Alþýðublaðið - 05.07.1951, Blaðsíða 4

Fimmtudagur 5. júíí 1951
I
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Ritstjóri: Stefán Pjetursson.
Auglýsingastjóri: Emilía Möller
Ritstjórnarsími: 4901 og 4902.
Auglýsingasími: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
Líiillátir „sigur-
vegarar"
ÞJÓÐVILJINN var lítillátur
í gær. Hann kallaði það s’gur
fyrir kommúnista í Kóreu, ef
samið yrði um vopnahlé og frið
við 38. breiddarbaug; 'og má
með sanni seg-ja, að töluvert sé
þá farið að slá af kröfunum,
sem fy.lt hafa dálka hans og
raunar kommúnistablaða um
allan heim í heilt ár eða allt
frá því, að kommúnistaherinn
í Norður-Kóreu réðizt í fyrra-
sumar suður yfir 38. breiddar-
bauginn; því að samkvæmt
þeim átti alltaf að „reka her
sameinuðu þjóðanna í sjóinn“
og sameina alla Kóreu í einu
rússnesku leppríki undir kom-
múnistastjórn.
En sem sagt: Nú er Þjóðvilj-
inn, eins og Rússar, ánægður
með það, ef komnrúnistar
komast að samningum um
vopnahlé og frið við 38. breidd-
arbauginn, þannig að þeir
haldi Norður-Kóreu. Má og að
vísu máske til sanns vegar
færa, að það sé sæmilega
sloppið eftir þá eftirminnilegu
ráðningu, sem kommúnistar
hafa fengið í Kóreu. En mjög
væru þau endalok Kóreustríðs-
ins á a,ðr a lund, en kommún-
ista dreymdi um, þegar þeír
hófu það í fyrrasumar, og hélt
áfram að dreyma allt þar til
vorsókn Kínverja var brotin á
bak aftur fyrir nokkrum vik-
um síðan og þeir reknir tvö-
faldir norður fyrir 38. breidd-
arbaug.
*
Frá því var skýrt í fréttum
frá útlöndum fyrir nokkrum
dögum, að kommúnistar í
Norður-Kóreu hefðu sama dag-
inn og þeir tóku fegins hendi
tilboði sameinuðu þjóðann'a um
viðræður um vopnahlé, látið
digurbarka’ega í útvarpi sínu
í Pyongyang um það, að sam-
einuðu þjóðirnar hefðu nú
loksins látið sér skiljast, að
þýðingarlaust væri fyrir þær að
halda stríðinu áfram við hetj-
ur kommúnismans, sem þá ný-
.lega höfðu flúið sem fætur tog-
uðu norður fyrir 38. breiddar-
bauginn! Þessi mannalæti
hinna sigruðu gerir Þjóðviljinn
í gær að sínum. Hann segir, að
Bandaríkin hafi í Kóreu „beð-
ið mikið afhroð og margendur-
tekna ósigra fyrir smáþjóð“ —
skyldu það vera Kínverjar með
sínar 500 milljónir, sem hann
kallar það? — og nú hafi „á-
rásaraði’.inn í Kóreu neyðzt til
að bjóða vopnahléssamninga og
herstjórn Norður-Kóreu að
sjálfsögðu tekið því boði“! En
um ræðu Maliks í Lake Suc-
eess, sem í raun og veru var
ekkert annað en beiðni um
vopnahlé, segir Þjóðviljinn, að
hún hafi aðeins verið „beint
áframhald á tilraunum Sovét-
ríkjanna frá upphafi(!) til að
binda enda á b’óðsúthellingar
þær og eyðileggingar, sern
Bandaríkin stofnuðu til með
árás sinni og leppa sinna“(!)
*
Allt er þetta yíirklór hinna
sigruðu svo hlægilegt, að það
tekur því varla að svara því.
