Alþýðublaðið - 11.11.1949, Qupperneq 4

A L f>Y Ð LJ B LAÐ! Ð
FösíUdágur 11. nóverrtber 1949.
Útgefandi: AlþýSuflokkurinn.
Ritstjóri: Stefán Pjetursson.
Fréttastjóri: Benedikt Gröndal.
Þingfréttir: Helgi Sæmundsson.
Ritstjórnarsímar: 4901, 4902.
Auglýsingar: Emilía Möller.
Auglýsingasími: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
Aðsetur: Alþýðuhúsið.
Alþýðuprentsmiðjan h.f.
Svarfasfi bleffurinn
ÞAÐ er segin saga, að Morg-
unblaðið og bæjarstjórnar-
meirihlutinn fá áhuga fvrir
sjúkrahúsmálum Reykvíkinga
fjórða hvert ár — nokkrum
vikum fyrir bæjarstjórnarkosn
ingar. Þá er mikið ritað og
rætt af íhaldsmönnum um
nauðsyn aukinna sjukrahúsa í
höfuðstaðnum og fyrirheit gef-
in urn framkvæmdir, ef Reyk-
víkingar geri svo vel og fram-
lengi völd Sjálfstséðisf'.okks-
ins í bæjarstjórninni eirtu
sinni enn. Þessi saga endurtek-
ur sig við allar bæjarstjórnar-
kosningar af þeirri einföldu
ástæðu, að bæjarstjórnaríhald-
ið í Reykjavík sýnir enga við-
leitni til þess að efna þessi
kosningaloforð sín eftir kosn- ■
ingar. Þá sofnar það á loforð- J
unum og rumskar ekki fyrr en 1
fara á að kjósa til bæjarstjórn-
ar á ný. Þá loksins rýkur bað
upp með andfælum, tekur lof-
orðin frá síðustu kosningum
undan koddanum, blæs af þeim
fjögurra ára ryk og hampar
þeim frammi fyrir kjósendum
einu sinni enn!
Bæjarstjórnarkosningar fara
fram í byrjun næsta árs. Morg
unblaðíð er líka vaknað til vit- (
undar um, að ástandið í sjúkra-
húsmálum Reykvíkinga ss ó-
viðunanlegt. Sjálfstæðisflokk-
urinn ætlar að gera sér lítið
fyrir og kippa þeim í lag, ef
hann fær völd sín í höfuð-
staðnum framlengd við kosn-
ingarnar í janúar. En þetta eru
bara sömu skrifin og birtust í (
Morgunblaðinu fyrir síðustu
bæjárstjórnarkosningar og
hafa birzt í því við bæjarstjórn
arkosningar undanfarinna ára
síðan það hóf göngu sína. Það
er verið að endurtaka sömu
loforðin og jafnan áður með
það fyrir augum að fá aðstöðu
til að svíkja þau einu sinni
enn!
Morgunblaðið heldur því
fram, að sjúkrahússkorturinn
í Reykjavík sé sök ríkisvalds-
ins. En það virðist ekki hafa
hugmynd um, að bæjarstjórn
höfuðstaðarins eigi hér ne.inn
hlut að máli. Ihaldið segir, að
,,sjálfstæðisstefnan“ hafi ráðið
lögum og lofum í Reykjavík
allt frá því að Ingólfur Arn-
erson nam hér land. En „sjálf-
’ Etæðisstefnan“ í sjúkrahúsmál-
um höfuðstaðarins er sannar-
lega ekki til að miklast af.
Staðreyndirnar liggja fyrir, og
dómur þeirra er óvefengjan-1
legur. Reykjavíkurbær rekur!
tvö ófullkomnustu sjúkrahús
landsins: Hvíta bandið og Far-
sóttahúsið. Það er allt og
sumt. Önnur afskipti hefur í-
haldsmeirihlutinn ekki af þess-1
um málum haft nema að fella
úrbótatillögur minnihlutaflokk-
anna, jagast við ríkisvaldið og
flíka frammi fyrir Reykvíking (
um við sérhverjar kosningar ,
fögrum loforðum, sem það syík
ur svo á einu kjörtímabilinu
eftir annað!
