Alþýðublaðið - 07.04.1949, Blaðsíða 5

Fimmtudaginn 7. apríl 1949.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Úígáfuráð: Stjórn S

fullfrúa á fandsjjf
Ritstjóri: Ingólfur Kristjánsson.
Stefán Gunnlaugsson:

UNGIR jafnaðarmenn í
Danmörku efna til landsþings
í Odense dagana 16.—17. þessa
mánaöar og hafa þéir boðið
stjórn Sambands ungra jafnað-
armanna á fslandi að senda
fulltrúa á þingið.
í Nbregi hafa ungir jafnað-
armenn ákveðið að efna til
Iandsmóts, og verður það í Os-
ló dagana 5.—8. maí. Hafa þeir
einnig boðið fulltrúa héðan á
mótið.
Samband ungra jafnaðar-
manna mun taka þessum boð-
um, ef unnt verður að koma
því við, en ennþá hefúr ekki
verið ákveðið hverjir mæta
fyrir hönd sambandsins á hvor-
um stað.
Fréttir af félögum
FUJ í Reykjavík hélt árshá-
tíð sína 1. apríl síðastliðinn.
Var hún vel sótt og fór mjög
vel fram. Mánudaginn 4. apríl
hélt félagið almennan fund,
þar sem rædd voru ýms innan-
lands mál, meðal annars dýr-
tíðarmálin, og urðu umræður
fjörugar. Félagið mun á næst-
unni halda annan fund þar sem
dýrtíðarmálin verða til fram-
haldsumr^eðu. •
FUJ á Siglufirði hefur haldið
uppi öflugri félagsstarfsemi í
vetur og ríkir þar mikill áhugi
í stjórnmálunum. Hafa ungir
Ejafnaðarmenn þar gengið svo
nærri ungum sjálfstæðismönn-
um að undanförnu, að sjálfstæð
ismenn hafa séð sig neydda til
að mæta þeim á opinberum
kappræðufundi, og skorað á þá
að mæta á sameiginlegum fundi
og hafa ungir jafnaðarmenn
fúslega orðið við þeirri áskor-
un, og mun fundurinn verða
fyrir. páskana.
jMinningarspjöld j
^ Jóns Baldvinsonar forseta ?
i@st á eftirtöldu-m stöðum: •
^Skrifstofu Alþýðuflokksins.)
^Skrifstofu Sjómannafélags ?
S Reykj avíkur. Skrifstofu V.:
.S K.F. Framsókn. Alþýðu- (
5 brauðgerðinni Lau-gav. 61. ^
Ú Verzlun Valdimars Long, (
jjHafnarf. og hjá SveinbirmS
^Oddssyni, Akranesi. S
Minningarspjöld
Barnaspítalasjóðs Hringsms
eru afgreidd í
Verzl. Augustu Svendsen.
Aðalstræti 12 og i
Bókahóð Austurbæjar.
BREZK ALÞYÐA háði
langa, harða og árangursríka
baráttu fyrir stjórnmálalegu
lýðræði. í dag er ríkisváldið í
höndurn þings, sem kosið er af
almenningi í frjálsum kosning-
um. En baráttan fyrir efnahags
Legu lýðræði stendur enn yfir.
Einkaframtakið, sem ekki telur
sig ábyrgt gagnvart neinu öðru
en sjálfu sér. hefur ennþá mikil
völd í efnahagsmálum þjóðar-
innar. Völd þess eru yfirgrips-
mest þar sem það stjórnar þýð-
ingarmiklum atvinnugreinum,
eða þar sem því hefur tekizt að
skapa sjálfu sér einokunarað-
stöðu á sumum. sviðum fram-
leiðslumála þjóðarinnar. Á með
an einkaframtakið hefur slík
völd, þá hefur mannkynssagan
sannað að almenningi hlotnást
ekki það efnahagslega lýðræði,
sem skapar örugga atvinnu og
sómasamleg lífskjör fyrir alla.
Það er þess vegna álit jafnað.
armanna, að þessi umfangs-
miklu völd einkaframtaksins
skuli fengin í hendur mönnum
sem eru ábyrgir gagnvart hin-
um kjörnu fulltrúum á löggjaf-
arþingi þjóðarinnar.
Þjóðnýting atvinnutækja er í
sjólfu sér ekki takmark, heldur
leið til að tryggja hagsmuni
alþýðunnar. Jafnaðarmenn á-
líta að velferð almennings á
sviði atvinnu- og efnahagsmála
krefjist betri, jafnari og örugg-
ari lífskjara. Þjóðnýting er að-
eins réttlætanleg að svo miklu
leyti, sem hún skapar slík skil-
yrði.
KOSNINGA-
STEFNUSKRÁIN 1945.
