Alþýðublaðið - 21.01.1950, Síða 4

4
ALfc»YmJBLAf>If>
Laugardagur 21. janúar 1950.
Úígefandi: Alþýðuflckkurinn.
Ritstjóri: Stefán Pjetursson.
Fréttastjóri: Benedikt Gröndal.
Þingfréttir: Helgi Sæmundsson.
Ritstjórnarsímar: 4901, 4902.
Auglýsingar: Emilía Möller.
Augiýsingasími: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
Aðsetur: Alþýðuhúsið.
Alþýðuprentsmiðjan h.f.
ÓþægiEegur saman-
burlur fyrir íbaldii
SIGURÐUR SIGURÐSSON
berklayfirlæknir hefur komizt
svo að orði í ræðu á Varðar-
fundi, sem átti að verða opin-
ber kjósendafundur, én var
breytt í félagsfund vegna fá-
mennis, að gagnrýni Alþýðu-
blaðsins í garð íhaldsins fyrir
aðgerðaleysi þess í sjúkrahús-
málum höfuðstaðarins sé nei-
kvæð og naumast svaraverð.
Auðvitað er þessi gagnrýni nei-
kvæð — fyrir bæjarstjórnar-
íhaldið, og vissulega er það
skiljanlegt, að Sigurður Sig-
urðsson telji hana naumast
svara verða. Rök Alþýðublaðs-
ins í þessum umræðum verða
Eem sé ekki hrakin, enda talar
það sínu máli, að Sigurður Sig-
urðsson reynir að fjalla um
þau í ræðu sinni, en tekst ekki
að hnekkja einu einasta atriði
þeirra; og Morgunblaðið er
þagnað.
Ábyrgðarmaður aðgerðaleys-
is íhaldsins í sjúkrahúsmálum
Reykjavíkur síðasta kjörtíma-
bil, Sigurður Sigurðsson, ber á
móti því í ræðu sinni, að íhald-
tð hafi svikið nokkuð í þessu
efni, því að það hafi engu lof-
að fyrir síðustu bæjarstjórnar-
kosningar! Lækninum væri
ráðlegt að fletta upp í Morg-
unblaðinu frá því fyrir fjórum
árum og lesa „bláu bókina11,
sem íhaldið flíkaði mest þá, en
þegir nú sem vandlegast um.
Ástæðan fyrir hinni hörðu
gagnrýni á bæjarstjórnaríhald
ið vegna þessara mála er ein-
mitt fyrst og fremst sú, að það
hefur hlaðið loforði á loforð
fyrir kosningar, en svikið þau
öll eftir kosningar. Nú er mál-
Etaður þess orðinn svo aumur,
að Morgunblaðið hefur ekkert
um þessi mál að segja nema að
skírskota til nafns og æru Sig-
urðar Sigurðssonar og ota
sviknu loforðurium að bæjar-
búum einu sinni enn biðjandi
um aðstöðu fyrir íhaldið til að
geta svikið þau á ný.
*
Sigurður Sigurðsson telur
ekki sánngjarnt að bera saman
farmtak kaupstaða úti á landi
annars vegar og aðgerðaleysi
íhaldsins í Reykjavík hins
vegar, þegar sjúkrahúsmálin
eru rædd. Reynir læknirinn
að rökstyðja þessa afstöðu
sína með því, að hlutfallið í
þessum efnurn hljóti að verða
Reykjavík í óhag, vegna fjöl-
mennis hennar og fámennis
annarra kaupstaða landsins. En
hvað kemur þá til þess, að bæj-
arst j órnaríhaldið skuli hafa
kallað þennan samanburð yfir
sig með því að láta Morgun-
blaðið halda ,því fram, að
Reykjavík sé betur sett í
sjúkrahúsmálum en hiriir kaup
staðirnir? Annars fær þessi af-
sökun Sigurðar Sigurðssonar
ekki staðizt. Það er ekki nóg
með það, að Reykjavík stand-
ist ekki hlutfallslega saman-
burð í þessu eíni. Hún stendur
evo til jafnfætis um sjúkrahús-
kost fámennu kaupstöðunum
úti á landi. ísfirðingar byggðu
fyrir aldarfjórðungi undir for-
ustu alþýðuflokksmanna ný-
iízku sjúkrahús með 52 ,sjúkra-
rúmum. Reykjavíkurbær rek-
