Alþýðublaðið - 02.09.1950, Blaðsíða 5

Laugardagur 2. sept. 1950
ALÞÝÐUBLAÐÍÐ
wm i
HELGI HANNESSON, forsef! "ÁN
þý-ðos-amtónds lslarsds, -gerlr í eftir-
farandi grein að orataísefni deiSuna
om ýtreikoing júiívisitölunnar, og
þann aigera sigur, sera alþýðusam-
tökirs hafa nú unnið í henni við út-
gáfu hinna nýju bráðabirgðaíaga rík-
isstjórnarinnar og endurskoðun júlí-
vísitöSunnar á grundveSSi þeirra.
MEÐ ÚTGÁFU HINNA,
NÝJU BRÁÐABIRGÐALAGA
nú í vikunni hefur ríkisstjórn-
In látið undan kröfu Alþýðusam
bandsins og Bandalags starfs-
manna ríkis og bæja um að
framfærsluvísitala júlímánað-
ar yrði reiknuð út að nýju, og
þá á þeim grundvelli, er laun-
þegasamtökin telja sig geta við
unað.
Hér er um athyglisverðan við
burð í sögu verkalýðssamtak.
anna að. ræða, af því, að hér er
með samtakamætti þeirra
hrundið á eftirminnilega hátt
ósvífinni árás á lífskjör verka-
lýðsins og launastéttanná.
Þegar reikna skyldi út vísi-
tölu júlímánaðar kom fljótt í
Ijós áhugi innan ríkisstjórnar-
Innar fyrir því,, að hún yrði
sem lægst. Hins vegar var hér
um að ræða útreikning þeirrar
vísitölu, er gilda átti fyrir allan
síðari helming þessa árs, og því
snikið hagsmunamál öllum
þeim, er laun taka, að hún
sýndi sem gleggsta mynd af
foreytingum þeim, er orðið höfðu
milli verðlags og kaupgjalds,
'þannig að dýrtíðaraukningin
fengist sem réttlátast upp bor-
in.
Þegar því stjórn Alþýðusam-
foandsins komst á snoðir um,
að hætta væri' á því að falsa
ætti vísitöluna með því að víkja
út frá reglu þeirri, er hún hafði
verið reiknuð eftir undanfarna
mánuði, gerði sambandsstjórn-
In margítrekaðar tilraunir til
að koma í veg fyrir það, enda
augljóst, að slík fölsun vísitöl-
unnar þýddi beina réttar og
kjaraskerðingu launafólks og
hlyti að framkalla af þeirra
hendi aðgerðir, er stofnuðu
vinnufriðnum í landinu í mikla
hættu.
Það urðu því okkur í stjórn
Alþýðusambandsins hin mestu
vonbrigði, er aðvaranir okkar
voru að litlu haíoar í þessu
máli, vísitala júlímánaðar reikn
uð á þann veg út, af meirihluta
kauplagsnefndar, að hún var tal
In 109 stig, og var með því
stofnað til illvígra deilna, er
hægt var að komast hjá.
Ríkisstjórninni mun hafa ver
ið Ijóst, að launastéttirnar
myndu ekki sætta sig við svo
gífurlega fölsun vísitölunnar,
sem hér var á orðin og því gaf
hún út bráðabirgðalögin 19.
julí s. 1., þar sem ákveðið var
að kaupgreiðslur skyldu miðað-
ar við 112 stiga vísitölu.
