Alþýðublaðið - 17.12.1950, Page 10

10
ALÞVÐUBLAOIf)
Suvmuilagur 17. desemher 1950
Áljiýðublaðið
vantar unglinga til að bera blaðið í
Grímsstaðarholti.
Talið við afgreiðsluna.
álþýðublaðsð Sími
Frank Yerby
Inchcliff opnaði vagnglugg-
ann og leit út. „ísak!“ kallaði
hann.

TJM BÆKUR OG MENNINGU.
Pappírsskorturinn hefur- aldr
ei verið meiri en nú, og í fyllsta
samræmí við það er bókaflóðið
heldur aldrei meira en einmitt
núna, — að vöxtum. Hins yegar
er háttur flóðsins og vatnseðii
að miklu leyti órannsakað máh
Hið fyrsta, sem maður verður
var við lauslegt yfirlit auglýs-
inganna er það, að minna ber á
kynferðislífi í bókmenntum
fyrir þessi jól heldur en í fyrra
og hitt eð fyrra, og væri það
eitt út af fyrir sig athyglisvert
rannsóknarefni. Getur ýmislegt
komið þar til greina; til dæmis
það, að lauslæti virðist nú hvað
mest í landi voru, sem það hef-
ur nokkru sinni orðið, og gæti
því átt sér stað, að útgefendum
slíkra bókmennta þætti að nú
væri takmarkinu náð, eða að
minnsta kosti sá skriður kom-
inn á þann menningarstraum,
sem þeir hafa átt drjúgan þátt í
að vekja, að hann muni hér eft-
ir br-eikka farveg sinn af sjálfs-
dáðum.
Eins og fyrri daginn eru
þjóðleg fræði vatnsmesta kvísl-
in í bókaflóðinu. Ber sá straum-
ur margt fram úr fjallagljúfr-
um firnskunnar, — og hefði þó
sumt af því mátt þar kyrrt
liggja. Gegnir furðu hversu
margir íslendingar hafa sjálfs-
ævisögugerð að ,,hobbyi“ á efri
árum, og mætti maður skipta
ævi manna yfirleitt í tvö ald-
ursskeið, — ’á meðan þeir eru
að lifa sér í ævisögu og á með-
an*þeir lifa til þess að skrifa
ævisögu, — og að þeir hagi
fyrra tímabilinu með tilliti til
þess síðara, eða hagræði því á
síðara tímabirinu með tiliiti til
síðara tímabils bókarinnar, —
sölutímabilsins. Að minnsta
kosti er það harla einkennilegt,
hversu margir ævintýra- og af-
reksmenn ganga lausbeizlaðir á
rnaðal vor, án þess vér verðum
þess áskynja fyrr en við lesum
ævisögu þeirra. Og rúmgóðir
verða bókaskápar þeirra íslend
inga að vera, sem gerast áskrif-
endur „íslendingasagnaútgáf-
unnar“ að átta öldum liðnum,
— þegar hún fer að falbjóða
safnútgáfu þeirra fslendinga-
sagna, sem við og samtíðar-
menn okkar hafa ritað, —
munu þó riddarasagnabálkarnir
verða þar sínu rúmfrekastir.
Þá er og átthagafræðigreinin
engin smóræðis lækur í þessu
vatnsflóði. Er nú farið að semja
og gefa út sögu hverrar sýslu út
af fyrir sig, og virðist þróunin
mjög stefna í þá átt, að næst
verði tekið að semja og gefa út
sögu hvers hrepps, en síðan
] hverrar sóknar. Ætti þá saga
j vor að fara að liggja nokkuð
! ljóst fyrir, einkum þegar þess
er gætt, að hver þessara bóka
er að allri stærð svipuð meðal-
, stórri íslandssögu. Þess ber þó
{að geta, að mjög hættir þeim
vísindamönnum, sem að þessum
fræðum standa, við að halda
fram hlut síns héraðs og stund-
j um nálægt því um of. Einkum
, seilast þeir á stundum helzt til
, langt á mið ættfærslunnar, beg-
I ar þeir vilja draga á héraðsbát
I sinn einhvern golþorskinn, sem
þeim finnst ífærutækur, og á
það jafnt við um þorska, sem
fitnað hafa af frægðarverkum,
sem og hina, sem lifraðir eru af
endemum. Værum við herská
þjóð, mundi slíkt athæfi áreið-
anlega valda erjum og orustum
milli héraða, og sýnir það á-
þreifanlega, að mun meira met-
um vér gagnsemi sauðkindar-
innar en mannsins, er vér dæm
um menn í fangelsi fyrir sauða-
þjófnað, en látum slíku manna-
hnupli óhegnt.
