Alþýðublaðið - 26.09.1951, Blaðsíða 6

6
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Miðvikudagur 26. sept. 1351.
Framhald af 5. síðu.
slíka persónumynduri, og þvi
ekki hægt að segja, að hún eigi
ekki rétt á sér, — en rismíeiri
hefur Lénharður orðið í með-
ferð þeirra, sem meiri áherzlu
lögðu á valdhafann en „heims-
manninn og nautnasegginn.
Ingólfur bóndi á Selfóssi,
andstæða Lénharðs eg fmltrúi
íslenzkrar bændamenningar í
túlkun höfundarins, verður
tíguleg, sönn og t.rau.st persóna
í meðferð Valds Gislasonar, og
hefur þessum reynda leikara
ekki oft tekizt betur á sviði.
Gerfi hans er gott, framsögnin
einlæg. þróttmi'kil og látlaus.
Hinsvegar tekzt Jóni Aðils
ekki eins vel íúlkunin á
hlutverki sýslumannsins og
höfðingjans, Torfa í Klofa,
og er þó margt vel um
meðferð hans á því hlutverki.
Gætni Torfa og varúð verður
að undirhyggju og flærð í túlk-
un Jóns, og raskar þetta á stund
um nokkuð heildarsvip leiks
ins. Gestur Pálsson teikúr
Magnús í Skálholti, og er 'löik-
ur hans allur glæsilegur ög fág-
aður að vanda.
Elín Ingvarsdöttir leikur
Guðnýju á Se’fóssi, vandasamt
hlútverk, er gerir miklar kröf-
ur til ytri glæsileiks og yndis-
þokka, sem frúin uppfyllir svo
sem bezt verður á kosið. Skör-
ungsskap hennar, festu og
dirfsku tekst henni og
vel að túlka, en nokkuð skortir
á að lienni tákist jafn vel, þeg-
ar um innileik hennar og ást-
úð er að ræða og barnslega
kæti. Og, — þessi balletstökk á
tám, sem nú eru svo mjög í
tízku á leiksviðinu, þau eiga
ekki við þarna. Þannig hreyfir
úng sveitastúlka sig ekki úr
stað, þótt hún vilji flýta för
sinni. í Iokaatriði fjórða þáttar,
viðureign þeii-ra Lénharðs,
Sýnir leikkonan, að af henni
má óefað mikils vænta, þótt
ekki takizt henni til fúlls að
túlka kvíða Guðnýjar og
örvæntingu. Þóra Borg leik-
ur Helgu í Klofa af reisn
og skörungsskap og Gerð-
ur Hjörleifsdóttir skilar hlut-
verki Snjólaugar á Galtalæk á
þann hátt, að engum getur dul-
izt, að þar er um efnilega leik-
konu að ræða. Minnisstæðust
inun þó mörgum verða túlkun
Arndísar Björnsdóttur á hlut-
verki Ingiríðar, ekkju í
Hvammi; þar eru fulltrúa þess
göfugasta, traustasta og bezta
i skapgerð íslenzkrar alþýðu-
Iconu gerð Verðug skil, og sýnir
leikkonan þar enn einu sinni
hversu sórbroti list hennar er
í látleysi sínu og innileik.
Ymisslegt gott má segja
.tim leik Karís Sigurðssonar í
'.lilutverki Bjarna bónda á Hell-
tim; en leikur hans er helzt
til hrjúfur og ekki sannfærandi.
Ingvi Thorkélsson gerir hlut-
. verk Ólafs bónda í Yatnagörð-
Sim góð skil, og Valdimar
X,árussyni tekst vel að túlka
persónugerð Jóns á Leirubakka;
l___
FramhaSdsságan 65-
Helga Morays

■■■■■■■■■■■
Saga frá Suður-Afríku.....
■■■■■■■■■■■■■■■
hafði alið barnið fyrir líálfum skyldi þeim vegna? Mundu þær
mánuði og var nú orðin í vext- komást af, þangað til henni
inúm eins óg hún átti áð sér, tækist áo nurla samán ein-
mikil og feit og þrýstin, hvar hverjú af þeninguin og senda
sem á hana var litið. [þeim?‘Og hvenær skyldu henni
„Ö, Katie,“ kallaði hún glað- berást bréf þeirra, fyrst svóna
léga, þegár hún kóm aúga á tókst til?
vinkonu sína. „Höndlarinn | BérnarÖ Schumann lýfli enn
kemúr aðeins færandi hendi, upp hönöúm. „Við sjáum nú
skal ég segja þér. Næstu daga til,“ kallaði hann, og vildi aúð-
þurfum við ekki að drekka heyranfega fyrir hvern mun
gérvikáffi, góða mín.
„Ég vóna, áð haiin hafi méð-
draga úr vóhbrigðúm fólkslns.
V.Kömið óg ékoðið allár hinar
ferðis bréf til mín. Bréfin frá. ■ijúffengu kryddvörur, sem ég
móður minni hljóta að hafa hef á böðstólum. Blátt áfram
borizt til Höfðanýlendurihár! múhaðárvörur, skal ég segja
fyrir mörgum vikum,“ 'sagði jykkúr. Og litíð hú á ......
