Alþýðublaðið - 18.01.1950, Side 4

4
ALÞÝftUBLAÐIÐ
Miðvikudagar 18. janúar 1950.
Úígefandi: Alþýðuflokkurinn.
Ritstjóri: Stefán Pjetursson.
Frétíastjóri: Benedikt Gröndal.
Þingfréttir: Helgi Sæmundsson.
Ritstjórnarsímar: 4901, 4902.
Auglýsingar: Emilia Möller.
Auglýsingasími: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
Aðsetur: Alþýðuhúsið.
Alþýðuprentsmiðjan h.f.
„SfóríbúðaskaHur"
Framsóknar
ÍHALDSBLÖÐIN eru nú
orðin svo rökþrota í umræðun-
um um bæjarmál Reykjavíkur,
að þau reyna að gera sér póli-
tískan mat úr ógæfu Fram-
BÓknarflokksins. Svo sem kunn
ugt er hefur Framsóknarflokk-
urinn undir forustu Rannveig-
ar Þorsteinsdóttur flutt á al-
þingi frumvarp um svokallað-
an stóríbúðaskatt, en raunar
er hér um réttnefndan smá-
íbúðaskatt að ræða. Þetta frum
varp hefur að vonum vakið
mikla athygli og talsverða reiði
meðal bæjarbúa. Þess vegna
hafa íhaldsblöðin gripið til
þess auvirðilega bragðs að
staðhæfa, að hér hafi verið
Etofnað til samsæris þriggja
flokka gegn Reykvíkingum,
sem íhaldið skríður fyrir skjálf
andi af kosningahræðslu. Full-
yrti Morgunblaðið fyrir nokkr
um dogum, að stóríbúðaskatt-
ur Framsóknarflokksins yrði
strax eftir bæjarstjórnarkosn-
ingar samþykktur af Fram-
sóknarflokknum, kommúnist-
um og fleiri eða færri Alþýðu-
flokksm.önnum á alþingi. Vís-
ir tók undir þetta daginn eftir
og rembdist við að hafa eins
hátt og Morgunblaðið.
Alþýðublaðið hefur í tilefni
þessa lýst yfir því, að umrætt
frumvarp Framsóknarflokksins
verði aldrei að lögum fyrir
fulltingi Alþýðuflokksins. í-
haldsblöðin reyna að tor
tryggja þessa yfirlýsingu, og
sýnir það betur en nokkuð
annað, að þau töldu sig hafa
fundið hér í andlegri fátækt
sinni tilvalda kosningabombu.
Henni þarf þó ekki gaum að
gefa úr þessu, þar eð hún er
sprungin af sjálfri sér. En Tím-
inn heldur áfram lofsöngnum
um þetta endemisfrumvarp
Framsóknarflokksins og er með
skæting út í Alþýðuflokkinn
vegna boðaðrar andstöðu hans
við stóríbúðaskatt hinn svo-
kallaða en raunverulega smá-
íbúðaskatt Rannveigar Þor-
steinsdóttur, Páls Zóphónías-
sonar og Vilhjálms Hjálmars-
sonar. Tilefnisins vegna telur
Alþýðublaðið rétt að víkja
nokkrum orðum að þessum
ummælum Tímans, þó að sárt
eé rúmsins vegna að þurfa að
rökræða við sveitamenn, þegar
bæjarstjórnarkosningar standa
fyrir dyrum.
Tíminn spyr, hvar séu nú
kröfuspjöld Alþýðuflokksins
um stóríbúðaskatt. Því er fljót-
svarað. Þau eru til og í fullu
gildi. En Alþýðuflokkurinn
heíur barizt fyrir stóríbúða-
skatti, en ekki smáíbúða-
skatti. Þess vegna er hann and-
víkur frumvarpi Framsóknar-
flokksins, sem er svo illa und-
irbúið, að góðgjarnasta skýr-
ingin á göllum þess er sú, að
flutningsmönnunum hafi láðst
að hugsa málið. Það væri vissu-
lega auðvelt að tilgreina ótal
dæmi um missmíði þessa frum-
varps. Hér skal þess getið, að
skattur þessi myndi ná til fjöl-
margra verkamannaíbúða, ef
frumvarpið yrði að lögum, svo
og til annarra íbúða, sem reist-
ar hafa verið með opinberum
stuðningi til þess að reyna að
vinna einhvern bug á húsnæð-
isbölinu. Slíkt telur Alþýðu-
flokkurinn ekki koma til mála,
svo að vægilega sé að orði
kveðið, og allt ber frumvarpið
því órækt vitni, að höfundar
þess eru ókunnugir húsnæðis-
málum Reykvíkinga. Við öðru
var naumast að búast, þar eð
Framsóknarmenn eiga hlut að
máli. En hitt hefði ekki átt að
vera til of mikils mælzt, að þeir
sæju yfirsjónir sínar, þegar á
þær er bent. Það er mannlegt
að skjátlast og auðvelt að fyr-
irgefa Framsóknarmönnum
þekkingarleysi þeirra á bæjar-
málum Reykjavíkur og ann-
arra kaupstaða. Hitt er ómann-
legt að geta ekki játað glöp sín
og halda því fram, að svart sé
hvítt. Þess vegna er írafár
Tímans út af afstöðu Alþýðu-
flokksins í þessu máli sýnu
verra en hin upphaflega fljót-
færni.