Þegar sýnt var að réttur út-
reikningur fékkst ekki á júlí-
vísitölunni, brá stjórn Alþýðu-
sambandsins fljótt við, og á
þann veg er líklegastur var til
að knýja fram leiðréttingu í
máli þessu. r -
A fundi sínuum hinn 20. júlí
s. 1., eða daginn eftir að bráða
; AlþýCusamtJkunum hefur j
þannig, mefl samfekajgígtíi jgín
um tskjzt /níyeiint.;, í ibessu:
máli, sei.ti-Bfr.-þýðingarmikiðHyr:
sambandinu rt- uppsögn á samn
ingujp.-snvim við;15, septemfoea,
I Ei^fijQgí.gi.íiUíkum Iggtgr.'Iseín
fölsun vísitölunnar ekki aðeins
illa við verkafólk. sjómenn og | ír 1-a-una'téttirnar:
aðra þær vinnustáttir, sem eru j í íyrsta lagi tryget launþeg
innan Alþýðusambandsins, held um það. sem beim ber- Ugum
ur bitnaði hún og engu síður á samkvæmt, í öðru. lagi hrakið
launafólki því. sem er innan ríkl-svald'ð t:l undanhalds í til
birgðalögin voru gefin út, sam
þykkti sambandsstjórn svo-
fellda ályktun:
..Með því að ríkisstjórnin
hefur nú með bráðabirgðalögum
ákveðið, að kaupgjald fyrir tíma
bilið 1. júlí til ársloka skuli
reiknað út með vísitölunni 112,
enda þótt vísitala, sem reikmxð
væri sa'mkvæmt fyrirmælum 3.
gr. laga um gengjsskráningu o.
fL, sé allmiklu hærri, þá ítrek-
ar miðstjórn sambandsins fyrri
samþvkkt sína varðandi þetta
mál og leggur til, að sambands
félögin segi nú þegar upp kjara
samningum sínum með kaup-
hækkanir fyrir augum.
Þá lj’'sir miðstjórnin yfir því,
að hún er algerlega samþvkk
þeirri ákvörðun Torfa Ásgeirs-
sonar að víkja úr kauplagsnefnd
í mótmælaskyni við hin ein-
stæðu vinnubrögð Tíkisstjórnar
innar og meirihluta kauplags-
nefndar í þessu máli. enda mun
sambandsstjórn ekki tilhefna
annan mann í kauplagsnefnd í
hans stað.
Jafnfamrt óskar miðstjórnin
þess, að Torfi Ásgeirsson vinni
áfram að því fvrir Alþýðusam-
bandið að fylgjast með kaup-
gjaldi og verðlagi og reikna út,
hvað rétt framfærsluvísitala á
að vera á hverjum tíma“.t
Eins og ályktunin ber með
sér er hér gripið til einna þeirra
sterkustu mótmæla er alþýðu-
samtökin áttu yfir að ráða, og
hafinn undirbúningur þeirra að
gerða, er líklegastar urðu að
teljast til að fá kjaraskerðing-
una af völdum vísitölufölsun-
arinnar bætta.
Með því að Alþýðusambandið
tæki fulltrúa sinn úr kauplags-
nefnd voru mótmæli þess gegn
fölsun vísitölunnar undirstrik-
uð svo sterkt, sem verða mátti,
og með tilmælum sínum til
sambandsfélaganna um samn-
ingsuppsagnir með kauphækk-
un fyrir augum var þegar haf-
inn nauðsynlegur undirbúning
ur þess að leggja út í baráttu
fyrir því að fá upp borna þá
kjararýrnun, sem vaxandi dýr-
tíð hefur valdið öllum launþeg-
um, en nú átti, með fölsun vísi-
tölunnar að koma í veg fyrir,
að þeir fengju hana einu sinni
bæ-tta samkvæmt skýlausum
ákvæðum gengislækkunarlag-
anna.
Strax og félögum Alþýðusam
bandsins var kunnugt um þessi
mál, tóku þa\ til meðferðar til
mæli sambandsstjórnarinnar
um að segja upp kaup og kjara-
samningum sínum frá 1. sept-
ember, og urðu mörg þeirra þeg
ar í stað við þeim tilmælum.
Hins vegar kom fljótt í Ijós
tvískinnungur kommúnista í
máli þessu og. miðuðu félög þau
sem þeir ráða, en suin þeirra
eru með þeim fjölmennustu í
vébanda Bandalags s+avfs-
manna ríkis og bæja. Stjórn
bandalagsins mótmælti því á
sínum tíma eindregið útrelkn-
ingi vísitölu iúlímánaðar og
krafðist þess a5 hún yrði reikn-
uð út á ný.
Milli stiórna Albvðusam-
raumim becs tii réttarskerðing-
ar gavnvart allri alþýðu rnanna
í iandinu.
