Alþýðublaðið - 24.08.1950, Page 3

Fimmtudagur 24. ágúst 1950
ALÞÝÐUBLAÐiö
3
í ÐAG er fimmtUdagúrinn 24.
ágúst. Dáinn Bjarni Thoraren-
séíí'kk'Slcl áriS 1841. Þenúkrí Úag
árið 79 e. K. eyddist Pompej af
ösku við gos úr eldfjallinu Vesú
víus. Bartólómeus-nóttin í Par-
ís árið 1572.
Árdegisháflæður var kl. 3.55.
Síðdegisháflæður verður kl.
16.23. Sólaruppkoma var kl.
5.47. Sólarlag verður kl. 21.10.
Sól er hæst á lofti í Reykjavík
kl. 13.30.
Næturvarzla: Iðunnar paótek,
sími 1911.
FSugferÖlr
FLUGFÉLAG ÍSLANDS: Inn-
anlandsflug: í dag er ráðgert
að fljúga fyrir hádegi til Ak-
ureyrar, Vestm.eyja, Blöndu-
óss, Sauðárkróks, Kópaskers,
’ Reyðarfjarðar og Fáskrúðs-
■fjarðar, og aftur eftir hádegi
til Akureyraf. Á morgun er
' ráðgsrt að fljúga fyrir hádegi
'til Akureyrar, Vestmanna-
eyja, Kirkjubæjarklausturs,
Fagurhólsmýrar, Hornafjirð-
ar og Siglufjarðar, og aftur
eftir hádegi til Akureyrar. •—•
Utanlandsflug: Gullfaxi fer í
áætlunarferð kl. 8.30 á laug-
ardag’smorgun til Kaupmanna
hafnar, á mánudagsmorgun
kl. 8 til London.
Skipafréttir
Laxfoss fer frá Reykjavík kl.
ð og frá Akranesi kl. 9.30. Frá
Revkjavík aftur, kl. 13, frá
'Borgarnesi kl. 18 og frá Akra-
hesi kl. 20.
M.s. Katla er í Borgarnesi.
Hekla er í Reykjavík og fer
jsaðan næstkomandi sunnudags-
kvöld til Glasgow. Esja var á
ísafirði síðdegis í gær á norður
leið. Herðubreið fór frá Reykja-
vík kí. 20 í gærkvöld austur um
land til Bakkafjarðar. Skjald-
Lreið var á ísafirði síðdegis í
gær á norðurleið. Þyrill er norð
ánlands. Ármann fer væntan-
lega frá Vestmannaeyjum í dag
til Reykjavíkur og frá Reykja-
vík á morgun til Vestmanna-
■eyja.
Bla^amannafélag íslands held
xir fund næstkomandi mánudag
M. 1,30 að Hótel Borg. Rætt
verður um launamál. Áríðandi
að allir félagsmenn mæti.
Biöð og tímarit
Tímarit iðnaðarmanna, 1.
liefti þessa árs, er komið út. Efni
xn. a.: Hugleiðingar jðnaðar-
xnanns; Ritið okkar; Gunnar
G-regersen, direktör í Teknolog-
isk Institut; Helgi H. Eiríksson
sextugur; 6. norræna yrkisskóla
20.30 Útvarpshljómsveitin:
Norsk alþýðulög.
20.45 Dagskrá Kvenréttindafé-
lags íslands. •— Ferða-
pistill (Margrét Jóns-
dóttir kennari).
21.10 Tónleikar (plötur); a)
,,Rakastava“ (Elskhug-
inn), svíta eftir Sibelius.
b) Fiðlukonsert í d-moll
eftir Vaughan Williams.
22.10 Sinfónía nr. 1 óp. 10 eftir
Shostakovieh.
þingið; 'Félag raftækjasalá;
Stjórritnálááhugi iðnaðarmanna;
Vísi'sgreinin TOTdés. 1 vét'ur-'-Tjl
gangs bg gamans; Fíá ritstjórá;
Iðnráð Akureyrar; Ellefta iðn-
þing íslendinga; Iðnbankamálið;
Siðapistill; Frá sambandsfélög-
unum og flsira.
