Alþýðublaðið - 18.01.1951, Qupperneq 4

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Fimmtudagur 18. janúar 1951-
«
Pjetursson.
Auglýsingastjóri: Emilía Möller
Ritsrtjórnarsímar: 4901 og 4902
Augiýsingasími: 4906.
Afgreiðslusími 4900.
Aðsetur: Alþýðuhúsið.
Alþýðuprentsmiðjan h.f.
Hagkvsm verzlun
fyrir hverni
ÞAÐ MÁ SEGJA, að komm-
únistar hafi hingað til verið
einir um það, að verja inn-
flutninginn á hinu rándýra og
lélega ungverska hveiti. En sú
vörn hefur ekki tekizt þeiro
höndulegar en svo, að for-
manninum í stjórn sölumið-
stöðvar hraðfrystihúsanna, sem
einnig ber mjög fyrir brjósti
hina „hagkvæmu vöruskipta-
verzlun" við Ungverjaland,
þótti nauðsynlegt að koma til
liðs við þá í Morgunblaðinu í
gær, og það því fremur, sen
hitt aðalstjórnarblaðið, Tíminn,
hefur ekki treyst sér til ann-
ars en taka alveg hispurslaust
undir þá rökstuddu gagnrýni,
sem Alþýðubiaðið hefur hald-
ið upp.i á þessi hneykslanlegu
viðskipti.
:Jí
Ólafur Jónsson, formaður í
stjórn sölumiðstöðvar hrað-
frystihúsanna, sem er annar að
alaðilinn hér á landi að hinni
„hagkvæmu vöruskiptaverzl-
un“ við Ungverjaland, með
því að sölumiðstöðin er selj-
andi fisksins, sem kommúnist-
ar kaupa hveitið fyrir, segir,
að „sagan um ungverska
hveitið“ sé að vísu mjög vel
fallin til að blekkja „fávísa
neytendur“, eins og hann
kemst að orði, sem „aðeins ein
blína á aurana, sem úr budd-
unni fara“, en „gera sér litla
grein fyrir, hver er raunveru-
leg undirstaða veraldlegrar vel
ferðar þeirra“, svo að orð ÓL-
afs Jónssonar um íslenzka
neytendur séu enn við höfð.
En þessum vesalingum segir
hann nú í Morgunblaðsgrein
sinni í gær það sama og Þjóð-
viljinn hefur sagt þeim undan-
farið, að hér sé um „hagstæða
verzlun að ræða, miðað við hag
landsmanna í heild“; og fær-
ir hann fram því til sönnunar
verðið, sem sölumiðstöð hrað-
frystihúsanna hafi fengið fyr
ir fiskinn, svo og það magn,
sem fyrir hann hafi fengizt af
ungversku hveiti. Neitar hann
því að vísu ekki, að ungverska
hveitið sé nokkuð dýrt miðað
við hveiti frá Kanada, —
35% dýrara, segir hann sjálf-
ur, þó að Ólafur Thors viður-
kenndi hins vegar fyrir jól, að
verðmunurinn væri 44,8%. En
af slíkum verðmun hefur hann
bersýnilega engar áhyggjur
frekar en kommúnistar. Sölu-
miðstöð hraðfrystihúsanna fær
sitt fyrir fiskinn og kommún-
istar sitt fyrir hveitið. Og hver
efast þá lengur um, að hér sé
um „hagstæða verzlun að ræða,
miðað við hag landsmanna í
heild“?
En þá kemur bara þriðji að-
ilinn til sögunnar „fávísir
neytendur, sem aðeins ein-
blína á aurana, sem úr budd-
unni fara“, og eru alls ekki
vissir um, að þessi verzlun sé
svo hagstæð fyrir þá, sem Ól-
afur Jónsson segir. Þeir sjá,
að vísu, að sölumiðstöð hrað-
frystihúsanna muni með þess-
um vöruskiptum við Ungverja
land losna við fiskinn fyrir
sæmi’.egt verð og að komm'ún-
istar muni hafa álitlegan hagn
að af sölu hins rándýra ung-
verska hveitis. En þeir kæra
sig bara ekkert um það, að
verða fyrir þessa „hagkvæmu
vöruskiptaverzlun“ sölumið-
stöðvarinnar og kommúnista
að kaupa lélegt ungverskt
hveiti mánuðum saman fyrir
35—45 % hærra verð en það,
sem ágætt og fáanlegt hveiti
frá Kanada nú kostar. Slíka
verzlun telja þeir lítið hag-
stæða fyrir sig, þó að hún kunni
að vera hagstæð fyrir sölumið
stöð hraðfrystihúsanna og fyr-
:r kommúnista: og Ólafur
Jónsson verður áreiðanlega að
gera betur en í Morgunblaðs-
grein sinni í gær, ef hann ætl-
ar að sannfæra neytendur um
hið gagnstæða.
