Alþýðublaðið - 02.09.1950, Blaðsíða 4

-ALÞÝÐUBLAÐÍÐ
Laugardagur 2. seþt. 1950
títgefaudi: Alþýðuflokkurxnn.
Ritstjóri: Stefán Pjetursson.
Fréítastjóri: Renedikt Gröndal.
Þingfréttir: Helgi Sæmundsson
Eitstjórnarsímar: 4901, 4902.
Auglýsingar: Emilía Möller.
j Auglýsingasími: 4906.
j Afgreiðslusími: 4900.
I Aðsetur: Alþýðuhúsið.
Aiþýðuprentsmiðjan h.f.
Kröfur bænda
r
i ----
STÉTTARSAMBAND
BÆNDA hefur á fundi sínum
að Kirkjubæjarklaustri sam-
þykkt, að gildandi verðlags-
grundvelli landbúnaðarvara
skuli sagt upp og fram borin sú
krafa, að bændur fái á þ/ssu
hausti fyllstu verðhækkun á
landbúnaðarvörur. Þar með er
sýnt, að hættan á enn nýrri
flóðbylgju dýrtíðar og verð-
bólgu er yfirvofandi. Fram-
haldið liggur í augum uppi:
Verkalýðssamtökin hljóta að
knýja fram almenna kaup-
hækkun, ef bændur fá kröfu
sinni framgengt, enda hefur
Alþýðusamband íslands lagt
áherzlu á, að þau framlengi
samninga sína með mánaðar
uppsagnarfresti, svo að þau
séu við öllu búin. Alþýðusam-
bandsþingið í haust mun taka
þessi mál til ítarlegrar athug-
unar og marka stefnu verka-
lýðshreyfingarinnar varðandi
þau til næstu tveggja ára. Þá
verður komið í ljós, hvort
ný og stórfelld verðhækkun
landbúnaðarvara reynist næsti
þátturinn í aukningu verðbólg
unnar og dýrtíðarinnar. Fari
svo, verður verkalýðshreyf-
ingin til neydd að knýja fram
launahækkun til að mæta
þeirri kjaraskerðingu.
Hitt er augljóst, að þessi ó-
heillaþróun er ekki verkalýðs-
hreyfingunni að skapi. Hún
hefur tvisvar sinnum á tveim
árum markað þá afstöðu í
efnahagsmálunum, að hún
leggi áherzlu á, að reistar
verði skorður við dýrtíðinni og
verðbólgunni og kaupmáttur
launanna aukinn, þar eð það
sé bezta pg varanlegasta kjara-
bótin. Núverandi ríkisstjórn
og meirihluti stuðningsflokka
hennar á alþingi hefur til þessa
gengið í berhögg við þessa af-
stöðu alþýðusamtakanna. Og
eigi nú ný hækku > landbúnað-
arafurða að bætast ofan á
gengislækkunina og þegar
fram komnar afleiðingar henn
ar, á verkalýðurinn ekki ann-
arra kosta völ en grípa' til
hinnar gömlu og nýju nauð-
varnar sinnar — krefjast
launahækkunar og knýja hana
fram með verkföllum, ef mót-
stöðu verður að mæta.
Því miður er ástæða til þess
að ætla, að þessi óheillaþróun
verði ekki umflúin, þar eð hún
sýnist vera bein afleiðing af
stefnu og starfi núverandi rík-
isstjórnar og meinTíiuta íhalds
flokkanna á alþingi. Enginn
efast um, að formaður stétt-
arsambands bænda segi satt og
rétt frá, þegar hann rekur af-
leiðingar gengislækkunarinn-
ar fyrir bændur landsins.
Sverrir Gísiason gefur þær
upplýsingar, að innlendur fóð-
urbætir hafi hækkað um 77%,
útlendur fóðurbætir um 125%,
áburður um 88%, timbur um
45%, þakjárn um 60%, máln-
ing um 35%, benzín um 80%,
smurningsolíur um 102% og
varahlutir og viðgerðir um
i0.%. Þessar eru afleiðingar
gengislækkunarinnar fyrir
bændastéttina, og hefur þó að-
eins fátt eitt verið talið. En
gengislækkunin átti sem kunn
ugt er að vera allra meina bót.
Hún átti ab stemma stigu fyr-
ix; verðbólgunni og dýrtíðinni,
gerbrovta viðhorfum átvinnu-
Íífsiris' ög efnahagsmálahna til
hins betra. En nú hafa verkih
talað. Og dómur þeirra er rot-
högg á blekkingar gengislækk-
unarforkólfanna.