Eða hvað segja menn um
þá fullyrðingu, að Sovét-
ríkin hafi frá upphafi reynt
að binda enda á b’óðsúthell-
ingarnar í Kóreu?! Hvað
eftir annað skoruðu sameinuðu
þjóðirnar á þau í fyrrasumar
að gera áhrif sín gildandi til
þess að kommúnistaherinn í
Kóreu hætti við árásina og héldi
aftur norður fyrir 38. breiddar-
baug; en Sové^ríkin létu þær
áskoranir sem vind um eyru
þjóta af því að þau sjálf höfðu
fyrirskipað árásina»og héldu, að
hægt yrði að „reka her sam-
einuðu þjóðanna í sjóinn“. Þeg
ar það mistókst og Norður-
Kóreumenn voru reknir ger-
s'graðir norður fyrir 38. breidd
arbaug í fyrrahaust, ráku þau
Kínverja á blóðvöllinn til þess
að rétta við hlut þeirra. Og það
var, eins og áður segir, ekki
fyrr en vorsókn Kínverja var
farin út um þúfur fyrir nokkr
um vikum, einnig þeir höfðu
verið reknir norður fyrir 38.
breiddarbaug, og meira en millj
ón mannshfum hafði verið fórn
að til einskis fyrir hinn blóð-
uga valdadraum einræðisherr-
ans í Kreml, að Rússar gáfu
upp alla von og létu Malik biðj
ast friðar í Lake Suceess; því
að þótt sovétstjórnin væri ó-
spör á líf Norður-Kóreumanna
og Kínverja, kærði hún sig ekk
ert um að senda rússneska her-
menn til liðs við þá og fórna
máske líka milljónum þeirra í
vonlausum árásum á her sam-
einuðu þjóðanna í Kóreu.
Þetta er sannleikurinn um
Kóreustríðið og þær viðræður,
sem nú eru_ að hefjast þar um
vopnahié. Frumkvæði Maliks
um þær viðræður er ekkert
annað en viðurkenning sovét-
stjórnarinnar á því, að hún hafi
beðið ósigur í Kóreu og árás
kommúnista þar farið alger-
lega út um þúfur, svo algerlega,
að þeir megi þakka fyrir, ef
þeir ná samningum um vopna-
hlé og frið við 38. breiddarbaug
inn og verða ekki þurrkaðir
burt úr Kóreu. Og það þýðir
ekkert fyrir kommúnista, hvort
heldur í rústum Pyongyang
eða í Reykjavík, að ætla sér
að breiða yfir þennan ósigur.
Hann er staðreynd, öllum aug
Ijós, — svo alvarleg staðreynd
fyrir kommúnista, að þeir
munu áreiðanlega hugsa sig tvis
var sinnum um, áður en þeir
hefja nýja árás þar eystra,
jafnvel þótt vopnahlé og frið
ur yrði saminn á grundvelli
hipna fyrri landamæra milli
Suður-Kóreu og Norður-Kóreu
við 38. breiddarbauginn.
----------9----------
Morrison lofar vlð-
fali viðPravda
Krefst ^ess að við-
talið verði birt
óbreytt.
BREZKI utanríkisráðherr-
ann Herbert Morison hefur
leyft Pravda, blaði sovétstjórn-
arinnar, að birta viðtal við sig,
en Morrison áskilur sér að við-
talið verði birt óbreytt og engin
pólitísk ritskoðun né stytting
verði viðhöfð.
Þegar Morrison fyrst heyrði
boð Pravda sagði hann að það
væri hið skemmtilegasta spaug,
því að Pravda sagði að viðtalið
yrði birt þó að það kostaði blað
ið nokkra kaupendur.
En fyrir síðustu helgi sagði
talsmaður brezku stjórnarinnar
að Morrison hefði tekið boðinu,
en lét þess ekki getið hvenær
né hvar viðtalið færi fram.
Boð Pravda er þannig til kom
ið, að fyrir nokkrum vikum síð
an réðst Morrison á rússnesku
blöðin fyrir það að skoðanir
vestrænna stjórnmálamanna
væru aldrei birtar í sovétblöð-
unum.
Gömlu húsin í bænum og virðing þeirra. — Húsið..
við Garðastræti 23. — Kaldalónshúsið.
FYRIR NOKKRU ritaði Jök-
ull Pétursson málarameistari at
hyglisverða grein í lesbók Morg-
unbiaðsins um gömlu húsin í
bænum. Síðar ritaði Thorolf
Smith blaðamaður aðra grein
um sama efni í Vísi og tók hann
í sama streng og Jökuíl, en
hann óskaði eítir því, að bæj-
arstjórn færi að hugsa meira um
vemthm gamalla húsa í bænum
en hún hefur gert hingað til.
