Alþýðublaðið - 03.08.1950, Qupperneq 4

4
ALfoÝÐUBLAÐÍÖ
Fimmtudagur 3. ágúst 1950.
Útgefandl: Alþýðuflokkurinn.
Eitstjóri: Stefán Pjetursson.
Fréttastjóri: Beneðikt Gröndal.
Þingfréttir: Helgi Sæmundsson.
Eitstjórnarsímar: 4901, 4902.
Auglýsingar: Emilía Möller.
Auglýsingasími: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
Aðsetur: Alþýðuhúsið.
Alþýðuprentsmiðjan h.f.
Vesöl vörn Björns
Ólafssonar.
BJÖRN ÓLAFSSON við-
skiptamálaráðherra hefur nú
eéð sér þann kost vænstan að
reyna að þvo hendur sínar
frammi fyrir alþjóð af fölsun
júlívísitölunnar, sem hann hef
ur réttilega verið talinn hafa
átt höfuðþátt í. Reynir hann
að gera þetta í langri og loð-
inni grein, sem birtist í Morg-
unblaðinu í gær og nefnist „Út
reikningur vísitölunnar og
greinargerð Torfa Ásgeirsson-
ar“.
„Áróður stjórnarandstöðunn
ar í þessu máli“, segir Björn í
þessari varnargrein sinni, „hef
ur aðallega beinzt að því, að
sýna fram á, að ríkisstjórnin
hafi gengið fram fyrir skjöldu
til þess að falsa vísitöluna, með
því að kúga kauplagsnefnd til
að ákveða hana lægri en rétt
var. Allt er þetta- staðlausir
stafir. Ríkisstjórnin hefur ekki
reynt nú frekar en endranær að
hafa nokkur áhrif á gerðir kaup
lagsnefndar.“
Svo mörg eru þau orð við-
skiptamálaráðherrans um
þetta höfuðatriði málsins.
En hvað þá um rekistefnu
hans við kauplagsnefnd áður
en júlívísitalan var ákveðin?
Fól hún máske ekki í sér neina
tilraun ríkisstjórnarinnar til
þess ,,að hafa áhrif á gerðir
kauplagsnefndar" ? Kallaði ekki
Björn Ólafsson nefndina á sinn
fund til þess að ræða við hana
útreikning júlívísitölunnar? Og
fór hann þess ekki beinlínis á
leit við hana, að hún bæri á-
kvörðun vísitölunnar undir
hann áður en frá útreikningi
hennar væri gengið?
Eftir greinargerð Torfa Ás-
geirssonar blandast engum
manni hugur um, að þannig hef
ir gangur málsins verið og að
meirihluti kauplagsnefndar hef-
ur látið Björn Ólafsson hafa sig
til þess að falsa vísitöluna, og
þó að vísu, eins og greinargerð
Torfa Ásgeirssonar ber einnig
með sér, ekki fyrr en ráðherr-
ann hafði látið að minnsta kosti
formann nefndarinnar vita, að
ríkisstjórnin myndi á eftir
reyna að friða launastéttirnar
með bráðabirgðalögum um eitt
hvað hærri kaupuppbót síðari
hluta ársins en hin falsaða vísi
tala segði til.
*
Björn Ólafsson gerjr sér það
vitanlega alveg ljóst, hvernig
böndin berast að honum eftir
allar þessar upplýsingar, sem
fram eru komnar um þátt hans
í fölsun júlívísitölunnar, og því
reynir hann nú í varnargrein
sinni í Morgunblaðinu, að ve-
fengja þær með nýrri og áður
óheyrðri frásögn af viðskiptum
hans við kauplagsnefnd. „For-
maður nefndarinnar óskaði
þess“, segir Björn, „að neind-
in fengi að ræða við mig í sam
bandi við útreikning vísitölunn-1
ar . . . Ég varð að sjálfsögðu'
við því“. Með öðrum orðum: '
Björn þrætir nú fyrir jvið, að
hafa kallað kauplagsnefnd á
dnn fund; það er hún, sem á
að haía beðið um viðtal við
hann!
