Alþýðublaðið - 11.05.1949, Síða 6

6
ALÞVÐUBLAÐIÐ
Miðvikudagur 11. maí 1949.
Frú Dáríður
Dulkeims:
„ANDLEGA HREYFINGIN“
Ávarp til Jjjóðarinnar.
Elskulegir landar mínir!
Enn einu sinni sný ég mér til
ykkar, og enn einu sinni í
djúpri, sálrænni alvöru. Og það
get ég sagt ykkur, án þess ég
vilji nokkurn hræða eða
nokkrurn hóta, að nú ríður á
því, að þið takið málaleitun
minni af skilnirsgi. Mergurinn
málsins er nefnilega sá, að við,
sem tilheyrum þessari þjóð, er-
um stödd á ákaflega viðsjár-
verðum krossgötum, og það
sem merkilegast er við þær
krossgötur er það, að allar göt-
urnar fiórar liggja beint til
glötunar. Fyrir taragðið er eng-
in þeirra gangandi fyrir sálrænt
fólk, og þess vegna ekki um
annað að gera fyrir okkur, sem
þeiín gæfusama ílokki tillieyr-
um, en brjóta okkur nýja leið,
sem Iiggur í gagnstæða átt við
allar hínar.
Að undanförnu höfum við
nefnilega alltaf verið að fjar-
lægjast meir og meir allt and-
legt og sálrænt. Þjóð vor hef-
ur hugsað allt of mikið um það,
sem hsegt er að þukla og þreifa
á, og þó alveg sér í lagi hefur
hún hugsað um peninga, sem að
vísu eru mjög þarfir og góðír,
þegar um samskot til sálrænna
fyrirtækja er að ræða, og á ég
þar t. d. við andlegu höllina, —
en annars ákaflega varhuga-
verðir og ósálrænir í eðli sínu.
Og svo höfum víð líka hugsað
allt of mikið um íínar íbúðir og
fín húsgögn og annað þesshátt-
ar, sem allt er ósálrænt, að mað-
ur ekki tali um ýmisskcnar ó-
þarfa, óreglu, óhóf og lúxus,
sem allt saman er stórhættulegt
fyrir sálrænan þroska manna.
Og ef við höldum áfram á þess-
ari braut, eða öllu heldur þess-
um brautum, er okkur bara voð-
jnn vís, því þegar einbáran rís,
er önnur vís“ eins og segir í
vísunni.
Neið — við svo búið má ekki
standa. Njáll og Bergþóra voru
sálrænt fólk, en heilsalarnir
okkar og þeir, sem aka í Ixus-
bilum, og ungt fólk, sem setur
á kaffihúsum og öansar jitter-
Vicki Bau
HOFUÐLAUS ENGILL
búkk, er allt ákaflega ósálrænt
fólk. Hér verður, eins og ég hef
alltaf sagt, eitthvað að gerast.
En það er bara ekki sama.hvað
gerist. Hér verður að skapast
voldug hreyfing, — sálræn
hreyfing: „Andlega hreyfingin"!
Elskulegu landar! Tökum nú
höndum, vorum andlegu hönd-
um saman og ryðjum nýja leið.
Ég mundi kalla það „fimmtu
leiðina", ef það minnti ekki
alltof mikið á fimmtu herdeild-
ina. Sköpun volduga hreyfingu,
sem hefur það að takmarki að
við yfirgefum smátt og smátt
allt það, sem tefur okkur á
vorri sálrænu braut; ég á samt
ekki við, að við eigum að hætta
að búa í góðum íbúðum, á með-
an við getum leyft okkur það,
eða liætta að nota þvottavélar
Og ryksugur, en við eigúm að
búa. „andlega11 í finum íbúðum,
— ég veit ekki hvort þið skilj-
ið mig, — ég meina, að við eig-
um ekki að láta íbúðirnar eða
þægindin hafa nein áhrif á
okkur; við eigum að láta, sem
við sjáum þetta ekki og vitum
ekki a£ því. Við eigum að vera
andlega óbundin af þessu öllu
saman, það er nefnilega það.
Þegar við ökum í luxusbíl, eig-
um við ekki að vita fremur af
því, heldur en við ækjum í
hjólbörum. Það er heila málið.
Og nú er það hreyfingin.
