Alþýðublaðið - 16.11.1951, Blaðsíða 5

Föstuilagur 16. nóvember 195Í
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
5
P ÞJÓÐLEIKHÚ SIÐ :
,Hve gott og fagurf. / effir Somersef Maughasn
Leikstjórí; Lárus Páls-
son - þýðandi; Árni
Guðnason.
..Á MEÐAN ';ramanle;Fur-
inn er við líði ber að viður-
ker^a það ?em staðrevnd. að
kraúm um raun.sæi á ekki við
hvað hann ‘merti.r. Gamanieik
urnn er aðeins listræn ettir-
líkinp' og því er bar aðeins um
yfir=kin veruleikans, en ekki
vernleikann sjálfan að r=»ða.
Hlé+urinn ber að vekia- aðeins
hlátursins vegna. Takmark
höfunda’ins er ekki það að
sýna lífið eins 02 bað er (leið-
inda viðfang=efni bað). heldur
að vitna í það í háði eða skopi.
Ahorfendunum á ekki að vera
leyfilegt að snvria, getur slikt
átt sér stað? Þeim ber að láta
sér nægja hláturinn. .. .“
Eitthvað á þessa leið f araH
W. Somerset Maugham orð í
endurminningum sínum, og má
eflaust álíta, að barna túlki
hann þá meginskooun sína,
sem beinlínis eða óbeinlínis
hefur ráðið sniði gamanleikia
hans. Gamanleikir eru, eða
eiga að vera, áhorfendisnum
fyrst og fremst til gamans;
takist höfundi að vekja hlátur
þeirra, er gamanleikurinn vel
gerður, og því betui’, sem á-
horfendurnir hlægja meira.
Vitanlega telur hann gaman-
leikiahöfundinum og leyfilegt
að draga sundur og saman í
háði ýmislegt það, sem hann
telur miður fara í þjóðfélag-
inu, en þó því aðeins. að hon-
um takist að gera það á þann
hátt, að áhorfendur hafi gam-
an af. Með öðrum orðum, leik-
ritahöfundinum er allt heim-
ilt, nema það að vera leiðirileg-
ur, svo notuð séu orð annars
mikils leilcritahöfundar og
gagnrýnanda.
Þetta sjónarmið er mönnnm
hollt að athuga, þegar þeir
horfa á gamanleikinn „Home
and Beauty“ eftir W. Eomerset
Maugham, sem þjóðlcikhúsið
hefur nú tekið til meðferðar:
og á íslenzkf hefur hlotið heit-
ið ,,Hve gott og fagurt ...“ í
því trausti að enn kannist það
margir við hiónavígslusólm
nokkurn, að allur þorri leik-
hússgesta skilji hvað við er
átt. Höfundurinn er þar nefni-
lega einkar trúr fyrrgreindri
meginskoðun sinni varðandi
gerð gamanleikja: en þó að
vísu aðeins hvað atburðarás
snertir. Sjálfar persónurr.ar
eru að öllu leyti trúverðugir
fuhtrúar flokks manna, sem
venjulega genvur undir nafn-
i.nu:. ,,Eins-og-fólk-er-flest“,
höfundurinn teflir þeim full-
trúum gegn röð hinna skringi-
legustu atburða, sem aðeins
hafa á sér yfirskin
ans, og á stundum, einkum í
síðasta þætti. vitnar hann
vis§an þátt hins ;.brezka þjóð-
lífs; hjónaskilnaðarlöggjöfina,
á þiánn hátt, að e.ngurn getur
dulizt í hvaða skyni það er
gert, enda þótt hann gæti þess
vandlega um leið að haga
þeirri tilvitnun þannig, að á-
horfendurnir hafi gaman af.