í tilefni af skrifum Morg-
unblaðsins um þessi mál er
ekki úr vegi, að það gefi les-
cndum sínum við tækifæri kost
á að bera saman hlut Reyk-
víkinga og íbúa annarra kaup-
staða landsins varðandi sjúkra-
húsmálin. Hvað eru mörg
sjúkrarúm í Hafnarfirði, ísa-
firði, Vestmannaeyjum og á
Akureyri, svo að nefndir séu
fjórir stærstu kaupstaðirnir ut-
an Reykjavíkur? Hvað eru
sjúkrarúmin í Reykjavík
mörg? Hvað þyrfti að liggja
eftir Hafnfirðinga, ísfirðinga,
Vestmannaeyinga og .Akureyr-
inga á sviði framkvæmda í
sjúkrahúsmálum til þess að
þeir stæðu jafnfætis Reykvík-
ingum, sem bæjarstjórnar-
meirihlutinn hefur af lands-
kunnri rausn sinni miðlað
Hvítabandinu og Farsóttahús-
inu sem sjúkrahúsum. Þetta er
kjarni málsins, og væntanlega
stendur ekki á Morgunblaðinu
að birta samanburðinn réttan
og sannan. Það ætti að koma
þessu smáræði í kring fyrir
bæjarstjórnarkosningar, því að
umræddur samanburður verð-
ur sannarlega óljúgfróð heim-
ild fyrir fólkið, sem gengur að
kjörborðinu í janúar til að
kjósa nýja bæjarstjórn, —
bæði fyrir Reykvíkinga og
íbúa annarra kaupstaða lands-
ins.
*
Það væri vissulega ástæða
til þess að ætla, að Sjálfstæð-
isflokkurinn ætti litlu fylgi að
fagna meðal læknastéttarinnar
í Reykjavík. En honum hefur
tekizt furðanlega að afla sér
fylgis og áróðursfulltingis ým-
issa lækna, þrátt fyrir frammi-
stöðu sína í sjúkrahúsmálum
bæjarins. Nú hefur honum
bætz-t úr þeirra hópi nýr liðs-
maður, sem samið hefur íyrir
Morgunblaðið langa ritsmíð
um sjúkrahúsmál Reykvík-
inga. Væri ástæða til þess að
rita ýtarlega um tilefni henn-
ar og ýmis þau atriði, sem höf-
undurinn gerir að umræðu-
efni, en slíku verður ekki við
komið um sinn. Hins vegar
verður ekki hjá því komizt, að
geta ályktunar höfundarins,
svo furðuleg er hún og fjarri
lagi. Hún er sú, að Sjálfstæð-
isflokkurinn þurfi að fá fram-
lengt meirihlutavald sitt í
bæjarstjórn Reykjavíkur, eða
með öðrum orðum áframhald-
andi aðstöðu til að svíkja kosn-
ingaloforð sín um úrbætur á
sviði sjúkrahúsmála höfuðstað-
arins!
Það er skiljanlegt, að Morg-
unblaðið sýni b æjarmálunum
áhuga fyrir kosningar. Það má
auðvitað ekki minna vera um
málgagn bæjarstjórnarmeiri-
hlutans. Hitt er vægast sagt
ósvífni, að það skuli hetja
kosningabaráttuna með blekk-
ingarskrifum um sjúkrahús-
málin, svartasta blettinn á
samvizku bæjarstjórnaríhalds-
Þýzkar kvikmyndir. — Biðraðimar við skó-
verzlanirnar. — Svartigaldur. — Reynslan af
antabus erlendis og hér heima. — Lygasögur á-
hyrgðarlausra manna.
xns.
Umræður um ufan-
ríkismál f brezka
þinginu efSir viku
UMRÆÐUR um utanríkis-
mál fara fram í brezka þing-
inu á fimmtudag í næstu viku,
( og verður Ernest Bevin, utan-
I ríkismálaráðherra, frummæl-
andi af liálfu jafnaðarmanna-
( stjórnarinnar.
j Er búizt við, að Bevin muni
við þetta tækifæri gera fund
utanríkismálaráðherra Vestui’-
veldanna í París að umræðu-
efni og gefa skýrslu um störf
hans og árangur.
TJARNARBÍÓ hefur útveg-
að sér allmargar þýzkar mynd-
ir til sýninga, og er sú fyrsta
þeirra „Gullna borgin“, sem
ætti fremur að heita „Drauma-
borgin“, sýnd þessa dagana.
Þýzkar kvikmyndir þóttu hér á
árunum alltaf góðar, leikurinn
er oftast eðlilegri en maður á
að venjast, persónurnar ekki
eins uppstiltar og málaðar, ekki
eins mikið af glansi og glitri, og
sögumar teknar oft úr daglegu
lífi fólksins.