ur þann aag í dag tvö sjúkra-
hús með samtals 68 sjúkrarúm-
um og er þó höfuðstaðurinn
tuttugu sinnum fjölmennari en
Isafjörður! Og ekki tekur betra
við, ef húsakosturinn og að-
búðin er borið saman. Isfirð-
ingar reistu nýtízku sjúkrahús
og ruddu brautina í því efni
hér á landi. En Reykjavíkur-
bær rekur Hvíta bandið, gam-
alt íbúðarhús, og Farsóttahús-
ið, sem úrskurðað var óhæft til
sjúkrahúsreksturs fyrir alda-
mót! Hinn hlutfallslegi saman-
burður er því óþarfur, en hann
er sá, að Reykjavík hefði fyr-
ir aldarfjórðungi átt að eign-
ast 1000 sjúkrarúma bæjar-
cpítala til að hlutur höfuðborg-
arinnar í þessu efni væri hinn
sami og ísafjarðar. Svo er
\ Morgunblaðið að saka Alþýðu-
flokksmenn um áhugaleysi í
Ejúkrahúsmálum og gefur jafn-
framt bæjarstjórnaríhaldinu í
Reykjavík dýrðina!
Sigurður Sigurðsson segir
það alveg satt og rétt, að allir
| flokkar hafi viðurkennt sjúkra
I rúmaskortinn í Reykjavík. En
1 eigi að síður hefur bæjar-
| Gtjórnaríhaldið látið við það
sitja að samþykkja fyrir einu
ári að hefjast handa um bygg-
j ingu bæjarsjúkrahúss, sem
enn er ekki farið að teikna.
Hins vegar staglast íhaldið á
því, að ríkið eigi að leysa
ejúkrahússkortinn í Reykjavík
og hafi brugðizt skyldu sinni
með því að halda ekki áfram
sjúkrahúsbyggingum í bænum
í stórum stíl. Gísli Sigurbjörns
con víkur að þessu í Vísisgrein
í gær. í sambærilegum bæjum
erlendis þykir sjálfsagt, að
bæjarfélögin sjái fyrir þremur
eða jafnvel fjórum sjúkrarúm-
um á móti hverju einu,- er rík-
eru þessi hlutföll hins vegar
þannig, að ríkið sér fyrir helm-
ingi fleiri sjúkrarúmum eri
bæjarfélagið. Þó hefur ríkið
byggt hér fullkomið nýtízku
Kjúkrahús, en bæjarstjórnar-
(haldið notast við gamalt íbúð-
arhús, sem einstaklingar gerðu
að sjúkrahúsi út úr neyð, og
timburhjall við Þingholts-
Gtræti, 'sem úrskurðaður var
óhæfur til sjúkrahússreksturs
fyrir aldamót. Það situr því
harla illa á bæjarstjórnaríhald
inu að halda því fram, að rík-
Inu beri skylda til að halda
áfram sjúkrahúsbyggingum í
höfuðstaðum, meðan forráða-
menn Reykjavíkur sýna ekki
minnstu viðleitni til að leggja
sinn hluta af mörkum. Bæjar-
ítjórnaríhaldiö ætti að gera sér
Ijóst, að nafn og æra Sigurðar
Sigurðsonar berklayfirlæknis
bjargar því ekki frá réttmæt-
um áfellisdómi fyrir slóða-
skapinn í sjúkrahúsmálum
höfuðstaðarins — og varlega
skyldi það treysta því, að Gísli
Sigurbjörnsson afreki þau ó-
sköp, sem á vantar.
Sipor de Gasperi
myndar nýja
stjérn á Ítalíu
TILKYNNT var í Róm í gær,
að de Gasperi hefði fallizt á að
mynda nýja stjórn á Ítalíu, og
þykir líklegt, að það verði sam
stjórn kaþólska floVksins og
jafnaðarmannaflokks Saragats,
en frjálslyndi flokkurinn eigi
ekki fulltrúa í henni.
Lét de Gasperi svo um mælt,
þegar hann tók að sér stjórn-
armyndunina, að erfitt myndi
reynast að efna til viðtækrar
stjórnarsamvinnu og lægi þar
til grundvallar ágreiningur
flokkanna um efnahagsmál og
atvinnumál ítölsku þjóðarinn-
er holl fæða. Látið hann aldrei
vanta á matborðið.
