Alþýðublaðið - 17.12.1950, Qupperneq 5

Sunnudagur 17. desember 1950
ALÞÝÐUBLARIÐ
Eggerf 6. Þorsfeinsson:
anir á vinnu
VIÐ ÍSLENDINGAR erum
ínjög stoltir af hinni voldugu
íélagsmálalöggjöf okkar. er svo
jnargt gott hefur haft í för með
sér til framgangs andlegri og
líkam’egri velferð alþýðu
jnanna, og þá sér í lagi hinum
Vinnandi stéttum. Mörg orust-
an hefur verið háð í ræðu og
riti til fullkomnunar þessari
löggjof okkar, en að lokum
hafa þó oftast hin ómótstæði-
legu rök flutningsmanna, studd
fef bláköldum veruleikanum og
þunga hinna íslenzku alþýðu-
gamtaka, Sigrað.
Það er í beinu i'ramhaldi
þessarar baráttu, sem nú hefur
verið fram borið á rlþingi
frumvarp um öryggi á vinnu-
stööum. Emil Jónsson, sem er
flutningsmaður þessa frum-
varps hefur þannig brotið ís-
Jnn í þessum alvörumálum,
sem í 30 ár hafa legið í þagnar-
gildi, þrátt fyrir hinar stór-
stígu breytingar í atvinnuhátt-
Um kndsmanna.
MÚVERANDI ÁSTAND
í flestum kjarasamninguih
Verkalýðsfélaga við vinnuveit-
©ndur eru nokkur ákvæði um
aðbúnað manna á vinnustöð-
tim. En hver er árangurinn?
Svarið verður: mjög lítlll.
í sjálfri höfuðborg landsins,
Heykjavík, er öryggisleysi
vinngndi manna hvarvetna fyr-
ir augunum, og mun þó Reykja-
vík vera til fyrirmyndar um
inargt. í smiðjunni, við höfn-
ina, í músbyggingum, getur að
líta sannanir slíkra hluta.
mundssonar og samflokks-
manna hans (úr Framsókn) á-
samt nokkrum hluta hins í-
haldsins (Sjálfstæðisflokksins).
.Þannig tókst þessum hluta
þingmanna- að fella niður
ákvæði frumvarpsins um ör-
yggisráð. Hins vegar mistókst
tilraun þessara sömu manna til
að fella niður ákvæðin um lág-
markshvíld.
Þá vi’di Skúli og hans meiin
einnig láta fella úr frumvarp-
inu að ákvæði þess næðu til
verzlana og skrifstofa. Það var
þó aðeins samþykkt urn eina
grein; hinar eru áfram í frum-
varpinu, varðandi þessar stofn-
anir.
Allt það, sem sagt var við
þessar umræður hefði verið
þess vert að tekið hefði verið á
stálþráð og útvarpað á félags-
fundurn hlutaðeigandi aðila og
endurtekið fyrir næstu kosn-
ingar. Með því hefði verið hægt
að varpa ljósi á mannréttinda-
ást þeirra, er í móti mæltu, —
með því að láta þá sjálfa tala.
Þá hefðu e. t. v. f’eiri orðið
furðu lostnir en þeir fáu, sem
hlustuðu.
Hér gefur cnn að líta — ár-
ið 1950 — verkamenn, sem
drekka kaffið sitt í lrúsa-
grunnum og moldarskurð-
um, jafnvel livernig
viðrar. Ekkert tæki til þess
að þvo sér við og ekkert sal-
erni Flutningatæki, sem not-
uð eru til mannflutninga til
og frá vinnustað, eru óvarin
eða skýlislaus. Handri'ðs-
lausir og veikbyggðir vinnu-
pallar hafa verið fyrir allra
augum við nýbyggingar, svo
nokkuð sé ncfnt.
Atvinnurekendur eiga að vísu
ekki a'la sökina, í þessum mál-
■um'. Stjórnir verkalýðsfélag-
anna hafa ekki tekið þessi mál
nægilega föstum tökum og
krafizt þess að samningar um
allc,n aðbúnað á vinnustöðum
væru haldnir. Jafnframt er
það skylda okkar, meðlima fé-
laganna, að stuðla að fremgangi
og eflingu þessara mála með
því að kæra hiklaust yfir aug-
ljósum samningsbrotum.
