Alþýðublaðið - 17.08.1950, Blaðsíða 4

4
ALÍ>ÝÐUBLAÐiÐ •
Fimmíudagur 17. ágúst 1350.
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Ritstjóri: Stefán Pjetursson.
Fréttastjóri: Benedikt Gröndal.
Þingfréttir: Helgi Sæmundsson
Ritstjcrnarsimar: 4901, 4902.
, Auglýsingar: Emilía Möller.
Auglýsingasími: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
Aðsetur: Aiþýðuhúsið.
Alþýðuprentsaniðjan h.f.
unarstjórnina um það, sem
henni sýnist“! Getsakir Þjóðvilj
ans skipta hins vegar engu
máli, því að allir vita af hver iu
þær eru sproíthar, og þær taka
engir alvarlega, nema kommún
istaur; i; hraðfrjístii';-, .á sálinrxi.
Hitt er alvarlegfjjrþegar Þjóð-
Fuliiing! SfgurSar
SIGURÐUR NORDAL hefur
á ný lagt íslenzka málstaðnum
rækilegt lið varðandi handfita-
málið, að þessu sinni í viðtali
við þriðja útbreiddasta blað
Danmerkur, Ekstrabladet í
Kaupmannahö.fn, en ritstjóri
þess, Leif B. Hendil, dvaldist
hér á landi fyrir skömmu. Eru
skoðanir þær, sem koma fram
í viðtalinu af hálfu Nordals, í
meginatriðum þær sömu og
hann hafði áður sett fram ræki
legar og betur en nokkur hér-
lendur maður annar. Það er
ekki hægt að hugsa sér, að
þetta mál verði betur reifað af
okkar hálfu en Sigurður Nor-
dal hefur gert. Og víst er það
mikils virði, að skoðanir hans
skuli koma fram í einu víðlesn-
asta blaði Dana, ekki hvað sízt
vegna þess, að Leif B Hendil
hefur samtímis lagt sjónarmiði
og óskum íslendinga drengi-
legt lið.
Sigurður Nordal gerir ekki
lagalegan rétt íslendinga til
handritanna að meginatriði
skoðana sinna og afstöðu, held-
ur hitt, að handritin eru eini
arfurinn, sem íslendingum
hefur fallið í skaut frá forfeðr-
unum. Þau eru andlegir fjár-
sjóðir okkar. ísland hlýtur í
framtíðinni að verða miðstöð
norrænna fræða, og þess vegna
er nauðsynlegt og sjálfsagt, að
hin fornu handrit séu hér til
staðar. Nú verður iðulega að
flytja einstök handrit milli
Danmerkur og íslands, og ör-
yggi þeirra flutninga er engan
veginn sem skyldi, eins og Jón
Helgason prófessor hefur bent
á í viðtali við Politiken í Kaup-
mannahöfn. Hættunni, sem þvi
fylgir, verður afstýrt um leið
og íslendingar endurheimta
handritin. íslenzka þjóðin mun
áreiðanlega leggja áherzlu á,
að handritin verði sem bezt
varðveitt, og henni verður Ijúft
og skylt að taka tvéim höndum
öllum þeim, er hingað koma i
framtíðinni írá öðrum löndum
til að leggja stund á norræn
fræði, nota bandritin og Iæra
af vörum þjóðarinnar málið,
sem þau voru skráð á.
Sigurður Nordal á miklar
þakkir skilið fyrir viðtalið í
Ekstrabladet og fulltingi sítt
fyrr og síðar við hinn íslenzka
málstað varðandi handritamál
ið. Hann hefur sannarlega ekki
legið á liði sínu, og það munar
meira um hánn en alla aðra.
i r
A undanhafdi
lætur hann sitja við getsakir unarefni, að Þjóðviljinn skuli
sem þær, að stjórn Alþýðusam-! leggjast svo Iágt í málflutningi
bands íslands vilji í friði j að halda því fram, að stjórn A1
fá að semja við gengislækk-1 þýðusambandsins sé aðgerðar-
""™ laus varðandi kjarabótabarátt-
una, sem fer í hönd. Komrnún
istablaðið staðhæfir, að ekkert
hafi verið aðhafzt annað en
það, að hélztu: forustufélög.
ýerkálýðsíns háfi ,,komið sér
saman um sameiginlegan upp-
sagnardag, þrátt fyrir aðgerðar
viljinn tekur upp opinbera bar .leysi Alþýðusambandstjórnar“.