Fæst í næstu matvöruverzlun.
SAMBANÐ ÍSL. SAMVINNUFÉLAGA.
Sími 2678.
Ný viðhorf í bókmenntum. — Öfgarnar eru að
þoka. — Fóllt leitar hins upprunalega. — „Rauðu
skórnir“. — Atvinnubótavinna fyrir hifreiðastjóra.
NÝLEGA GERÐI ég að um-
talsefni nýtt viðhorf, sem virð-
Ist vera að gera vart við sig hjá
almenningi. Það virðist svo, sem
hann sé orðinn þreyttur á hin-
um svonefndu . „harðsoðnu“
bókmenntum, vilja búrt frá há-
vaðanuni og öskrinu, kláminu
og Iúsinni í bókmenntum, en
þrái í þess stað hvíld og fegurð.
Þetta kemur líka í Ijós í að-
sókn að kvikmyndum og munu
i kvikmyndahúsaeigendur bezt
geta staðfest þessa fullyrðingu.
ÉG VAR að enda við að lesa
bókmenntagrpin í erlendu tíma-
ið leggur til. Hér í Reykjavík ar.
f
riti um þetta; þar er fullyrt að
til dæmis á Norðurlöndum hafi
komið skýrt í Ijós á undanförn-
um þremur árum, að fólk sneiði
hjá nýtízkubókmenntunum, en
sækist mest eftir bókmenntum
hins gamla skóla. Þetta er gamla
sagari um hina eilífu reaksjón,
uppreisnina gegn öfgunum. Öfg
arnar ryðja sér til rúms, ríkja
í ofsa sínum um skeið, en hrynja
svo skyndilega fyrir þeim öfl-

Snjallrœði Magnúsar
MAGNÚS KJARTANSSON,
ritstjóri Þjóðviljans, hefur ný-
lega tekið sæti á alþingi til
bráðabirgða sem varamaður
Lúðvíks Jósefssonar. Flutti
hann „jómfrúræðu“ sína á
þriðjudaginn í þesari viku;.en
hún varð með þeim hætti, að
Þjóðviljanum hefur þótt ráð-
legas tað láta hennar sem
minnst getið. Hafa lesendur
hans ekki fengið neina frá-
sögn í blaðinu af „jómfrú-
ræðu“ Magnúsar.
RÆÐAN VAR FLUTT sem
framsöguræða fyrir frum-
varpi, sem Magnús flytur,
þess efnis, að það ákvæði lag-
anna um opinbera aðsíoð við
íbúðabyggingar í kaupstöðum
og kauptúnum, að ríkið skuli
lána allt að 85% af kostnað-
arverði bæjarbygginga, sem
. reistar yrðu í því skyni. að
útrýma heilsuspillandi hús-
næði, skuli nú þegar koma til
framkvæmda; en sem kunn-
ugt er, var framkvæmd á
þessu ákvæði laganna frestað
snemma á árinu 1948 sökum
þess, að ríkið vantaði blátt
áfram fé til þess að fá risið
undir slíkum skuldbindingum.
Er engum kunnugra um það
en kommúnistum, sem að
vísu höfðu verið með í því að
samþykkja lögin 1946 og
binda ríkinu þá bagga, sem
full framkvæmd þeirra hefði
haft í för með sér, en stukku
litlu síðar úr ríkisstjórn eftir
að gjaldeyrissjóður þjóðarinn-
ar hafði verið þurrausinn og
ríkissjóði bundnar þungar
skuldabyrðar ekki hvað sízt
með fjársóun og sukki Áka
Jakobssonar meðan hann var
ráðherra.
KOMMÚNISTAR skutu sér
þannig alveg undan því, að
þurfa að eiga nokkurn þátt í
framkvæmd laganna, en hafa
hins vegar gert það að miklu
rógsmáli á hendur þeim, sem
við tóku, að framkvæmd
þessa ákvæðis þeirra skyldi
vera frestað sökum fjár-
skorts. Ekki hafa þeir þó bent
á neina möguleika til þess, að
ríkið fengið undir skuldbind-
ingum þess lagaákvæðis risið
fyrr en í „jómfrúræðu“
Magnúsar Kjartanssonar,
sem Þjóðviljinn hefur ekki
þorað að birta. En þar stakk
Magnús upp á því, að bæirn-
ir gerðu gömlu togarana út á
veiðar og notuðu gjaldeyrinn,
sem þeir fengju fyrir aflann,
til innkaupa og innflutnings
á byggingarefni með það fyr-
ir augum að hefja íbúðabygg-
ingar til útrýmingar heilsu-
spillandi húsnæðis!