Katie. jiráhh tók viðbragð, þreif rósótt
Með athygli virti hún höhdl- ■ silkiklæði af éinúm'Búskmann-
inum, sveipáði því um sig eins
arann fyrir sér, þar sem hánn ! ’
Guðný á Selfossi —
Ingvarsdóttir.
Elín
stóð við vagninn, önhuhi kaf-
og skikkju. ..Þetta'ér nú klæði,
inn við að taka vörurnar úr úm- sem:hæfir fögrum konum. Við
búðunum. Bernard Shuman hét' véðúih ál’taf að meta það mest,
hann, lágur maður 'v'exti, þel- að gera þeim til hæfis. Komið
dökkur, kvikUr í hreyfingum, og skDðlð þétta ‘þykka, únjúka
augún lítil, snör og tindrandi silki. Margir strangar. margar
dökk, eins og 'svart ráf. Harin jgérðir .... úr nögu að velja.
masaði við nýlendubúana eins .Komið og skoðið; þuklið á
og þeir væru gamlir kunningj- dúknúm og 'fihriið hve mjúkur
ar hans, yppti öxlum og breiddi ,0g þykkur hann ér, o'g veljið
út faðminn. |þáð, sein ýkkur lízt bezt á. Ég
„Kæru vinir mínir!“ "hrópaði, héf' hó'g handá öllurii og meira
hann. „Þið megið svo sannar- 'en það.“
lega hrósa happi. Komið og j Hann lét Búskmennina rekja
skoðið hið glæsilega úrval af 'ofan áf ströngunum og breiða
al s kyns varningi, sem ég hef dúkinn út. áhorfendum til sýri-
meðferðis. Þar getið þið fundið is Já> þeUa yar sannarléga
bókstaflega allt, sem ykkur: glæsilegur varnirigur; siMdúk-
vanhagar um og hugur ykkar ur> stórrósóttir baðmul’ardúk-
girnist. Mer þykir það ákaflega ar> marg’;t bönd og leggingar,
leitt, að eg skyldi ekki vita, !periufestar og hárkambar úr
þegar eg for af stað, hvað ný- skjaldbökuhorni.
þýða, vinir mínir .... Hvað á
þetta að þýða?“
| Og Búarnir litu enn hvér til
annars og hvísluðu: ,,Hvað ér
maðufinn eiginlega áð fafa?
Hvað meinar hann?“'Þéir höfðu’
;ekki vanizt því, að vörur væru
greiddar öðrum gjaldmiðli en
' peningum.
Það var Símon Iíout, sem
réið á vaðið. „Herra Schuman,“
mælti hann hæversklega. „I
hverju getum við greitt yður
vörurnar, ef þér viljið ekki taka
við peningum fýrir þær? Yður
hlýtur að vera það ljóst, að við
mégurn ekki skérða bústöfn
okkar. Hvað verður um þann
mann, sem lætur bústofn sinn?
Og með hverju getum við þá
borgáð yður það, sem við kunn-
uiri áð kaupa?“
I Schuman varð á svípinn eins
og skólakennari, sem stendur
némendur sína að svo furðu-
legri fáfræði, að harin getur
ekki að sér gert að brosa, érida
þótt honum sé ljóst, áð 'slík fá-
fræði e'r fr'emur aumkúrinar-
verð en hlægileg. Og á næstu
andrá varð hann strangur, eins
og skólameistari muridi verða,
' þegár hann sséi, að slíkán fá-
dæma kjánáskap 'gæti hann
ekki, sóma síns vegna, liðið án
harðrar refsingar. Og' hann
mæ'lti rólega: „Gjaldið mér í
gulli, vinir mínir. Skíru guTi
Freysteiíin á Kotströnd —
Klemenz Jónssón.
en með því hlutverki vegur höf
undurinn þyngst að samtíð
sinni.
j Eysteinn Brandsson, ofsa-
menníð og ofurhuginn, óhygg-
inn en drengluridaður, er örð-
ugt hlutverk. Róbert ‘Arnfinns
son léikur harin víða með til-
þrifum og sækir sig, eftir því
sem á leikinn !íður. Klemcnz
Jónsson á þungum arfi að lyfta,
þar sem Freysteinn bóndi á
Kotströrid og Friðfinnur Guð-
jórisson eru annars vegar, en
' tekst það vel, og mundi mörg-
um þykjá sem þar væri um
merkilegt leikáfrek að ræða,
(sém og er, væ’ri ekki leikur
Friðfinns til samanburðar.