Hún verður að vera voldug og
sterk eins og skáldið segir í
kvæðinu. Við verðum að hefja
óróður. Við verðum að fá að
koma fram í útvarpinu, og ef
oklcur verður ekki Ieyft að
koma þar fram á vegum hreyf-
ingarinnar, verðum við bara að
smygla áróðrinum inn í daginn
og veginn, ltvæðaupplesturinn,
búnaðarmálaþáttinn og jafnvel
dansmúsikkina, ef ekki vill
betur. En auðvitað verðum við
að fara mjög fínt í þetta og forð-
ast til dæmis ljótt orðbragð, að
ég nú ekki tali um allar óeirð-
ir. Og þegar Iireyfngin er orð-
in nógu sterk, gætum við ef til
vill breytt henni í félagasam-
tök, sem stæðu að sálrænu fram-
boði, með það fyrir augum að
komast í odddafstöðu einhvers-
staðar, og verða „litli flokkur-
inn“, sem ræður öllum úr slit-
um.
Þeir, sem hafa áhuga fyrir
þessu, geta sent mér nöfn sín
í lokuðu umslagi. Þagmælsku
er heitið.
í andlegum friði.
Dáríður Dulheims.
Við fórum ekki af baki, en lét-
um hestana stanza þétt saman,
og þeir teygðu fram snoppum-
ar og fóru að þefa af grasinu
og bíta syf julega í dimmumni.
„Þeir hafa loksins ákveðið
að láta til skarar skríða," sagði
Quaile. „Þeir ætla að lýsa yfir
sjálfstæðinu í janúar, við hina
miklu árlegu markaðshátíð í
San Juan de Lagos. Það er
mjög hentugt vegna þess, að
þarna eru Mexikanar og Indí-
ánar vanir að safnast saman í
hópa, og við höfum nægan
tíma til að allt verði vel undir-
búið og skipulagt. Það er líka
nógu langt frá höfuðborginni,
og áður en það bærist yfirvöld-
unum til eyrna, yrði allt klapp-
að og klárt á friðsamlegan
hátt. Fimm mánuðir eru þar
til við getum tekið saman
pjönkur okkar og farið heim.
Ég get varla beðið eftir því,
að heyra þig tala þýzku við
ömmu mína.“
Ég fann frið og rósemi þess-
arar stundar á hörundi mínu,
streyma um líkama minn og
fram í fingurna, sem snertu
blómin, og inn í hjarta mitt.
„Eigi mun hann heldur vera
reiður eilíflega," bergmálaði í
huga mér. „Svo langt hefur
hann fjarlægt syndir vorar frá
oss.“ Ég strauk hár mitt frá
andlitinu á mér og brosti til
Quaile. ,
„En hve garðurinn þinn er
orðinn fallegur, glókollur!11
sagði hann. „Það veit trúa mín,
að Neville hafði aldrei svona
fallegan garð. — Holá •—
gestir?“ gi'eip hann fram í
fyrir sjálfum sér, þegar hófa-
tak heyrðist á trébrúnni, eins
og hestur Væri á liarða stökki.
Hann stökk á fætur til að cpna
hliðið fyrir gestinum.
En maðurinn, sem Ieit út
fyrir að vera þjónn einhvers,
kom ekki inn fyrir. Hann fór
aðeins af baki og átti stutt
samtal við Quaile við hliðið,
og svo sveiflaði hann sér á
bak aftur og hleypti af stað,
hulinn reykskýi. Hesturinn
hafði verið löðrandi af svita
og maðurinn fölur í andliti og
dölckflekkótt skyrtan af svita,
þar sem hún tolldi við bakið
á honum.
Quaile stóð kyrr við opið
hliðið í þungum þönkum, með
hökuna niðri á bringu. Að
endingu lokaði hann þungri
hurðinni og setti járnslá fyrir.
„Hvað var þetta? Slæmar
fréttir?“ spurði ég.
Hann horfði á mig, en virt-
ist ekki sjá mig. Hann settist
niður og tók upp Biblíuna
aftur, annars hugar, án þess að
Iesa hana. Hann lagði hana
frá sér aftur, tók kalda pípuna
út úr sér og beit fast í munn-
stykkið.
„Bert,“ sagði ég. „Hvað hef-
ur komið fyrir?“
„Veiztu hvernig það er,
þegar sprengja springur í
námu, áður en mennirnir hafa
komizt örugglega undan?“
sagði hann loksins, þegar hann
rauf þessa eftirvæntingarfullu
þögn. „Þegar hún springur af
einhverri vangá eða, einhverj-
um galla í kveiknum eða púðr-
inu? Það er andstyggilegt og
hættulegt, þegar það kemur
fyrir. Og það er einmitt það,
sem hefur komið fyrir núna.
