Alþýðublaðið - 23.07.1950, Blaðsíða 7

Sunnudagur 23, júlí 1950
Framh. af 5. síðu.
Nátengt ættjarðar- og þjóS-
ernisdýrkuninni er svo trúin
á herinn og tilbeiðsla vopn-
anna. Rússnesk börn eiga að
iifa og hrærast í hernaðarást-
inni og orustuþránni frá því
þau sjá dagsins ljós. Þessi þrá
þeirra er glædd með frásögn-
am. Ijóðum og myndum. í
ramkomusal ,,Ungherja“, sem
skreyttur er með mynd af lík-
neskju Stalins, stendur letrað
á veggi stórum stöfum: 'Vertu
þess albúinn að grípa til
vopna fyrir hugsjón Lenins og
Stalins." Og enda þótt það sé
skýrt fram tekið, að vopna-
valdið sé fyrst og fremst rík-
tnu til verndar, eru hinir ungu
þegnar búnir undir það, að ef
til vill megi og nota rússnesk
vopn í öðrum tilgangi.“
„Enginn erlendur her er
þess megnugur, að stöðva
rauða herinn, ef hann sækir
fram. Hann brýtur sér leið til
sigurs og tortímir hverjum
þeim, sem gerir tilf&un til
viðnáms.“
„Stalin kennir oss, að vér
skulum ganga vígreifir til or-
ustu eins og hraustum og djörf
um hermönnum sæmir..........“
„Vér erum hetjuþjóð,
sem ann ættlandi sínu,
og er þess reiðubúin
að fórna lífinu
fyrir heiði himinsins,
víða vegu hafsins
og rauða fánann.......“
Þess er getið í álitsgerðinni,
að í rússneskum barnabókum
sé mikið rætt um fjendur og
óvini, en hvergi séu þeir þó
nafngreindir. Hvergi er heldur
beinlínis að því vikið, að Rúss-
um beri að leggja undir sig aðr
ar þjóðir. Ekki er þar heldur
neitt minnst á heimsbyltingu.
Þarna er því um athyglisverða
breytingu að ræða, miðað við
það, sem var snarasti þáttur
his rússneslia áróðurs skömmu
eftir byltinguna, en þá var
mest um það rætt í barnabók-
unum, að Rússum bæri að
frelsa „hinar litlu bræðraþjóð-
Lr“ úr klóm auðvaldsins.
Það lítur því helzt út fyrir,
að allri viðleitni til heiðarlegr-
ar heimsbyltingar hafi verið
skotið á frest austur þar, að
minnsta kosti sé hún ekki und-
irbúin meðal barnanna að svo
stöddu.
Án efa er öllum þegnum ráð-
Wtj órnarríkj anna, er þess óska,
heimilt að taka virkan þátt í
trúarlegum athöfnum og safn-
aðarstarfi, enda þótt enginn sé
til þess hvattur af hálfu vald-
hafanna. Ekki er guðstrúnni
heldur ætlaður neinn þáttur í
uppeldi barna í þeim ríkjum.
Á trúfræðileg efni er ekki
minnst í þessum barnabókum.
Hins vegar er ýmsum brögðum
beitt til þess að vekja hliðstæða
hrifningu í barnssálinni. Len-
intrúin er þar boðuð í ístað
guðstrúar. Á styrjaldarárun-
um, og þó einkum eftir styrjöld
ina, hefur allt verið gert til
þess að hefja Stalin til sömu
guðatignar.
„Og þegar féndurnir ógnuðu
okkur með sínum svartagaldri,
var mynd Lenins okkur heilög-
ust; af öllu heilögu, og við hlið
hennar hékk önnur mynd, sem
okkur var engu síður heilög og
kær. . . “ 1
„Stalin er kennari vor, for-
ingi Og faðir, og þess vegna
horfum við á mynd hans í hrjfn
ingu og tilbeiðslu. . . “
„Vér höfum verk að vinna í
ALÞÝÐUBLABI-B
því landi, sem ljómar í geisl-
unum frá snilli Lenins, og vér
vinnum án afláts og eins og
töfraðir, leiddir af járnviija
Stalins. . . .“
„Hinar föllnu hersveitir
ganga við hlið vora. Andi Stal-
ins er með oss, og hvar sem vér
förum, verðum vér nálægðar
Lenins varir . . .“
Og tækist svo ólíklega til, að
einhversstaðar leyndist tor-
tryggni varðandi hinn dulræna
s^mruna þeirra félaga, er hún
að engu gerð með þessum orð-
um:
„Lenin vakti vilja vorn, ■—
og nú hefur hann fengið Stalin
veldisprota sinn. .