En bændurnir eru síður en
svo eina þjóðfélagsstéttin, sem
orðið hefur fyrir eftirminni-
!egu áfalli af völdum gengis-
lækkunarinnar. Yerkalýður-
inn hefur að ýmsu leyti orðið
enn harðar úti. Nauðsynjar
hans hafa hækkað alveg eins
mikið og það, sem bændurnir
verða að kaupa. Þó komst hann
verr af en bændur fyrir geng-
islækkunina. Og nú blasir sú
staðreynd við, að öryggisleysi
og atvinnuskortur fer í hönd.
Það er því engum blöðum um
það að fletta, að verkalýðnum
er enn meiri þörf á kjarabót-
um en nokkurn tíma bændum,
og krefjist þeir nú stórhækk-
aðs afurðaverðs og fái það,
hlýtur verkalýðurinn að fara
í slóð þeirra og krefjast kaup-
hækkunar.
Gengislækkunin átti meðal
annars að vera bjargræði fyr-
ir landbúnaðinn^ Hún átti að
leiða til þess, að hægt væri
að fullnægja þörfum þessa
mikilvæga atvinnuvegar.
Bændastéttin getur bezt um
það borið, hvort sú hafi orðið
raunin. Ræða Sverris Gísla-
sonar og samþykktir fundar-
ins að Kirkjubæjarklaustri eru
glögg vitni þess, að bændur
sjá nú, að þeir hafa verið
blekktir, og að gengislækkun-
in er þeim sem öðrum stétt-
um fiötur um fót, en ekki
biargræði. Og það væri synd
að segja, að Hermánn Jónas-
son landbúnaðarmálaráðherra
væri Jiétíur í máli á umrædd-
um fundi, ef mark er takandi
á frásögnum Tímans og Morg-
unblaðsihsi Þéssi athafnámíkli
fruih'fcvöðull géhgisíækkuhár-
innar köm ekki á bæridafund-
inn til að segja sigurfréttir,
enda ekki von, þar eð ailt hef-
ur snúizt í ósigur fyrir hann
og rekkjunauta hans í flatsæng
stjórnarsamvinnunnar. Hann
gat þess eins, að hann legði á-
herzlu á, að varahlutir til véla
landbúnaðarins fengjust fyrir
Marshallfé næsta vetur, bún-
aðarfélagið gerði áætlun um
byggingu votheysgryfja í land
inu og geíin yrði út nákvæm
og ítarleg handbók fyrir bænd-
ur. Slíkur er boðskapur manns
ins, sem í síðustu kosningum
lofaði bændum jafnt og öðr-
um þjóðfélagsstéttum gulli og
grænum skógum, ef hann fengi
aðstöðu til að gera gengis-
lækkunardraum sinn að veru-
leika. Og þá var Marshallað- I
stoðin ölmusufé að dónii Her-
manns Jónassonar, mannsins,
sem nú vonar, að bændur fái
eitthvað af varahlutum í vél-
ar landbúnaðarins fyrir Mar-
shallfé!
En víst væri þörf á því, að
gefin væri út nákvæm og ítar-
leg handbók fyrir bændur, eins
og Hermann Jónasson leggur
til. Og í þá bók ætti meðal
annars að taka upp staðreynd-
ir þær um afleiðingar gengis-
lækkunarinnar, sem fram
komu í ræðu Sverris Gíslason
ar. Þá yrði þetta sannorð bók
og merk og athyglisvert heim-
ildarrit um ólánsskap þeirra
manna, sem bændur landsins
glæptust til að senda á þing í
síðustu kosningum.
Axársltaft ríkisstjórriarimiár. —- Eíski . hee:
ganga frririi hj á álþýðasatrttökumim.
nafn: Helgríma.
Bréf'um
ÞAÐ ÞÝÐIR EKKI, aS ætla
að g'anga frairt hjá heildarsam-
tökum alþýSunnar, Alþýffixsam-
bandi fslands, eins og þaff sé
ekki til. Ríkisstjórnin ætlaffi sér
aff gera þaff í sumar, og viríist
einna helzt vilja sýna manndóm
sínn meff því, en reynsían hefur
kennt henni það, sem hún átti
að vita fyrirfram, aff þetta er
ekki hægt. Ríkisstjórnin hefur
nú orffið aff gefa út bráffabirgffa-
iög vegna mistaka sixina í þessu
efni. En þó ekki fyrr en eftir
viffræffur viff leifftoga alþýffu-
samtakanna.
