Alþýðublaðið - 22.03.1950, Qupperneq 5

MiSvikudagur 22. marz 1950
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
9
Lífið í Sovétríkjunurn í dag: Sjöunda grein
ánauð m nýir átthagafjöfrar.
EINS OG SOVÉTYFIR-
VÖLDIN varna útlendingum
að komast inn í landið með því
að neita þeim um landvistar-
leyfi, eins varna þeir sovét-
begnum að fara úr landi með
því að neita þeim um vega-
bréf. Útlendingum veitist örð-
ugt að fá tækifæri til þess að
kynnast velmeguninni "og á-
nægjunni í Sovétríkjunum, —
sovétþegnunum veitist ■ jafn
örðugt að kvnnast eymdinni
og volæð nu í auðvaldsríkjun-
um af eigin raun. Aldrej hef-
ur þeim þó verið leiðin út fyr-
ir landamærin jafnvandlega
lokuð og rtú, eftir að rússnesku
nerirnir eru komnir heim aft-
ur úr sigurför sinni um þnnur
riki álfunnar, og kunnu, 'þegar
herrn kom, að segja frá fólki,
sem bjó við betri híbýlakost,
meiri þægindi, betri fæðu og
’betri klæðabúnað en sovét-
þegnarnir sjálfir. Og til þess
áð yfirgnæfa frásögn þeirra
urðu áróðursforkólfarnir að
hækka raustina og endurtaka
viðlagið um sæluna í sovét og
hrun Vesturveldanna með enn
meiri ákefð en fyrr.
Sumir segja, að allflestir
þegnar sovétríkjanna mundu
taka saman pjönkur sínar og
hverfa úr Iandi, ef frjáls för
yfir landamærin væri leyfð.
Sennilega er þetta firra ein,
en valdhafarnir þora þó ekki
eð tefla á tvær hættur hvað
baS snertir, enn sem komið er.
1947 tilkynntu þeir þegnum
eínum bann við því að stofna
til hjónabands með útlendum
aðilum, og gat sú tilkynning
varla talizt samrýmanleg kenn
ingu Marx um alþjóðleg kynni
og alheimsbræðralag öreig-
anna. Síðan hefur jafnvel ekki
ínönnura, sem ferðast úr landi
á vegum stjórnarinnar, verið
veitt vegabréf nema að vand-
íega athuguðu máli.
Þetta bann kemur einkum
hart niður á konum, sem gift-
ar voru erlendum mönnum
áður en það gekk í gildi. Áður
fyrr meir hafði sumum þeirra
verið leyft að skreppa úr Iandi
með eiginmönnum sínum endr
um og eins. Nú gera valdhaf-
arnir allt, sem þeir mega, til
þess að skilja þær persónur
samvistum, sem stofnuðu þann
>g til hjónabands, áður en
þetta kom til.
H]óo fivinguð tifi
skiinaðaro
í því skyni hafa stjórnar-
völdin beitt hörðu. Með hót-
atium um fangelsi og þving-
unarvinnu, hefur þeim tekizt
að fá flestar þær rússneskar
konur, sem giftar voru Bret-
nm eða Bandaríkjamönnum,
ril þess að skilja við eiginmenn
sína. Aðeins fjórar ðea fimm
þeirra, sem giftar voru Banda-
ríkjamönnum, búa enn með
eiginmönnum sínum í Moskvu,
og fimm þeirra, sem giftar
voru brezkum mönnum, hafa
enn ekki látið fangelsishótanir
stjórnarvaldanna á sig fá.
Til þess að viðkomandi að
ílar kæmust að raun um að
valdhöfunum væri full alvara,
var lögreglan látin handtaka
rvær rússneskar konur, giftar
brezkum þegnum. Frú Natas-
ja Whitehead var handtekin
þann 7. júlí 1948, og dæmd,
án opinberrar málsmeðferðar,
til fangelsisvistar. Frú Sjura
Greenhagh var handtekin
þann 7. maí 1948, ákærð fyrir
að búa í heimkynnum, sem
brezka sendiráðið ætti, án þess
að láta þess getið við manntal.
