aflað sér dýrmætrar
reynslu — og nú fær hann betri
tíma til undirbúnings. Ef til vill
tekst honum og að snúa út úr
gjaldeyrisnefndinni eitthvað af
því efni ; og eitthvað af þeim
tækjum -sem hann vanhagar
mest um.
EFNI MYNDABINNAB er
létt og þó tekið úr íslenzku þjóð
lífi. Þrátt fyrir það þó að ekki
sé mikill mergur í því og bók
menntalega séð sé það léttmeti,
er ég handviss um, að almenn.
ingi þykir gaman að því, og að
myndin muni því ganga hér —
og annars staðar á landinu að
minnsta kosti eins lengi og þær
revýur, sem lengst hafa gengið.
Ég vil óska Lofti til hamingju
með þessa fyrstu kvikmynd
hans. Það nær ekki nokkurri
átt að dæma þessa tilraun til
kvikmyndatöku með saman.
burði við aðrar kvikmyndir,
sem hér eru sýndar. Hér er um
tilraun að ræða og þessi til-
raun hefur tekizt betur en hægt
var að búast við.
Á UNDAN MYNDINNI eru
sýndir smáþættir úr næstu kvik
mynd Lofts. Virðist sem þar sé
um að ræða einhvers konar rev
ýumynd,’ með, þáttum úr skemmt
analífi Reykjavíkur. Þar syngja
ungar stúlkur, Georg og Konni
tala saman, piltur leikur á
harmoniku o. s. frv. Ég hygg,
að hyggilegra hefði verið fyrir
Loft að byrja starf sitt á svona
mynd. Hún krefst ekki mikils
sviðsbúnaðar, ekki mikilla leik
arahæfileika og ekki mikils fjár
magns. Hins vegar gat hún gef
ið góða rsynslu um marga hluti.
í SAMBANDI VIÐ þessa
myndarþætti vil ég segja það,
að mér féll hálfilla að ungu
og fallegu stúlkurnar skyldu
syngja amerískan slagara. Vel
hefðu þær mátt syngja íslenzk
dægurljóð. Ég vissi ekki lengi
vel, hvort hér var um að ræða
íslenzkar eða amerískar blóma. j
rósir, svo vel sungu þær á ame-1
rísku. En þetta er ef til vill
bótfyndni hjá mér. Kannske
syngja stúlkurnar fleiri lög •—
og þá íslenzk. Við fengum held
ur ekki að sjá nema þrjá smá-
þætti úr þessari næstu kvik-
mynd Lofts Guðmundssonar. *
Ungbarnavernd Liknar, Templ
arasnndi 3, er opin á þriðjudög
: urrt, fimmtudögum og föstudög
um kl. 3.15—4 síðd.
óskast til að selja merki Heilsuhælissjóðs
N.L.F.I. og afmælisrit félagsins á morgun.
Góð sölulaun. Afgreiðsla í Matstofunni,
Skálholtsstíg 7.
S.G.T. (Skemmlifélag géðfemplara).
Gömlu dansarnir
að Röðli klukkan 9 síðdegis.
Aðgöngumiðar á sama
stað frá kl. 8. Sími 5327. Húsinu lokað kl. 10.30.
Öll neyzla og meðferð áfenigis stranglega bönnuð.
Þeir garðrækfendur
í Reykjavík er óska eftir að fá áburð og útsæði
hjá Reykjavíkurbæ, þurfa að senda pantanir
sínar fyrir 10. febrúar n.k.
Ræktunarráðunautur Reykj avíkur.
Hóforbáfur
25 til 30 tonna mótorbátur óskast tiL kaups
strax. Upplýsingar gefur
SIGURGEIR SIGURJÓNSSON, hrl.
Aðalstræti 8. — Sími 1043.
Uígerðarmenn, skipsfjórar.
Ii.f. Kirkjusandur er kaupandi að nýjum fiski
til frystingar. ■— Talið við eða símið undir-
rituðum.
BJÖRN ÓLAFS, sími 81480.
VALDIMAR ÞÓRÐARSON, sími 4480.
Kaupum tuskur.
Álþýðupfentsmigjan hJ<
Auglýsið í Alþýðublaðlnu
styriöldinni á umrædd'um
tíma eftir að Bretland átti í
vök að verjast fyrir hinum sig-
tursæiu herskörum þýzka naz-
ismans. Öryggi íslands var í
hættu. Þetta kom bezt í ljós
nokkrum mánuðum eftir að
orðsen'dingar þessar fóru milli
stjómarvaldanna í Washing-
jton og Reykjavik. Þá sneri
sendiherra Breta í Washing-
ton sér til Bandaríkjastjórnar
og tilkynnti henni, að ísland
Þjóð,viljinn' fer algerlega
villur vegar, þegar hann held-
ur því fram, að hér hafi verið
um eitthvert laumuspil að
ræða. Ákvörðunin um þetta
rriál var að sjálfsögðu tekin af
ríkisstjóminni í heild, og
þingmönnum stjórnarflakk-
j anna var vel kunnugt um
þessar orðsendingar, svo að
þær voru sendar með fullri
vitund alþingis. En af skiljan.
legum ástæðum voru þing-
væri í yfirvofandi hættu fyr-
ir þýzkri innrás, og upp úr
því var herverndarsamningur-
jnn við Bandaríkin gerður.
menn kommúnista ekki 'hafðir
með í ráðum um þessi mál. Is-
lenzkir kommúnistar voru serii
sé um þessar mundir dyggir
málsvarar þýzku nazistanna,
enda var griðasáttmáli Hitlers
og Stalins þá enn í gildi og
árás Þjóðverja á Rjússland
enn efcki komin til sögu.
*
Arrnars er það tilgangslaust
fyrir kommúnista að ætla nú
að efna til æsinga út af her-
vemdarsamningum við Banda
ríkin. Þegar hann var á sín-
um táma ræddur á alþingi,
kvað Brynjólfur Bjarnason
það ekki vera eftir teljandi
fjn-jr okkur íslendinga, þótt
landið yrði hertekið af Banda-
ríkjunum, ekki einu sinn þótt
hér yrði „skotið án mj^unrt,
ar“, ef það aðeins yrflk til
’þess, að „Rússum yrði veitt
virk afktoð í baráttu þeirra
við Þjóðverja". Þá var sem sé
érás Þjóðverja ó Rússland haf
in- og griðasáttmáli Hitlei’s og
Stalins orðin pólitísk skrítla.
Hervemd Bandaríkjanna var
með öðrum orðum þörf og góð
að dómi kommúnista, ef hún
gæti orðfð tfi ejnhvers gagns
fyrir Rússa. Hitt kkipti þá
engu máli, þótt hér yrði „sfcpt
ið án miskunnar“.
Það voru þannig fcommún-
istar einir, sem höfðu hags-
flokkar hugsuðu hins vegar
muni erlends rfkis í huga í
sambandi við hervemdarsamn
inginn við Banidaríldn. Aðrir
um öryggi Islands og afkomu
þjóðariimar á válegustu tím-
um, sem yfir heiminn hafa
dimið. Fyrir Stefáni Jóh. Stef-
ánsyni vakti ekki það, að hér
yrði „skotið án miskunnar“ í
þjónustuskyni við erlent ríki
eins og Brynjólfur Bjarnason
var fús til að sætta sig við,
heldur að gerðar yrðu ráðstaf-
anir til var.nar því, að skot-
hríð og sprengjuvarp kæmi
hér til sög;u.