Alþýðublaðið - 29.11.1951, Síða 4

AB-AIþýðubSaðið 29. nóv. 1951
Anægja og hrós íhaldsins
Nýl' bœjartOgarL Bæjarútgerð Reykjavíkur fær
J J ~ bráðum áttunda togara sinn.
Heitir hann „Þorkell máni“ og er stærstur allra bæjartogar-
'anna, með dieselvél og útbúinn hraðfrystitækjum. „Þorkell
máni“ var smíðaður í Goole á Englandi, skammt frá Hull.
Mun hann fara reynsluför sína í fyrstu vikunni í janúar, en
því næst koma hingað heim. Á myndinni' sést .„Þorkell máni“
við hafnargarð í Goole, þar sem hann liggur nú.
FYRIR SKÖMMU vék AB
nokkrum orðum að frumvarpi
Skúla Guðmundssonar, sem
sem er augljóst tilræði við
ferðaskrifstofu ríkisins. Til-
gangur þess vax rakinn og á
það bent, að Skúli virðist orð
inn íhaldssamari en sumir vist
mennirnir á sjálfu flokks-
heimili íhaldsins. Tímihn hef
ur látið mál þetta afsk:pta-
laust til þessa. Hann virðist
aldrei þessu vant svo skyn-
samur að gera sér ljóst, að
það sé verr farið en heima
setið að æt’a að taka upp
hanzkann fyrir Skúla. En
Vísir rauk upp til handa og
fóta og lofsöng Skúla og frum
varp hans. Það sýnir og sann
ar, að hjarta íhaldsins slær í
takt við frumvarpið, þó að
flutningsmaður þess sé fyrr-
verandi kaupfélagsstjóri og'
sportbóndi norðan úr Húna-
þingi. Og í gær gerir svo
Morgunblaðið frumvarpið að
umræðuefni í forustugrein
sinni. Það á naumast orð yfir
aðdáun sína á því og velþókn
unina í garð flutningsmanns
ins!
Morgunb’aðið segir, að
„það einkénnilega hafi gerzt,
að það sé einn af þingmönn-'
uni Framsóknarflokksins“,
sem frumvar.pið. flytur. Síð-
an bætir það við eftirfarandi
orðum og ljómar af gleði
gróðavonarinnar fyrir hönd
einkaframtaksins: „Ánægju-
leg sinnaskipti v.irðast því
hafa orðið hjá Framsóknar-
mönnum í þessu efni.“ Og svo
koma hinar venjulegu
skammir um Alþýðuflokkinn
fyrir að standa í vegi fyrir
því, að einstaklingar geti
grætt á fyrirgreiðslu pg leið-
beiningum til handa erlend-
um ferðamönnum.
A.B hefur áður látið svo
um mælt, að frumvarp Skúla
Guðmundssonar sé í anda í-
haldsins, en hins vegar muni
það ekki vilja láta á þessari
gróðahneigð sinni bera og
kippi því í Skúla, sem nú
virðist orðinn sprellikarl í
bandi hjá því. Það liggur í
augum uppi, að umbjóðendur
Skúla norður í Húnaþingi
geta enga hagsmuni haft af
tilræði hans við ferðaskrif-
Ný snurða
UM NOKKURT SKEIÐ
hafa menn verið að vona, að
draga myndi til samkomu-
lags og vopnahlés í Kóreu
fyrir jólin; og hefur það eink
um verið talið góðs viti, að
samningamenn beggja stríðs-
aðila skyldu nýlega, eftir
fjögurra mánaða þjark, verða
ásáttir um markalínu herj-
anna eftir að vopnahlé hefði
verið samið.
En ýmislegt bendir nú til
þess, að menn hafi verið helzt
til fljótir að trúa á friðar- og
samningsvilja kommúnista.