En. hvert eigg stjórnir félag-
anna að sækja mat á því, hvort
útbúnaður á viðkomandi vinnu-
stag sé öruggur? S’ík mál sem
þessi, sem mannslíf geta verið
undir komin, eiga ekki að vera
samningsctriði á hvejum tíma;
þar er of mikið í veði. Um
þessi mál á að vera öflug og
haldgóð löggjöf — landslög.
Hér er um sömu réttlætiskröf-
una að ræða og um hvíldar-
tíma togarasjómr.nna, og því
er hún þess virði, ag athygli
sé á henni vakin.
SKÆRUHERNAÐURINN
GEGN FRUMVARPINU
Þegar eftir aðra umræðu í
neðri deild alþingis hefur þess-
um mikilvægu tillögum verið
breytt ahmikið eftir harðvít-
ugan skæruhernað Skúla Guð-
FRUMVARP EMILS
Frumvarpið tekur til allra
verkamanna, sem vinna utan
heimilisins í annars manns
þjónustu, segir í 2. gr. 1. kafla.
í þriðju grein er hlutaðeig-
andi fyrirtæki gert að gefa
allar upplýsingar um ástand á
vinnustað, þegar í upphafi
framkvæmdanna (verksins).
Annar kafli gerir skýlausar
kröfur til vinnuveitenda um að
vernda verkafólkið gegn slys-
um og atvinnusjúkdómum með
fu’lkomnum aðbúnaði. Þar er
sem og. skírskotað til verkafólksins
sjálfs, að gera sitt til að allar
reglur og örvggisráðstafanir
nái tilgangi sínum. í þriðja
kafla er á mjög greincrgóðan
hátt settar fram kröfur um
byggingu og fyrirkomulag
verksmiðjubygginga.
Ákvæði þessi eru sérstaklega
tímabær með tiliti til þess, hve
íslenzkur iðnaður þarf mikil’a
endurbóta við, og að kröfurner
til hans eru sífellt að aukast;
en að sama skapi verður vart
sagt að aðbúnaður og heil-
brigðislegt öryggi vaxi í verk-
smiðjunum. Framkvæmd þessa
ákvæðis ætti a. m. k að geta
orðið stór liður í auknum af-
köstum og betri vinnu.
í fjórða kafla er stmnglega
fyrir mælt, a5 ef verkcmað-
ur verður veikur af sjúkdómi,
sem stafar af atvinnu hans,
skuli tilkynna það á ssma hátt
og þegar um slys er að ræða.
í veruleikanum hefur til þessa
gengið mjög illa fyrir verka-
fólk að fá bætur fyrir venju-
lega atvinnusjúkdóma sðra en
slys. Það er því fyllilega tíma-
bært að kveða nánar á um þessi
atriði.
Þá er loks í fimmta kafla
frumvEirpsins ákveðið. að sér-
hver verkamaður njóti eigi
skcninii’i hvíldar en 8 klst. á
sólarhring.
32. gr. frv. h’jóðar orðrétt
þannig:
Bifreiðastjórar, sem að
staðaídri fíytja fólk, og
stjórncndur þeirra véla, sem
mönnum getur stafað sérstök
hætta af, skulu ekki hafa
Hér er að sjálfsögðu átt við
menn, er stjórna vindum við
affermingu skipa og hinum
stórvirku vinnuvélum, t. d. vél-
skófium, ,,krönum“, bifreiðum,
ýtum o. s. ,f.
Það þarf vart að taka það
fram, hver nauðsvn er á úr-
bótum í þessum málum; svo dýr
keypt rejmsla liggur nú fyrir
um það, að ofþrælkun nokkurra
manna við þessi mikilvægu
tæki veldur öryggisleysi margra
manna og getur jafnvel kostað
mannslíf.
I lok frumvarpsins er loks
kveðið á um hvert starfslið ör-
yggiseftirlitsins skuli vera og
verkaskiptingu þess.
VIÐBRÖGÐ ANDSTÆÐING-
ANNA.
Hér hefur í fáum orðum
verið minnzt á frumvarpið, eins
og það er nú orðið. Þv.í verða
þó að sjálfsögðu engin skil
gerð í stuttri blaðagrein, en
sjálft frumvarpið er 12 síður
í þingskjalabroti. En það er
annað atriði, er við kemur
þessu frv, sem er þess vert að
menn festi sér í minni: en það
eru umræðurnar og afstaða ein
stakra þingman.na í þeim.
Albýðuflokkurinn og k.omm-
únistar stóðu einhuga og ó-
skintir um málið, en að sjálf-
sögðu hvíldi þó þungi umræðn-
anna á flutningsmanni þess,
Emil Jónssvni. er færði skýrt
og skilmerkileg rök fyrir nauð
syn þess að frumvarpið fengi
fljóta og góða afgreiðslu.
