Alþýðublaðið - 16.09.1951, Blaðsíða 4

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Sunnudagur 16. sept. 1951.
Útgefandi: AlþýOuflokkurimi.
Ritstjóri: Stefán PjeterssoB,
Auglýsingastjóri: Emilía Möller
Ritstjórnarsími: 4901 og 4902.
Auglýsingasími: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
Yenlunarokrið.
DÝRTÍÐIN hefur aldrei ver
ið meiri en nú, enda hefur rík
isstjórn afturhaldsflokkanna
tekizt að setja heicnsmet á því
sviði. Aldrei hefur almenningi
gengið erfiðlegar að láta tekj-
ur og gjöld standast á. En sam
tímis þessu raka fulltrúar sér
réttindastéttanna að sér okur
gróða.
Óstjórnin í vei'zlunarmálun
um er slík og þvílík, að marg-
ar algengar nauðsynjavörur eru
seldar á mismunandi verði
hinum ýmsu verzlunum,
að elrki sé minnzt á hinar dýr-
ari vörutegundir, sem megir.
gróðavonirnar eru tengdar
við. Þessi ér afleiðingin af af-
námi verðlagseftirlitsins, sem
gripið var til að kröfu heild-
salanna með Bjöm Ólafsson í
broddi fylkingar. Vöruverð og
álagning hefur hækkað og kaup
máttur launanna stórminnkað.
En svo halda málgögn ríkis-
stjórnarinnar því fram, að
þetta sé almenningi til hags og
að ástandið í verzlunarmálun
um sé ólíkt betrfi. en þegar A1
þýðuílokkurinn hafði úrslitaá-
hrif á stjórn Iandsins!
*
Pétur Pétursson fyrrverandi
verðgæzlustjóri hefur undan-
fama daga gert þessi mál ýtar-
lega að umræðuefni í tveimur
greinum hér í blaðinu. Og
sannarlega eru upplýsingar
hans athyglisverðar. Hann
nefnir sem dæmi um álagning-
una og verðhækkanirnar, að
ananasdósir, sem nú er á boð-
stólum í verzlunum bæjarins,
kosta í innkaupi tæpar þrjár
krónur, en í útsölu því sem
næst tuttugu krónur dósin.
Hann upplýsir og, að þessai
sömu dósir myndu vera seldar
á rúmar tíu krónur, ef gömlu
verðlagsákvæðin væru haldin,
þrátt fyrir bátagjaldeyri og
söluskatt. Sést bezt á þessu,
hver hin hækkaða álagning er
orðin og bverjar afleiðingarnar
af hinni „frjálsu /erzlun“ aft-
urhaldsstjómarinnar.
Stjórnarvöidunum hefur
ekki verið nóg að binda þjóð-
inni bagga bátagjaldeyrisins
og söluskattsins. Þau hafa iafn
framt leyft stórfellda hækkun
álagningar í heildsölu og smá-
sölu eins og sjá má á dæmi því.
sem nefnt er í grein Péturs Pét
urssonar og hér hefur verið
minnzt á. Og þó er ástæða til
að ætla, að þetta dæmi sé síður
en svo einstakt í sinni röð. Okr
ið getur kannski talizt hlutfalls
lega mest á ávöxtunum, en verð
lagið á öðrum vörutegundum er
stigmunur en ekki eðlismunur.
*
Kaupmenn héldu því löng-
um fram á árunum, þegar verzl
unarmálin voru í höndum Al-
þýðuflokksins,, að álagningin
vaéri of lág. Þeir í-östuddu þá
skoðun með því, að þeir seldu
fyrst og fremst nauðsynjavör-
ur, sem lægsta álagning væri á
ieyfð, en vegna vöruskortsins
gætu þeir lítið eða ekkert selt
af dýrari vörum með hærri á-
lagningu. Krafa þeirra var því
sú, að annaðhvort yrði þeim
leyfð hærri álagning á nauð-
synjavörur eða innflutningur
hinna vörutegundanna aukinn
til landsins. Og hvernig standa
svo þessi mál í dag? Innflutn-
ingur dýrari vörutegundanna
með hærri álagningunni hefur
verið stóraukinn, en að vísu
ekki fyrr en verðið á heims-
markaðinum var yfirleitt kom
ið upp úr öllu valdi. Samt neyð
ist almenningm- til að kaupa
þessar vörur, því að hann get-
ur ekki án þeirra verið. En
samtímis er hækkuð álagning-
in á nauðsynjavörurnar, sem
einnig hafa stórhækkað í inn-
kaupi. Og allt eru þetta byrð-
ar, sem eru lagðar á almenn-
ing samtímis því, sem atvinnu-
ástandið fer versnandi, en
skattar ríkis og bæja hækkandi.