Nú kemur nefnilega sú frétt
frá Panmunjom, að þeir taki
ekki í mál að leyfa neitt eft-
irlit í Norður-Kóreu með því,
að. vopnahléssamningar, ef til
kæmi, yrðu haldnir. En fyrir
sameinuðu þjóðirnar er slíkt
eftirlit höfuðatriði, enda
sögðu fulltrúar þeirra í Pan-
stofuna. En einkaframtak í-
haldsins á mikinn leik á borði,
ef frumvarpið nær fram að
ganga. Og málgögn þess urðu
líka fljót til að taka upp
vörn fyrir Skúla, þegar AB
lagðist gegn þessu óþurftar-
máli. Vísir og Morgunblaðið
keppast við að lofa frumvarp-
ið og vegsama flutningsmann
þess, en Tíminn þegir þunnu
hljóði.
Meginröksemd Skúla fyrir
því, að ferðaskrifstofan eigi
ekki að hafa einkarétt á fyr-
irgreiðslu og leiðbeiningum
til handa erlendum ferða-
mönnum, á að heita sú, að sá
háttur sé il’a séður í ná-
grannalöndunum og leiði til
þess, að ferðamannaviðskiptin
verði minni en ella! AB hef-
ur hrakið þessa firru og þarf
ekki neinu við að bæta. En
nú hefur verið rifjað upp á
alþingi, að flokksbróðir Skúla
Guðmundsonar, Hermann
Jpnasson, hefur manna ræki-
legast vísað þessari blekkingu
á bug. Það var árið 1935. Þá
var Framsóknarflokkurinn
gerólíkur því, sem hann er nú.
En orð Hermanns þá eru enn
í fullu gildi, og það, sem
Skúli Guðmundsson mælir riú
fyrir munn íhaldsins, hins
vegar staðlausir stafir.
Svo er þá eftir að vita,
hvort Hermann Jónasson hef-
ur einnig gerzt sprellikarl í
bandi hjá íhaldinu eða hann
ber gæfu til þess að standa við
orð sín og afstöðu 1935. Hér
skal engu um það spáð; þeirri
spurningu mun afgreiðsla
málsins á alþingi svara á sín-
um tíma. En sannarlega er
það athyglisvert, hvort Fram-
sóknarfiokkurinn verður að
greiða samvinnuna við íhaldið
því verði að ganga á bak orða
formanns síns og gera sig að
hlægilegu viðundri í augum
þjóðarinnar. Afnám vinnu-
miðlunarinnar, húsaleigulag-
anna og verðlagseftirlitsins
sýnir raunar, að við öllu má
búast af Framsóknarflokkn-
um í flatsænginni hjá íhald-
inu. En öllu hljóta þó að vera
einhver takmörk sett
einnig pólitískri niðurlægingu
Framsóknarflokksins.
á þráðinn
munjom í gær, að án þess
væri þýðingarlaust að semja
við kommúnista um vopna-
hlé.
Fullt.rúar sameinuðu þjóð
anna fara fram á það, að skip
uð verði sameiginleg eftirlits
nefnd, sem sé frjáls ferða
sinna um alla Kóreu til þess
að líta eftir því, að vopna-
hléð yrði ekki misnotað til
nýrra herflutninga inn í
landið og undirbúnings und-
ir nýja árás og nýtt stríð. En
kommúnistar neita að leyfa
slíkt eftirþt í þeim hluta
landsins, sem þeir halda, og
segja, að það sé óþarft!
Augljóst er, að hér eru eng
in heilindi á ferð frekar en
fyrri daginn. Og hætt er við,
að lítið verði úr vonunum
vopnahlé í Kóreu, ef komm-
únistar halda fast við slíka
afstöðu.
IÐUNNARÚTGÁFAN hefur
gefið út og fyrir sköm'mu ;sent
á markað bók, sein nefnist Ald-
arfar o? örnefni í Önundarfirði
eftir Óskar lækni Einarsson.
