Alþýðublaðið - 24.08.1950, Síða 5

Fimmtiulagiir 24. ágúst 1950
i
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
5
Akrcmes vaxandi útvegs- og iðnoðarbœr
Sjúkrahúsið á Ákranesi tilbuið, en
lánsfé vanfar fyrir innbúinu
ViSíal viS Hálídán Svefnsson, forseía bæ|-
arsljórnar, um helzfu bæjarmál Ákraness
FLEIRI AKURNESINGAR stunda nú síldveiðar
fyrir norðan en nokkurt undanfarinna ára, sagði Hálf-
dán Svteinsson, forseti bæj arstj órnarinnar og formað-
ur verkalýðsfélagsins á Akranesi, í viðtali við blaðið
nýlega. Hiann skýrði frá því, að 19 Akranesbátar væru
nú ;á síldveiðum fyrir norðan, og á þeicn yfir 200
manns, auk þess, sem er á öðrum skipum. S'íMarleysið
befur komið mjög hart niður á Akranesbátum og mun
aðeins einn þeirra vera búinn að veiða fyrir kaup-
fryggingu, en aðeins þrír yfir 1000 mál. Þá vildi það
úhapp itil, að einn bezti báturinn, Þorsteinn, sem var

rln
I Bærinn og fyrirtæki hans
■ skulduðu nú yfir 10 milljónir
króna, og væri vaxta- og .af-
borganabyrðin því ærin og
tekjur bæjarins hrykkju
skammt í versnandi árferði.
Hefði komið í Ijós eftir að sjálf
stæðismenn létu af stjórn bæj-
arins, að fjárhagsástandið væri
miklu verra en menn hefðu
gert sér grein fyrir.
Umfangsmestu- framkvæmd-
ir á Akranesi hafa verið við
höfnina, eni^ grundvallarskil-
yrði fyrir útgerðarbæ að hafn-
arskilyrði séu góð. Hafa við-
leguskilyrði stórbatnað, þótt
enn séu ærin verkefni við höfn-
ina.
BARNASKÓLINN
Hálfdán gat þess, að myndar-
legur barnaskóli væri nú svo til
fullgerður, og mun vera
gert ráð fyrir að húsið verði
tekið í notkun í haust. Mun þá
gagnfræðaskólinn fá það hús-
næði, sem barnaskólinn hefur
verið í, og er það rnikil bót fyrir
siýr Svíþjóðarbátur, sdkk eftir árekstur.
Eftir þessa erfiðleika við
sumarsíldveiðma gera Akur-
nesingar sér nú lielzt vonir um
.Faxaflóasíld, hélt Hálfdán á-
fram. í fyrra var reknetaveiði
ínikil og reyndist hún drjúg
húbót. Nú er ætlunin að stunda
þessar veiðar á ný og salta all-
ænikið, ef afli og aðrar aðstæð-
nv Ieyfa.
J>RJÚ FRYSTIHÚS
Hálfdán skýrði frá því, að
þrjú myndarleg frystihús væru
á Akranesi, hið nýja hús Har-
aldar Böðvarssonar, Heima-
skagi h.f. og Fiskiver h.f. Hafa
ýmsar nýjungar verið teknar
upp við þau öll, en þó sérstak-
lega hjá Haraldi, og reynd hef-
ur verið frysting á fislttegund-
'um, sem ekki hafa verið fryst-
ar í stórum stíl áður, svo sem
lúðu og karfa. Þá hafa húsin öll
komið sér upp saltfiskþurrkun-
artækjum, Haraldur Böðvars-
son kanadiskum tækjum, en
hinir íslenzkum. Er þurrkun
þegar byrjuð og gengur mjög
vel. '
Bæjartogarinn Bjarni ÓI-
afsson er eitt þýðingarmesta
aívinnutæki Akurnesinga,
að því er Hálfdán Sveinsson
skýrði frá, og hafa Akurnes-
ingar mikinn hug á að eign-
ast annan togara, er þeim
með nokkru móti tekst að
klífa kostnaðinn. Hálfdán
kvaðst og telja það brýna
nauðsyn að bæjarútgerðin
komi sér upp saltfiskþurrk-
uit, því að þurrkunartæki
frystihúsanna munu ekki
gera mikið hótur en þurrka
báða. v
Hin nýja barnaskólabygging
er ætluð fyrir um 600 börn. Er
það allmiklu meiri barnafjöldi
en nú er á Akranesý svo að
þarna ætti að vera byggt fyrir
framtíðina.