AÐ VÍSU er þessi mynd ó-
sköp hversdagsleg. Stórbónda-
dóttir, sem er skotin í verk-
fræðingi en fær ekki fyrir pabba
sínum, stelst til borgarinnar og
lendir þar í klónum á flagara,
hröklast ólétt heim og hendir
sér í fenin. Maður er búinn að
sjá hundrað. myndir og lesa
hundruð sagna með líku efni
og næstum því sama endi, svo
að þetta hrífur ekki. En þarna
er fallegt fólk og náttúrlegt
flest.
ÞAÐ ER hins vegar fagnaðar
efni, að hingað eru fengnar þýzk
ar myndir, þá höfum við úr
meira að velja, en bezt væri að
fá nýjar þýzkar myndir, því að
athyglisvert verður að kynnast
þeim nýju viðhorfum, sem Þjóð
verjar hafa nú við að eiga og á-
sem er hreinlegast að rannsaka

ÞJÓÐVILJINN hefur síðan á
kosningadaginn verið furðu-
lega þögull um kosninga-
bombu Sigfúsar Sigurhjartar-
sonar, „saltfiskshneykslið“,
sem hann taldi sig vera að
fletta ofan af í útvarpsum-
ræðum stjórnmálaflokkanna
fyrir kosningar, síðara kvöld
þeirra, þegar aðeins ein stutt
ræðuumferð var eftir og því
lítill sem enginn tími til
andsvara. En í gær er Þjóð-
viljinn aftur að minna á þetta
mál og brígzla öðrum flokk-
um, þar á meðal Alþýðu-
flokknum, um að hafa þagað
um það. Segir Þjóðviljinn þó,
að ritstjóri Alþýðublaðsins
hafi „tekið afstöðu með salt-
fisksmönnum í útvarpsráði",
eins og hann orðar það, með
því að greiða því atkvæði þar,
að hálfopinber stofnun, sölu-
samband íslenzkra fiskfrain-
leiðenda, fengi að gera at-
hugasemd í útvarpinu við
árás Sigfúsar Sigurhjartar-
sonar á sölusambandið í út-
varpsumræðunum!
AÐ þessu tilefni gefnu þykir
Alþýðublaðinu rétt að benda
á, að framkoma Sigfúsar Sig-
urhjartarsonar í þessu máli
var síður en svo til þess fall-
in, að gera sakargiftir hans
sennilegar. Það vekur ekki
tiltrú neins hugsandi manns,
þegar slíkar sakargif.tir cru
fram bornar rétt fyrir kosn-
ingar, og þar að auki í póli-
tískum útvarpsumræðum,
sem rétt eru að verða á enda,
þannig, að augnablikið er
bersýnilega valið með það
fyrir augum, að hvorki sé
tími né tækifæri til andsvara.
Það er því ekki nema mjög
eðlilegt, að menn hafi tekið
saltfiskshneykslissögu Sigfús-
ar Sigurhjartarsonar með
fullkominni varúð. Og furðu-
leg ósvífni er það af Þjóð-
viljanum, að brígzla meiri-
hluta útvarpsráðs, þar á með-
al ritstjóra Alþýðublaðsins,
um að hafa tekið afstöðu með
öðrum aðilanum gegn hinum
í þessu máli, þó að hann
leyfðj sölusambandi íslenzkra
fiskframleiðenda að gera hóg-
væra athugasemd í útvarpinu
við málflutning Sigfúsar Sig-
urhjartarsonar. Sjálfur hafði
Sigfús notað útvarpið til allt
annars en hógværrar árásar
á sölusambandið; og var það
eftir það ekkert annað en sið-
ferðisleg skylda útvarpsins,
sem á að sýna fyllstu óhlut-
drægni, að birta athugasemd
sölusambandsins. Útvarpsráð
tók með því enga afstöðu til
málsins. Það leyfði aðeins að
staðhæfing fengi að koma
fram í útvarpinu á móti stað-
hæfingu. Það taldi, að undan-
teknum fulltrúum kommún-
ista og Framsóknar, ekki sætt
að meina sölusambandinu
mál í útvarpinu eftir að á það
hafði verið ráðizt þar.