En hverjir voru þá á móti?
Það var Framsókn arflokkuv-
inn, einhuga. en hitt íhaldið
(Sjálfstæðisflokkurinn klofn-
aði í andstöðunni.
Það sém einkennir þó þessar
umræður sérstakleya, er, að
hað fundu=t. iafnvel menn, í
Siálfstæðisflokknum. sem
ekki trevstu sér t.il að vera á
móti frumvarpinu. en þeir
fundust ekki í Framsóknar-
flokknum. Að vlsu er þetta
ekki nv sasa. en hún varnar þó
að ýmsu leyti ljósi á áður ó-
unnlýsta hluti. Og nú verður
mönnum ós.iálfrátt á að hugsa
sem svo. að hlutföllin hafi
breytzt. Sú var tíðin að það
var helzt að leita stuðnings við
slík mál hiá Framsóknarflokkn
um, en jafnvel það er nú úti-
iokað.
En hver eru þá rök þessarar
andstöðu? Jú, sparnaður'.
Andstaða við sjálfsög? inann
réttindamál og skerðing mann-
réttinda eru fyrstu úrræðin,
sem þessi sameinaða íhalds-
blokk sér til sparpaðar og við
reisnar efnahagsafkomu þjóð-
arinnar. begar þeim virðist að-
staða a’þýðunnar við mi.nnk-
andi atvinnu þannig, að óhætt
sé að sýna sitt réttai andJit. Við
bekkium söguna um vökulög-
in, almannatryggingarnar, or-
lofslögin og nú öryggi á vinnu-
stöðum.
FYLGIST MIiÐ.
Frumvarp þetta fer nú til
j þriðju umræðu. En þetta mál
getur enginn vinnandi maður
j látið afskiptalaust. Það valíti á
'inum tíma nokkúrn ugg, þeg-
I ar Björn Ólafsson núverandi
ráðherra flutti þingsályktúnar-
tillögu sína 2. marz 1949, þar
sém hann vildi leysa aðsteðj-
andi erfiðleika þjóðarinnar
annað hvort með 25%. gengis-
lengri vinnutíma en 12 klst. J lækkun eða 33% launaskerð-
á sólarhring. Framh. á 8. síðu.
Akveðið Lefur verið a) framlengja fre: t til aó
skila uppdráítum í hugmynda:amkeppninni um
,.ckóia fyrir, börn og unglinga á aldrinum 7—1:3
ára" til 1. aorjl n. k.
Fræðrlumálast jári.
V é í s f j ó r I
með rrímagnsdeiklarprófi frá Vélstjóraskólan-
um getur fengið atvinnu nú þegar í verksmiðju
vorri við Örfirisey. Skriflegar umsóknir ásamt
meðmælum og unplýsingum urn fyrri störf
sendist skrifstofu vorri sern fvrst.
S.f. Faxi
Myndfisfarsýrtfng
verður onnuö í Listamannaskálanum í dag, sunnudag 17.
des., kl. 2 e. h. Á sýningu þessari verða litprentanir af
ca. 200 málverkum eftir rúma 100 þekkta erlenda mál-
ara, eru þeii'ra á meðal fjölmargir af þekktustu málur-
um. sem uppi hafa verið frá 1260 til vorra daga, meðal
þeirra eru:
Giotto uppi 1266- -1336
Leonai'd Da Vinci 1452- -1519
Sandro Bátticelli —: 1444— -1510
Raphoel •— 1483- -1520
’Jan Van Eiych —■ 1385— -1441
Pieter Poul Rubens — 1577- -1640
William Hogarth 1697- -1764
Qilbert Stuart — 1755— -1828
Gustave Coubert — 1819- -1877
Pablo Pieapso — 1881
Auk þess verða til sýnis svartprentaðar myndir af mál-
verkum frægra málara. M.yndirnar eru allar til sölu á
sanngjönu verði. Fullkomin sýningarski’á er á staðnum
er tilgreinir nafn málarans og aldur, þjóðerni, nafn mál- i
verksins og aidur í mörgum tilfellum. enn fremur eig-
anda þess eða geymslustað.
Aðgangur er ókeypis. Gjörið svo vel að líta
inn í Listamannaskálann.
If.K. AKUK.
. I
li j
AuglfsEð í AlþýSublaðfnu!
%