HÉR ER SÍZT af öllu verið að
hælast um. En alþýðustéttirnar
geta ekkí þolað það, að byi-ðar
vaxandi erfiðleika sé eingöngu
settar á hennar bök. Alþýða
manna þolir það ekki, að ein-
staka stéttir fái að leika sér eins
og þær Iystir, en alþýðunni gert
að skyldu að skera niður brýn-
ustu lífsnauðsynjar sínar. Þegar
alþýðan finnur, að eitt er látið
yfir alla ganaa, þá telur hún
sannarlega ekki eftir sér að bera
byrðar.
ÍSLAND ER LÍTIÐ LANÐ og
það byggir fámenn þjóð. Þetta
land og þessi þjóð hafa ekki ráð
á því að á bökum þeirra hossi
sér luxusstétt. Allir vita það, að
nú er kjörum allrar alþýðu mik
ið þrengt. Vörur stórhækka i
Ekki hagshótaheldur kosningobarátta
„ALÞÝÐUSAMBANDS-
STJÓRN vegur aftan að
verkalýðshreyfingunni“.
Þetta var aðalfyrirsögn Þjóð-
viljans í gær. Það er túlkun
hans á þerrri staðreynd, £.ð
Alþýðusambandsstjórn hefur
nú knúið ríkisstjórnina til
þess að láta undan í deil-
unni um útreikning júlívísi-
tölunnar og fyrirskipa nýjan
útreikning hennar án nokk-
urs tillits til pappírsákvæða
hinna nýju húsaleigulaga
Framsóknar, sem látin voru
valda lækkun vísitölunnar
um hvorki meira né minna
en 5 stig, er meirihluti kaup-
fcgsnefndar ákvað hana, að
undirlagi Björns Ólafssonar,
aðeins 109 stig í júlí. Að
knýja ímm fulla leiðréttingu
á þessari fölsuðu vísitölu og
tryggja verkalýðnum og
launastéttunum 15 % kaup-
uppbót í ágúst og 15,75%
fjóra síðustu mánuði, í stað
12% eins og hún átti að vera
allan síðari helming ársins,
samkvæmt bráðabirgðalög-
um Björns Ólafssonar í júlí,
— það kallar Þjóðviljinn „að
vega aftan að verkalýðshreyf
ingunni“!
AÐ SLÍKRI FJARSTÆÐU er
ástæðulaus að eyða mörgum
orðum. Að sjálfsögðu skal
það viðurkennt, ao með sigri
Alþýðusambapdsins í deil-
■ unni um útreikning júlívísi-
tölunnar er aðeins hrundið
þeirri svívirðilegu árás, sem
á verkalýðs- og launasamtök
in yfirleitt var gerð með föls-
un júlívísitölunnar. Sjálf
kjaraskerðing géngislækk-
unarinnar hefur þar með
ekki verið bætt með neinni
grunnkaupshækkun. En þar
hefur heldur ekki verið neitt
af verkalýðnum og launa-
stéttunum samið._ Samtök
þeirra hafa sýnt styrk sinn
og unnið frækilegan sigur í
deilunni um júlívísitöluna;
og þau munu ekki fram-
lengja samninga sína nema
með mánaðar uppssgnar-
fresti. þannig að þau verða
alltaf viðbúin að gæta hags-
muna verkalýðsins og tauna-
stéttanna, einnig með sókn
fyrir kauphækkun ef nauð-
syn krefur.
EN ÞAÐ ER EKKI HAGUR
verkalýðsins og launastétt-
anna, sem Þjóðviljinn er nú
að berjast fyrir með hróp-
yrðum sínum að Alþýðu-
sambandsstjórninni í sam-
bandi við sigur hennar í vísi-
töludeilunni. Nei, það er ekki
hagsmunabaráttan, sem blað
kommúnista er að hugsa um,
heldur kosningabaráttan til
Alþýðusambandsþingsins í
haust. Það sýnir ritstjórnar-
greín Þjóðviljans í gær, svo
ag ekki verður um villzt.