Var hún send til Síberíu til
tveggja ára þvingunarvinnu.
Þau tvö ár geta orðið nokkuð
mng.
Fyrir nokkrum árum skiptu
þær hundruðum, rússnesku
konurnar, sem giftar voru
brezkum eða bandarískum
mönnum. Ekki er mév kunn-
ugt um, hversu margar þeirra
hafa haft hótanir sovétvald-
hafanna að engu. Þær hótan-
ir vröktu slíkan ugg með brezka
Kendiherranum, sir Maurice
Petersen, að hann hvatti þær,
;em giftar voru Bretum, til
að slíta sambúð við þá. Starfs-
maður sendiráðsins, sem bar
itonunum þessi skilaboð. hlaut
það svar hjá sumum þeirra,
að hann skyldi fyrst sýna lit
og segja skilið við sína eigir:
kcnu.
Jófakveðjur
bannaðar.
Enn hertu vei’dhafarnir á
hótunum sínum. Þeir sáu svo
um, að konur þessar urðu al-
gerlega einangraðar frá for-
eldrum sínum og ættménnum.
í fvrra reyndu tvær þeirra að
fyrirfara sér. Hin glæsilega
vovétmenning sýndi greinilega
hvílík fyrirmynd hún er, þeg-
ar valdhafarnir létu slíta sam-
bandi við London á jóladag í
fvrra, þegar Albert Hall ætl-
aði að tala við konu sína í
Moskvu og flytja henni jóla-
kveðju sína og tveggja ára
sonar þeirra. Þegar hann
reyndi síðar að koma þeirri
kveðju á framfæri í símtali við
brezka sendiherrann í Moskvu,
var símasamband |5 einnig
slitið, og eftir það var sendi-
herranum neitað um talsíma-
ramband við London. Eins
fóru valdhafarnir að við þær
rússneskar konur, sem giftar
voru sendiráðsstarfsmönnum
annarra þjóða. Gríski sendi-
herrann varð til dæmis að
hverfa frá Moskvu án þess að
honum væri leyft að taka konu
EÍna, sem var rússnesk, méð
sér, og reyndi hann þó hvað
eftir annað að fá samþykki
Molotovs til þess, að hún
rnætti fylgja honum. Þessi
kona hans hefur nú sagt skil-
Lð við hann.
Hið sama varð upp á ten-
ingnum þegar sendiherra Eti-
opiu veiktist svo alvarlega, að
hann varð að hverfa heim, og
bað leyfis um að kona hans
pg barn þeirra mættu fara með
honum. Sovétvaldhafarnir
hafa hvað eftir annað reynt
að vingást við keisara Eitopiu
raeð gjofurn, serö hann þó hef-
ur ekki þegið af ótta við stjórn
málalegar kröfur, sem kynnu
að sigla í kjölfar vináttunnar.
En þessa bón máttu þeir ekki
Veita fulltrúa hans í Moskvu.
GamaiS siður
með Riíssym.
1 Þetta framferði sovétvald-
hafanna, sem vestrænum þjóð-
um veitist ærið örðugt að
skilja, er ekki nýtt fyrirbæri,
hvað rússneska valdhafa snert
ir. Fyrir hundrað árum síðan
bað franski rithöfundurinn
Honoré de Balzac, rússneska
keisarann að leyfa sér að kvæn
ast frú Hanska, en hún Var
pólskur þegn rússneska keis-
arans. Hann fékk neitun. Má
því segja, að franska máltæk- j
ið: „Plus ca change, flus c’ est
la méme chose“, (því meiri
breyting, því samkvæmari
sjálfum sér), sannist á Rúss-
um.
Svo harðsvíraðir eru Rúss-
ar, hvað þessa stjórnmálalegu
venju þeirra snertir, að 'þeir
iáta sér á sama standa, þótt
framferði þeirra sé kært fyr-
ir þingi sameinuðu þjóðanna
og láta sig þá hvergi. David
C rus Ocampo, fyrrverandi
eendiherra Chile í Moskvu,
kærði það fyrir þinginu, að
sovétvaldhafarnir neituðu
iengdadóttur hans, sem er bor-
ín og barnfædd í Rússlandi,
um leyfi til að hverfa úr landi.