ÉG VIL EINDREGIÐ taka í
sama streng. Nokkur viðleitni
er í þessa átt og þó aðeins í á-
kaflega smáum stíl. Pæykvík-
ingafélagið hefur gengist fyrir
því að bærinn sýndi Árbæ
gamla sóma — og það er gert.
Þó er mér sagt að umgangur
innan húss þar upp frá sé ákaf-
lega bágtþrginn, en urn það
dæmi ég þó ekki af eigin raun.
. Það er sjálfsagt að sýna elztu
húsum í bænum sóma, halda
þeim við og geyma þau, en þó
sérstaklega þeirra, sem eru
söguleg og verða enn sögulegri
með tímanum.
OG ÞÁ DETTUR mér fyrst
og fremst í hug lítið, gamalt og
óásjálegt hús. Það er húsið núm
er 23 við Garðastræti. Það
stendur innarlega á lóðinni, riðg
að og að falli komið. En sann-
færður er ég um, að með .tíman
um verður það, ef það færi að
standa, eitt af sögulegustu hús-
um í Reykjavík.
ÉG BÝST VI® ÞVÍ, að öllum
sé ljóðst, að tónskáldið Sig-
vaidi Kaldalóns er að verða æ
vinsælla með þjóðinni, að eft-
ir því, sem lög þessa skálds í
tónum, verða kunnari, því meir
elska.r þjóðin það og tignar. Það
er eins og við heyrum í dag
söng framtíðarinnar — og heyr-
um þar fyrst og fremst lög
Kaldalóns.
SIGVALDI KALDALÓNS
fæddist í þessu litla húsi við
Garðastræti. Þar ætti að rísa
upp minjasafn um skáldið. En
það má ekki dragast að hafist
verði handa í þessu efni, því
að gamla húsið, þar sem skáld-
ið fæddist þolir ekki veður
margra ára enn ef ekkert er að
gert. Það þarf að taka bað nú
þegar til aðgerðar. Það þarf að
dvtta að því, mála það og búa
það svo að það geti staðið lengi.
f ÖLLUM meiriháttar bogum
eru hús mikilla manna gerð að
söfnum um þá og ævistarf
þeirra. Þetta er mikið sóttir stað
ir — og það er einhvern veg
in svo, að slík söfn setja svip
á borgir. Reykjavík er mjög ung
borg og við Reykvíkingar erum
ekki þroskaðir borgarar enn
sem komið er. En vel mættum
við nú hefjast handa. Og vel
færi á, því, að hús Kaldalóns
yrði fyrst.
SAGT ER, að borgarstjórinn
hafi áhuga á listum. Ef til mætti
því vonast til þess að hann tæki
þetta mál til athugunar. En það
má ekki dragast fengi úr þessu.
Olíueinkasðla á
Skógrœkt á íslandi
ÞAÐ ER HAFT FYRIR SATT,
að ísland hafi verið viði vax-
ið milli fjalls og fjöru, er
landnámsmennirnir komu
hingað fyrir þúsund árum. En
nú eru skógarnir fáir og smá-
ir, aðeins dreifðar skógarieif-
ar eftir og kræklótt kjarr
hingað og þangað um landið,
en sum héruð skóglaus með
öllu. Alls er skógi og kjarri
vaxið land talið vera um 1000
ferkílómetrar, en þar af geta
varla meira en um 50 ferkíló
metrar talizt góður skógur.
Hins vegar er talið, að 17 000
ferkílómetrar lands hafi ver-
ið klæddir skógi á landnáms-
öld.
ÁSTÆÐUR ÞESS, að skógur-
inn eyddist eru kunnar og
eiga að vera kunnar hverju
einasta skólabarni á íslandi.
Kemur þrennt til greina, en
líklega einkum eitt. Hamfarir
náttúrunnar, eldsumbrot og
jökulhle.up, eru stórvirk eyð-
ingaröfl og hafa vitaskuld oft
og einatt höggvið mikil skörð
í skóglendið, en furðulegt má
heita, ef slík náítúrufyrir-
brigði hafa verið fátíðari fyr-
ir landnámsöld en eftir hana.
Breytingar á veðurfari geta
og miklu um valdið, hafi lang
varandi hlýviðrisskeið staðið
yfir um og fyrir landnáms-
eld og síðan kólnað til muna,
eins og sumir gizka á. En
næst liggur þó að halda, að
eyðing skóganna standi í sam
bandi við komu mannsins,
enda sérfróðir menn á eitt
sáttir um það, að hún hafi or-
sakazt af gegndarlausri beit
búfjár og annarri rányrkju.