SJÚKRAHÚSIÐ
Þá skýrði Hálfdán Sveins
son frá því, að myndarlegt
sjúkrahús væri nú fullsmíð-
að á Akranesi og stendur
Bíóhöllin, sem Haraldiir
Hálfdáu Sveinsson.
bátafiskinn, ef mikið er salt
að.
Aíkoma Bjarna Ólafssonar
hefur verið góð og skipið með-
al aflasælustu skipa flotans.
Hálfdán kvað það trú sína, að
nauðsyn bæri til að endurbæta
nýtingu aflans og vöruvöndun
alla, og enda þótt tiltölulega
mikil fjölbreytni sé í þeim efn-
um á Akranesi og rpargt nýtt í
undirbúningi, þá sé aldrei of
langt gengið á þeirri braut.
HAGUR BÆJARINS
Er Hálfdán var spurður um
hag Akranesbæjar, svaraði
hann því til, að þar væri svip-
aða sögu að segja og í öðrum
bæjarfélögum á landinu. Síðan
stríðinu lauk hefði verið lagt í
miklar og fjárfrekarfram-
kvæmdir, en það Iiefði svo til
allt • verið, gert íyrir . lánsíé.
ÞAÐ ER engin nýlunda, að
kommúnistar og málgögn
þeirra gaspri mjög um nauð-
syn þess, að eining ríki innan
verkalýðssamtakanna. Hjal
þetta hefur þó komið ýmsum úr
alþýðustétt all spanskt fyrir
sjónir, því svo mjög eru at-
hafnir þeirra innan stéttarsam-
íakanna á annan veg en fagur-
gali þeirra um einingu gefur til
kynna.
Hins vegar er það nýlunda
mikil, að Þjóðviljinn skuli 16.
| þ. m. gera virðingarverða til-
raun til að skýra hvað orðið
eining merkir. I leiðara blaðs-
ins þennan dag segir svo m. a.:
..Eining er ekkert orðagjálfur,
ekkert afstætt hugtak, heldur
veruleiki, sem beinist að á-
kveðnu marki. Það verður að
vera eining jim eitthvað." Það
skal strax tekið fram, að þessi
skýring blaðsins á hugtakinu er
alveg rétt. Hugtakið eining
táknar visulega hvorki orða-
gjálfur eða skálaræður, því ein-
Böðvarsson gaf bænum,
straum af kostnaði við bygg-
ingu sjúkrahússins. Þó
vantar enn allí innbú ti! þess^
að hægt sé að taka sjúkra-
húsið í notkun, og er áætlað,
að það muni kosta um hálfa
milljón króna. Hefur reynzt
mjög erfitt að afla lánsfjár
til þess að búa sjúljrahúsið
þeim tækjum, sem það þarf
að hafa. 7 •yggingastofnun
ríkisins mun leggja þav fram
nokkuð lánsfé, en það dugir
ekki til, og verður vonandi
hægt að afla þess fjár, sem
á vantar, þótt erfiíí sé um
lánsfé í landinu.
Háifdán sagði, að það væri
sárt að horfa á sjúkrahúsið, þar
sem 37 sjúklingum er ætlað
ríflegt rúm og vel mætti taka
við fleirum, str/da ónotað
.vegna þess að ekki hefur tekizt
að afla Ií'*'*Ujár fyrir innbúinu.
Húsið sjálft er algerlega tilbú-
ið, hvert smáatriði, og þarf það
vonandi ekki að standa lengi
ónoiað, svo alvarlegur skortur
sem nú er á sjúkrahúsum í
þessum landshluta. ,
GAEÐRÆKT
Akranesbær leggur mikla á-
herzlu á að auka garðrækt og
hefur komið upp miklum skóla
görðum til þess að glæða áhuga
unglingr.'ma á garoræktinni og
sjá þeirn jafnframt fyrir at-
vinnu. Eru á þessu sumri um
30 unglingar við skólagarðana,
og rækta þeir stóra spildu sam-
eiginlega, en hafa auk þess
hver sinn reit, þar sem þeim er
hjálpað til þess að rækta svo til
hvað sem þau óska. Ungling-
arnir fá kaup fyrir vinnuna, en
eiga að auki þá garðávexti, er
koma upp í þc/rra eigin spildu.