ÞJÓÐVILJINN reynir ekki
lengur að halda til streitu skoð
tm þeirri, er fram kom í for-
ustugrein hans síðast liðinn
sunnudag, þar sem hann réðist
á Alþýðublaðið og stjórn Al-
þýðusambands íslands fyrir að
-standa við yfirlýsta stefnu síð-
asta Alþýðusambandsþings. Nú
áttu gegn stefnu síðasta Alþýðu
sambandsþings, sem fullkomin
eining ríkti um.
Auðvitað reynir kommúnis'o
blaðið að bera sig mannrí.ega á
undanhaldinu. Alþýðublaðið
lætur sig hins vegar litlu skipta,
hvaða munnsöfnuð þessir póli-
tísku flóttamenn viðhafa fyrst
þeir drattast burt þaðan, sem
þeir gerðu sig líklega til að
vinna verkalýðshreyfingunni og
hagsbótakröfum alþýðunnar
stórtjón.
Nú er Þjóðviljinn með stór-
yrði í garð Alþýðusambands-
stjórnarinnar, vc-gO- þess að
hún hafi ekki kallað saman sér-
staka verkalýðsráðstefnu, sem
yrði „forsendan fyrir einingu
um ákveðin markmið og leiðir“.
En einnig þessi ásökun er ger-
samlega tilefnislaus. Alþýðu-
blaðinu er ókunnugt um, að Al-
þýðusambandsstjórnin hafi hafn
að tilmælum um þessa marg-
umræddu verkalýðsráðstefnu,
svo að Þjóðviljinn er nokkuð
fljótur á sér til fordæmingarinn
ar eins og fyrri daginn. Alþýðu
sambandsstjórnin ' tekur þessi
tilmæli áreiðanlega til athug-
unar og fyrirgreiðslu. En um
hitt verður ekki deilt, að Al-
þýðusambandsstjórnin hlýtur
að hafa yfirstjórn kjarabarátt-
unnar á hendi, hvað sem Þjóð-
viljinn seg’j', endæmunu naum
.ast skiptar sl*>'ðanir um það í
verkalýðshreyfingunni, ef und
an eru skildir fyrrverandi ó-
stjórnarmenn Alþýðusambands
ins úr hópi kommúnista, en þeir
munu eiga sinn mikla þátt i
skrifum Þjóðviljans þessa dag-
ana.
Og satt að segja er það blöskr
En sannnleikurinn er óvart sá,
að verkalýðsfélögin hafa sagt
upp kjarasamningum sínum að
tilmælum Alþýðusambands-
stjórriarinnar og í fullu samráði lnn
við hana!
Bætt um hemað og herskýidtf á götiím ög gatilá-
h: ótum. — Aldrei herskylda. — Engin morðtól.
— Aðeins líknar- og björgunarstarf.
Þjóðviljinn læzt mæla með
„einingu um markmið og leiðir11
í kjarbaráttunni. Það eru fög-
ur orð. En því miður er ástæða
til þess að ætla, að alvöruna
vanti af hálfu kommúnistablaðs
ins. Það hefur fvrir nokkrum
dögum ráðizt á Alþýðublaðið og
stjórn Allþýðusambandsins fyr-
ir að standa við yfirlýsta stefnu
síðasta Alþýðusambandsþings,
en hún var mótuð ágreinings-
laust á þinginu og henni er
fylgt ágreiningslaust af verka-
lýðsfélögunum um allt land. Nú
hefur Þjóðviljinn að vísu hörf-
að úr þessu vígi rógsins, að
minnsta kosti í bráð. En þá
reynir hann að gera Alþýðu-
sambandsstjórnina tortryggi-
lega gagnvart verkalýðsfélög-
unum með bví að Ijúga því upp,
að hún sé aðgerðarlaus í sam-
bandi við kjarabaráttuna. En
þessi tilraun er fyrirfram mis-
heppnuð, því að verkalýðsfélög
in vita betur en Þjóðviljinn
hvernig uppsagnir þeirra eru til
komnar.
Þetta sýnir, að Þjóðviljinn er
vakinn og sofinn að reyna að
efna til óeiningar og sundur-
þykkju innan verkalýðshreyf-
ingarinnar. Hann vill ekki og
þekkir ekki einingu í verki. En
hann hampar einingarnafninu
í orði til þess að reyna að
blekkja verkalýðinn til bjón-
ustu við óeininguna, sem vakir
fyrir kommúnistaflokknum og
málgagni hans.
