Alþýðublaðið - 22.01.1950, Qupperneq 6

6
ALÞYÐUBLAötö
Sixnnudagur 22. janúar 1950.
liigéifs Cðfé
í Alþýðuhúsinu í kvöld'kl. 9.
Aðgöngum. seldir frá kl. 6 í dag. — Sími 2826.
Stuðningsmenn
sr. Þorsfeins BJömssonar
hafa opna skrifstofu á kjördag í húsi VR, Vonar-
stræti 4. Þeir kjósendur hans, sem þurfa aðstoðar
við til að komast á kjörstað, hringi í síma 4126
— 3166 — 5401 — 5579.
Dr: Álfur
Orðhengils:
SKÖMM SAMANTEKT UM .
ANDLEGT FRELSÍ.
Ef jeppi spólar í kúaskít aust-
urvið Þjórsá gstum við átt von
á því, að jafnvel hanarnir á
bæjar'burstunum norður í
Skagafirði taki að gala um eitt
hvað sem þeir kalla andlegt
frelsi og meina þá skjemmdar-
verkastarfsemi á hænsnabúum,
tilgángslaust fuglafar og eggja
Eölusamlagið. Vor andleigi
þroski er nefnilega ennekki
Ekriðinn úr útbíuðum reyfun-
um; hann liggur þarnaí bólinu
undir skarsúðinni fyrir ofan
kararkerlinguna og glápirá
kvistina í súðarborðunum og
heldur þaðsé byggingarlist undir
forngrískum áhrifum en karar-
kerlingin sýngur korríró með
Beimi sem er bara della í henn-
ar tannlausa munni; væri það
korríró mieð skrifað uppá nótna-
etreingi mundi það kallast list
og vera stefskylt.
Þetta er þá vort andlega frelsi
einsog það fyrirfinnst í dag;
kannskiþað væri rjettara að
seigja eins og/ það fyrirfinnst
ekki þvíað það er ekki hægt að
seigja um hanann að hann sé
lifandi þóað hann fljúgi haus-
laus; jafnvel ekki þótt hann
burðist við að stígaí vænginn
þannig ásígkominn; hænurnar
eru nefnilega ekki eins gersvipt
ar æðri siðmenníngu og mann-
fólkið; þess eru dæmií þjóðsög-
um vorum og staðfestí dómum
að kvensur hafi átt vingott við
drauga og jafnvel stært sig af,
en hvureinasta kynborin hæna
mundi hinsvegar roðna af
blygðun væri á hana borið, að
hún hafði verið á ralli með ein-
um hauslausum hana. Hið eina
sanna íþessu andlega frelsismáli
er nefnilega alltof einfalt til
þess að þjóð sem hefur feingið
þrjá óverðskuldaða plúsa í gáfna
fari fyrir dómstóli heimsálitsins
og skrifað bækur einsog ofvit-
Eric Amb er
m
ann og íslendingasögurnar géti
skilið það. Andlegt frelsi er
ekki neitt sem maður gétur étið,
alacarte, ekki ljeldur keypt
hraðsaumað og spókað sigí á
götunum, ekkert sem meður gét
ur heingt á sig einsog heiðurs-
merki fyrir logna hæfileika og
afrek sem maður gleymdi að
vinna afþví maður hafði annað
skémmtilegra við tímann að
gera; nei, andlegt frelsi er inn-
aní manninum, stað bundið líf-
færi einsog hotnlánginn og úr-
elt einsog hann; og það getur
hlaupið í það hólga sem getur
drepið mann alveg einsog hann.
Þessvegna er andlega frelsið
einkum og sérílagi nauðsynlegt
öllum sem vil-ja að menn drepizt
en meiga ekki til þess hugsa að
drepa þá sjálfir, afþví það stend
ur í helgakveri og þeir lærðu
það útí fjósi aðþað væri synd
að drépa menn, en vilja hins-
vegar endilega hreint að þaðsé
eitthvert ónauðsynlegt og úrelt
lífæri í manninum sem gétur
drepið hann efhanner andsúinn
og óþekkur í pólitík og seigirað
Stalin sé meiri vísindamaður en
Dúngal. Þá deyr maðurinn bara
af bólguí innvolsinu og allir eru
saklausir þvíaðþað var ekki
notuð byssa.
Hið austræna andlega frelsi
cr hinsvegar ekki slíkt hættu-
merki innaní manninum þvíað
þar vilja allir láta alla lifa j
vegna framleiðslunnar. Og til j
þessað fyrirbyggja bólguna í (
botnlánganum er hann skorinní
burtu úr okkur, ef við erum svo '
leiðis menn að þjóðfélagið hérna
villekki maður deyji, þá fer
læknir innaní mann eftirað mað
ur svæfður, tekur hann og
hendir honum í klósettið. Öld-
ungis sama er gert austur þar
við menn í framleiðslunni, menn
eru svæfðir ávissan hátt og and
lega frelsið tekiðúr þeim og lát-
ið týnast og síðan e"r maðurinn
úr allri hættu þángaðtilhann
deyr og finnur aftur sitt and-
lega frelsi efbað hefur þá ekki
verið stífla í klóakinu.