Þeir, sem þekkja baráttuað-
ferðir Tímans, gjalda auðvitað
varhuga við staðhæfingu eins
og þeirri, að Alþýðuflokks-
maður hafi í viðtali við blað-
ið komizt svo að orði, að hann
geti ekki gert sig ánægðan með
/firlýsingu Alþýðublaðsins
vegna stóríbúðaskattsins. Tím-
inn er sem sé helzt til oft ó-
vandur að virðingu sinni í um-
gengni við sannleikann. Al-
þýðuflokksmenn þurfa ekki
annað en kynna sér rækilega
frumvarp Framsóknarflokks-
ins um stóríbúðaskatt til að
Eannfærast um galla þess ag
firrur. Hitt liggur í augum
uppi, að Alþýðuflokkurinn
hefur á engan hátt breytt um
skoðun í þessu máli. Hann
stendur við þann málstað, sem
bröfuspjöld hans túlka, og vill
herjast fyrir raunverulegum
ctóríbúðaskatti, sem sé líkleg-
ur til að ná tilgangi sínum. En
hann mun heyja þá baráttu á
nllt öðrum grundvelli en þeim,
*em lagður er í frumvarpi
Framsóknarflokksins. Það er I
til skaðræðis góðri hugmynd
og tilvalið vopn í hendur and-
ftæðinga hennar, enda kunna
íhaldsblöðin vel að notfæra sér
þetta frumhlaup Framsóknar-
manna. Alþýðuflokkurinn ætl-
ar sér ekki að veita smáíbúða-
>katti fulltingi. En hann mun
iiafa forustu um, að raun-
verulegum stóríbúðaskatti
verði á kom.ið, því að það er
gamalt og nýtt baráttumál
mans. Hins vegar er hæpið að
hyggja vonina um sigur þess
máls á fylgi Framsóknarflokks-
ins.
Nokkur orð af tilefni tveggja banaslysa.
um Nonnakvöldvökuna.
Bréf
ÞaS er ekki and-
skotalausf... hvarí
af stálþræðinum
EINN AF RÆÐUMÖNNUM
KOMMÚNISTA á stúdenta-
fundinum í Tjarnarbíó lét nema
ræðu sína burt af stálþræðin-
um áður en umræðunum var
átvarpað á sunnudaginn. Yar
það Björn Þorsteinsson höfund
ur hinna fleygu orða, að það
væri ekki andskotalaust, að
kommúnisminn skyldi ekki
enn hafa fest rætur á Eng-
landi, en það væri vegna þess,
að Bretar væru alltaf á upp-
ieið, og því gæti kommúnist-
minn ekki þrifizt þar.
Þegar ákveðið var að út-
varpa umræðunum, og Birni
hafði gefizt tóm til að íhuga
orð sín, vildi hann með engu
móti, að ræðu sinni yrði út-
varpað, enda mun hann hafa
hlotið alvarlega hirtingu hjá
flokksbræðrum sínum fyrir
þessa óviljandi hreinskilni, sem
kom fram í ræðunni.
FYRIR NOKKRUM VIKUM
varð hörmulegt slys á Keflavík-
urflugvelli. Maður fannst þar
örendur og þótti sýnt að hann
hefði orðið undir bifreið, en
ýmis málsatvik voru þannig, að
erfitt var að upplýsa hvernig
r.lysið hefði viljað til. í sam-
bandi við málið kom fram nafn
tnanns, sem verið hafði með
manninum, sem lét lífið, og var
nafn þessa verkamanns birt í
blöðum og útvarpi hvað eftir
annað. Út af fyrir sig er ég ekki
að finna að því, en vil hins veg-
ar víta það, þegar ekki er látið
jafnt ganga yfir alla.