Goðsögnin um Stalin tók fyr
ir alvöru að mótast á árunum
um 1940. Þegar um 1938 var
hún orðin almenningseign, og
Stalin var þá orðin, á líkan
hátt og þeir Hitler og Mussoline,
guð í augum barnsins, og allt
var gert til þess að efla til-
beiðslu þeirra og trú á hann. í
hverri einustu skólastofu hékk
mvnd af Stalin, sem horfði
brosandi á námsstarf barnanna.
Undir myndinni stóð letrað:
„Þökk sé þér, Stalin félagi, fyr-
Lr þá hamingjuríku æsku, sem
þú hefur búið okkur.“ Á mynd-
uni og. teikningum barnanna
getur að líta æskuna, sem gegn
ur fylktu liði að mynd Staiins
undir hlaktandi fánum, og
krýna hana blómsveigum og
grænum greinum.
Á styrjaldarárunum varð
goðsögnin að dulrænu tilbeiðslu
kerfi, til að styrkja viljann í
stríðshörmungum. í almanaki
handa börnum getur til dæmis
að líta mynd af rauða torginu í
ijóma kastljósa, sem beint er
til himins, og þar, sem þau mæt
ast í geislaflóði ofar skýjum,
sézt ásjón Stalins. í samræmi
við það, er svo þessi klausa,
tekin úr frásögn fyrir börn:
„í Kreml fer Stalin á fætur
rneð sól. í sínum dásamlega
bústað laugar liann ásjónu sína
og hendur úr vatni Moskva-
fljótsins og þurrkar sér með
drifhvítu handklæði. Gervallt
iandið býður Stalin góðan
dag' . . . Hann opnar glugga-
dyrnar, gengur út á svalirnar
horfir út yfir borgina og gleðst
af því, að hún vex og eflist. Síð
an kveikir hann í pípu sinni,
tekur hana út úr sér og í sama
bili líður gullinn reykhringur
frá vörum hans, gullinn hring-
ur, sem svífur út yfir alla lands
byggðina. Smalinn horfir til
himins og segir: „Sjá, nú hefur
Stalin kveikt í pípunni sinni.
Og gervöll þjóðin starir á hring
inn gullna og býður Stalin góð
an dag . . .“
Og Stalin er hylltur í söngv-
um barnanna:
„Stalin er ekkert hulið. Hann
er vor elskaði faðir . . .“
„Stalin er tákn lífs og ham
ingju . . .“
„Stalin er bjartari júnísól-
inni, völdugur örn. . . “
í þessari upphafningu þeirra
félaga, Lenins og Stalins, er öll
sú samkeppni útilokuð, sem
ruglað gæti sál barnsins í rím-
Lnu. Fyrir kemur samt, að ein
hvers þriðja manns er lauslega
getið, en þá ævinlega á þann
hátt. að það verður aðeins til
þess að auka á dýrð hinna út-
völdu. Molotov er í raun réttri
sá eini, sem nýtur þeirrar náð-
ar að vera þar nafnkenndur. í
barnakvæði nokkru er hans
þannig getið:
„Molotov er tryggur fylgdar-
sveinn Lenins,
traustur vinur Staiins og að-
stoðarmaður. Hann er vinur
barnanna og börnin þekkja
Molotov og elska hann . . “
Það væri hið mesta glappa-
kot, ef við, sem ekki erum
begnar ráðstjórnarríkjanna,
teljum þessa nýju trúfræði að-
eins hlægilegt fyrirbæri. Meo
tilliti til hinnar markvísu og á-
köfu viðleitni rússneskra vald-
hafa til þess að efla og hvetja1
segna sína, bæði með andleg-
um og efnalegum ráðum, til
;kjótrar viðreisnar, er það sízt
að undra, þótt þeirrar viðleitni
gæti einnig í uppeldi barnanna.
,Að' gera Rússland svo sterkt
og voldugt, að hver þegn þess
megi njóta lífshanrngju og vel
negunar". er markmið fjórðu
fimm ára áætlunari: \ ar, segja
forustumennirnir, ogþess vegna
or ailt gert til þess að vekja á-
huga og eldmóð barnanna í því
sambandi. í barnabókunum eru
eldheit hvatningarorð varðandi
framleiðslu, viðreisn, bygg-
ingu . . . hraðara, hraðara. Og i
valdhafarnir heita öilum nauð
lynjum, klæðum, bifreiðum . .