ÞINGMENN SETTI HLJÓÐA,
er þeir heyrðu þetta snjall-
ræði Magnúsar. Honum virt-
ist nefnilega alls ekki detta
það í hug, meðan hann var að
halda þessa „jómfrúræðu11
sína, að stórkostlegur tap-
rekstur bæjanna á gömlu
tógurunum myndi gera bygg-
ingarefnið, sem inn yrði
keypt fyrir gjaldeyri þeirra,
nokkuð dýrt, og að geta
ríkisins til þess að lána allt
að 85% af kostnaðárverði
bæjarbygginga, sem úr því
efni yrðu reistar, myndi. verða
enn minni, en hún er til þess
við núverándi verðlag! En
líklega hefur það runnið upp
fyrir Magnúsi að „jómfrú-
ræðunni“ lokinni, að ei.tthvað
hafi verið bogið við hana; því
að lítið hefur henni, eins og
áður segir, verið haldið á
lofti í Þjóðviljanum þá daga,
sem liðnir eru síðan!
um, sem þær ruddu úr vegi á
sínum tíma.
UM SKEIÐ hafa hin órím-
uðu Ijóð farið sigurför um lönd-
in, lengi opnaði maður svo að
eegja ekki erlent bókmennta-
tímarit svo að ekki væru þessi
skrípi á annarri hvorri blaðsíðu.
Ég segi skrípi, af því að ég tel
þetta ljóðaskrípi, en ekki yegna
þess að efni þeirra væri ekki
oft fagurt og göfgandi, en það
var aðeins fordildin, að kalla
þetta ljóð, sem vakti andúð
manns. Nú er þetta að breyt-
ast til mikilla muna.
MIKIÐ HEFUR verið rætt
um þá afstöðu Rússa að banna
„ákstrakt“ list. Vitanlega for-
dæma allir sannir lýðræðissinn-
ar slík bönn. Hver og einn lista-
maður á að hafa fullt frelsi til
að iðka list sína eins og hann
æskir, og ef til vill geta sumir
listamenn ekki fundið sjálfa sig
nema eftir þessum krókaleið-
um. En ég verð að játa að ég
er að mestu sammála Rússunum
í dómum þeirra um slíka mál-
aralist. Þó að ég hins vegar æski
ekki eftir því að kommúnistísk-
ir málarar íslenzkir fari að apa
upp listafstöðu Rússa með því
að setja páfa vorn, Brynjólf eða
einhvern annan einstakling inn
í málverk sín.
TJARNARBÍÓ hefur fengið
bréf undirritað af áttatíu ung-
urp stúlkum, að líkindum öllum
í sama skóla. Og biðja þær
kvikmyndahúsið að sýna enn
einu sinni kvikmyndina „Rauðu
skórnir“. Nú biður Tjarnarbíó
mig að skila því til stúlknanria,
að myndin sé út á landi, en þeg
ar hún lcomi aftur hingað þá
muni hún verða sýnd einu sinni
eða ívisvar.
FYRIR JÓLIN ákvað bæjar-
ráð að efna til nokkurs konar
atvinnubótavinnu fyrir vörubif
reiðastjóra, enda á engin stétt
manna í þessum bæ við ánnað
eins atvinnuleysi að búa'. Út-
koman af þessari röggsemi varð
súr að nítján bifreiðarstjórar
unni í fimm og hálfan dag hver.
Það var allt og sumt. Að sjálf-
sögðu var þetta, svo aumt að
varla tók að byrja á því fyrst
ekki var haldið lengur áfram
eða fleiri kæmust að. Að
minnsta kosti kom þessi frammi
staða vörubif’reiðastjórunum al-
gerlega á óvart sem vonlegt var.
fíannes á horninu.
Lesið Alþýðublaðið!