ÞAÐ MA SEGJA,, aff heimur
sé á heljarþröm, ekki þó
vegna þess, aff jörffin og sjórinn
g-etí ekki brauðfætt mannkynið
eihs og einhver hefur haldið
fram í bók sem nú er nýkomin
á íslenzku. enda stangaíSt um-
sagnir vísindamannanna ákaf-
lega í því efnum, þar sem sum-
ir halda því fram aff hægt sé að
bua til fæffutegundir úr aílskon
ar efnum svo að enginn þurfi að
óttast hungur, heldur af því aff
mannkyuið er geggjað.
VIÖ, SEM ERUM rúmlega
fertug höfum lifað tvær heim-
styrjaldir — og allt útlit er fyr-
ir það, að við eigu.m eftir að
lifa, að minnsta kosti, upphaf
hinnar þriðju, hvort, sem nokk-
ur verður til frásagnar um það
hvernig henni muni Ijúka. Og
eftir því sem brjálæðið vex fær
umst við íslendingar nær hring
langt frá öllum sanni.
iðunni. Nú er svo komið, að
menn tala um það í fullri al-
vöru, rífast meira segja um það
á gatnamótum, hvort við eigum
að taka upp herskyldu og vopna
burð.
VIÐ HÖFUM ALDREI barizt.
Við lékum okkur að því í gamla j
daga, að læðast að bæjum og
brenna heimilisfólkið inni, að
sitja fyrir mönnum, helzt þegar
þeir áttu sér einskis ills von og
ráðast á þá úr launsárinu, og
drepa þá síðan. En að við höfum
tekið þátt í ærlegum (ef hægt
er að nota það orð) hernaði er
VIÐ ERUM HVORKI her-
menn né hermannlega vaxnir.
Vig eigum heldur ekki að láta

F,A,0. ogsíldarleysiö
F.A.O. heitir ein af þeim al-
þjóða stofnunum, sem íslend-
ingar eru aðilar að. Þessi
stofnun fjallar um matvæla-
framleiðslu um heim allan,
þar á meðal fiskveiðar. Hef-
ur stofnunin unnið gagn-
merkt starf á ýmsum sviðum
og getur án efa orðið sú al-
þjóðleg stofnun, sem íslend-
nigar hafa mest gagn af. F;
A.O. lætur nú til sín taka á
sviði fiskveiðanna, og hefur
sérstaklega athugað síldveið-
ar og síldariðnað.
í NÆSTA MÁNUÐI verða
haldnar á vegum F.A.O.
tvær ráðstefnur í Bergen og
íjallra önnur um samvinnu
fiskifélaga hinna ýmsu þjóða,
er standa að F.A.O., en hin
fjallar um vinnslu, dreifingu
og sölu síldar. Hefur stofn-
unin áður haldið alþjóða
fundi um síldina og þar lagt
grundvöll að merku starfi.
AÐ VÍSU virðist hér vera fjall-
að um þau atriði varðandi
síldina, sem Islendingum sízt
koma að skjótu gagni. Við
þykjumst hafa góðar aðstæð-
ur til vinnslu og markaður
hefur verið allgóður fyrir
síldarafurðir. Hitt er alvar-
legra viðfangsefni frá bæj-
ardyrum íslendinga séð,
hverjir lifnaðarhættir síld-
arinnar eru, hvemig göngum
hennar er háttað og hvert
hún fer, þegar hún ekki kem-
ur að ströndum íslands.
ÞAÐ ER LOFSVERT að at-
huga vinnslu, meðferð og
dreifingu síldarafurða, og
getur leitt til aukinnar tækni
og víðtækari markaða, sem
aldrei verða of margir eða
of góðir. En geta ekki ís-
lendingar beint athygli F.A.
O. að því, hverja þýðingu það
hefur fyrir fiskimenn við
strendur Atlantshafsins, og
raunar framleiðslu síldaraf-
urða í heild, þegar síldveiði
algerléga bregzt ár eftir ár?
Er ekki íiægt að fá þessi sam
tök til þess að gangast fyrir
alþjóðlegum rannsóknum í
stórum stíl á þessu og öðrum
verkefnum fiskirannsókna,
og sameina þar kraf.ta hinna
mörgu þjóða, sem hlut eiga
að máli?