Eina máísvörnin, rúss-
nesku fulitrúamir létu sér
sæma að bera fram, var sú,
að þeim bæri lagalegur réttur
til að neita þegnum sinum u n
brottfararleyfi, ef þeim sýnd-
'st svo.
Síðan beittu þeir því her-
bragði, sem. er einkennandi j
fyrir þá, að ákæra aðra fyrir
sams konar afbrot og þeir
sjálfir voru um sakaðir. Þeir
horfa sem sé ekki í það, að
eyðileggja hjónabönd og skilja
ástvini samvistum, en kæra
sfðan Bandaríkjamenn og
Frakka fyrir það, að þeir hafi
dregið á langinn að senda ar-
mensk börn, fædd í Bandaríkj-
jnum eða Frakklandi, til for-
eldra sinna, sem horfið hafa
aftur heim til sovétríkjanna.
Þegar þeir hafa sjálfir fallið
fyrir erfðasynd sinni, gera
þeir Frökkum og Bandaríkja-
mönnum þá tvo kosti, að halda
börnunum unz þau komast á
þann aldur, að þau megi sjálf
ákveða, hvort þau vilja fara
eða vera, — eða framselja þau
Eovétvaldhöfunum, og er þá
vitað mál, að þau fái aldrei
að yfirgefa sovétríkin.
Spurningin hefur orðið enn
Elóknari úrlausnar vegna þess,
að fjöldinn allur af þeim Ar-
meningum, sem sneru heim til
Sovétríkjanna, hafa orðið fyr-
ir hinum mestu vonbrigðum
þar, og reyna eins og þeir geta
til að komast aftur „til Banda-
ríkjanna.
Spányerjar. svo þúsundum
ikiptir, sem fengið höfðu grið-
(and í Sovétríkjunum á með-
an og á eftir a3 borgarastyri-
aldin geisaði á Spáni, eiga við
lllj
frá innflufnings- og
Vegna laga um nýja gengisskráningu hefur verið á-
kveðið, ef hauðsyn krefur, að veita álag, sem nemur
gengisbreytingunni á gjaldeyris- og innflutningsleyfi, sem
eru í umferð ónotuð og gefin eru út fyrir 19. þ. m.
Eyðublöð undir slíkar beiðnir fást á skrifstofu deild-
arinnar, Skólavörðustíg 12. Ónotuðu leyfin þurfa að
fylgja beiðnunum, en óska má eftir einni viðbót við fleiri
leyfi fyrir sömu vöru frá sama landi.
. Lögð verður áherzla á, að afgreiðsla á hækkunar-
’ beiðnum tgki sem skemmstan tíma og valdi sem minnst-
um óþægincíum. Til þess að auðvelda þetta er pess óskað,
að leyfishafar sæki ekki örar um hækkanirnar fyrst í
stað, ert notkun leyfanna krefst. Er slíkt óhjákvæmilegt
skilyrði þess að afgreiðsla tefjist ekki.
Revkjavík, 21. marz 1950.......
Innflutnings- og gjaldeyrisdeild.
?ömu örðugleika að glíma.
Tveir þeirra gerðu tilraun til
flótta í fyrra, er vakti mikla
athygli.
Átthagaf]ötrar
lagðir á aftur.
Vegabréf fær sovétþegn
ekki, en í þess stað fá stjórn-
arvöldin honum eins konar
skírteini, sem stuðlar að því,
' að þau getí fylgzt með hverri
hans hreyfingu innan lands.
Hver einasti íbúi Sovétríkj-
anna verður að þiggja slíkt
ekrásetningarskírteini, þegar
hann verður 16 ára að aldri.
ffitli hann í ferðlag, eða
Nhyggist skipta um vinnu eða
heimili, verður hann fyrst að
r,ýna skírteini sitt viðkomandi
lögreglustjóra, og síðan lög-
reglustjóranum 1 því héraði,
er hann flytur til, þegar er
þangað kemur.