Sem leikritahöfundur hefur
W. Somerset-Maugham eign-
azt fjölda aðdáenda hér á
landi, en enda þótt margir
kunni vel að meta gamansemi
Inga Þórðardóttir í hlutverki
Victoríu.
hans á þTd sviði, munu þeh þó
fleiri, sem fe;t haía tryggð v.'ð
hann fyrir hið alvörubrungna
leikrit „Loginn helgi“, rem
flutt hefur ver'ð hér bæði á
leiksviði og í útvgýn. 02 vakti
mikla athygli. Fáir brezkir
smásagnahöfundar eða skáld-
sagna, þeir. sem nú eru uppi,
munu vera öllu kunnari hér á
landi en Somerset Maugham,
svo að leikhúsgestir vita fest-
ir við hverju þeir mega búast
frá. höfundarins hendi. begar
þeir fara að siá og heyra benn-
an gamanleik han.s á sviði
þjóðleikhússins. Og hvað suma
leikendurna sne'.'ir, þá munu
þeir ekki heldur koma leikhús-
gestum beinlínis á óvart sem
túlkendur hlutverka í brezk-
um gamanleik.
Og frumsýningargestir
skemmtu .sér prýðilega. Það
verður að minnsta kosti ekki
annað sagt en að höfundi, leik-
stjóra og leikendum hafi prýði
lega tekizt að ná þeim árangri
að vekja hlátur áhorfenda. Að
leikslokum var leikendum og
leikstjóra vel þökkuð ágæt
skemmtun með lófataki.
Iuga Þórðardóttir leikur að-
alhluÞærVíð. Vikton’u. ..snotr-
a=ta fiðr'ldi". eins og höfundur
kemst að orði um þann kven- !
m^nn. /ð vt'=u er leikkonan
evM réckyld þej-ri kvenper- I
tsUa má áð
rjy*r>i t 1 loik.ur •
]y,0rv; -vifléftur né
c'-.'r,,——að ríður
*oV-t h^uni sð sknna rvið'ner-
-o —n «-r—, vpl }ll_X0‘S
,T ■v> lo'Þ-pn^ J
TT'V’ ] r 9 í )T1 4
ri„;i0 p -r
' • i- ,.JV, £„/. 0„: v, ov. ' L'pbicxi
rA •'•4 rUrvv-,j_ |
til- ■
’---^ ----U'*
leike bá
q. William nrt F»-e-
•ip-ir-v, p'.,':-’mov,n Viktor.’u.
’t'oT"te:v,i tekrt að 'kapa barna
hjn-i skemmtileap-ta náutiga,
ap Vahm er ei,TT; bT-ezkur og
'-.n-ri .aofur ve”ið b-ezkartur á
1eikrv'ði. 02 e" bá taHvert
""2t. ’ baT' r'”n tnl:a má betri
borjram af þe'm kTr”bætti sér-
r raættu
Viktoríu

mt
^alizt
""eir! han=. En i
bessir e:V nmem
•'era d s í vti rS yng:
að skaðlausu.
ekkert að gera.
^ocrí a ð’ ■irði=1: bað
látur gangur leiksins. að Lei-
ce~ter Paton gangi með ...sig-
ur“ af hó1mi í sk’ptum sínum
við þá: hann er ekki aðeins
..karl í krapinu11 eins og höf-
undurinn segir um hann. held-
ur er og le;kur Ævars Kvaran
með þeim glæsibrag, og túlkun
hans á hlutverkinu svo sann-
færandi, að hann vinnur einn-
ig tvímælalausan sigur í skipt-
um sínum við áhorfendur.
Frú Emilía Jónasdóttir leik-
ur frú Shuttleword, tengda-
mömmuna. mjög þokkalega,
en framsögn hennar mætti
gjarna vera hnitmiðaðri á köfl
Framhald á 7. síðu.
Þorsteinn Ö. Stephensen i hlutverki Williams.
Varahlutir fyrir
Austin bifreiðar.
; , Headpakningar í allar gerðir. — Stimpilhringi í ■;
; allar gerðir. •— Viftureimar í allar gerðir. ■— Spinch ■;
■ ilbolta í 8, 10 og 12/16 HP. — Dempara og demp- «
J arasambönd í 8 og 10 HP. — Bremsupumpur og :
bremsuþenjara í 2ja og 5 tonna. — Rafgeyma 6 og ;
; 12 volt, hlaðnir og óhlaðnir. — Asamt ýmsum öðr- •
[ um varahlutum. :
! GARÐAR GÍSLASON H.F. \
■ BIFREIÐAVERZLUN. — REYKJAVÍK.
agning á síldarsö!
un ufan fðgheiimilis!