Mér líkar það ekki; mér líkar
það alls ekki.“
„Slys? í Esperanza?“
„Enn þá verra. Aílt hefur
sprungið, löngu áður en tími
var til. í Querétaro, í San Mi-
guel; ef til vill í Guanaxuato
líka. Ég verð að ríða til borgar-
innar og komast að því.“
„En í hamingjunnar bænum
— eða máttu ekki segja mér
það?“
„Ég vil ekki að þú flækist í
það meira en nauðsyn krafur,
úr því að atburðirnir hafa tek-
ið svo skyndilega rás; þar að
auki var þessi náungi svo æst-
úr, að hann ruglaði þéssu öllu.
En það virðist sem yfirvöldin
hafi íengiö vitneskiu um sam-
særið, að skipanír um að taka
alla foringjana fasta hafi verið
gefnar, og að Hidalgo hafi lát-
pð., undan ögruninni og sé
kominn af stað með nokkur
hundruð af Indíánunum sín-
um. Ekki samt á flótta, ekki
íéil að fela sig, heldur tilbúinn
til að byrja bardagann.“
-.ý ' „En hvernig — hvað — hver
njósnaði um okkur? Hver hef-
úr komið þessu upp?“
Ég reyndi að herða mig upp
og taka í mig kjark.
„Mér myndi þykja mjög
gaman að fara til landsins þíns
með þér, en —“
„En hvað er til fyrirstöðu?“
.,Þú hefur ekki beðið mín
svo lengi, Quaile. Og —“
„Jæja. Ég bið þín núna,“
sagði hann, og í þokun i gat
ég séð hann taka ofan. „viltu
giftast mér? Og lifa með mér
alla tíð?“
„Já, — en það er dálítið; —
þú hefur aldrei spurt mig um
fortíð mína. —“
„Hvað er það, sem nokkru
varðar? Þú varst ung og sak-
laus herbergisþerna og Con-
treras tældi þig. Hann gengur
svo í augun á kvenfólkinu, að
hann gæti jafnvel tælt hana
móðursystur sína.“
„Það er nú ekki svo einfalt.
Það er löng saga, sem ég þarf
að segja þér. —“
„Ekki núna, glókollur. Þú
hefur heila fimm mánuði til
að segja mér sögu þína. En
ekki núna.“
Hann tók í taumana á
Peggy og dró hana svolítið nær
og ég fann, að hryssan hans
nuddaði sér upp við fótinn á
sér. Iiann hvíldi hönd sína á
hálsinum á henni, og hann var
enn með hattinn sinn í hinni,
og svo beygði hann sig niður
og kyssti mig, siðsamlega og
Idaufalega. Andlit hans ,var
s\mlt og rakt, og ég varð að
venja mig við lyktina af píp-
unni hans. Það er ekki svo
slæmt; ég venst því, hugsaði
ég. Ég vil eignast börn. —•
Hanarnir gólu og sólin var ris-
in, þegar við komum til Mingo
Creek. Þetta var fagur, svalur
morgun seint í ágúst 1810.
Sextánda september bar upp
á sunnudag, kyrrlátan. og heið-
an. Á dökkbláum himnihum
voru þrjú eða fjögur gáskafuíl
hvít ský. Yfir húsagarðinum
hvíldi' kyrrð hvíldardagsins.
Ég var að binda upp blómin
mín og Bert Quaile sat á svöl-
unum, hafði vínglas við hlið-
ina á sér og var að lesa orð
guðs fyrir Loro, sem elskaði að
heyra biblíuna lesna. Hann
sofnaði oft undir hinum sef-
andi lestri heilagrar ritningar,
eins og gamall bóndi í kirkju,
en hrökk upp undir eins og
Quaile hætti að lesa og sagði
„Amen!“ Það var eina órðið,
sem hann lærði af Quaile.
,,— Drottinn er réttlátur við
alla þá, sem undirokaðir voru
— Drottinn er mískunnsamur
og veglyndur, seinþreyttur til
reiði og auðugur af miskunn-
semi,“ las Quaile. „Hann mun
ekki alltaf deila við oss, og
ekki mun hann heldur vera
reiður eilíflega. Hann hefur
ekki alltaf breytt við oss í
samræmi við syndir vorar og
(VIYNDASAGA ALÞVÐUBLADSINS
ÖKN ELDING

ÖRN; Nú verðum við að raða upp
flutningskössunum, sem við urð-
um að varpa útbyrðis, þannig, að
þeir sjáist vel úr loíti.
FORINGINN: Hvað er í þessum
kössum?
ÖRN: Mjög mikilsverð sýnishorn
af leir og grjóti.
FORINGINN: Þá ætti þetta að vera
hættulaust. Arabarnir stela ekki
grjóti.