Þar stendur (á hinu venju-
lega prúða máli kommún-
ista): „Alþýðá íslands geldur
þess nú grimmilega, að eiga
heildarsamtök sín í höndum
sendimanna auðmannastétt-
arinnar . . . Viðbrögð henn-
ar hljóta að verða þau, að
leggja nú á það alla áherzlu,
að losa Alþýðusambandið
undan oki heitrofanna og
auðvaldsþjónanna, sem í öll-
um kjaradeilum verkalýðs-
ins ganga með rýtinginn í
erminni reiðubúnir til að
vega aftan að verkalýðssam-
tökunum . . . Takist verka-
lýðnum að reka svikarana af
höndum sér í Alþýðu-
sambandskosning-
u n u m í haust, Ieggur
hann um leið tryggan og ör-
ugg£n grundvöll að . . . bar-
áttu fyrir káuphækkun á
móti dvrtíðaraukningunni
HÉR SKAL NÚ EKKI um bað
raett, hvernig verkfallsbrjót-
unrim í togaradeilunni ferst
að tala þannig um núverandi
Alþýðusambgndsstjó^n, sem
með varðstöðu sinni og vit-
urlegri stjórn á verkalýðs-
samtökunum hefur hrundið
tilraun ríkisstjórnarinnar til
þess að hafa lögskipaða kaup
uppbót af verkalýðnum og
launastéttunum með fölsun
vísitölunnar. Hér skal aðeins:
á það bént, að samkvæmt til-
Framh. á 7. siöu.
verði. Launin, sem fyrir rúm-
um ixsánuði nægðu nokkurn veg
in fvrir brýnustu lífsnauðsynj-
um, gera það ekki lengur. Þetta
finnur verkalýðurinn. Hins veg
ar gáir hann til veðurs í hvert
sinn, sem hann berst í bökkum.
Þegar hann sér, að eðlilegar á-
stæður. aílaleysi, . lækkandi
markaðir, erfið v.eðrátta og slíkt,
veldur erfiðleikunum, þá mögl-
ar hann ekki.
EN ÞEGAR HANN SÉR, að
það eru aðrar ástæður. sem valda
kjaraskerðingunni, þá spyrnir
hann við fæti. Og hann mun
halda áfram með að gera. Það
er rétt, að allar stéttir hugsa
fyrst og fremst um sinn eigin
hag -— og eru alltaf og á öllum
tímum, sannfærðar um að hagur
þeirra, hverrar urn sig, sé hagur
allrar þjóðarinnar. í þsssu efni
ríður því á miklu að æðsta vald
ið, ríkisstjórnin, sé víðsýnt og
sanngjarnt. Ef svo er, er ekki
hætta á að allt sé spennt upp
þar til boginn brestur.
KRUMMI Á SKJÁNUM, einn
bréfritara minna, er nokkuð
harður undir tönnina. Ef til vill
of harður fyrir suma. Þó fela
bréf hans alltaf í sér mikinn sann
leika — og þess vegna birti ég
þau. Hér fer á eftir síðasta bréf
hans og ber hann þar fram til-
lögu um nafn á núverandi rik-
isstjórn, sem honum finnst, a.S
enn hafi ekki hlotið nafn með
réttu:
..ENGRI ÍSLENZKRI RÍKIS-i
STJÓRN hefur verið tekið af
eins miklu fáleik og nVð- meiri
ógn og kvíða en núverandi rík-
isstjórn, og ekki að ástæðu-
lausu. Um forustumenn stjórnar
flokkanna, þá Hermanns Jónas
sonar og Ólaf Thors og flokka
þeirra er það efalaust sannmæli,
sem Grímur Thomsen kvað forð
um:
..Trúa þeir hvor öðrum illa,
endá trúa fáir báðum.“
VI® MINNUMST „Tólffót-
ungsins", (nýsköpunarstjórnar
ÓlafsThors). ,.Stefaníu“, (stjórn
ina er Stefán Jóhann veitti for
sæti). „Pálínu“, (hinnar and-
vanafæddu stjórnarmyndunar
Jóns Pálmasonar), svo fá
dæmi séu nefnd. Mér finnst,
Hannes minn góður, að þú ætt-
ir nú, sökum „andlegrar vel-
ferðar núverandi ríkisstjórnar,
að efna til samkeppni um nafn
á ríkisstjórninni, því það er
gömul trú, að þeir, sem andist
óskírðir, fari illa, en vonandi
verður þessi stjórn ekki eilíf.
ÉG LEYFI mér að stinga upp
á nafninu Helgríma. Seinni hluti
nafnsins er dreginn af nafni for-
sætisráðherra, Steingrími Stein
þórssyni. Fyrri hluti nafnsins
þarf ekki skýringar við, því all
ir vita að hel þýðir sama og
dauði. Fjármála- og atvinnulíf
og lífsafkoma þjóðarinnar undir
núveranai stjórn sýnir glöggt
sanníeiksgildi nafngiftarinnar.
ORÐIÐ HELGRÍMA táknar
einnig „sérstakt yerkfæri,
Framhald á 7. áiðu.