VÍSINDAMENN íslendinga og
annarra fiskveiðaþjóða hafa
unnið gagnmerkt starf með
rannsóknum sínum. En
mundu þeir ekki fagna því,
ef starf þeirra væri sameinað
og aukið á vegum alþjóðlegr-
ar stofnunar? Væri það ekki
í þágu vísindanna. ef allar
fiskveiðaþjóðir Atlantshafs-
ins greiddu kostnað af nokkr
um fullkomnum rannsókna-
skipum og rannsóknastöðv-
um og síðan væru allar rann-
sóknirnar samræmdar og
þeim einbeitt að þeim verk-
efnum, sem mestu máli
skipta?
ALÞJÓÐA SAMSTARF stend-
ur nú þegar föstum fótum á
mörgum sviðum, og hér
býðst því enn eitt nauðsyn-
legt verkefni. Alþjóðlegt á-
tak til að upplýsa leyndar-
mál hafdjúpanna og afla
þeirrar þekkingar, sem hægt
er um sjávarlífið, gæti orðið
til að auka öryggi sjómanna
margra landa og tryggja hag
þeirra þjóða, sem stuhda fisk
veiðar. Loks gæti slík þekk-
ing leitt tíl þess, að komizt
gin herguðsins soga okkur í sig.
Við eigum aldrei að taka upp
vopnaburð, aldrei að ráðast gegn .
neinni þjóð með morðtól í hönd
unum. Hervæðing okkar hefur
heldur ekki neitt að segja, hún
mundi aldrei ráða neinu um úr-
slit.
HINSVEGAR GETUM VIÐ
gegnt öðrum hlutverkum. Sú
staðreynd blasir við, að styrj-
öldin skelli á og að löður henn-
ar leiki einnig um íslenzkar
byggðir. Við eigum að gera ráð
fyrir þeim möguleika og búa
okkur undir það. Við þurfum
að eiga matvæli, meðul og tæki
í landinu til líknarstarfa. Við
eigum að efla slysavarnir okk-
ar og sjúkrastörf borgaranna.
Við eigum að stofna loftvarna
og brunaliðssvéitir.
ÞETTA STARF er eðlilegt og
nauðsynlegt, og það er ekki vit-
urlegt að sofa á þsssum málum.
Ég hef persónulega ekki mikla
trú á því, að í raun og veru
verði barizt á þessu landi. Hins
vegar msgum við eiga von á
því, að gerðar verði loftárásir á
ýmsa staði. Þá eigum við að
verða viðbúnir til að likna og
bjarga. Það liggur í augum uppi,
að ef til heimstyjaldar ksmur
að nýju, þá verða átök um land
ið. Og það munu ekki líða marg
ir dagar frá þv£ að hildarleikur
inn hefst í Evrópu og þangað til
að hingað kemur mikill her.
STAÐA OKKAR í þessum
hildarleik fer eftir þeim þjóð-
um, sem ráða yfir hafinu. Það
gerir það énn þrátt fyrir breyt-
ingar í loftflutningum og Ioft-
hernaði. Það er lítt hugsanlegt
að hægt sé að halda íslandi til
lengdar, þó að einhverjum dytti
í hug að reyna að hremma það
með flugvélum og kafbátum.
SÍÐASTA STRÍÐ stóð ein-
göngu svo að segja milli þjóða
á meginlandinu þó að Bretar
væru þar stærsti aðilinn ann-
ars vegar. Næsta stríð yrði háð
milli meginlandsþjóðar og Ame
ríku fyrst og fremst. ísland ligg
ur þar miðja vega. Það markar
aðstöðu okkar. En það er erfitt
að komast að okkur neðansjáv-
ar og í loftinu. Sú staðreynd
hlýtur f.yrst og fremst að marka
stefnu okkar og aðgerðir.
Hannes á horninu.
yrði hjá því að gereyða íiski-
miðunum.
í SLENDINGAR ættu aS kveða
sér hljóðs á vettvangi F.A.O.
og athuga, hvort ekki er
hægt að koma á alþjóða sam-
starfi um hafrannsóknir og
þá sérstaklega síldarrann-
sóknir á Norður-Atlantshaíi.
Framh. af 3. síðu.
Tómasson bifreiðastjóri, Jó-
hann Eiríksson útgerðarmaður,
Þorsteinn Hjálmarsson sím-
•stjóri.