Verzlunarokrið á meginþátt-
inn í því, að lífskjör almenn-
ings hafa verið stórkostlega
skert undanfarna mánuði. Og
það er engin afsökun, þó að
verðlag hafi eitthvað hækkað
á heimsmarkaðinum. Dýrtíðar
1 metið er. íslenzkt afrek eins og
svo sjá má á því, að hér hefur verð
bólgan aukizt miklu meira en í
nágrannalöndunum, sem við
höfum aðallega skipti við. Þau
höfðu líka vit á uð reyna að
flokkurinn, sem lézt ekki una
ástandi verzlunarmálanna fyr-
ir síðustu kosningar og fer
með umboð vinnandi fólks í
sveitum landsins, skuli hafa
gerzt tag’hnýtingur íhaldsins í
herferð þess gegn lífskjörum
almennings og aðstoðað það
við að koma á hinum nýju
verzlunarháttum. Hann hefur
með afstöðu sinni í verzlunar-
málunum sýnt, hversu ger-
spilltur hann er orðinn. Hann
hikar ekki við að láta íhaldið
fara sínu fram í verzlunarmál-
unum gegn því að Steingrímur,
Hermann og Eysteinn fái að
vera í flatsæng stjórnarsam-
rínnunnar við hliðina á Ólafi,
Birni og Bjarna. Og svo leggst
hann lágt. að hann fær heild-
salanum Birni ólaíssyni yfip-
Stjóm verzlunarmálanna í
hendur með þeim afleiðingum,
sem nú eru. komnar á daginn.
AFLATREGÐAN hjá tcgurunum hér við land er alvar-
legt mál *** Aður fyrr var þessi tími .ágætur á Halanum ***
Grænlandsveiðarnar geta gerbrejí-tt viðhorfum í togaramálum,
ef þær verða áfram stór, liður í útgerðinni. *** Þurfa togarar
þar vafalaust að vera stærri og verka fiskinn sjálíir, m. ö. o.
litlar, fjótandi fiskiverksmiðjur.
Atvinnu- og fjárhagsástand er nu geigvænlegt í öllum
minni kaupstöðum og þorpurn á Norðurlandi, eftir síitlar-
leysið *** Hefur vonleysi gripið fjölda manns, þar sem
Ktfar líkur virðast á þolanlegri afkomu, og bíða margir
eftir tækifæri til að komast eitthvað burt — helzt suður.
Einn af uppbótarþingmönnum kommúnista, Steingrímur
Aðalsteinsson, er'bíleigandi og bílstjóri *** Hann hefur á þessu
ári 20 krónur í tekjuskatt, og mun erfitt að finna annan híl-
stjóra í landinu, sem hefur minna, þótt afkoma þeirra sé ekki
tiltakanlega góð og þeir hafi ekki þingfararkaup að anki ***
Það er sama sagan um alla kommabroddana í þessum efnum.
- Aðalstræti breytir nú mjög um svip, þegar verið er að
rífa og flytja burt þrjú hús til þess að rýma fyrir Morgun-
b’.aðshöllinni *** Hvernig sem á því stendur, þá er Aðalstrætið
eini hluti miðbæjarins, þar sem íhaldsmeirihlutinn í bæjar-
stjórn er búinn að ganga frá skipulaginu endanlega.
Orðrómur gengur um það, að hvalveiðistöðin verði
innan fárra ára flutt annað hvort til Hafnarfjarðar éða í
landshöfnina nýju á Rifi á Sæfellsnesi *** Menn spyrja,
hvort hvalstofninn mundi ekki þola aðra veiðistöð, t. d.
á Norðausturlandi; en hvalveiðar eru sennilega blómleg-
asta útgerð landsins.