En Alþýðublaðið. getur hins-
vegar upplýst það, að þessi frá-1
sögn ráðherrans er algerlega
röng. Björn Ólafsson byrjaði á
því, að kalla formann kaup-
lagsnefndar á sinn fund. Það
er nefnilega alltaf betra að
ræðast við undir fjögur augu
og ekki fleiri, þegar eitthvað
ósæmilegt á að gera. En for-
maður nefndarinnar kvaðst þá
heldur vilja, að ráðherrann
ræddi við nefndina alla; og
varð það ‘ úr. Og þetta túlkar
Björn Ólafsson nú þannig, að
formaður kauplagsnefndar hafi
óskað þess, að nefndin fengi að
ræða útreikning vísitölunnar
við hann! Svo ómerkileg er
þessi tilraun hans í Morgun-
blaðinu í gær til þess að þvo
hendur sínar af fölsun júlívísi
tölunnar!
Að ö*ru leyti er vamargrein
viðskiptamálaráðherrans lítið
annað en upptugga á því, sem
blað hans, Vísir, hefur verið
með, að kauplagsnefnd hafi við
útreikning júlívísitölunnar bor-
ið að taka tillit til hinna nýju
húsaleigulaga, sem samþykkt
voru af alþingi að frumkvæði
Framsóknarflokksins í vor, og
hafa meðal annars inni að
halda ákvæði um háinark húsa
leigu.
Að þessu þarf ekki að eyða
mörgum orðum eftir greinar-
gerð Torfa Ásgeirssonar. Þar er
frá því skýrt, að kauplagsnefnd
hafi beinlínis látið fara fram
athugun á því, hvort þessi lög
hafi hingað til haft nokkur á-
hrif til lækkunar á húsaleigu,
og sú athugun leiddi í ljós, að
ekki einn einasti leigjandi
greiddi lægri húsaleigu en áð-
ur vegna þeirra. Hins vegar er
það vel kunnugt, og hafa þess
verið nefnd ákveðin dæmi hér
í blaðinu, að húsalei^a hefiir.
'víSá' ksélckaÓ af! vötóúm þessar-
ar lagasetningar. Með tilliti til
i'éssa var það því fuííkomin ifpls
un vísitölunnar að láta nýju
'.úsaleigulögin draga hana nið-
ur um 5 stig, eins og gert var.
En Björn Ólafsson vílaði ekki
fyrir sér, að beita sér fyrir
díkri fölsun vísitölunnar, af
því, að með henni átti enn að
þrýsta niður kaupgjaldinu, hafa
a£ launastéttunum að minnsta
kosti þriðjung þeirrar kaupupp
bótar allan síðari hluta ársins,
rem þeým ber þó samkvæmt
gengislækkunarlögunum. Til
lyess var nefnilega leikurinn
gerður, þótt öðruvísi kunni nú
nð fara, og ráðherrann reyni nú
að þvo hendur sína raf slíku
óhappaverki ríkisstjórnarinnar.
Tvöfalt magn her-
gagna frá U.S.A.
fil Evrópu, ef þarf.
TILKYNNT var í Washing-
ton í srær, að Bandaríkin hafi
sent þátttökuríkjum Atlants-
hafsbandalagsins 200 000 lestir
hergagna á fyrstu 5 mánuðum
yfirstandandi árs.
Hergagnasendingum þessum
verður haldið áfram sam-
kvæmt gerðri áætlun, en tekið
er fram í tilkynningunni, að
magn hergagnanna verði tvö-
faldað síðari mánuði ársins, ef
ástæða þyki til vegna viðhorfs
heimsst j órnmálanna.
Um sölii á laxi. — Einfearétiur tií okurs? —- Áf
hverju óslægður? — Meðferð á grænmeti. — Um
bæjanöfn í sveitum.
HUSMOÐIE SKRIFAR MEE.
„Er búið að afnema allt verð-
lagseftirlit? Ég spyr vegna þess,
að mér finnst ekki úr vegi, að
hámarksverð sé sett á Iax, sem
ueldur er í búðunum. Verðiff er
ítvo gífurlega hátt, að engu tali
tekur. Svo er það annað í sam-
bandi við söluna á Iaxi. Hann er
reldur óslægður og verður mað-
ur því að kaupa urganginn geypi
verði eins og sjálfan fiskinn. Ann
ar fiskur er selclur slægður. í
gær keypti ég dálítinn bita af
íaxi og kosíaði bitinn 16 krón-
ur. Einn fjórffi hluti var blóff og
úrgangur. Hvernig stendur á
því að bannað skuli vera að selja
óslægðan fisk í búðunum, en þó
er laxinn seldur óslægður?“
ENN FEEMUE SKRIFAE hús
móðir. „Mér blöskrar að sjá.
hvernig farið er með grænmet-
ið sem selt er í búðunum. Það
er sambærilegt við lýsiijgu ame-
ríska sérfræðingsins á með-
ferð okkar á fiskinum. Salat og
grænkál liggur í bunkum í kjöt-
búðunum og skemmist strax.