Það þýðir nefnilega ekkert
í þessu sambandi að vera að
fimbuifamba um , hagstæða
vöruskiptaverzlun", eins og
lcommúnistar hafa verið að
gera og Ólafur Jónsson gerir
einnig nú. Menn spyrja: Hag-
kvæma vöruskiptaverzlun fyr
ir hvern? Og þá liggur það í
augum uppi, að vöruskipta-
verzlun, sem til þess leiðir, að
allur almenningur hér innan
Lands verður mánuðum saman
að kaupa lélegt ungverskt
hveiti 35—45 % dýrara en ágætt
hveiti, sem fáanlegt er frá
Kanada, er síður en svo hag-
kvæm fyrir hann. Þvert á móti
þýðir slík verzlun fyrir al-
menning stóraukna dýrtíð, eins
og um nýja gengislækkun
væri að ræða. Og þetta leyfa
kommúnistar og Ólafur Jóns-
son sér að vera að gylla fyrir
þjóðinni af því að þ e i r græða
á þessum viðskiptumi
Alþýðublaðið hefur áreiðan-
iegar heimildir fyrir því, að
ungverska hveiti.ð, sem inn
verður flutt í skiptum fyrir
fiskinn frá sölumiðstöð hrað-
frystihúsanna, muni nema um
3500 lestum. Sé það rétt, sem
Ólafur Jónsson segir, að verð
þess verði 35% hærra en það
sem nú er greitt hér fyrir
hveiti frá Kanada, þá hækkar
hvert kíló hveitis um hvorki
meira né minna en 95 aura,
eða úr 'kr. 2,70 upp í kr. 3,65
kílóið, þegar ungverska hveitið
kemur á markaðinn. Með öðr-
um orðum: Skatturinn, sem
lagður er á íslenzka neytendur
með innflutningi og sölu 3500
lesta af ungversku hveiti mun
koma til með að nema hvorki
meira né minna en 3 325 000
— þremur milljónum og þrjú
hundruð tuttugu og fimm þús-
und — krónum! Svo miklu
dýrara verður það en sama
magn af miklu betra hveiti,
sem fáanlegt er frá Kanada!
Þetta er, sem sagt, miðað við
þann verðmun ungverska og
kanadíska hveitisins, sem Ól-
afur Jónsson viðurkennir. En
sé hann meiri, eins og Ólafur
Thors sagði fyrir jólin og full
ástæða er til að halda, ekki sízt
eftir að við erum nú komnir í
alþjóða hveitinnkaupasam-
bandið og getum þess vegna
fengið ódýrara hveiti frá
Kanada en áður, verður skatt-
urinn, sem lagður er á íslenzka
neytendur með ungverska
hveitinu, ennþá gífurlegri.
Þannig lítur hún þá út, fyr-
ir neytendur, þessi „hag-
kvæma vöruskiptaverzlun“ við
Ungverjaland, sem kommún-
istar og Ólafur Jónsson eru að
reyna að gylla fyrir þeim. En
sem sagt: Fyrir Ólaf og komm
únista, sem græða stórfé á
þessum viðskiptum, horfir mál
ið vitanlega öðruv isi við.
Skipulagsleysi veldu'r aívinnuleysi og tjóni. —
Stórvirk fyrirtæki aðgerðalaus. —- Kappsigling,
sem getur valdið kollsiglingu. — Fisksalan
í bænum enn.
TOGARARNIR OKKAR
selja vel í Englandi um þess-
ar mundir. Vélbátarnir hafast
ekki að. Útgerðarmenn eru í
einhvers konar verkfalii. Það er
alitaf stopp einhvers staðar í
; I
þessum helzta atvinnuvegi okk-'
ar. Ég skal játa, að ég hef ekki
mikið vit á sjávarútvegsmálum.'
En sem ómenntaður alþýðumað
ur á þessu sviði finnst mér að (
eitthvað sé bogið við skipulag
þeirra mála — og að það hljóli;
að verða dýrt fyrir þjóðina áð-
ur en langt um líður.
