Alþýðublaðið - 05.02.1949, Blaðsíða 6

8
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Laugartíagur 5. febrúar 1949.
AÐSENT BRÉF
Herra ritstjóri!
Ég er einn þeirra, sem hlusta
oft á útvarpið, —• veit raunar
ekki sjálfur hvers vegna —, en
geri það samt. Ég hlusta bæði á
íslenzku stöðina og þó éinkum
erlendar stöðvar; mér þykja er-
lendu próigrömmin mikið
skemmtilegri og með meiri
menningarblæ. Að vísu skil ég
ekki nein erlend tungumál svo
neinu nemi, nema þá helzt
dönskuna, og satt að segja finnst
mér prógrammið þaðan lítið
betra heldur en það íslenzka, —
og nú vil ég leyfa mér að spyrja:
Hvernig stendur á því, að ekki
fást neinir almennilegir
skemmtikraftar að íslenzka- út-
varpinu? Stöndum við útlend-
ingum virkilega svona langt að
baki hvað alla menningu snert-
ir? Ég segi það satt, að ég óska
þess oft heitt og innilega, að ég
kynni erlend tungumál, bara til
þess að ég gæti notið útvarps-
prógrammanna þaðan.
í fyrrakvöld var ég að hlusta
á þáttinn um íslenzkt mál. Ég
er þeim manni að mörgu leyti
þakklátur fyrir frjálslyndi hans,
sem kom hvað bezt í ljós, þegar
hann var að ræða um orðið
, grjúpán“, sem hann sagði að
mundi vera írskt að uppruna,
en hefði verið noíað svo lengi,
að það hlyti að teljast gott og
gilt íslenzkt orð. Það er einmitt
það. Ef við, samkvæmt þessu,
notum eitthvert erlent orð, eða
orðsafbökún nógu lengi verður
það, eftir þessu, góð og gild ís-
lenzka. Þetta hlýtur að spara
bæði kennurum og öðrum, sem
eru haldnir ofstækisfullu hatri
til erlendra orða í málinu, mik-
ið umstang og armæðu. Þá er
bara spurningin, hversu lengi
eitthvert orð þarf að hafa verið
notað til þess að hafa unnið sér
íslenzkan ríkisborgararétt. Um
það atriði þarf nauðsynlega að
setja einhver lög eða ákvæði,
eftir að skipuð hefði verið
nefnd til að athuga málið. Auð-
vitað gæti svo alþingi samt sem
áður veitt orði og orði fullan
ríkisborgararétt í hvelli, ef þing
menn álitu þau einstaklega
sniðug. En nóg um það. Þessi
sami maður var síðan að minn-
ast á ensku danslagatextana,
sem hann taldi okkur engan
sóma að syngja. Þar held ég a£
hann hafi farið út af laginu.
Fyrst og fremst er töluverð fyr-
irhöfn að þýða textana eða
yrkja kvæði við lögin, í öðru
lagi er miklu örðugra að syngja
íslenzku heldur en ensku, ef
maður ier með munninn fullan
■af tyggigúmmíi, — og í þriðja
lagi er ekkert hægara en að
láta þetta vandamál leysast fyr-
irhafnarlaust af sjálfu sér ....
syngja bara ensku textana nógu
oft og nógu lengi, þá verða þeir
samkvæmt grjúpánsjögmálinu,
íslenzkir með tímanum. Ég
kunni til dæmis ákaflega vél
við það, þegar stúlkurnar úr
kennaraskólanum sungu enska
texta í kennaraskólaþætti unga
fólksins síðast liðinn þriðjudag,
við lagið, sem áður hefur verið
oftast notað við kvæðið: „Ég
vitja þín, æska“. Mér fannst
það undirstrika svo einkenni-
lega vel hið tilgangslausa of-
stæki eins ræðumannsins 1 garð
orða eins og „helló“. sem hann
taldi eitt af þeim óþjóðlegu
leifum frá setuliðstímabilinu,
sem okkur væri nauðsyn að
losna við......
Ég held, að ég hafi þetta nú
ekki lengra að sinni, en ef til
vill hripa ég yður línu seinna,
ef mér finnst ástæða til.
Sólong.
Hlustandi Lmtd.