Enþetta geingur mönnum {
hérna svo illað skilja þvíað við
erum undir áhrifum að vestan. j
Við vitum hvernig fyrirbærin
voru á Snæfellsnesinu.
Virðingarfyllst.
Dr. Álfur Orðhengiis.
GUFUSKIPIÐ „Sestri Le-
vante“ lá við hafnarbakkann,
gnæfði upp fyrir hann á flóð-
inu. Það var slydduveður og
þilfarið var allt orðið rennvott,
vindurinn stóð utan af Svarta-
iiafi, bitur og hryssingslegur.
Tyrkneskir hafnarverkamenn
voru enn önnum kafnir, með
poka bundna á axlirnar, við að
skipa út vörum.
Graham horfði á eftir þjóni,
r.em bar töskuna hans inn um
dyr, en á hurðinni stóð skýrum
ctöfum málað: Passeggieri. Svo
eneri hann við og leit upp á
hafnarbakkann til þess að sjá,
hvort tveir menn, sem áðan
höfðu kvatt hann, væru þar enn
þá. Þeir höfðu ekki viljað fylgja
honum u mborð í skipið, þar eð
einkennisbúningur annars
þeirra myndi hafa vakið á hon-
um óskipta athygli verkamann-
anna og skipshafnarinnar. Gra-
ham sá, hvar þeir hröðuðu sér
á brott áleiðis að vöruhúsun-
um og hafnarhliðinu. Um leið
og þeir komu að hliðinu litu
þeir um öxl. Hann lyfti vinstri
hönd í kveðjuskyni og sá, að
þeir tóku kveðju hans. Síðan
hurfu þeir sjónum hans.
Hann stóð kyrr við öldu-
stokkinn um stund. Hann skalf
og starði inn í hríðina, sem
lukti nú um turna og reykháfa
Stambul-borgar. Gegnum há-
vaðann í verkamönnunum og
tækjum skipsins heyrðist verk-
stjórinn öskra á slæmri ítölsku
til eins af yfirmönnunum um
borð. Graham minntist þess allt
í einu, að honum hafði verið
sagt að fara í káetu sína og bíða
þar um kyrrt þar til skipið legði
af stað. Hann elti því þjóninn
inn um dyrnar.
Þónninn stóð og beið hans
við stigauppgang. En hvergi
kom hann auga á neinn annan
Carþega, en þeir áttu að vera
níu að tölu, eftir því, sem hon-
um hafði verið sagt.
„Cinque, signore?11
„Já.“
„Da aueste parte.“
Graham fylgdi á eftir honum
undir þiljur.
Káeta númer fimm var mjög
lítil. í henni var eitt rúm, sam-
byggður vaskur og klæðaskáp-
ur, og gólfflötur ekki stærri en
svo, að hann komst rétt fyrir,
eftir að búið var að setja tösk-
una hans á gólfið. Kýrauga-
höldin voru vot af kítti og
málningu, og það var mjög
sterk málningarlykt í káetunni.
Þjónninn kom töskunni fyrir
undir rúminu og smokraði sér
svo út að dyrunum.
„Favorisca di darmi il suo
biglietto ed il suo passaportu,
signore. Li portero al Commis-
sario.“
Graham fékk honum farseðil
sinn ásamt vegabréfinu. Svo
Eneri hann sér að kýrauganu
um leið og liann benti á það og
bjóst til að losa skrúfurnar og
opna það.
Þjónninn sagði: „Subiot sig-
nore,“ og hvarf svo út um dyrn-
ar.
Graham settist þreytulega á
rúmið. Þetta var í fyrsta skipti
í heilan sólarhring sem hann
hafði fengið að vera aleinn
með hugsanir sínar. Hann dró
hægri höndina varlega upp úr
frakkavasa sínum og horfði um
stund á umbúðirnar, sem voru
um hana. Höndin skalf og hann
verkjaði mjög í hana. Þannig
var það víst að verða fyrir
byssukúlu. Hann þakkaði sín-
um sæla fyrir það, að kúlan
hafði ekki sært hann meira.
Hann litaðist um í káetunni
og sætti sig við það, að verða
að hafast við í henni. Það var
svo sem ekki verra en margt
annað, sem hann hafði orðið að
samþykkja og sætta sig við síð-
an hann kom inn í herbergi sitt
í Hótel Pera kvöldið áður. Já,
hann hafði ekki átt neitt val,
orðið að samþykkja allt skil-
yrðislaust og í raun og veru án
þess að skilja það allt saman.
Honum fannst eins og hann
hefði týnt einhverju mjög verð-
mætu. Og þó hafði liann ekki
tapað öðru verðmæti en svolít-
illi skinnpjötlu af einum fingri
og dálitlu af blóði frá sári á
handarbaki hægri handar. Og
um leið og þetta bar við hafði
hann í fyrsta sinn á ævinni
kynnzt kvöl dauðans ótta.
Eiginmenn kunningjakvenna
konu Grahams töldu hann vera
mjög heppinn mann og ham-
ingjusaman, í raun og veru
hreinan lukkunnar pamfíl.