Um þýddar bækur verður ekki
rætt að sinni, og eru þær þó
| merkilegt rannsóknarefni, — út
1 af fyrir sig.
Virðingarfyllst.
Dr. Álfur Orðhengils.
En ísak stóð úti fyrir dyrum
sínum og lét kalli hans ósvar- i
að. Hann virtist þungt hugsi.
„Vagninn!11 tuldráði Inch-1
cliff og hló við. „Hann er hugs-
andi vegna vagnsins. Allt óhóf
er eitur í hans beinum!1 ,j
Ekillinn ók að húsi ísaks,
Inchcliff opnaði vagndyrnar og
steig út.
„Ég færi þér vagninn að
gjöf!“ mælti Inch við Tsak.
„Hann verður .veglegt farar-
tæki fyrir tilvonandi borgar-
stjóra í Lincoln!“
„Ég þigg vagninn!“ svaraði
ísak brosleitur og rétti fram
hramminn. „En ég ætla mer
ekki að aka í honum. Á morg-
un læt ég rífa yfirbygginguna
af grindinni, og sannaðu tii, að
mér mun takast að gera úr
hénni þann sterkasta vöruflutn
ingavagn, sem kostur er á!“
Inch hló, sneri sér síðan aft-
ur að vagninum og hjálpaði
konu sinni niður af dvraskör-
inni. ísak kvaddi hana virðu-
lega að sið landsmanna; laut
henni djúpt og kyssíi hönd
hennar og kallaði síðan á konu
sína til þess að annast hana.
Þegar konurnar voru horfnar
inn, sneri hann sér aftur að
Inchcliff.
„Komdu inn, vinur1'1 þrum-
aði hann með sinni sterku
bassarödd. „Við getum betur
ræðzt við inni, og þess utan er
staddur hjá mér gestur, sem ég
hygg að þú hafir gaman af að
sjá!“
„Laird Fournois?“
„Hvernig í djöflinum veizt
þú það?“
„Hugh Duncan sagði mér
það.“
„Þeir eru þá á hælum hans!
Þá er víst hyggilegra að vera
við öllu búinn.“
„Nei. Þar skjátlast þér.
Hugh bað mig að skila því til
hans, að hann hefði ekkert að
óttast. Þeir hafa .ákveðið að
láta sig dauða Wiikes engu
skipta.“
„Þú segir góðar fréttir. Guði
sé lof fyrir þetta, Inch!“
Híbýli ísaks voru í engu frá-
brugðin húsakynnum annarra
þórpsbúa. Þeir gengu upp
þrepin og opnuðu útidyrnar.
Inch hugðist ganga inn, en
nam skyndilega staðar á þrep-
skildinum. Rétt fyrir innan
dyrnar stóð risavaxinn svert-
ingi. Hann starði fast á jts.ak,
það var sem eldur brvnni úr
augum hans og hann virtist al-
búinn til atlögu. Þegar hann sá
hörundslit gestsins, var þó sem
honum yrði hughægra.
„Hvaða maður er þetta?“
spurði hann og rödd hans var
myrk og djúp.
..Cyrus 'Inchellff! “ svaraði J
ísak góðlátlega. „Hann og j
kona hans verða geslir okkar j
um skeið, Nim þróðir!" I
Risinn -virtist .enn á báðum
áttum. Hann horfði um hríö
tortryggnisaugum á gestinn,
en svo var eins og har.n kann-
aðist skyndilega við hann og
smám saman færðist bros á
andlit hans.
„Það gleður mig mjög að þér
bætist í h< f inn!“ Að svo
mæltu rétti hann Inchcliíf
höndina, tröllstóra, hnúamikla
og sinabera hönd: það lá við
sjálft að Inch liikaði við að
taka kveðjunni, svo kraftaleg-
ur þótti honum hrammurinn.
Tröli með slíkan hramm getur
hægiega mulið hvern beinkögg
ul í hendi manns án þess að
haía hugmvnd um það, hugs-
aði hann. Og þegar hann hafði
ofurselt hönd sína náð og misk
unn tröllsins, varð honum bað
ósjálfratt að kreppa og rétta
fingurna á víxl til þess að sann
færast um, að þeir Væru heikr
og óbrotnir. Síðan gengu þeir
inn í húsið allir brír.