Hefur árangur af þessu starfi
orðið prýðilegur undanfarLn ár.
SEMENTSVERKSMIÐJAN
Eitt mesía áhugamál Akur-
nesinga er nu, að því er Hálf-
dán Sveinsson skýrði frá, sem-
entsverksmiðjan fyrirh ugaða.
Sem kunnugt er hefur henni
verið valinn staSur á Akranesi,
og er þeg'ar hafinn undirbún-
ingur fyrir hana bar.
Upphaflega mun hafa verið
minnzí á sementsverksmifVu i
sambandi við Akranes í hinu
fræga nefndaráiiti Rauðku, en
íðnaðarnefnd bæjarins átti
verulegan þátt í að beina at-
hygli manna að bænum er mál-
ið kom aítur á dagskrá. Við at-
hugun koniust sérfræðingar að
æ fleiri kostym og fór svoi að
þeir töldu, að verksmiðjan yrði
bezt seit á Skaganum.
Akranesbær hefur nú þegar
fest lóöir þær, sem þörf verður
á-fyrir verksn"/ljuna, að því er
Hálfdán skýrir frá, og þessa
dagana er verið að byrja á veg-
arlagningu og öðrum undirbún
ingi. Mun verksmiðjan -standa
að norðanverðu í höfninni, og
verður þar rétt við bryggju,
sem þar á að koma á móti þeim
hafnargarði, sem þegar er búið
að gera.
Margt fleira nefnir HálfdáA
af mannvirkjum, sem ýmist eru
þegar komin upp eða áætluð á
Akranesi, en ekki er rúm til að
skýra frá frekar hér. Hann
sagði að endingu. að Akranes
Væri ört vaxandi bær, sem ætti
míkla framtíð fyrir sér, bæði
sem útgerðar- og iðnaðarbær.
Að vísu koma erfiðleikar út-
gerðarinnar mjög Iiart niður á
íbuunum, þar sem afkóma
þeirra byggist enn að svo veru
legu leyti á fiskveiðunum. En
þrátt fyrir það sækja Akurnes-
ingar vongóðir fram til betri
tíma.
EflírJánHjálmarsson
ing innan verkalýðssamtak-
anna er á hverjum tíma blá-
köld nauðsyn. Samhugur og
samstillt átak fólksins er skil-
yrði þess að árangur náist i
hagsmunabaráttu alþýðunnar,
en það er annað að gefa heil-
ræðin en að halda þau og vissu
lega er lærdómsríkt að athuga
nokkug starfsemi kommúnista
í stéttarfélögunum, með hlið-
sjón af þessari skýringu þeirra
sjálfra á einingarhugtákinu og
þess gerist heldur ekki þörf
að leita lengi til þess að finna
óvéfengjanlegar staðreyndir
um starfsemi þeirra.
Daginn eftir. eða 17. þ.
m., notar Þjóðviljirm hvorki
meira eða minna en rösk-
Iega Vá hluta Iesmáls síns til
árásar á Sjómannafélag
Reykjavíknr pg þó sér í lagi
stjórn þess, en sem aikunna
er á félagið ná í harðri deilu'
og á borði
við íogaraeigendur um kaup
og kjör á togveiðum. En
þetta er ekki einvörðungu
árás á Sjómannafélag
Reykjavíkur og stjórn þess,
heldur er bað um leið árás á
málsíað sjómannawna, sem í
deilunni standa og á öll þau
félög, sem eru aðilar að
henni.
Tilgangurinn með þessu er
auðsær, þessi níu dálka áróður
blaðsins gegn málstað sjómann-
anna, er til þess eins fram sett-
ur að fegra framkomu kommún
istanna í Sjómannafélagi .Ak-
ureyrar og Ver> alýðsfélagi
Norðfjarðar, mannanna, sem
rufu gerðar samþykktir og sam
fiot við hin félögin í deilunni,
skáru sig út úr og gerðu sér-
samninga við togaraeigendur,
enda er framkoma forustu-
manna þessara tveggja félaga
öll í deilunni órækt vitni þess,
hversu hin marglofaða eining
Framhald á 7. síðu.