Hann var í mjög vel launaðri
stöðu hjá stóru hergagnafram-
ieiðslufyrirtæki, átti myndar-
legt hús í svo sem klukkustund-
ar aksturs fjarlægð frá skrif-
stofunni, já, það sem mest var
um vert fyrir utan sjálfa iðandi
borgina, og svo eiginkonu, sem
nllir voru skotnir í, enda átti
hún það sannarlega skilið.
Þeir öfunduðu hann svo sem
ekki, því að allt þetta átti hann
skilið. Hann var, þó að engan
gæti grunað það við fyrstu sýn,
ágætur vélfræðingur, já, þýð-
ingarmikill sérfræðingur í ýms-
um greinum vélfræðinnar, ef
eitthvað var satt af því, sem
maður heyrði um hann, sérstak-
íega var hann taiinn fróður í
byssum. Hann ferðaðist allmik-
ið utanlands í verzlunarerind-
um fyrir fyrirtækið. Hann var
rólyndur maður, ágætis náungi
og ekkert synkur á að gefa
viskísjúss, þegar það átti við.
Hins vegar var ekki gott að
segja, hvort maður þekkti hann
[ raun og veru, og menn deildu
dálítið um það, hvort hann
gerði verr, að spila bridge eða
leika golf; en hann var ætíð og
ávallt mjög vingjarnlegur, alls
ekki þó smeðjulegur, svona
helzt eins og tannlæknir, sem
er að reyna að dreifa huga sjúk-
lings síns frá sjálfri aðgerðinni.
Það var lóðið, hann líktist ein-
mitt fyrsta flokks tannlækni,
vel búinn, grannur, liðlegur,
en þó herðibreiður, í mjög vel
Eniðnum fötum, brosmildur —
og hárið farið dálítið að grána.
En ef maður gerði ráð fyrir því,
að kona á borð við Stephanie,
giftist honum eingöngu vegna
iauna hans og þjóðfélags-
ástæðna, þá varð maður líka að
viðurkenna, að þau virtust eiga
mjög vel saman. Það var bara
eftir að reyna það hvernig . . .
Graham áleit líka sjálfur, að
hann væri hamingjusamur
rnaður. Frá föður sínum, en
hann hafði verið fyrirmyndar-
skólastjóri, hafði hann erft,
þegar hann var seytján ára
gamall, fimm hundruð punda
lífsábyrgð og ágætan reiknings-
íiaus. Hann hafði því getað
stundað nám sitt nokkurn veg-
ínn áhyggjulaus um afkomuna,
og doktorsgráðuna hafði hann
tekið aðeins tvítugur að aldri,
og þessi vísindalega doktorsrit-
gerð hans hafði birzt í tíihariti.
Þegar hann varð þrítugur hafði
hann verið búinn að afla sér
mikillar verklegrar þekkingar,
einnig sem yfirmaður í fyrir-
tækinu. Þá hafði hann stund-
um orðið hissa á því, hve vel
honum var borgað fyrir það
Etarf, sem honum þótti svo
gaman að vinna, og um sama
ieyti giftist hann Stephanie.
Honum hafði aldrei dottið í
hug að koma öðru vísi fram við
konu sína en sem fremst væri
talið meðal beztu hjónabanda.
Hann hafði gifzt Stephanie
vegna þess, að hann var orðinn
þreyttur á leiguhúsnæði með
húsgögnum og hann hafði talið,
að hún hefði gifzt honum til
þess að losna undan ofstjórn
föður síns, en hann var illa
iyntur og uppstökkur læknir.
Hins vegar var hann hrifinn af
fegurð hennar og allri fram-
komu, ánægður rneð hið góða
skap hennar og glaðlyndi, sætti
sig fullkomlega við vini hennar,
já, jafnvel kenndi sér miklu
fremur um en þeim, ef honum
fannst þeir verða heldur þreyt-
andi á stundum. Hún lét það
oft sklija á sér, að hún skildi
það fullkomlega, að hann hefði
fyrst og fremst áhuga á lífs-
starfi sínu. Hún var mjög á-
nægð með lífið alveg eins og
það var. Hjónaband þeirra var
ekki viðburðaríkt, en rólegt og
hæglátt, öryggi í því og ánægja.
Öllum fannst, að hjónaband
beirra gæti varla verið betra.
Styrjaldaryfirlýsingin í sept-
ember 1939 hafði engin teljandi
áhrif á heimilislíf þeirra. Gra-
ham hafði þótzt vita síðast lið-
m tvö ár, að til slíkra stórtíð-
inda myndi draga, og þegar
þau dundu yfir, komu þau hon-
Handrit að símaBÍkrá Reykj avíkur fyrir árið
1950 liggur frammi í lierbergi no. 205 á annari
hæð landss'ímahússins við Thorvaldsensstræti
k'l. 9—12 og 13—16,30 frá mánudeginum 23. til
fi'mmtuda'gsins 26. jan. 1950, að báðum dögum
með tö'ldum.
Þeir, sem ekki hafa þegar sent hreytingar við
skrána, eru beðnir að gera það þessa daga.
Bæjarsímastjórinn í Reykjavík.