Hér er u.m mikinr? ýmxr launa
;si° tanra aS ræoa, sieur sem
’ .eetur ha't bina mestu hýðingu
jfyr'r samtck þáirra, sé rétt á
' haldið.
bandsíns og bandalagsins hefur
verið hin ágætasta samvinna í j
beirri barátíu. er samtökin haía :
háð að undanförnu við ríkis-,
valdið um aS knýía tvi T nýian -
útreikning júlívísitHunJar, ng
er engum efa undirorpið að
þessi samvinna hefur átt sinn
drjúga þátt i því, að sú lausn
hefu| náðst í máli bessu. er 'nú
hefur fengizt, þótt sterkasti j
þátturinn hafi auðvitað verið,
sá. hversu vel ýms sambands- |
félögin brugðu við, er sambands |
stjórn óskaði þess að þau segðu j
upp samningum sínum.
Kom þá einnig í ljóý bu-aða j
þýðingu það hafði. að fjölrla i
mörg félög höfðu á sín’/.i tíma '
orðið við þeim tilmælum sam-1
Njálsgötu og Barónsstíg og,
horni Hofsvallagötu ógs
Ásvallagötu, aelur alls
köiiar- bléíh' ög>'§Basnmeti,a-
tóm'áta,' ágúfkúí,' gulræt-
ur, gulrófur, hvítkál, næp-
ur, grænkál og persille. í
Einnig ber. Mikið af fal-
1 legum blómaplöntum á í-j
kr. Athugið að kaupa i
blómkálið til níðursuðu á j
meðan það er ódýrast. j
Ber einnig mjög að fagna
því. rð rík«=stióroin hefur j
orðið við ’ósk-um Iaunhe«-ar- i
,,-Tf ol- ít-nv.i tt’ <• ni
vísitö’wyT o» wnufvllt brr
kröfu’’. rr Htn *-ottu nunháif- j
í mali McS bví
d að geta IiaMisf vinnfrið-
Tir. að minnsta kosti um sinn,
har eð nú er bwtt falíin sú
ástæða, er knúði verkalýðs-
fé’ö-rin til wnnin8'suppsa'rna
að þessu sinni o? nVá því
ætla, að þau verði við þeim
feíhvðíTsamhands-
stjórnarinnar að framlengja
samninga sína óbreytta fyrst
!rn> sinn.
Júlivísitalan hefur nú verið
reiknuð út samVyæmt reglum,
bandsstjórnar að hafa uppsagn . er telia verður bær réttu. lög-
arákvæði samninga sinna á
þann veg, að þau gætu sagt
þeim unp með eins mánaðar fyr
irvara.
Hinn mikli styrkur alþýðu
samtakanna hefur nú knúið
ríkisstjórnina tíl að láta und
an í þessu máli. Hún hefur
með hinum nýju braðahirarða mánuði.
lögum viðurkennt, að húsa- j Sigur
tim samkvæmt. og kaupgreiðsla
fer fram «amkvæmt þeirri vísi
tölu. en hún hef.ur reynzt eins
og áður segir 115 stig.
Laun frá 1. september verða
greidd með 115.75 stigum, og
þar með bætt að fullu þau 3
stig, er vangreidd voru í júlí-
launasamtakanna í
Ieigulöffin, sem samþykkt j máli þessu ætti að leiða huga
voru í þinglokin s. I. vor, séu ! hinna mörgu í launastéttunum
pappírslög ein. sem ekki liaíi ! að því, að samtÖk þeirra er
haft nein óhrif til Iækkunar vald, sem þau ráða yfir, geta
á húsaleigu.
Þá hefur ríkisstjjórnin eirui
ig viðurkennt, að vísitala
verði ekki ákveðin með lög-
um þetta eða hitt, heldur
beri að reikna hana út sam-
kvæmt ákveðnurp staðreynd
tim.