Söfn og sýningar
Landsbókasafnið er opið yfir
sumarmánuðina sem hér segir:
Alla virka daga frá kl. 10—12,
1—7 og 8—10; á laugardögum
þó aðeins frá kl. 10—12.
"^jóðskjalásafnið er opið frá
kl. 10—12 og kl. 2—7 alla virka
daga. Á laugardögum yfir sum-
armánuðina þó aðeins frá kl.
10—12.
Þjóðminjasafnið er opið frá
kl. 13-—15 þriðjudaga, fimrntu-
daga og sunnudaga.
Náttúrugripasafnið er opið
frá kl. 13,30 til 15, þriðjudaga,
fimmtudaga og sunnudaga.
Safn Einars Jónssonar mynd-
höggvara er opið á sunnudögum
frá kl. 13.30—15.30,
Norska safnið í Þjóðminja-
safnsbyggingunni nýju verður
opið til sýnis almenningi dag-
ana 10.—16. ágúst að báðum
dögum meðtöldum kl. 13—15
(1—3 e. h.).
Or öllum ártom
ÖKUMENN: Of hiaður akstur
hefur valdið flestum hinna
liryllilegu umferðaslysa hér á
landi. Mannslífið er dýrmæt-
ara en þær fáu mínútur, sem
þér ætlið að. vinna með of
hröðum akstri.
Ferðafélag íslands
ráðgerir ao fara 2 til
IV2 dags skemmtiferð
til HVÍtárvatns, Kerl-
ingarf jalla og Hveravalla. Lagt
af stað á laugardaginn kl. 2. Ek
ið austur Hellisheiði með stuttri
viðstöðu við Gullfoss. Skoðað
hverasvæðið 'í Kerlingarfj Öll-
ntn og á fjöllin bæði á Snækoll
og Loðmund. Frá Hveravöllum
gengið í Þjófadali eða á Strýt-
ur. Gist í sæluhúsum félagsins.
Fólk hafi með sér mat og svefn
poka. Óbyggðaferð þessi er
með afbrigðum skemmtileg.
Áskriftalisti liggur frammi og
séú farmiðar teknir fyrir kl.
S á föstudag.
Handknattleiksstúíkur
Ármanns.
Æfing í kvöld kl. 7,
30 fyrir byrjendur og
II. fl/, kl. 8,30 fyrir meistarafl.
Mætið vel og stundvíslega. Á-
ríðandi að allar stúlkur, sem
æft hafa hjá félaginu 1 sumar
mæti á þessari æfingu.
ROFAR
TENGLAR
SAMROFAR
KRÓNUROFAR
ýmsar gerðir, inngreypt og
utanáliggjandi. Tenglar með
jörð. Blýkabaldósir 3 stúta
Véla og raftækjaverzlunin.
Síjni 81279.
Tryggvagötu 23.
Fyrsía flokks mjólk hefur komiðfrá
lö bæjum á Suðurlandsundirlend-
inu að heifa má samfleytf í fjögur ár
AÐEINS 3,05% af ajlri þeirri mjóik, sem Mjólkurbúi Fióa-
manna barst árið, 1949, lenti í þriðja og fjórða gæðafíokki, en
10,55% árið 1846. Frá 250 bænáum af 1060 alls á félagssvæð-
inu kom aldrei þriðja eða fjórða flolrks mjó’k þessi ár, 10 scndu
alltaf fyrsía flokks mjóik, nema fjórum sinnum eða sjaldnar
annars flokks mjólk. Vöndun mjólkurframleiðsíunnar jókst á
öllu landinu þetta ára þil. Magn þixþja og fjórða flokks mjólk-
ur, er send var sex mjólkurbúnm, var ao .meðaltali 9,33% árið
1946, en ekki nenia 4,74% árið 1949.