BÆJARSTJÓRN ÍIIALDSINS hefur víðar verið skrýtin
mannahöfn gaman kvikmynd- : en hér í Reykiavík *** Þegar íhaldið var rekið frá á ísafirði,
íslenzka ríkisstjórnin lét það , ina: ,,Þetta allt og ísland líka“. : kom í ljós, ao Matthías Biarnason (bróðir Björgvins) hafði gefið
mál hins veear afskiotalaust: Gerist sinn hluti myndarinnar ; út víxil fyrir 25 000 krónum án leyfis hæjarstjórnar *** Þegar
þangað til vörurnar höfðu stór ! á hverju Norðurlandanna fjög \ Skutull skýrði frá þessu, brá Matthías við og greiddi víxilinn!
hækkað í verði á 'heimsmarkað ' urra, en myndin hefst á fundi *
inum og sumar jarnvel gengið
til þurrðar. Þá loksins fór hún
rr

FARIÐ ER .að sýna í Kaup-
birgja sig upp af vörum í tíma.
út af örkinni. Og ofan á hinar
stórfelldu verðhækkanir hefur
hún bætt mikilli hækkun á-
lagningi.rínnar og auk þess
tekið sér fram um að ryðja
hömlum verðlagseftirlitsins úr
vegi braskaranna.
*
Auðvitað þarf engum blöð-
um um það að fletta, í hvers
mynd þetta verzlunarástand
sé. Það er eins og íhaldið hef-
ur þráð og beðið eftir árum
saman. Nú loksins hefur það
fengið fram vilja sinn í sam-
vinnu við Framsóknarflokk-
inn. - -
Raunverulega er ástæðu-
Jaust að áfellast íhaldið í þessu
efni. Það er að hugsa um sig,
og þarf engum að koma á óvart
þó að það neyti allra bragða
við að skara eld að sinni köku.
íhaldið er og verður þannig, þó
að það reyni af og til að hylja
úlf sinn sauðargæru. Hitt er ó-
afsakanlegt, að Framsóknar-
konunganna þriggja í Málmey | , Stoðugur orðromur er um það, að Ólafur Thors ætli að
1914. Ung kona tendrar þar ást j Ja8a, S1S ut ur stjornmalum yegna heilsubrests Sigfus
areld í brjóstum hinna konung ! Sigurnjartarson hefur yenð yeikur og tegi R. Helgason unað
legu fylgdarmanna - og ávöxt ser vel 1 ,fæílhans 1 0fJarstjorn ...... Fmnur Jonsson hefur
urirrn verður lítil stúlka. Eng-. le&ð 1 s^ukrahusl undanfarið'
inn veit um faðernið. Hún er, KOMANDI HAUST verður örlagaríkt fyrir bókaútgáfu og
samnorræn. ^ •, prentiðn landsins *** íslenzk tímarit finna mjög fyrir sam-
Með fullorðins árum verður ]íeppnj erlendu ritanna, og nú mun koma í ljós, hversu rnikla
hún svo leikkona, Hlbeðin hvar
sem hún fer, og greinir myndin
frá dvöl hennar og ævintýrum
á Norðurlöndunum fjórum. En
að síðustu „stingur. hún af“
með íslendingi fró manni sín-
um og aðdáendum.
Viðgerð á Fossvalns-
sfífium á ísafirði
VIÐGERÐ fór fram á Fossa-
vatnsstíflunni á ísafirði í júlí
og ágúst í sumar og einnig var
gert við lekastaði á þrýsti-
vatnspípunum. Einn lekastað-
bókaútgáfu þjóðin þolir, þegar nóg er af öðrum vörum til gjafa
um jólin.
47 fiskifélög í Þýzkalandi hafa mótmælt því, að Bonn-
stjórnin leyfi innflutning á íslenzkum ísfiski’ og kaupi
íslenzkan freðfisk, meðan þýzldr togarar þurfa að selja
afla sinn í mjölverksmi'ðjur.
ísafold gefur í haust út skáldsögu eftir Jón Sigurðsson í
Yztafelli, og nefnist hún Helga Sörensdóttir.
HVAR ER EINAR NÚ? *** Þegar íslenzku fulltrúamir
á norræna þingmannafundinum í Stokkhólmi fóru heim,
varð einn þeirra eftir: Einar Olgeirsson *** Síðan hefur
ekkert frá honum frétzt, og spyrja menn, hvert hann hafi
nu farið og hvað hann sé að gera.
ur er þó enn á Fossavatns-
stíflu, en ekki verður hægt aS
gera við hann fyrr en næsta
sumar. Jón Jónsson klæðskeri
var verkstjóri við þessa vinnu.