Með hinum nýju bráðabirgða
lögum hefur r.’kisstjórnin mætt
kröfum launþegasamtakanna
um endurreikning júlívísitöl-
unnar á réttum grundvelli.
beitt og eiga að beita í baráttu
sinni fyrir mannsæmandi lífs-
kjörum. og tíl tryggingar réttar
stöðu alþýðu manna í þjóðfélag
inu, en jafnhliða valdbeiting-
unni má ekki missa sjónar á
því, hvað eru raunhæfir hags-
munir alþýðunnar og þjóðar-
heildarinnar.
Kommúnistar láta í máli
þessu. eins og iáfnan 'endranær
stjórnast af því, hvað flokkur
i þeirra telur vænlegast til póli-
Hin nýja vísitala hefur tísks framdráttar fyrir sig. enda
þegar verið rpjknuð út og' yfirlýst af framámanni krmm-
o? reynð'st vera 115 stig. úinista, Þóroddi Guð/unds-
Hækkun hennar frá útreikn- syni. að hann varði ekki um
ingi þeim. sem meirihluti jbjóðarhag.
kauplagsnetndar hafði gert,
nemur því 6 stigiim.
um (jreislu launauppbófa,
- Samkvæmt bráðabirgðalögum um útreikning vísitölu
framfærslukostnaðar, útgefnum 29. þ. m. hefur kaup-
lagsnefnd reiknað á ný vísitölu. framfærslukostnaðar 1.
júlí s.l. og reynáist hún 115. Samkvæmt sömu lögum
ber að greiða Iaun fyrir ágúst samkvæmt júlívísitölu,
115 stigum. og laun fyrir september. október, nóvember
og désember 1950 með 15.75% launauppbót.
Viðskipfamálaráðuneyti, 31. á|. 1?SS
úr bænum án þess að fá
ykkur smurða brauðið frá
MATBARNUM,
Lækjarg. 6. Sími 80340.
þeir tilraun til að gera sem
minnst úr honum og telja hann
jafnvel skaðlegan fyrir launa-
stéítirnar. Gengur Þjóðviljinn
svo langt á þessari braut, að
hann í forustugrein sinni s. 1.
fimmtudag kailar hækkun vísi
tölunnar kauplækkun. Orðrétt
segir þar: „Það er verið að
semja um verri kjör fyrir alla
launþega en í júlí, það er verið
að semja um kauplækkun en
ekki kauphækkun",
Meirhluti kauplagsncfndar
reiknaði í júíí vísitölu julí-
mánaðar út 109 stig; en er
alþýðusamtökin hafa nu knú
ið fram réttlátan útreikning
hennar reynist hún 115 stig.
Mismunarinn, 6 stig, er einsk
is virði. segja kommúnistar,
og hækkunin frá þ%ú er bráðá
fairgðalögin 19. júlí s. I. á-
kváðu hana 112 stig upp í
115 stíg eins og hún er nú, er
kauplækkun segja kommún-
istar!
Þá klígjar ekki af því, dreng
ina við Þjóðviljann, að segja
hvítt svart og svart hvítt; en
slíkur málflutningur er áreið-
anlega á þann veg, að íslenzk
alþýða sér við honum og lætur
hann ekki hafa áhrif á sig.
Helgi Hannesson.
Nýjar kosningar
á Flnnlandl!
Og nú, er alþýðusamtökin
hafa unniS þénnan sigur gera
KEKKONEN, forsætisráð-
herra Finna. hefur látið svo um
mælt, að ekki verði hjá því
komizt að efna íií nýrra kosn-
inga á Finnl’iidi. þar eð ómögw
Iegt sé að ná samkomulagi um
íaunamálin.
Stjórn Kekkonens er ófáan-
leg til að fallast á neina launa
hækkun verkamönnum tíl
handa, en hefur leyft allmikla
hækkun á %ndbúnaðarvörum.
Hafa alþýðusamtökin hafið bar
áttu fyrir sömu kjarabótum sér
til handa og bændur hafa feng-
ið, en stjórnin streitist á móti.
ex leiðfogar rekni
SEX leiðtogar sameiningar-
flokks kommúnista í Austur-
Þýhkalandi- voru í gær reknir
úr' hönum fyrirváralaust. I
' J " j