ekki þegar í stað, en í hamingju
ríki framtíðarinnar. Því er það,
að aðalatriðin í barnabókmennt
unum verða vélarnár, húsin,
fiugvélarnar, skýskafarnir og
stíflugar-ðarnir, en framtíðar-
innar er getið á þennan hátt:
„Vér byggjum vegna hamingju
vorrar
og fyrir_börn vor . . “
„Vér verðum að sjá svo um
að allir borgarar ráðstjórnarríkj
anna
Og jafnvel viðgerðir, sem
börnum er yfirleitt ekki hugð-
næmt viðfangsefni, eru teknar
til umræðu: „Vér krefjumst
bess, að Þjóðverjar skili aftur
vélum vorum. . . “
Þess er þó getið í fyrrnefndri
álitsgerð, að þrátt fyrir allt sé
hernaðaráætlana lítt getið í
rússneskum barnabókmenntum,
nda mundu fyrirheitin um gull
og græna skóga í framtíðinni
illa samrýmast spádómum og
bollaleggingum um nýjar styrj
aldir. Rússneski hermaðurinn,
hetjan mikla, segir við börnin:
„Á styrjaldarárunum lagði ég
sprengjur í jörð, nú móta ég
málmþynnur. Þær eru sprengj j
unum nytsamari og ár styrjald
arinnar eru liðin“. Sumstaðar
er beitt slagorðinu, — „hús í
staðinn fyrir sprengjur“, eða
rætt er um skó, sem „falla vel
að fæti“.
Og börnunum er innrætt
fyrst og fremst, að þau verði
að taka við hinu stórfenglega
hlutverki án veiklyndis og vafa.
Það er vitanlega nauðsyn, að
Faðir minn,
Jón Klemenzson, ' «
& ' J
Vitastíg 18, andaðist í Landsspítalanum 21. júlí. Jarðarförin
auglýst síðar.
Axel Jónsson.
gera bjartsýni og viljastyrk að
trúarjátningu þeirrar kynslóð-
ar, sem á ótrúlega erfitt starf
fyrir höndum.’í rússneskri á-
litsgerð, varðandi barnabók-
menntirnar, þar þannig að orði
komizt: „Oss ber að ala upp
hina njþju skynsólð í bjartsýni,
ala upp menn, sem trúa á starf
ið og stritið, sem ekki kunna
að óttast neina örðugleika og
eru þess reiðubúnir að rvðja
öllum hindrunum lir veg.i . . “
Þess vegna verður að vekja
hrifningu barnsins, hvað sem
það kostar jáfnvel þótt slíkt
verði aðeins gert með því, að
þvinga alla barnahókahöfunda
til þess að lúta valdboði og
vinna samkvæmt því.
laiiásmóf® í hand~
hvort sem er fara eitthvað út
úr bænum á sunnudögum eða
góðviðriskvöldurn — sér til
skemmtunar. Hér gefst því á-
gætt tækifæri fyrir bæjarbúa,
að skreppa í Engidalinn í góðá
veðrinu og horfa á úrvals-
handknattleik kvenna.
Fram er núverandi íslands-
meistari í þessari gi’ein. Því
er spáð hér, að Framstúlkurn-
ar vinni A-riðilinn og komizt
því í úrslit við annað hvort
Hauka eða Ármann. Um úr-
siitaieikinn verður svo engu
spáð, en þeir sem áhuga hafa
á íþróttum, ættu að nota þetta
tækifæri til þess að fylgjast
írá byrjun með þessari spenn-
sndi keppni.
gévaff.
ISLANDSMÓT í handknatt-
leik kvenna hefst í Engidal í
dag kl. 4,30, svo sem skýrt var
frá í blaoirm í gær. Þar keppa
í A-riðli Akranes—Fram og
Akureyringar og KR, en í B-
riðli keppa Vestmannaeying-
ar við Ármann.
Mótið heldur áfram í Engi-
dalnum á morgun. Þá keppa
fyrst í B-riðli Haukar í Hafn-
arfirði við Ármann, og síðan
fara fram leikir í A-riðii milli
Akraness og Akureyrar og síð
an milli Fram og KR. Á þriðju
dagskvöld fara svo fram síð-
ustu leikirnir á sama stað og
tíma miili Akraness og KR og
Fram og Akureyringa í A-
riðli og milli Hauka og Vest-
mannaeyinga í B-riðli. Á mið-
vikudagskvöid kl. 8,30 fer síð-
an fram úrslitaleikurinn milli
þeirra liða, sem vinna riðlana.
Lið Akureyrar og Vest-
mannaeyja komu til bæjarins
í gær.
Engidalurinn er tilvalinn
staður fyrir keppni sem þessa.
Þar er allhrjóstrugt en þó sér-
kennilegt og fallegt umhverfi,
og dalkvosin er skjólsæl og
vinaleg. Auk þess liggur
staðurinn vel við fyrir þá, sem
Framhald af 4. síðu.
an þannig íengin niður í 109
stig.
ÞAÐ MÁ VISSULEGA fara
hörðum orðum um ístöðu-
leysi meirihluta kauplags-
iiefndar gagnvart slíkri á-
gehgnl Björns Ólafssonar. En
Morgunblaðinu ferst ekki að
gera það, á meðan það hefur
ekki eitt orð að segja um
framkomu ráðherrans, sem
misnotaði embætti sitt á ó-
svífinn hátt og sekastur er
allra í þessu máli.
armanna. Reynið!