GENGIÐ UNDIR LEKA
í ráði rhun nú vera að leigja
Norðmönnum hið aldraða skip
.,Hæring“. Er hins vegar sá
ljóður á, að skipið_ hefur ekki
fengið haffærisskírteini, ein-
hverra orsaka vegna, sennilega
af því, að enn'hefur ekki kom-
izt til tals að selja það til Fær
eyja, og er því ekki um annan
kost að velja en að fara land-
veg með skipið. Þetta hefur orð-
ið til þess, að háværar deilur
hafa risið á milli stjórnmála-
flokka á þingi um það. hverja
leið beri að fara með skipið.
Krýsuvíkurleiðin mun hafa ver-
ið nefnd í því sambandi, en ó-
víst samt, hvort hún kemur til
greina.
Kaupum fuskur
Baldursgötu 30.
Lesið Alþýðublaðið i
Vicki Baum
HOFUÐLÁUS ENGILL.
J
leiðin til undankomu. Og þann-
ig. vildi það til, að ég komst
beint í þá aðstöðu, sem síðar
leiddi til hins skoplega misskiln
ings, að veslings Albert lagði
mig í gröfina. einmitt þegar ég
var að byrja að skilja, hvað
lífið hafði að bjóða.
Ég stóð á þröskuldi herbergis,
sem virtist hafa verið æílað sem
búningsherbergi fyrir gýðjurn.
ar og go'ðin í skrúðgöngunni;
þar voru speglar, búningar,
blúndur og hýjalín, gylltar súl-
ur og allt skraut og gl.ingur
fyrir kjötkveðjuhátíðina. Þar
var einnig legubekkur.
Á legubekknum hafði ungfrú
Guermontagne breitt úr sér .í
yndislegum stellingum, og fyrir
framan hana kraup veslings Al.
bert og skeytti ekkert um rykið,
sem settist á bera leggi hans og
hné. Höfuð hans hvíldi í kjöltu
Guermontagne og hún laut ein.
mitt ofan að honum, rétt að því
komin að kyssa á hið þunna
rauðleita hár hans með lárviðar
sveignum úr pappír. Þegar hún
rétti úr sér, kom hún auga á
mig, þar sem ég stóð við dyrn.
ar. Hún rak upp hálfkæft óp,
og við það hvarí eiginmaður
minn úr þessari stellingu sinni
sem „snillingurinn kysstur af
menntagyðjunni", og snéri sér
í áttina til mín, fölur og horfði
á mig vantrúaður og sakbitinn
á svip.
Þetta var allt mjög skoplegt
og yfir sig viðkvæmt, og sf mér
hefði verið öðruvísi innan-
brjósts, liefði ég hlegið að því.
En nú stamaði ég út úr mér
vandræðalegri afsökun og flýtti
mér burt.
Veslings Albert náði mér í
miklu óðagoti frammi á gang-
inum.
„Ég fullvissa þig, Clarinda;
það er ekki eins og þú held-
ur; ég sver það við drengskap
minn. Ég fullvissa þig' um. að
Annabella er saklaus —“ stam-
aði hann út úr sér.
„Það gerir ekkert til, góði,“
svaraði ég. „Mig langaði bara
til þess að segja þér, að ég er
að fara heim af dansleiknum.
Vertu svo góður að bera fram
afsökun mína, en mér er svo
hræðilega illt 1 höfðinu. Góða
nótt.“
Ég hristi hann af -mér og
hljóp burt úí löng, illa lýst
göngin. Dyrnar að stiganum
stóðu í hálfa gátt. Ég klöngrað-
ist upp þrepin; það var dimmt'
þarna og hlýtt; og allt í einu
fann ég, að ég var í fangi Fe-
lipes.
„Jæja —“ sagði ég og gat
varla náð andanum.
„Jæja?“ sagði hann og beið.
„Ertu enn þá hérna?“ spurði
ég kjánalega. i
,Já, ég er enn þá hérna. Þú
verður aldrei laus við mig',
aldrei,“ svaraði hann.
Þrem dögum eftir þetta
kvöld sat ég við hrörlegt borð
undir kvistglugganum á einasta
gestaherberginu á y,Rauða gelt-
inum“ í Otternfurt og var að
reyna að skrifa kveðjubréf til
veslings Alberts.