Heil grein um húlfa samþykkt
MORGUNBLAÐIÐ blés sig í
ritstjórnargrein í gær upp út
af því, að bæjarstjórn Hafn-
arfjarðar skyldi í vikunni.
sem leið, samþykkja að fækka
mönnum í bæjarvinnu þar.
Getur Morgunblaðið ekki
annars um forsendu þeirrar
samþykktar, en að hún hafi
verið sú, að „nú hefur að
mestu leyti verið unnið fyrir
hið áætlaða fé til vega, vatns-
veitu, holræsa og fleira“, svo
sem lesa megi í samþykkt
bæjarstjórnarinnar um þetta.
En síðan ræðst blaðið með
miki’.li vandlætingu á „hafn-
firzku kratana", sem gert
hafi þessa samþykkt, og vísi
þeim, sem upp kann að verða
sagt, bara til vinnumiðlunar-
skrifstofu bæjarins. Þannig
séu ráðleggingar þeirra. En
hætt sé við, að þær nái
skammt til þess að leysa at-
rínnuþörf hafnfirzkra verka-
manna.
SVO MÖRG eru þau orð Morg-
unblaðsins í gær, og eru þau
enn eitt dæmið um heiðarleik
þess í málflutningi eða hitt
þó he!dur Morgunblaðið flutti
þó samþykkt bæjarstjómar
Hafnarfjarðar alla, orðrétta,
á föstudaginn og vissi því, á
hvaða forsendum öðrum hún
var byggð; en þar stóð, að
„með tilliti til' þess, að nú
hefur verið að mestu leyti
unnið fyrir lúð áætlaða fé tii
vega, vatnsveitu, holræsa og'
Ceira ogtelja verður
a t v i n n u á s t a n d i ð • í
bænum með betra
m ó t i , samþykkir bæjarráð,
að leggja tii við bæjarstjórn,
að fækkað verði mönnum í
bæjarvinnu" og svo framveg-
is. Þessum síðari hluta sam-
þykktarinnar stingur Morg-
unblaðið alveg undir stól í
gær og skrifar vandlætingar-
grein sína út af aðeins nokkr-
um orðum hennar, rifnum út
úr samhengi.
ÞAU ORÐ samþykktarinnar
um uppsagnir í bæjarvinn-
unni í Hafnarfirði, sem Morg-
unblaðið þegir þannig a!veg
um, eru þó byggð á svo ó-
hrekjandi staðreyndum um
atvinnuástandið í bænum, að
hvorki bæjarfulltrúar íhalds-
ins né bæjarfulltrúi kommún-
ista sáu ástæðu til þess, að
hreyfa neinum andmælum,
þegar samþykktin kom til um-
ræðu og atkvæða í bæjar-
stjóm. Er og vitað, að í Hafn-
arfirði er nú mikið um at-
vinnu, síldarsöltun á mörgum
stöðum og vinna við hafnar-
gerðina, auk þess að nánast
svo margir, sem vilau, gátu
íengið atvinnu á Keflavkur-
flugvelli, er vinnan við bvgg-
ingarfrámkvæmdirnar hófst
þar.
MORGUNBLAÐIÐ mun ekki
hagnast neitt á því pólitískt,
að bera uppsagnir í bæjar-
vinnunni í Hafnarfirði undir
shkum ki'ingumstæðum sam-
an við sams konar ákvarðan-
ir íhaldsmeirihlutans í bæj-
arstjórn Reykjavíkur, sem
teknar hafa verið án nokkurs
tillits til atvinnuástandsins í
höfuðstaðnum. Þar er tvennú
ólíku saman að jafna. Og svo
að að endingu sé aðeins minnzt
á samanbUrð Morgunblaðsins
á útsvörum Hafnarfjarðar og
Reykjavíkur, þá eru það stað-
lausir stafir, sem íha'dsblaðið
fer með, að útsvarsstiginn sé
yfirleitt hærri í Hafnarfirði.
Hann er lægri þar á lægstu
tekjum, þótt hann sé hærri
þar á háum tekjum. Og ekki
hefur Hafnarfjörður lagt nein
aukaútsvör á skattgreiðendur
sína á þessu sumri, eins og
Reykjavík hefur gert undir
sinni íhaldsstjórn!
Lesið AiþýSubiaðið!
I