KAPPSAMLEGA hefur verið
unnið síðustu árin að vernd-
un skógarleifa og ræktun
nýrra skóga á landinu, þótt
enn eigi sú hugsjón langt í
land að rætast, að landið klæð
ist grænum skógi á ný. Á
vori'hverju er trjám plantað
í a’lstórar skákir hér og þar
um landið, inn eru fluttar frá
ýmsum fjarlægum löndum
þær tegundir trjáa, sem bezt
þykja fallnar til þroska við
íslenzk skilyrði, skógræktar-
félög rísa upp og" skógarnir
laufgast á hverju vori dálítið
þroskameiri og stærri en áð-
ur var. Skógræktin er starf
fyrir framtíðina. Hún þer ef
til vill ekki ávöxt, fyrr en
sumir þeirra, er gróðursettu
nýskóginn, eru löngu komnir
undir græna torfu, en eru
þeim mun gagnlegra og göf-
ugra starf.
ÞAÐ TEKUR ÞVÍ VARLA að
eyða orðum að því, hverjar
tekjur hafa megi af skógum,
auk þess sem þeir eru lang-
bezta vörn gróðurlendisins
gegn uppblæstri. Verður gagn
semi skóganna því naumast
ofmetin, og auðvitað er hægt
að nytja þá án þess að eyða
þeim. Til þess þarf aðeins að
verja þá fyrir skipulagslausri
ágengni og rækta þá um leið
og þeir eru ruddir. Víða er-
lendis, í mestu skógarlöndum
heims, þykir ekki hlýða að
nytja skóga án ræktunar,
enda margreyndur sannleik-
ur, að ræktun er betri en rán
ýrkja, sem þó gefur á stund-
um ærið fljóttekinn gróða.
HÉR Á LANDI HLJÓTA að
vera öldungis ful’nægjandi
skiiyrði fyrir nytjaskóg, úr
því að þrifizt gat hér slíkur
skógur fyrir nokkrum öldum,
.og þá skoðun styður ótvírætt
sú vitneskja, að við svipað
veðurfar og önnur skilyrði
dafna víðlendir skógar mæta
vel í öðrum löndum. Það er
því alls engin fjarstæða að
hugsa sér, að Island verði
með tímanum aftur þakið
grænum skógi. Og sé það rétt,
sem öll rök virðast hníga að,
að eyðing skóganna hafi orð-
ið af völdum mannsins, ætti
það að vera skylda hans að
klæða landið á ný.
0
aga
AMERÍSKA OLÍUFÉLAGIÐ
Standard Oil og önnur erlend
olíufélög er unnið hafa að bor-
un eftir olíu á Ítalíu óttast að
þau verði að draga sig í hlé
vegna nýs frumvarps, er ítalska
stjórnin hefur borið fram um
að setja alla olíu, er finnst á
Ítalíu undir ríkiseinkasölu.
Mik’ar líkur benda til að olía'
sé í Podalnum á Norður-Ítalíu,
'en þar hafa verið framkvæmd-
ar bornir, bæði af ítölskum og
' erlendum olíufélögum og ótt-
' ast þessi félög að tilgangur
| stjórnarinnar sé að bola hin-
um erlendu félögum burt úr
Podalnum. Talsmaður ítölsku
stjórnarinnar sagði, að í frum-
varpi þessu væru engin ákvæði
um olíuvinnslu erlendra félaga
anars staðar á Ítalíu og myndi
þeim verða heimilað að starfa
þar sem fyrr
Erlend olíufélög eru mjög
áónægð með hið nýja frum-
varp og þá stefnu, sem stjórn-
in hefur tekið í þessu máli að
. bola burt frjálsri samkeppni
[og taka upp ríkisrekstur. Telja
|olíufélögin að stefna stjórnar-
innar brjóti í bága við efna-
hagssamvinnusamning Ítalíu
og Bandaríkjanna, sem undir-
ritaður var í Rómaborg 1948.
í samningi þessum er það tekið
fram, að ítölsku stjórninni sé
óheimilt að lögbinda verð eða
annað viðvíkjandi sölu eða
leigu á framleiðslu.