Þetta á að standa í vatni vegna
þess að það er svo viðkvæmt,
enda getur maður varla fengið
gott grænmeti nú. Það er gulnað
og slepjað þegar maður fær það.
Meðferðin á þessari rándýru
matvöru er skammarleg. .
ÉG HEF HÉR aðeins minnst á
tvö atriði í matvörukaupum okk-
„Helvíti er að hahi ekki Benjamín”!
SKRIFFINNAR TÍMANS telja
sér öðrum skyldara að verja
gengislækkunina. Þetta er
eðlilegt. Framsóknarflokkur-
inn átti hugmyndina að
gengislækkuninni, og setning
gengislækkunarlaganna og
framkvæmd þeirra varð flat-
sæng stjórnarsamvinnu í-
haldsins og Framsóknar-
flokksins. Síðan hafa verkin
talað. Dýrtíðin hefur stór-
aukizt og kapphlaup verð-
bólgunar hefur aldrei verið
meira en nú. Þetta sér og
finnur gervöll þjóðin. En
skriffinnar Tímans una þessu
ágætlega. Blað rauðu skelln-
anna frá síðustu alþingis
kosningum kann sér naumast
læti af fögnuði yfir póli-
tískum ástum Hermanns Jón-
assonar og Ólafs Thors, sem
hafa kostað landsmenn slík-
ar ægifórnir, að góðæri
breyttist í hallæri daginn sem
þeir gengu í eina og sömu
sæng.
TÍMINN í GÆR gerir enn eina
tilraun til þess að verja geng-
islækkunina og áhrif hennar.
Ritsmíð þessi hefst á þeim
boðskap, að flestum muni nú
orðið Ijóst, að hefði gengis-
lækkunin ekki verið fram-
kvæmd í marz með þeim
undirbúningi, sem hún þá
fékk, hefði orðið að fram-
kvæma hana í vor sem undir-
búningslitla skýndiráðstöfun!
Með öðrum orðum: Gengis-
lækkúnin var svo vel undir-
búin í vetur, að það kom
ekki til mála að fresta henni
til vors! Og hver er svo und-
irbúningurinn cg áhrif hans?
Tíminn minnist ekki einu orði
á þetta atriði, sem þó væri
mergurinn málsins, ef um-
rædd grein væri ekki vits-
munaleg botnleysa.
GENGISLÆKKUNARFOR-
KÓLFARNIR tóku við geng-
islækkunarfrumvarpinu úr
hendi Benjamíns Eiríkssonar
hagfræðings. Þeir botnuðu
hvorki í frumvarpinu né
greinargerð þess. Þegar þing-
menn Alþýðuflokksins tættu
frumvarpið sundur í löngum
og ýtarlegum ræðum, horfðu
þingmenn Framsóknarflokks-
ins og íhaldsins lengstum í
gaupnir sér og máttu ekki
mæla. Getuleysi þeirra og
vandræði leiddu til þess, að
einn af frumkvöðlum gengis-
lækkunarinnar sagði, þegar
fastast var kreppt að honum
og félögum hans í umi’æðun-
um á alþingi: „Helvíti er að
hafa ekki Benjamín“!
EN ÞÁ SJALDAN, að frum-
kvöðlar gengislækkunarinnar
létu til sín heyra í umræðun-
um á alþingi, fimbulfömbuðu
þeir um „hliðarráðstafanirn-
ar“ frægu. En verðhækkan-
irnar hafa komið hver af ann-
arri til sögunnar, kjör lands-
manna hafa þrengzt með
hverjum degi, eftir að gengis-
lækkunin kom til fram-
kvæmda og áhrif hennar öll
reynzt á eina og sömu lund.