í sefnuskrá brezka Alþýðu-
flokksins fyrir þingkosningarn-
ar árið 1945 var það skýrt tek-
ið fram, að næði flokkurinn
völdum. myndi hann þjóðnýta
Englandsbanka, kolaiðnaðinn,
þýðingarmestu samgöngutæki
landsins, framleiðslu rafmagns
og gass og stáliðnaðinn. Það
var einnig vitað, að hann
myndi koma á fullkomnum al-
þýðutryggingura og breytingum
á skipul-agi flug- og símamála.
sem miðaði í áttina að algerri
þjóðnýtingú þessara tækja.
Þessar voru því þjóðnýtingar
áætlanirnar, sem bæði stuðn-
ingsmenn og andstæðingar Al-
þýðuflokksríkisstjórnarinnar,
sem mynduð var eftir kosning-
arnar 1945, bjuggust við að
hún myndi gera tilraun til að
framlívæma. En það voru
margir af síuðningsmönnum
hennar, sem vonuðu að hun
myndi gera meira og margir
andstæðingar hénnar vonuðu
að hún myndi ekki standa við
gefin loforð. Flestum var hiris
vegar fullljóst hvað ríkisstjórn-
in ætljiði að gera. Hetíni hafði
verið gefið fullt umboð til þess
að framkvæma þá stefriu, sem
ákveðin va i í stefnuskrá Al-
EFTIRFARANDI grein
um þjóðnýtingu atvinnu-
tækja á Bretlandi og þjóð-
nýtingaráform brezku jafn,
aðarmannastjórnarinnar hef-
ur Stefán Gunnlaugsson frá
Hafnarfirði skrifað fyrir
asskulýðssíðuna, en hann
dvelur nú við háskólanám í
Englandi.
Eggprf G. Þorsfeinsson:
Eggert G. Þorsteinsson
flutti eftirfarandi ræðu á
árshátíð Félags ungra jafn_
aðarmanna í Reykjavík 1.
apríl 1949.
FYLGJENDUR jafnaðarstefn
unnar hafa oft staoið á alvar
legum tímamótum hvað snertir
framtíð, stefnu þeirra og lífs_
möguleika hinna helgús.tu hug
sjóna þeirra. Hugsjóna, sem
I þéir eru óg voru staðráðnir í
. að framkvæma hvað, se-m yfir
' kynni að dynja. Við þuríuift
: heldur ekki að leita langt til
1 þess að komast að raun um,
hversu .gífurlegan mótblástur
lýðræðissósíalisminn átti við að í
! etj,a á fyrstu árum sínum og
j allt til dagsins í dag. í fyrstu
' af hinum römmu afturhaldsöfl
um og síðan af hinum æsinga
i sinnuðu byltingarmönnum,
I kommúnistum, sem tvívegis
i voru staðráðnir í að ganga af
iíffÉÉjfeéi. i íslenzka Alþýðuflokknum dauð
um. Hér á ég við klofniriga þá,
sem kommúnistar stóðu fyrir ár
ið 1930 og átta árum síðar eða
árið 1938.

Stefán Gunnlaugsson.
fyrir kosning.
þýðuflokksins
arnar.
FRAMKVÆMD
STEFNUSKRÁRINNAR
Harðar umræður og deilur
um þjóðnýtingarframkvæmd-
irnar hafa stöðugt átt sér stað
síðan Alþýðuflokkurinn kom
að völdum. Hverju þjóðnýting-
arfrumvarpi jafnaðarmanna
hefur verið heilsað af spámönn
um íhaldsins með tilbreytingar.
lausum reiðilestri um hrun.
Þeir sögðu að kolaiðnaðurinn
geti aldrei verið rekinn með
góðum árangri, nema forstjór-
arnir hefðu von um hagnað af
rekstrinum og væri ógnað með
gjaldþroti, ef illa gengi. Álit
Englandsbanka myndi stórkost
Það er algjört einsdæmi að
flokkur, sem ekki er stærri en
Alþýðuflokkurinn með rúma
12 000 kjósendur að baki sér,
| eftir því, sem síðustu kosning
ar sýndu, skyl-di standa af sér
slíka brotsjói. Mér er óhætt aS
fullyrða, að hver hinna flokk
anna hefði þar með verið úr
sög-unni. En uudirstöður Alþýðu
flokksins stóðu og standa enn
ófúnar.