HITT er svo allt annað mál,
hvort það væri ekki rétt af
dómsmálastjórn landsins, a'5
láta fara fram rannsókn á
sakargiftum Sigfúsar Sigur-
hjartarsonar til þess að hið
sanna í þessu máli komi óve-
fengjanlega fram. Því að
jafnvel þótt Sigfús hafi flutt
mál sitt þannig, að menn hafi
haft fulla ástæðu til að taka
hneykslissögu hans með
mestu varúð, þá er það þó allt
af nokkurt alvörumál, að um-
boðsmaður sölusambands ís-
lenzkra fiskframleiðenda
skúli vera sakaður um að
hafa notað sér aðstöðu sína
til þess að hagnazt um milljón
ir á því að vera bæði seljandi
og káupandi íslenzks saltfisks
suður á Ítalíu. Og með því
að um þetta er skírskotað til
skýrslu til sölusambandsins
frá öðrum umboðsmanni þess
erlendis væri það fyrir allra
hluta sakir hreinlegast, að mál
þetta yrði upplýst til ful'ls
með rannsókn, enda þótt
mönnum þyki það undarlegt,
að Sigfús Sigurhjartarson
skuli ekki hafa hreyft því
fyrr, þareð upplýst hefur ver-
ið, að honum hafi verið
skýrsla sú, sem hann studdist
við, kunn fyrir mörgum mán-
uðum síðan.
lirifum þeirra. Austurbæjarbíó
sýndi eina nýja þýzka kvik-
mynd fyrir nokkru og íjallaði
hún um baráttuna við svarta-
markaðsbraskarna. Það var at
hyglisverð kvikmynd og merki
leg.
UNDANFARNA DAGA hafa
verið miklar biðraðir við ýmsar
skóverzlanir. Aðallega munu
verzlanirnar hafa verið að selja
gúmmístígvél og bomsur. Fyrir
nokkru gerði ég fyrirspurn um
þessar nauðsynlegu vörutegund
ir, og var mér þá sagt, að svo
mikið lægi af þessum vörum á
hafnarbakkanum, að þegar þær
kæmu, myndu þær fullnægja
markaðinum. Annað hvort hef-
ur þetta reynzt rangt, eða að enn
er ekki allt komið til verzlan-
anxia.
ÉG SÉ ENGIN önnur ráð en
að fara að skammta gúmmískó-
fatnað, ef það þá bætir nokkuð
úr. Konur standa í biröðunum
3—5 klukkustundir og margar
fá ekki neitt. Hins vegar kaupa
sufnar mörg pör og eru nú dæmi
til þess að sumar stelpur eiga
jafnvel þrennar bonsur í þrem
ur litum. Það er eins og að eiga,
við svartagaldur að fást við
þessi mál. En flestum hlýíur að
renna til rifja, að sjá konur
standa núna á morgnana í kuid
anum klukkustundum saman og
fá svo ekki neitt.
ÉG LAS nýlega í dönsku blaði
um umræður, sem farið höfðu
fram í bæjarstjórn Kaupmanna
hafnar. Þar var frá því skýrt,
að í sjúkrahúsum borgarinnar
væi’i farið að lækna áfengissjúk
linga með hinum kunnu anta-
bus-pillum. Fyrir nokkru var
allmikið rætt um þetta lyf gegn
éfengisjúkdómum hér og fyrir
atbeina áfengisvarnanefnda var
það fengið hingað og ýmsir hafa
notið þess. Sögur ganga um það,
að það hafi reynzt ákaflega mis
jafnlega. Og er það ekki tiltöku
mál.
í SJÚKRAHÚSUM Kaup-
mannahafnar, þar á meðal í
Komunehospitalet, hefur reynsl
an orðið sú, að helmingur sjúkl
inganna hafa fengið lækningu.
Hér er sagt að flestir sem hafi
notið lyfsins hafi ekki fengið
neina lækningu, en þetta mun
vera kerknismál ábyrgðar-
lausra manna. Vitanlega er lyf-
ið ekki annað en hjálpariyf. Það
er augljóst, að það getur ekki
annað en aðeins stutt veikan
vilja sjúklingsins til þess að
berjast á móti fýsninni.
MIKILL FJÖLDI drykkju-
sjúklinga vilja berjast gegn
nautninni, en þpir eru misjafn
lega sterkir. Lyfið hjálpar þeim,
ef þeir gæta þess að neyta þess
undireins og þeir finna að fýsn-
in er að læðast að þeim. Maður,
sem árum saman hefur verið
drykkjumaður, og þó alltaf skil
ið háskann, sagði við mig í
haust, að sér hefði gefizt bezt,
að hafa lyfið ætíð við hendina
og taka það undireins og hann,
(Frh. á 7. síðu.) ,