Otternfurt var þorpið, sem ég
hafði farið til einu sinni, á
þennan ógleymanlega uppskeru
dansleik, og ..,Rauði gölturinn“
var eini staðurinn, sem mér
hafði dottið í hug, að ég gæti
mætt Felipe í laumi. Hann var
farinn frá mér niður, til þess
að spyrja, hvort póstvagn til
Erfurt færi þar fram hjá og
hvenær, og tryggja okkur sæti
í honum. Áður en hann kom til
þessa móts hafði hann skilið ,
eftir allt sitt skraut; hann hafði,
ekki komið í einkavagni sínuni, ]
og hann hafði heldur ekki kom- j
ið með neinn farangur með sér. |
— Þetta var allt vel í pottinn ,
búið og með mestu leynd.
Hann var alveg nýfarinn,. en
eimurinn af honum, aðsópsmikl- j
um og áköfum. virtist enn þá
fylla herbergið. Loftið virtist
enn þá titra eftir umrót og hita
næturinnar, sem lá að baki okk-
ur. Ég horfði á rúmið. og mér
fannst það eins og horfa aftur á
mig með hinum slæga svip þess
samseka. Verin voru óhrein og
upplituð, nýnan hnúskótt, og
brakið í þessu gamla skrifli
hefði getað truflað elskendur.,
sem ekki hefðu verið eins
brennandi og ég og Felipe. í
gluggakistunni stóð sprungið
leir-þvottafat. ekki miklu
stærra en undirskál, og á beru
trégólfinu lítil vatnskrukka,
margspengd saman með vír. Á
borðinu fyrir framan mig stóð
beyglaður látúnskertastjaki
: hálfbrunnu tólgarkerti. Það
voru tveir stólar; á öðrum
þeirra lá hárburstinn mlnn og
greiðan svo kyrfilega, ásamt
sjalinu mínu og hattinum, eða
öllu fremur sjali Babettu og
hatti — því að ég hafði kornið
til þessa stefnumóts klædd í
þröngan upphlutinn og' bláa
pilsið af herbergisþernu minni.
Á hinum stólnum stóð litli bauk
urinn með silfurduftinu, sem
Felipe bar í hárið á sér. Upp við
rúmið síóð sverðlð hans. og
svarta hempan hengd,á það. Við
öyrnar lágu ; ferðatöskurnar
okkar. hlið við hlið, og það var
eitthvað við útlit þeirra, sem
benti á að ákvörðun hefði var-
ið tekin.
| Úti fyrir var þokuloft, og
hreykin hæna var að gagga.
Það var líkast því sem hún
j hefði aldrei verpt 'eggi fyrr og
1 vildi láta allan heiminn vita um
þetta dásemdarfyrirbæri, og
lengra frá barst' þungur niður-
inn í regnbólginni ánni, hin
' djúpa rödd vorsins, sem hafði
fylgt okkur alla nóttina.
Þegar á allt var litið, þá var
sviðið aumlega skreytt, þar sem
fram hafði farið hinn ævagamli
leikur: fyrsía ástarnóttin, full-
kominn, með forspjalli og eftir-
mála skoplegum atriðum og al-
varlegum, skýringum, grun-
semdum, hléum, vaxandi ákafa
og minnkandi, vandræðaskap
og hetjuskap, æsandi ósamræmi,
töfrandi sarnræmi og ekki svo
fáum undraverðuni niðurstöð-
um. Og þó, þrátt fyrir allan
sinn örnurlega óþrifnað, haíði
þetta herbergi stundum virzt
vera fullt af ysmiklum hóp af
goðum, skógarguðum o.g dísum,
líkamar þeirra samanslungnir,
eins og ég hafði séð á sumum af
eirstungunum, sem Goethe hafði
komið með frá ítalíu. Lágt loft-
ið hafði lyfzt af og opnazt inn
í endalausa akra og lundi fu.lla
af fornum leyndardómum, og
skáhallir veggirnir höfðu
breytzt í hitabeltisskóga, hina
silfurbláu frumskóga, se'ni Fe-
lipe hafði hvíslað í eyra mér
um, þar sem fuglar svifu um
hljóðlaust á igríðarstórum rauð-
um vængjum og slcrautfiðrildi
í og kólibrífuglar settust á van-
j trúaðar varir mínar.
j Þetta hafði verið nótt mikilla
■ og lrraustlegra afreksverka og
furðulegra uppgötvana fyrir
mig, og konan sem lagzt hafði
/
ÚRN ELDING
MYNDASAGA ALÞYÐUBLAÐSSNS

*c3. U.S. Paf. Ofí.
AP Naw-sfeðíUfes.
ORN: Hún svífur um sviðið eins og
fiðrildi.
KARI: Og teygir út ar.gana eins og
kónguló
— — Æ já!