Þrír þiogmenn flytia frusnvarp um
slíka breytingu á útsvarslögunum.
AKI JAKOBSSON, GÍSLI GUBMUNDSSON OG STEFÁN
JÓH. STEFÁNSSON bera fram í neðri deild alþingis frumvarp
um breytingar á útsvarslögunum, sem felur í sér þá breytingu,
að bæjar- og sveitarstjórnum cr heimilað að leggja útsvar á síld-
arsöltun, sem fram fer í viðkomandi bæjar- e‘ða sveifarfélagi,
án tillits til þess, hvort sá, er söltun starfrækir, á lögheimili
þar eða ekki. Að sjálfsögðu verður þá ekki lagt á þann rekstur
aftur í heimi’isveit.
Svo segir m. a. í greinar-* ” : :
gerð:
„Síldarsöltun er rekin í stór-
um stíl í verstöðvum á Norð-
urlandi yfir sumarmánuðina
og að verulegu leyti af að-
komumönnum, sem eingöngu
dvelja á staðnum meðan sölt-
unin stendur yfir. Þó er síld-
arsöltunin á sumrin aðalat-
vinnurekstur staðarins næst á
eftir ■ rekstri síldarvcrksmiðja.
þar sem þær eru. Er það ljóst
öllum, að mjög bagalegt er fyr
„Anna María" eitir
Elinborgu komin ú
HIN NYJA SKALDSAGA
Elinborgar Lárúsdóttur, „Anna
María“, kom út á sextugsaf-
mæli höfundarins fyr/ nokkr-
um dösrum, en útgefandi henn
ar er bókaútgáfan Norðri.
Saga þessi er 244 blaðsíður
ir viðkomandi bæjar- og sveit- j að stærð og gerist í kvenna
arfélög að geta ekki lagt út-
svör á höfuðatvinnurekstur
staðarins. Rétturinn til skipt-
mgar á útgvari þessara manna
kemur ekki að sama haldi og
réttur t’l að leggia á þá béint,
enda-eðlilegast, að svo þýðing-
armikill ■ atvinhurekstur sem
=íldarsöltun er fyrir bæina og
borpin noi'ðanlands hafi þar
útsvarsskyldu.
Frv. þetta felur ekki í sér
neina aðra breyting á útsvars-
lögunum en þá, að Jeyfa álryn-
ingu á síldarsöltunaratvinnu-
rekstur utan heimií ssveitar.
En ef það yrði leyft með lög-
skóla. þar sem 53 ungar stúlk
ur víðs vegar af landinu stunda
nám, en Anna María.. aðalper-
sóna sögunnar, er yngsti nem-
andinn í skólanum.
Þetta er seytiánda bók frú
Elinborgar á sextán árum.
Sögur Muenchhau-
sens á íslenzku
BÓKAÚTBÁFAN NORÐRI
„ . , hefur gefið út „Sögur Múnch-
festmgu Þessa frv væn raðin ■ hausens„ eftir Gottfried Aug-
allmikil bot a utsvarsloggjof- 1 ^ B{irger { þý5ingu Ingvár8
mm til samræmis við utsvor _ ..,r , ,
Brynjolfssonar menntaskola
kennara, og er bókin skreytt
bæjar- og
norðanlands.
sveitarfélaganna
Samsöngur...
Framli. af 3. síðu.
alltaf á ko’lega hans frá söng-
sölum Berlíhar, Michael Ranch-
1 eisen.
I
Þórarfnn Jónsson.
frábærum teikningum eftir
Gustáve Doré.
Bókin fjallar um herferðir
og kátleg ævintýri Munchhaus
ons baróns eins og hann sagði
þau við skál í hópi vina sinna.
Þetta er í fyrst.a sinn, sem
sögur Múnchhausens koma úí
í heild á íslenzku. Þýðandinn
ritar eftirmála að sögunurl og
nokkur orð um útgáfuna.