Inni í borðstofunni lá Laivd
Fournois á beði, sem gerður
hafði verio úr grófum borðviði.
Hann lá í þungu móki. Þegar
hann varð komu beirra var,
lyfti hann höfðinu lítið eitt.
,.Inch!“ mæitj hanr. iágum
rómi „Gamli republikanaþjark
ur! Hvað ert þú að vilja hing-
að?“
1 „Ég er hér sömu erinda og
þú, — að leita mér hælis,“
svaraði Inch. ,,En ég er að flýja
brjálæðið og geðveikrahælið.
| Hefði ég dvalizt viku lengur í
borginni, mundi ég óhjákvæmi-
lega hafa lent í slíliu hæii. En
I þér er bo"gið, kunningi. Þú
hefur verið sýknaður í fiar-
1 veru binni.“
i „Hamingjunni sé lof!“ hróp-
, aði Laird. „Þá get ég stokkið
| fram úr bælinu og látið pils-
varginn hans ísaks lönd og
teið. Ég vissi það, að hvítar
. kor.ur geta verið skapmiklar,
! — en húsmóðirin hérna, vinur
I Deborah, kona. ísaks, gægðist
inn í herbergið.
„Þetta er óbrigðult bata-
merki!“ mælti.hún og hló við.
„Hann var bægur og ljúíur
eins og lamb á meðan hann
hjóst við dauða sínum þá og
þegar. Nú verð ég að b'eita
hann hörku til þess að halda
honum í rúminu. Og úr því
sleppur hann ekki fyrr en ég
álít hann ferðafæran, — það
get ég sagt ykkur!“ Og hún var
hin reiðilegasta.
Laird hneigði höfuðið að
svæfllnum og stundi. Þeir T.nch
og Isak skellihlógu. Jafnvel
Nimrod gat ekki að sér gert að
brosa.
Laird gaut til þeirra miöur
vingjarnlegum augum. „Bíðið
bið bara við þangað til' ég
iyress:;st:“ tuldráði hann. „Þá
sktduð þið sannarlega fá fyrir
ferð.ina! En nú verður þú að
segia mér einhverjar fréttir úr
■borgi.nni, Inch.“
..Þaðan er að vísu ýmislegt
að .frétta,“ svaraði Incliff,
,.en því mið.ur fátt gott. En ef
vkkur langar til að fræðast um
bað ‘helz-a, sem .gerzt hefur . . “
Síðan sa-ffði hann þeim í stuttu
máli bið helzta, sem borið
hafði V'ð í New Orleans síðast-
liðna niánuði, tilraun Carters
hershöfðingja til svertingjahóþ
inn"ða. fiármálaspillingu, stjórn
málahneykslum, sundurlyndi
og flokVadrætti. Þegar hann
haíð: lokið' frásögn sinni, sátu
hejr ]®rigi hlióðir og hugsi. Isak
leit út um gluggann; út á akr-
•ana.
. Ég á að safna kynbræðruni
mínum saman á kjördegi og
leiðs. þá að kiörborðinu,“
mælti iiann þunglega. „En •—•
hverúim ber okkur að greíða
a+kvæði? Þe:m, sem hafa okk-
ur að bakhiarli við fjárdrátt og
svik. riálfum sér til framdrátt-
a” eða béim, sem vilja gera
okkur aftur að ánauðugum
brælum eða vilia okkur iafnvel
feiva. Ekki getur betta kal'azt
góðra kosta völ, Inch!“
. Þú hefur rétt að mæla!“
svaraði Inch. ,.O.g bó er lakast,
að bér er gefinn aðeins örstutt-
ur f^eshir t'l að velja!“
,.En hvað hyggst þú fyrir,
Inc1-9" snurði Laird.
.:Ée ætla mér að setjast hér
að og lífa við ró og næði það,
eft-í-r er ævinnar,“ mælti
tnch og heldur seinlega. „Nióia
só1ar'r’nar. be»ar bún skín. Það
má læl ,-o"a, að hað sé huglevsi
m'tt. sem veldur þessarí á-
l-'^r.ðun. — en ég get ekki að
bví sert.“
Löf%6UÐMUMDS$0iy{
er vinsœlasta
barnabókin!

^ mtm wmm m mrnmmmí
‘‘-r