FISKIÐJCVER RÍKISINS er
mikil stofnun og vegleg. ÞaS
mun hafa kostað allt að 10 mill
jónum króna, en það vahtar allt j
af verkefni, hráefni til þess að j
geta. starfað að fullum krafti. ;
Fyrir nokkru er lokið við að
byggja eina fullkomnustu síld-
arverksmiðju landsins í Örfiris-
ey — og mun hún eftir því, sem
mér hefur vsrið sagt, kosta um
tvo tugi milljóna. Þessa verk-
smiðju er ekki hægt að reka
af fullum krafti vegna þess að
hana vantar verkefni. Þó er það
ekki vegna þess eins að ekki
veiðist síld, því að svona verk-
smiðja vinnur úr fleiri fiskteg-
undum.
HÉR ERU ÞVÍ tvö fyrirtæki,
sem reist hafa' verið með ærn-
um tilkostnaði, upp undir 30
milljónir munu þau bæði hafa
kostað. En þegar þau eru kom-
in upp standa þau að miklu leyti
óvirk vegna hráefnaskorts. Á
sama tíma ganga hundruð
verkamanna atvinnulaus, en öll
stórvirkustu framleiðslutæki til
sjávarins eru samtímis sett t’I
að afla fyrir einn markað. Veld-
ur það ekki offramleiðslu á
þennan markað og' þar með verð
hruni áðúr en við er litið? Ég
ber aðeins spurninguna fram
og svara henni ekki. Vel mættu
þeir, sem vit hafa á, gefa svarið.
VITANLEGA ER ÞAÐ óhæft
ástand að vélbátaflotinn skuli
ekki geta haíið vertíð. En um
leið og sú staðreynd er viður-
kennd, vaknar spurningin um
það hvort skipulagsleysi sé ekki
ríkjandi í þessum málum öll-
um. Er það ekki hættulegt að
setja til dæmis alla togarana
samtímis á ísfiskveiðar fyrir
enskan markað?
VÆRI EKKI HEPPILEGRA
að dreifa kröftunum, þannig að
reynt væri að halda sem mestu,
skipta um skip á ísfiskveiðum,
láta einhvern hluta flotans
stunda karfaveiðar fyrir verk-
smiðjurnar?
ALMENNINGIJR IIUGSAR
Olíufélögin og olíuverzlunin.
OLÍUVERZUNIN . hefur verið
mjög til umræðu í blöðum og
manna á meðal undánfarið.
Þarf þetta raunar engum að
koma á óvart, þar sem þessi
verzlun hefur aukizt stórkost
lega undanfarin ár vegna gíf-
urlegrar fjölgunar skipa og
flugvéla, bifreiða, landbúnað-
arvéla og annarra olíuhreyfla
í landinu. Var því næscum
eðlileg afleiðing þessarar út-
þenslu, að nokkur átök yrðu
um þessi viðskipti. sem í cenn
eru mikil og trygg
TVÖ RÓTGRÓIN fyrirtæki
hafa setið að bróðurparti olíu
verzlunarinnar til skamms
tíma. Nú hefur hið þriðja
bætzt í hópinn, Olíúfélágið
h.f., og er það fyrsta slíkt fé-
lag, sem má heita alísienzlu,
stofnað af íslendingum fyrir
íslenzkt fé. Enda þótt félagið
kaupi vörur sínar af Standard
Oil, er jafn fráleitt að kenna
það við erlendan olíuhring og
það væri að kalla Morgun-
blaðið brezkan fréttahring, af
því það kaupir fréttir af
Reuter.
SAMKEPPNI olíufélaganna
hefur farið á þá lund, að Olíu
félagið er nú orðið þeirra
stærst, þótt jmgst sé, enda
þótt hin hafi í engu rýrnað.
Ber þetta glöggan vott þess,
að félagið hafi verið í alla
staði samkeppnisfært við hina
eldri félög, og hefur sú sam-
keppni, er það kom af stað,
leitt til margvíslegra umbóta
á dreifingarkerfi olíunnar
um landið.