FYRIR NOKKRU varð bana-
slys á þjóðvegi. Bifreið ók aftan
á aðra bifreið með þeim afleið-
ingum að maður lét lífið. í Ijós
kom að bifreiðarstjórinn var
ölvaður og það sem meira var,
einnig réttindalaus, hafði verið
F.viptur ökuskírteini fyrir að
hafa ekið ölvaður. Hvergi var
nafn þessa manns nefnt, hami
ekki básúnaður út í blöðum eða
útvarpi, vandlega þagað um
það.
ÉG ER HELDUR EKKI að
finna að því, óhamingja þessa
vesalings manns er nóg þó að
nafn hans sé ekki útbásúnað.
Hins vegar telja ýmsir að tillitið
til almennings verði að vera
ríkara en meðaumkun eða link-
ind við einstakling, sem lent
hefur í ógæfu, og telja hinir
cömu að með því að auglýsa
nafn ógæfumannsins muni vera
hægt að innprenta fólki betur
ep annars þá fordæmingu, sem
bví fylgir að aka bifreið undir
áhrifum áfengis.
EN ÉG VIL LÍKA VÍTA ÞAÐ
að önnur regla sé.látin gilda um
einn en annan. Það var engin á-
stæða til þess að básúna nafn
mannsins á Keflavikurflugvelli
ef ástæða hefur þótt til að þegja
um nafn ógæfumannsins á Hafn
arfjarðarvegi. í þessu felst mis-
rétti, sem ekki má eiga sér :stað.
Og þarna er orðum beint til lög-
regluyfirvaldanna.
M. G. SKRIFAR: „Ég vil
leyfa mér að þakka útvarpinu
fyrir kvöldvökuna um Jón
Gveinsson — Nonna. Það var á-
nægjuleg kvöldvaka fyrir þá,
r.em ‘á hlustuðu. Það, sem lesið
var úr ritum Nonna á þessari
kvöldvöku, var bæði vel valið
og vel flutt. Og fræðslan,' sem
um Nonna var gefin af tveimur
fræðimönnum, var líka góð.
Slíkar kvöldvökur sem þessi
var, mega sannarlega teljast
góðar. ,,Nonni“ átti það líka
skilið.
JÓN SVEINSSON kemur
víða við í frásögum sínum, enda
fór maðurinn víða og sá margt,
og er eftirtektin og frásagnar-
íistin hvað eftir öðru. Það má
cegja að það væri af guðs náð.
Enginn getur dæmt um það,
hvað úr Nonna hefði orðið, ef
hann heíði alið aldur sinn á ís-
landi. Sennilega hefði hann
orðið merkismaður, því að hann
var mannkostum búinn, og lán-
ið virðist hafa fylgt honum frá'
vöggu til grafar.
Eftir stúdentafundinn
ÞAÐ er ýmislegt, sem mæðir
á Þjóðviljanum um þessar
mundir; þvi að fyrir öllu ber
hann umhyggju og af öllu
hefur hann því áhyggjur. Nú,
eftir umræðufund stúdenta
um andlegt frelsi, hefur hann
til dæmis miklar áhyggjur út
af „virðingu prófessorsnafn-
bótarinnar“, sem hann telur
að stofnað hafi verið í bráða
hættu á þeim fundi af Gylfa
Þ. Gíslasyni prófessor, sem
flutti þar mikið umtalaða
ræðu, og ekki þægilega fyrir
flokksmenn Þjóðviljans.
Bregður Þjóðviljinn Gylfa nú
um „andfræðileg vinnu-
brögð“, kallar hann „fræða-
sóða“ og öðrum álíka smekk-
legum nöfnum, sakar hann
um að hafa haft „sorpblað“
að heimild (það var „Social-
Demokraten“ í Kaupmanna-
höfn, eitt af beztu og viður-
kenndustu blöðum Danmerk-
ur!) og segir, að hann geri
sér „leik að því, að draga
prófessorsnafnbótina niður í
svaðið“. Tekur Þjóðviljann
þetta svo sárt, að hann heitir
á hina háskólaprófessorana,
að láta slíkt „framferði Gylfa
ekki afskiptalaust“!!