I ur til þess' að ry/ra g'æði mjólk-
; urinþar.. Bgg'alegt, v,er,, að il’a
; geugur að útvega þess konar
lyf, er hentugast er til áð
lækna kýrnar að veikinni, —-
auðveldast í notkun fyrir
bændur, — en það er peniei-
lintúbur. Júgurbólgan hefur
j ef til vill farig í vöxt með aub-
inni notkun mjaltavéla. Fólk
verður þess frekar vart, ef
handmjólkað er, hvort nokkúð
sé athugavert við júgrið, og
nvo er hætt við að hinar kýrn-
ar á bænum taki veikiua.
Berklar í kúm hekkjast ekki.
Nauðsvnlegt er að fjós séu
björt, loftgóð og auðvelt að
I alda beiin hreinum, og gptt
pr að hlevpa kúnum út stund
úr degi allan veturinn.
Blaðamanni Alþýðublaðsins
gafst kostur á því í fvrradag,
að fara austur yfir fjall með
Eðvarð Friðrikssyni mjólkur-
eftirlitsmanni og ræða um
vöruvöndun mjólkurfram-
leiðslunnar við þá JSigurð Inga
Sigurðsson, mjólkurbústjóra á
Selfossi, og Jón Pálsson dýra-
lækni þar, og einnig að heim-
sækja tvo af þeim bændum,
sem jafnaðarlega hafa lagt inn
bezta mjólk í Mjólkurbú Flóa-
manna undanfarin ár, þá Vil-
hjálm Einarsson á Laugabökk-
um í ,Ölfusi og Þorbjörn'
Bjarnason að Ormsstöðum í
Grímsnesi.
SEX MJÓLKURBÚ.
Eðvarð Friðriksson mjólkur-
eftirlitsmaður befur gert
skýrslur um gæði mjólkur hjá
sex mjólkurbúum í landinu
síðustu fjögur árin, Mjólkurbúi
Flóamanna, Mjólkurbúi Hafn-
arfjarðár, Mjólkursamsölunni
í Reykjavík. Mjólkursam-
!agi Borgfirðinga, Mjólkur-'
samlagi Skagfirðinga og Mjólk
ursamlagL Kaupfélags Eyfirð-
inga. Miðasi þær niðuistöður
skýrslanna, sem hér eru birt-
ar eingöngu við þá bændur,
| er reglulega leggja mjólk inn
í búin.
VEÐRIÐ OG MJÓLKIN
senda fyrsta og annárs flokks
mjólk til búanna, jafnframt
því sem hinum fækkar, er
framleiða lakari mjólk. Þó er
alltaf dálítill hópur manna,
sem lætur frá sér fara að stað-
aldri frekar óvandaða mjólk.
Lenti þannig. mjólk frá 30
bændum á Suðurlandsundir-
lendinu fimm sinnum eða oft-
ar í þriðja eða fjórða flokki
1949, þótt vöndun mjólkur-
framleiðslunnar hafi hvergi á
landinu aukizt örar en þar
umrætt árabil.
REYNT AÐ AUKA GÆÐÍ
MJÓLKURINNAR.
Gæði mjólkurinnar fara
einkum eftir heilbrigði kúnna,
íireinlæti og kælingu mjólkur-
innnar. Mikið kapp hefur ver-
ið lagt á það, að auka gæði
vörunnar um leið og fram-
leiðslan hefur vaxið. Mjólkur-
bú Flóamanna hefur látið einn
rtarfsmanna sinna, Grétar
Símonarson, ferðast milii
bænda og leiðbeina þeim við
meðferð á mjólk og umhirðu
í fjósum, og þar er sá háttur
hafður á að sækja mjólkina
daglega til bændanna. Mun
þetta tvennt valda einna mestu
um það, hve góður árangur
hefur náðst á félagssvæði
bessa , mjólkurbús nú síðustu
árin.
Nokkur brögð eru að" því,
camkvæmt skýrslum Eðvarðs,
að gæði mjólkurinnar hjá
bændurn breytist, ýmist til
batnaðar eða hins verra, og
virðast breytingar þessar vera
yfirleitt nokkuð samferða.
Hefur svo komið í liós víð
athugun, að þær fari nokk-
uð eftir lofthitanum, þannig að
gæði mjólkurinnar verði held-
ur minni, ef lofthitinn eykst,
en aukist, ef kólnar 1 veðri.