,.Hliðarráðstafanirnar“ hafa
hins vegar hvorki sézt né
heyrzt. Og nú fyrirfinnst ekki
um gervallt ísland utan stétta
heildsalanna og stórútgerðar-
mannanna nokkur maður,
sem mælir gengislækkuninni
bót, nema þessi einkennilegu
mannfyrirbrigði, sem skrifa
Tímann, málgagn Framsókn-
arflokksins
BÆNDASTÉTT LANDSINS
hefur sér í Iagi orðið fyrir
þungum áföllum af gengis-
lækkuninni. EnTíminn erekki
að flytja lesendum sínum
skoðanir hennar. Þingmenn
Framsóknarflokksins og í-
haldsins forðast að ræða
störf sín á alþingi við óbreytta
kjósendur. Þeir vita á hverju
þeir eiga von. En Tíminn flyt-
ur greinar á borð við ritsmíð
sína í gær og lofar gengis-
lækkunina því meira sem
bölvun hennar magnast. Svo
mjög hefur málgagn Fram-
sóknarflokksins skipt um lit
ar húsmæðranna, en miklu
fleira. væri hægt að nefna. Það
er orðin hálfgerð skömm að því
fyrir okkur húsmæðurnar hvern
Ig við látum fara með okkur í
matvörukaupunum. Verðið fer
sífellt hækkandi og við því er
kannske ekkert að segja þar sem
kaupmenn ráða ekki ætíð verð-
laginu. En meðferðinni- á vör-
unum ráða þeir og hún er ekki
öll í sómanum."
ÉG HEF FYRIR LÖNGU
bent á það, að bændur ættu að
taka upp þá reglu að setjá bæj-
arnafn sitt á spjald við afleggj-
arann heim af þjóðveginum.
Þetta er siðvenja í öðrum lönd-
um, en íslenzkir bændur eru
svifaseinir, og enn eru þeir ekki
margir, sem hafa gert þetta.
Hér er ekki um neitt kostnaðar
atriði áð ræða, aðeins smekks-
atriði og ætti því að vera hæg-
ur vandi að hrinda því í fram-
kvæmd.
BLAÐIÐ FREYR hefur nú
gert þetta að umtalsefni og leyfi
ég mér að taka grein þessa upp
af því að gott er að það komi
fyrir sem flestra augu. Um leið
vil ég undirstrika ummæli blaðs
ins. Freyr segir.
„ÞAÐ ER EKKI LÍTIL land-
kynning í því, að nöfn bæjanna,
um gjörvallar sveitir landsins,
séu auðsæ vegfarendum. Því
fylgir þó kvöð, sem óumdeildan
lega er húsbændanna á hverju
heimili að uppfylla — sem sé
sú, að um leið og bæjarnafnið er
gert auðsætt og eftirminnilegt
ferðamönnum, >sr í hugum þeirra
mótuð mynd af heimilisháttum,
eins og hún kemur þeim fyrir
sjónir.
ÞAÐ ER GOTT OG SJÁLF-
SAGT, að nafnspjald sé við vega
mótin, er segi ferðamanninum
hvár í sveit liann sé, en jafn sjálf
sagt er að heimilin séu mótuð
og löguð svo, að nöfn beri með
rentu, þannig, að nafnspjaldið
varpi birtu en ekki skugga í
hugmyndasafn ferðamannsins,
sem geymir endurminningarnar
um för sína með dvöl í sveit-
inni. Þsir munu margir, sem
geta tekið undir það, að snyrti-
mennska í allri umgengni er af-
ar mismunandi í í sveitum lands
ins, og mjög mismunandi frá bæ
til bæjar. Það eru ólíkar minn-
ingar og menningarviðhorf
téngd við heimilið, sem málar
þök og vsggi húsanna eða hitt,
sem hefur fiekkótt þök og ryðg
Framhald á 7. síðu.
frá því að það flutti rauðu
skellurnar við síðustu al-
þingiskosningar. En auðvitað
er það ekki gengislækkunin,
sem Tímaskriffinnarnir lofa
og vegsama í raun og veru.
Þetta er aðeins þeirra aðferð
við að lýsa velsælu Stein-
gríms, Eysteins og Hermanns
í flatsænginni hjá Bjarna,
Birni og Ólafi. En þeir eru
allir náttúrlega hinir ánægð-
ustu með áhrif gengislækk-
unarinnar.