MENN SKILJA þessi sárindi
Þjóðviljans; því að víst var
Gylfi Þ. Gíslason prófessor
kommúnistum, talsmönnum
hinnar andlegu kúgunar, ó-
þægilegur ljár í þúfu á stú-
dentafundinum. En í stað
þess að rökræða við Gylfa á
þeim fundi, hafa kommúnist-
ar nú þann hátt á, sem þeim
er tamastur í viðureign við
erfiða andstæðinga, að hefja
persónulegan róg gegn þeim
í blaði sínu.
GYLFI lagði á stúdentafund-
inum, eins og frá hefur verið
skýrt, nokkrar spurningar
fyrir talsmenn kommúnista
þar. Hann spurði þá: 1) hvort
þeir teldu það samrýmanlegt
andlegu frelsi, að menn
mættu ekki þiggja heimsókn
útlendings nema með leyfi
utanríkismálaráðherra, eins
og til þyrfti í Moskvu; og
hann spurði þá 2) hvort þeir
teldu það samrýmanlegt and-
legu frelsi, að skólarnir væru
notaðir til þess, að ala börnin
og unglingana upp í anda og
kenningum eins stjórnmála-
flokks, eins og „Pravda“, að-
alblað rússneska kommún-
istaflokksins, segir að' sovét-
skólarnir eigi að gera; 3)
hvort þeir teldu það samrým-
anlegt andlegu frelsi, að allt
prentað mál væri háð ntskoð-
un eins og á Rússlandi, og 4)
hvort þeir teldu það samrým-
anlegt andlegu frelsi, að
stjórngrvöldin segðu skáld-
um, rithöfundum, málurum
og tónlistarmönnum fyrir
verkum eins og austur þar.
Kommúnistar gerðu á stúd-
endafundinum ekki svo mik-
ið sem tilraun til þess að
svara nokkurri þessara spurn
inga. Þeir kusu heldur að
þegja við þeim.
EN NÚ HAFA ÞEIR fengið
málið aftur — þ. e. a. s. í
Þjóðviljanum, þó að ekki sé
svo sem því að heilsa, að þeir
svari þar frekar en á fund-
inum nokkurri hinna fram
bornu spurninga. í stað þess
ráðast þeir með persónuleg-
um rógi á Gylfa Þ. Gíslason!
Mun flestum áreiðanlega finn
ast, að þeim hefði verið
skammar nær að reyna að
mæta honum á vettvangi rök-
ræðnanna á stúdentafundin-
um og svara spurningum
hans þar, heldur en að hefja
níðskrif um hann eftir á í
Þjóðviljanum, sem hvergi
koma nærri því efni, sem um
var deilt, og ekkert sýna ann-
að en sárindi þeirra eftir ó-
farirnar fyrir Gylfa á fundin-
um!
EN VIÐ HEFÐUM sennilega
ckki átt honum meira að þakka
þó að hann hefði alið allan ald-
ur sinn heima á Fróni. En um
þetta þýðir ekki að ræða, hlut-
ukipti hans varð annað. Hann él
mestan hluta ævi sinnar fjarri
ættjörðiinni. En hann gleymdi
henni aldrei, 'því að hann var
sannur íslendingur. Líf hans og
starf er bókfest af honum sjálf-
um með þeim snilldarbrag, að
það má langt til jafna, og þetta
Cengum við að arfi frá honum.
Ritstörf hans eru búin að gera
ííf hans ómetanlegt fyrir landa
hans, og svo einnig fyrir millj-
5nir manna í öðrum löndum.
Slíkir menn lifa ekki til ónýtis.
FYRIR NOKKRUM ÁRUM
cá ég minningargrein um
Nonna látinn í tímaritinu
„Helgafelli11. Þar var fæðingar-
tlags hans og árs getið. Sá ég þá
að hann hafði verið fæddur
?ama mánaðardag og Jónas
ílallgrímsson, réttum 50 árum
síðar, og í sama dalnum að
kalla má. Þótti mér þetta bæði
einkennileg og skemmtileg til-
viljun.
DATT MÉR ÞÁ í HUG, að
hað ætti vel við að láta þessa
einstæðu líkingu ná ennþá
lengra. Með því að auðsýna
Nonna svipaðan heiður og Jón-
asi, -— en átta sig þó fyrr á því
•— flytja líkamsleifar hans heim
og lofa þeim að hvíla í íslenzkri
mold, annaðhvort á Akureyri
eða Þingvöllum. Síra Jón
Sveinsson — Nonni — verð-
skuldar sannarlega þann heiður.