Um sviðsetninguna er margt
gott að segja, leikstjórnin
er áfefðarslétt og felld og
ber vitni fnikiTi vandvirkni,
én helzt til þunglamaleg á
köflúm. Óeðliiegt finnst mér
þó ski’ming'arátri ðið í lok
fjórða þáttar; það er harla
ólíklegt að b'ændur eða bænda-
synir hafi fáðið vfir svo mikilli
leikni í vopnaburði, og fremur
virðist þar um sýoingarkeppni
að ræðá heldur'"eh bárdága upp
á líf og dauða Sviotiöidin eru
lendan ykkar kallast eða hvar
þið í rauninni höfðust við.
Hefði ég vitað það, mundi ég
að sjálfsögðu hafa flutt ykkur
póst. En því heiti ég ykkur,
að ég skal bæta ykkur það upp,
þegar ég kem aftur að ári.“
Katie brá við orð hans. Þetta
voru henni sár vonbrigði. Sean 1
„Þú þarna, Schuman,“ kall-
aði einn Búanna. „Þú hefur þó
vænti ég ekki gleymt að kóma
með blý harida ökkur til þess
að steypa úr högl og byssukúl-
ur? Ekkert þýðir að klæða
kvenfólkið í skrautleg föt,1 riema
maðúr hafi skotfæri tíl þéss að
jverja þær árásum og vernda
var dáinn og hún þráði að mega þær| iagsmaður.“
frétta eitthvað að heiman, frá j Nóg af b’ýi, nóg af skotfær-
m’ömmu og systrunum. Hvernig um « hrópaði Schuman, hreyk-
inn mjög. „Hvenær gieymir
Schuman þörfum viðskip'ta-
fnanria sinria? Gerið svo vel,
vinir mínir; gerið svo vel . . . . “
hins vegar þániiig gerð, að þáu
iriihna óþarflega á þann þrönga
stakk, sém leiksviðið í Iðnó
sneið þeirri iistgrein. Það sér
ekki í sviðið fyrir tjöldum, og
þegar eitthVað er um að vera á
sviðinu, sér ekki í tjöldin fyrir
fólki; — þröngur verðúr þar
sjórideildarhringurinn í Árnes-
sýslu, og er það þó sízt rétt-
mætt, þegar um þann stað
landsins er að ræða, þar sem
víðust er sýn til hafs og fjalla.
Óþarft virðiSt að láta kirkju-
dyr í Klofa snúa þvert úr átt
víð það, sem tíðkast hér á
landi og ánnars staðar. óg
enda þótt hlutverk tjaldanna
eigi ekki að Vera raunhæf,
mega þau þó ekki fyrst og
fremst vængstýfa ímyndunar-
! afI áhorfenda og fjötra það
'striganum og málningunni.
Loftur Guðmundsson.
Nú leit út fyrir að viðskiptin
gætu hafizt. Búarnir buðu ‘rík-
isdali, hollenzka, sem gjald-
miðil.
,,Æ, hvað sé ég? Hvað sé ég?“
spurði Schuman og lézt verða
móðgaður mjög.
„Gjaldið fyrir vörurnar,
auðvitað,“ svöruðu Búarnir,
næsta undrandi og litu hver
til annars.
„Vinir mínir, — hvaða gagn
hef ég af penirigum?“ spurði
Schuman erin og bar sig nú
aumlega. „Get ég etið peninga?
Get ég drukkið péninga? Get
ég lagt þá við eymslin og gikt-
ina, sem ég hef haft upp úr því
að leggja leið mína hingað til
ykkar á þessum afskekkta og
■fjarlæga stað? Hvað á þetta að
I Það setti hroll að Katie, énda
,þótt heitt væri í véðri. Hún
starði eins1 og dáleidd á Schu-
man. Hún heyrði hrópað og
kallað og hlegið al’t í kring um
sig: „Heyrið þið hvað maður-
ínn ‘segir? .... Borga í gulli;
segir hann. .... Tókuð þið eft-
ir því, áð hann segir, að við
gétufn greitt Sér vörurnár í
gulli?“ Og Ján de Groot kal’aði
fyrirlitlega: „Við erum heiðar-
legi'r bændur, en ekki gullnem-
ar. Hvaðan ættum við að hafa
gull?“
| Béfnard Schumán benti til
fjállánna. „Þarn'a, vinir mínir.
Þarha uppi í fjölurium'er gnægð
‘áf gulli. Ög þið, Sem eruð bú-
sétt hérna, virðist ekki hafa
minnstu hugmynd um það. . .“
Hann hirti ekki um að dvlja
broddinn í orðum sínum. E'n
Katie kom sáriit ekki til hugar
að taka orð hán’s sem móðgun.
í eyrum hennar hljómuðu þau
sem heillandi boðskapur. MeSt
af öllu langaði hana til þess að
ryðjast gegn um mannþröngina
til hans, grípa í signar axlir
hans, hrista hann duglega til
og segja: Vísaðu mér leiðiúa
þangað, þegar í stað, þeldökki
þrjótur .... Gull .... gull ....
enda þótt ég væri tilneydd að
rífa það upp úr urðinni með
bérum höndum, skyldi ég ekki
hika við það, fremur en þegar
é’g gróf fyrir máttarstoðunum
að bænum. .... Orðið söng og