Ekki verður svo rætt eða
skrifað um vöxt og viðgang A1
þýðuflokksins íslenzka, að ekki
fylgizt þar að saga verkalýðs
hreyfingarinnar. Fyrstá stéttar
félagið, sem vitað er að stofnað
hafi verið hér á landi, var skip_
stjóra. og útgerðarmannafélag
ið, stofnað árið 1883, í þeim
tilgangi að stöðva heimtufrekju
háseta. Árið 1883 er því mark
vert fyrir þær sakir, að þá ból
ar fyrst á því, að atvinnurekend
ur eru farnir að hafa ótta af há_
væru.m kröfqm launþega sinna
um bætt kjör. í beiriu áfram
haldi ,af þessu er svo verkalýðs
og sjómannafélagið Bára stofn
að í nóvember 1904, en áður
höfðu þó prentarar stofnað
fyrsta verkalýðsfélagið 4. april
1897. Það, sem er einkennandi
fyrir stofnun prentarafélagsins
og stofnun Bárunnar, er að þeir
lega veikt. ef bankastjórarnir , menn’. sem f>,rst °S fremst stuði
i yrðu gerðir ábyrgir gagnvart I u®u að stofnun þessara felaga,
' fjármálaráðunevtinu. Fluíning-, voru Þá nýkorftnir frá Dan_
| ur á vörum og farþegum mörku> en Þá voru þar miklir
myndi stöðvasí ef frumvarpið umbrotatímar á sviði stjórnmál
| um þjóðnýtingu á nokkrum ?nna- T- d- er danski Alþýðu
1 samgöngutækjum næði fram iiokkurinn stoj.naður 1871.
að ganga. En Englandsbanki ^Töfn^ þeirra manna, sem hæst
var þióðnvttur og hélt áfram ðer r stofnun þessa félags og
starfsemi sinni. Járnbrautirnar stofnun Dagsbrúnar í ársbyrjun
voru einnig þjóðnýttar og þærí1906' eru ASúst Jósefsson, Jón
.stöðvuðust heldur ekki. Og ti! Baldvinsson og Þorvarður Þor
að sýna hve rangt spámenn L
varðarson.
haldsflokksins höfðu fýrir sér,'| Löngu eítir stofnun þessai a
þá hélt kolaframleiðslan áfram féla§a er stofnað f7rsta °afnað
1 armannafélagið á Island, á Ak
ureyri árið 1915, fyrir atbeina
Ólafs Friðrikssonar, hins góð_
’kunna baráttumanns. Á Akur
eyri nær einnig fyrsti frambjóð
andi j afnaðarmanna kosningu
að au.kast. Með hjálp þjöðnýí-
íngar kolaignaðarins hafa
brezkir’ námaverkamenn átt
einn stærsta þátt í að tryggja
efnahagslega endurreisn iands-
íns eftir styrjöldina.
Brezka stjórnin gétur með sama ár 1 bæjarstjórn Akuréyr
Eggert G. 2*orstemsson.
steinn Erlingsson skáld, sem
jafnframt var einn helzti hvata
maður að stofnun Verkalýðsfá
lags Seyðisfjarðar, 1. maí 1897.
Þorsteínn Erlingsson var ein_
lægur jafnaðarmaður og kunn
ugir segja, að hann hafi lesið
„Socialdemokraten“, blað
danskra jafuaðarmanna, allt
fram til síðusut stundar. Verk
Þorsteins í bundnu og óbundnu
máli, tala og ótvírætt máli lýð
ræðisins og og sósíalismans.
12. marz 1906 er svo íslenzki
Alþýðuflokkurinn og Alþýðu
sambandið -stöfnað í Reykjavík,
Framh. á 7. síðu.
Svar óskasl frá
sahrii sagt, að méð því að fv’gja
þeirri stefnu, sem ákveðin var í
arkaupstaðar; en það var Erltng
ur Friðjónsson. En fýrsti maður
inn, sem raunverulega rökstyð
(Frh. á 7. síðu.) ur jafnaðarstt.-fnuna er Þor_
4.
IIVERS VEGNA vilja
komniúnistar endilega stjórn
arskipti .og þingrof núna?
Þaff skyldi þó aldrei yera af
eftirfarandi:
1. Áff batnandi horfur eru
á trvggingu afvinnulífS-
ins?
2. Af.því að Marsballaffstoð-
in á sinn þátt í því?
3. Að þrátt fyrir óhagstæff-
an fiskafla hefur tekizt
aff lækka skuldahrúguna
erlendis, sem safnazt hafffi
í stjórnartíff kommúnista?
Af því aff gengislækkun-
in og verffhruniff er ekki
komið, sem þeir hafa svo
mjög óskaff eftir?
5. Af því aff verkalýffurinn
og launþegar hafa ekki
treyst þeim lengur fyrir
heildarsamtökum sínum?
6. Af því að tekizt hefur aff
leysa verkfölliri, sem þeir
bundu svo miklar vonir
viff, til þess að steypa rík_
isstjórninrii?
7. Kemur ykkur svo til hug-
ar, kommúnistar góffir,
að þið getið sýknað ykkur
af ákæru alþjóffar af
skrílslátunum viff alþing-
ishúsið með því aff kenna
þaff ,,gamlaárskvöldsungtif
lingunum“, cins og Sigfús
Annes Sigurhjartarson
•Sfrgffi svó gáfuiega á
sunnudagirin s.l.? Finnst
ykkur ljósmyndir frá að-
förum ykkar viff alþingis-
húsiff 30. márz sánna, aff
þar hafi unglingar veriff
aff verki?
Kolbeinn ungi.