Sýni skrásetningarskírtein-
ið hins vegar, að hann hafi >
látið undir höfuð leggjast að
skrásetjast, þegar er hann kom
eða að hann hafi farið að heim-
an, án leyfis lögreglustjóra
eða vinnuveitanda, hlýtur
hann fangelsisrefsingu fyrir.
Fyrst í stað voru bændur und
anþegnir þessari kvöð, máttu
þeir meðal annars ferðast til
kaupstaðarins í sínu héraði og
dveljast þar um fimm daga
skeið, án þess til skrásetning-
ar kæmi. En nú ber þeim
skylda til að láta skrásetja sig
og allar sínar ferðir.
Lenín taiaði eitt sinn til
rússneskra bænda á. þessa
teið, og verður ekki annað
cagt, en orð hans eigi erindi
til rússneskra bænda enn i
dag:
„Hvað þýðir það að vera
frjáls úr átthagafjötruninni.?
Það þýðir, að þá er bóndanum
heimilt að ferðast og flytjast
búferlum hvert á land, sem
hann vill og velja sér byggð
og ból þar, sem honum bezt
líkar. Fyrir löngu síðan hefur
átthafafjöturinn verið leystur
af bændum í öllum nálægum
löndum, og alla nauðsyn bed
til, að_ svo verði einnig hér i
landi. Valdhafar og stjórn-
málamenn mega ekkx hafa
vald til að þvinga bændur eða
verkamenn til þess að vera
kyrra, ef þeir æskja þess ekki
sjálfir. Hér í Rússlandi eru
þeir enn ánauðugir þrælar
stjórnai-valdanna, sem geta
bannað þeim að flytja úr bú-
setuhéraði sínu og fá sér ból-
festu í öðru héraði. Þeir þykj-
ast kunna bóndanum betur
forráð en hann sjálfur megi
kunna. Ég spyr, — hvað er
þetta annað en þrældómur og
þrælahald . . .“
verður haldinn í
uiltrúaráSi verkalý&félagarma
i Reykjavfk
8.30
Iðnó
fimmtudaginn 23. marz 1950 kl.
uppi.
Dagskrá:
1. Reikningar fulltrúaráðsins.
2. Frá verkalýðsráðstefnu A. S. I.
3. Önnur mál.
Fulltrúar eru beðnir að fjölmenna á funöinn og
mæta stundvíslega.
Stjórnin.
Landsmót og milli-
ríkjakeppni íslend-
inga í sumar
STJÓRN íþróttasambands
Islands hefur Samþykkt þessi
landsmót og milliríkjakeppni
sumarið 1950:
Milliríkjakeppni i hand-
knattleik milli íslands og Finn
lands 25. maí — 5. júní í Rvík.
Milliríkjakepnni: í frjálsum
íþróttum milli íslands og Dan-
merkur 2.—7. júlí í Reyjavík.
Ólympíudaguirnn 1950 verð
ur sunnudaginn 16. júlí. í
Reykjavík verða Ólympíudag-
arnir tveir, laugardaginn 15.
júlí verður sundkeppni í sjó,
en sunnudaginn 16. júlí leik-
vangsíþróttir. Hefur Ólympíu-
nefnd íslands kjörið sérstaka
framkvæmdanefnd í Revkja-
vík, en gert er ráð fyrir að
héraðasamböndin hafi fram-
kvæmdir dagsins utan Reykja
víkur.
Meistaramót íslands i frjáls-
um íþróttum fer fram 10.—14.
ágúst, en tugþrautarkepnnin
þann 22. og 23. júlí. Mótið fér
fram í Reykjavík. FRÍ ráð-
stafar mótunum.
Golfmeistaramót íslands
verður háð þann 7. til 9. júlí.
Mótið fer fram í Reykjavík.
GSÍ ráðstafar mótinu.
Handknattleiksmeistaramót
íslands fyrir karla (utan húss)
verður 18.—25. júní. M ð fer
Framhaid á 7. síðu.