Titill þessarar bókar er svo
greinargóður, að af honu.m má
marka, hvert /iðfangsefni
hennar er. Hins vegar mundi
margur halda, að siíkur bókar-
titill lofaði varla læsilegu og
hugðnæmu lestrar j . ui. Örnefna
skrár eru oftast rær þurrar
heimildir, sem ge a öðlazt líf
við íræðilega rannsókn og úr-
vinnslu. En Óskari lakni hefur
tekizt. að leggja metin svo hag-
anlega á skálarnar, að í járnum
stendur um þurra örnefnalista
og safamiklar lan^s- og þjóð-
lífslýsingar. Bókin er því mjög
ánægjuleg lestrar. Maður les
hana og finnst ef-tir á sem mað-
ur hafi verið á ferð um Önund-
arfjörð með þauikunnugum
manni, sem gerði sér allt far
um að skýra og fræða og
kveikja áhuga og vinarhug til
byggðarlagsins.
Óskar læknir segir i formála,
að sér hafi brátt orðið Önund-
arfjörður eins kunnur og kær
og heimamönnum, eftir að
hann settist að sem héraðslækn
ir á Flateyri. Og það leynir sér
ekki heldur í bókinni, að hann
rennir ástaraugum til þessa
byggðarlags, og Önfirðingum
helgar hann ritið. Þetta mætti
verða fagurt fordæmi. F'jöl-
mörg eru þau byggðarlög, sem
bíða þess, að þeim verði gerð
sömu skil, að skráð verði ör-
nefni þeirra og byggðarfróð-
leikur og lýsingar a líiskjör-
um alþýðu, atvinnuháttum,
vinnubrögðum og sér- eða sam
kennilegum siðum. Hér er
geysilegt verkefni fyrir hendi.
Og fjölmargir eru þeir menn,
ekki sízt í Reykjavík, sem fctera
ríkan ástarhug til fyrri heima-
hága sinna og eiga þá ósk heit-
asta að vinna þeim eitthvað til
gagns eða sóma, svo sem í fóst-
urlaun eða máske eins konar
sonarbætur. Hver veit nema
margir þessara manna gætu
innt af hendi svipað' verk og
Óskar læknir, goldið þá skuld,
er fceir telja sig í, og reist átt-
högum sínum álíka minnis-
varða og hann hefur reist Ön-
undarfirði? Er þetta ekki til-
valið, verkefni se';n bíða og
menn, sem leita verkefna?
Bók eins og þessi er engin
dægurfluga. Hún blífur, eins og
þar stendur. Þótt hún sé læsi-
leg eins og höfundurinn hefur
gengið frá henni, er hún þó
fyrst og fremst heimildarrit,
sem heldur gildi á sinu þrönga
sviði, þó að tímar líði. Það, sem
mestu máli skiptir er traust-
leiki hennar sem heimildarrits
um örnefni í Önunda'rfirði. Ó-
kunnugum er ekki auðvelt að
dæma, hve vel er unnið, cn
ltennimerki virðast þó eindreg-
ið benda til þess, að Óskar
læknir hafi hvorki sparað tíma
né erfiði til þess að kanna efni
sitt út í æsar og treysta sem
bezt allar undirstöður. Þessa
samvizkusemi ber að virða, og
það ekki síður, þóít hún verði
að vera aðalsmerki hvers ör-
nefnasafnara, sem vill vera
starfi sínu vaxinn. Hann verð-
ur að vera þess minnugur, hve
mikið eftirtíminn á undir trún-
aði hans, þegar hann er orðinn
einn til frásagnar.
Þessum örfáu orðum læt ég
fylgja þakkir til höfundar g út
gefanda þessarar bókar.
AB — AlJiýSubla'Stð. Útgefandi: Alþýðufloklturinn. Kitstjóri: Stefán Pjetursson.
Auglýsingastjóri: Emma Möller. — Ritstjórnarsímar: 4901 og 4902. — Auglýsinga-
sími: 4906. — Afgreiðslusími: 4900. — Alþýðuprentsmiðjan, Hverfisgötu 8—10.
AB 4
Kristján Eldjárn.