FYRIR NOKKRU birti Þjóð-
viljinn þá fregn, að Olíufé-
lagið hefði gerzt sekt um stór
fellt verðlagsbrot. Var brátt
upplýst, að athugun á þossum
ákærum væri á byrjunarstígi,
og hefði tafizt vegna fjarveru
forstjóra fyrirtækisins. Morg-
unblaðið, sem venjulega lítur
ekki á Þjóðviljann sem sér-
lega öruggt heimildarblað um
viðskiptalíf lándsins, féll að
þessu sinni í faðm Icommún-
ista og dæmdi félagið þegar
sekt um það brot, sem Þjóð-
viljinn bar á það, enda þótt
rannsókn sé varla byrjuð.
Venjulega er svo, að verðlags
mál hafa verið rannsökuð, áð
ur en þau verða að blaðamál-
um, svo að ekki þarf að efast
um eðli málsins, en svo er
ekki að þessu sinni. Hiýtur sá
grunur því að koma upp, er
blað dómsmálaráðherrans
kveður upp slíkan dóm á und
an dómstólunum, að tilgangur
inn sé ekki sá að þjóna rétt-
lætinu, heldur að klekkja á
óþægilegum keppinaut hinna
eldri olíufélaga.
ÞESS BER AÐ VÆNTA, að
Olíufélagið hreinsi . sig af
þeim áburði, sem það heíur
orðið fyrir, ella bíður þass
harður dómur þjóðarinnar og
því harðari, sem samvinnu-
félögin eru stærsti eigandi fé
lagsins. En það er hlptverk
réttra yfirvalda í landinu að
dæma ufn það mál, en ekki
hinna furðulegu bsndanianna
í þessu máli, Morgunblaðsins
og Þjóðviljans.
UM ÞETTA LEYTI hefur OIÍu-
félagið lækkað benzínverð á
Akranesi. Jafnvel þetta notar
Morgunblaðið til árása á fé-
lagið, enda mun slíkt koma
verr við skjólstæðinga blaðs-
ins en nokkuð annað í þess-
um efnum. Þó liggur xyrir yf
irlýsing verðgæzlustjóra þess
efnis, að benzínverð á Akra-
nesi hafi ávallt verið sam
kvæmt verðlagsákvæðum, en
hafi nú breytzt vegna nýrrar
reglu, sem fjárhagsráð hefur
gefið út. Lækkar verðið vegna
þess að flutningskostnaður frá
stöð Olíufélagsins í Hvalfirði
er minni, og hafa hin félögin
séð sér þann kost vænstan að
gera hið sama.
ÞEGAR FJARLÆGÐIR eru
þannig látnar hafa áhrif á
benzínverðið, liggur það í
augum uppi, að Olíufélagið
ætti að hafa rétt til hærra
benzínverðs í Reykjavík, af
því að það hefur meiri flutn-
ingskostnað frá Hvalfirði en
hin félögin frá stöðvum sín-
urn í útjaðri bæjarins. En
þetta hefur Olíufélagið aldrei
farið fram á, og geti það með
mjög mikið um þessi mál ein-
mitt nú og það gerir hann fyrst
og fremst vegna þess að at-
vinnuleysið er þó nokkuð m k-
íð. Væri vel ef þeir, sem hafa
þessi mál með höndum, rann-
sökuðu hvort ekki væri hægt
að skipa þeim á annan hátt til
hagsmuna fyrir alla þjóðina?
FISKSALARNIR á Víöimél
35 og í Fiskbúðum Hafiiða
Baldvinssonar segjast hafa haft
nýjan fisk undan farið Hafa
þeir sameiginlega bát með Sæ-
björgu. Þessa er getið af gefnu
tilefni.
Leiðrétfing
í FRÁSÖGN blaðsins í gær
af umræðum ,á Alþingi um
frumvarp Alþýðuflokksins um
atvinnustofnun ríkisins var
sú prentvilla, að „20 vistmenn"
á Reykjalundi hefðu á síðast-
iiðnum 6 árum framleitt vörur
fyrir 8 millj. kr., en átti að
standa „vistmenn". Þeir éru nú
90 að tölu og hefur farið fjölg-
andi undanfarin ár.
flutningskostnaði frá , Hval-
fjarðarbotn selt benzín á nú-
verandi verði í Reykjavík og
á Suðurlandi, hljóta hin félög
in, sem ekki hafa þann kostn-
að, að græða stórfé á því að
selja benzínið sama verði.
Væri í því sambandi fróðlegt
að fá vitneskju um það frá
Morgunblaðinu, hvers vegna
skjólstæðingar þess selji ekki
benzín lægra verði í Reykja-
vík, eins og Olíufélagið hefur
oroið til að læklca veroið á
Akranesi.