Verður því mjólkin yfirleitt
bezt á vetrum, fer versnandi
með vorinu og er lökust um
hásumarið. Mjólk frá mörgum
bændum er þó alltaf jafngóð,
hvort sem hlýindi ganga eða
huldar.
gæðas’veiflUrnar
MINNKA.
Framan af því tímabili, sem
skýrslur Eðvarðs ná yfir, fór
mjólkin frá sumum bæjum,
jafnvel viku eítir viku, í þriðja
eða fjórða gæðaflokk. Tvö síð-
ustu árin héfur þins vegar orð-
ið á þessu mflcil breytingi
Þeim bændum fjölgar, sem
eingöngu eða mest megnis
GÆÐAKÖNNUN.
Gæðakönnun á mjólk frá
hverjum bónda út af fyrir sig
fer fram í öllum mjóikurbú-
uxn einu sinni í viku eða dag-
lega, ef vafi leikur á gæðun-
um. Er könnunin fólgin í því,
nð mjólk er sett á glas, og blátt
iitarefni sérstakrar tegundar
cett saman við hana. Síðan er
haldið við í mjólkinni 38—40
Sjtiga hita, eða eðlilegum lík-
amshita kýrinnar, og þeim
mun meiri gerlagróður ,sem er
í mjólkinni. þeim mun fyrr
r,ær hún aftur sínum eðlilega
lit. Er 'hún svo flokkuð eftir
!>ví hve langan tíma blái lit-
urinn er að hverfa. Hver bóndi
fær svo að vita í hvaða flokki
mjólk hans er, og þó sérstak-
lega sé ekki allt með felldu.
Reynist mjólkin í fjórða
flokki, þykir hún óhæf neyzlu-
mjólk.
ÁLIT DÝRALÆKNISINS.
Júgurbólga er sá sjúkdóm-
ur, sém mest sækir nú á mjólk
urkýr á Suðurlandsundirlend-
inu og víst víðar, og helzt. verð
HEIMSÓKN TIL TVEGGJA
BÆNDA.
Vilhjálmi á Laugabökkuna
og Þorsteini á Ormsstöðum
finnst ekkert erfitt að frara-
leiða mjólk, sem alltaf að heita
má fer í fyrsta flokk. Og þeir
vilja ekki viðurkenna, að þeir
noti neinar kúnstir til að við-
balda jöfnum gæðum vörunn-
sr.
Vandvirkni við hirðingu
mjólkuríláta og við kælingu
mjólkurinnar er mikil á þáð-
um þessum bæjum og hrein-
læti allt eins og æskilegast er.
Skilyrðin eru bó ekki hin sön u
á þessum bæjum. Á Lauga-
bökkum er stórt og rúrngott
fjós, bjart og hvítkalkað að
ínnan. Allt er þar fágað og
hreint. Fjósi.ð á Ormsstöðum
er aftur á móti gamalt, bjrggt
úr torfi. en hirt eins og bezt
er kóstur á. Má af þessu ráða,
að framleiða megi fyrsta flokks
mjólk. að staoaldri, þótt ekki
ré völ á*því að koma upp fjósi
eftir allra fyllstu kröíum, en
auðvitað er það mun erfiðara
fyrir bóndann og fólk hans.
STÆRSTA MJÓLKURBÚ
LANDSINS.
•
Félagssvæði Mjólkurbús
Flóamanna nær yfir alla Ár-
nessýslu að undanskildum
ÞingvJÚahrepp og Selvogs-
hrepp, alla Rangárvallasýslu
og hluta af Vestur-Skaítafells-
sýslu. Alls bárust búinu á síð-
ast Iiðnu ári tæplega 14 millj-
ónir lítra af mjólk. Þar af var
seld neyzlumjólk meira en
9.5 milljón lítra og neyzlu-
rjómi 412 þúsund lítra. Smjör
framleiðsla ársins á búinu var
23 tonn, framleiðsla á mjólk-
urosti nam 18,5 tonn, skyri
513.5 tonn og mysuosti 17
Frh. á 7 síðu.
T ó
14 kg stykki.
Kjötbúðin Borg
Laugaveg 78.