Vanur maður
¥Í tiraSfrfsfin
á fiski, sem einnig hefur matsmanns réttind.,
óskast. Vanur sjómaður situp fyrir atvinnunni.
Umsóknir, með tilgreindum upplýsingum um
starfstíma við hraðfrystingu og annað sem mati
skiptir, sendist í afgreiðslu blaðsins fyrir n.k.
mánudag, merkt:
Hraðfrysting.“ 'f$
OrSa- og mynda
bókin, nfslár-
legf sfafréhkver
og leikfang
KOMIN EK ÚT nýstárleg-
barnabók, er nefnist „Orðá- og
myndabókin“, og er þetta eins
konar kennslubók og leikfang
um leið fyrir yngstu Iesend-
urna.
í bókinni eru 30 litprentaðar
heilsíðumyndir og 119 smærri
myndir, sem Atli Már hefur
teiknað við hvern staf stafrófs-
ins. Hverjum bókstaf er helguð
ein opna í bókinni. Öðrum meg
in á opnunni eru myndir af
börnum við leik,. sem einkenn-
ist af athöfnum ákveðinna at-
vinnuhátta. T. d. er Jói járn-
smiður teiknaður við járnsmíð-
ar öðrum megin í j-opnunni, en
hinurn megin eru myndir ásamt
með nokkrum nafnorðum, sem
byrja á j. Þannig er farið með
flesta bókstafina. Kalli kennari
er teiknaður við. kennslu í k-
oþriunni, Ólafur óðalsbóndi í ó-
opnunni, o. s. írv. auk 4—5
mynda, sem byrja á viðkom-
andi staf.
Auk þessa er viðkomandi
stafur prentaður úr stóru Istri
í opnunni og í upphafi nafnorð
anna með smærri teikningun-
um er viðkomandi stafur að-
greindur með feitu letri. Aftast
í bókinni eru nokkrir tölustafir
og myndskreytingar með þeim.
Bókin er prentuð í fjórum
litum í Lithoprenti, og er hún
gefin út af Stafabókarútgáfunni
í Reykjavík. Hún kostar kr. 27.
---------------------
KOMNAR ERU ÚT tvæv fal-
Iegar bækur handa yngstu les-
endunum. Heita þær „Mása-
fer3in“ og „Músin. Peres“.
Þetta er þriðja prentun af
,,Músaferðinni“>, sem er eftir
Vilh. Hansen og prý.dd teikn-
ingum eftir höfundinn, en þýo-
ingin er gerð af Freysteini
Gunnarssyni skólastjóra. Bók-
in er prentuð í Alþýðuprent-
smiðjunni.
„Músin P>eres“' er eftir Padre
Lula Coloma og Ladv Moreton,
en myndir eftir G. Howard
Vyse. Prentfell hefur annazt
prentunina.
„Sjö dauðasyndir",
sögur af íslenzkum
sakamálum, efiir
Guðbrand Jénsson
„SJÖ DAUÐASÝNDIR“
nefnist bók eftir Guðbrand
Jónsson iirófessor, sem Bókfells
útgáfan gefur út. Flytur hún sjö
sögur af íslenzkum sakamálum
frá ýmsum öldum, en prófessor
Guðbrandur liefur ritað allmik
ið um þau efni í blöð og tíma-
rit síðan 1925.
Efni bókarinnar er: Apollónía
Schwartzkopf, glæpasaga frá 18.
öld; Þórdísarmálið, sakamál frá
17. öld; Sunnefumálið, glæpa-
saga frá 18 öld; Morðið í Eyj-
um, glæpasaga frá 3 7. öld; Sjö
uridármorðin, glæpasaga frá 19.
öld; Hamra-Setta, sakamál frá
16. öld, og Dauði Natans Ketils
sonar, sakamál frá 19. öld.
„Sjö dauðasyndir'* eru 219
blaðsíður að stærð og bókin
prentuð í Alþýðuprentsmið j -
unni. Ytri frágangur hennar er
hinn ágætasti.