Tíminn - 07.04.1964, Blaðsíða 7

Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Tómas Árnason. — Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Frétta-
stjóri: Jónas Kristjánsson. Auglysingastj.: Sigurjón Davíðsson.
Ritstjórnarskrifstofur í Eddu-húsinu, símar 18300—18305. Skrif-
stofur Bankastr. 7. Afgr.sími 12323. Augl., sími 19523. Aðrar
skrifstofur, sími 18300. Áskriftargjald kr. 90,00 á mán. innan-
lands. — í lausasölu kr. 5,00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f.
------1 ■■■■■■■"
Gresn eftir fréttaritara „Times“ í Bonn: ... ..111...'
Umræöur um Hitler ognazismann
eru vaxandi í Vestur-Þýzkalandi
Fuilorðna fólkið vill þó helzt ekki ræða mikió um Hitler.
Hver eru úrræði
ríkisstjórnarmnar?
Alþingi hefur nú staðið í sex mánuði og verður því
ekki annað sagt en að ríkisstjórnin hafi haft nægan
tíma til að undirbúa og leggja fram úrræði sín í því
máli, sem nú er óumdeilanlega aðalmál þjóðarinnar en
það er að reyna að draga úr hinum hraða vexti dýrtíð-
ar og verðbólgu, sem átt hefur sér stað seinustu miss-
irin.
Á þessum hálfs árs tíma, sem þingið hefur starfað,
hafa ekki komið frá stjórninni, nema tvö mál, sem sagt
verður að snerti efnahagsmálin verulega.
Fyrra málið var frumvarp ríkisstjórnarinnar um lög-
bindingu alls kaupgjalds. Ríkisstjórnin gafst upp við að
framfylgja þessu máli sínu eftir að ljóst var orðið, að
það var svo ranglátt, að þjóðin myndi ekki una því.
Síðara málið var frumvarpið um stórfellda hækkun
söluskattsins eða sem sem svarar 300 millj. kr. á ári.
Sýnt var fram á með glöggum rökum, að ríkissjóður
þyrfti ekki á þessu fé að halda, en rikisstjórnin lét það
ekki tlreyta afstöðu sinni. Hún lét þessa skatthækkun,
sem nemur árlega um 6400 kr. á hverju fjögurra manna
fjölskyldu, koma jafarlaust. til framlcvæmda. Með því
var dýrtíðin enn stóraukin.
Þetta eru öll úrræðin, sem komið hafa frá ríkis-
stjórninni varðandi efnahagsmálin á þessu þingi. Annað
fjallaði um lögbindingu kaupsins, hitt um stórfellda
hækkun rangláts neyzluskatts, sem mun stórauka dýr-
tíðina.
Stjórn, sem á tímum sívaxandi dyrtíðar og verðbólgu,
hefur ekki annað fram að leggja en lögbindingu á kaup-
gjaldi og hækkun neyzluskatta, sýnir ekki aðeins, að
hún sé andstæðingur launafólks og bænda, heldur að
hún sé gersamlega ófær um að benda á nokkur raun-
hæf úrræði til lausnar þeim vanda, sem nú er fengizt við.
Slík stjórn á ekki annan kost lieiðarlegan en að
gefast upp og leggja málin að nýju i hendur kjósenda.
Þjóðinni ber vissulega að fá að dæma um það, hvort
hún vill sætta sig við það stjórnarfar, sem nú ríkir á
sviði efnahagsmálanna.
Aldrei meiri höfí
Þeir eru nú fáir, sem eitthvað fást. við atvinnurekstur
og viðskipti, sem ekki kvarta undan sívaxandi láns-
fjárskorti. Efnalítið fólk, sem er að reyna að koma sér
upp eigip íbúðum, hefur ekki síður þessa sögu að segja.
Þetta er afleiðing hinna stórfelldu lánsfjárhafta, sem
ríkisstjórnin hefur innleitt með frystingu sparifjárins
1 Seðlabankanum.
Stjórnin lofaði því að draga úr höftunum, þegar hún
kom til valda. Efndirnar eru þær, að lánsfjárhöftin eru
nú miklu meiri en nokkru sinni fyrr.
Með þessum höítum er stórkostlega þrengt að öllum
efnaminni einstaklingum, sem standa í einhverjum fram-
kvæmdum, en óbeint greitt fyrir hinum,. sem nóg f járráð
hafa. Þessi höft fullnægja þannig því markmiði.
Þrátt fyrir þessi römmu höft, finnst ríkisstjórninni
enn ekki nóg gert. Fyrir þinginu íiggur frumvarp frá
henni um að auka enn frystingu sparifjárins
Svo berja ráðherrarnir sér á brjóst og þykjast vera
ákaflega mikið á móti höftum! Geta menn hugsað sér
meira blygðunarleysi?
„AUÐVITAÐ spyrjum við
um Hitler. Við spyrjum for-
eldra okkar fyrst, síðan kenn-
arana og að lokum allt fullorð-
ið fólk, sem við hittum. Og
þegar allir neita að gefa okkur
skýr svör, þá gefast flest okk-
ar ýmist upp eða fara að lesa
bækur, tímarit og blöð, og
reyna þar að fræðast um þessa
hluti.’1
Ræðijmaður er á að gizka
átján ára að aldri, og svipur
hans virðist bera vott um ein-
lægni. Hann er í leðurjakka,
níðþröngum buxum og támjó-
um skóm. Á daginn vinnur
hann við pípulagnir hjá mið-
stöðvarfyrirtæki einu í Rínar-
löndum.
Sá, sem þetta ritar, hafði
lagt leið sína í klúbb æsku-
fólks í verkamannahverfi í
Köln. Ætlunin var að komast
að því, hvaða hugmyndir æsku-
fólk í vesturþýzkri borg gerði
sér um nazismann. Þegar talið
barst að þessu efni, hópuðust
ungmennin undir eins að, og
þó stóð yfir kvikmyndasýning
í salarkynnum klúbbsins og frá
„jazz-holunni“ í kjallaranum
ómaði hljómlistin.
FÁEINIR unglingar leggja
ekki orð í belg og hverfa fljót-
lega á braút einn og einn. Eng-
in stúlka er í þessum hópi.
„Þær hafa engan áhuga á
stjórnmálum," segir einhver,
„og raunar ekki áhuga á neinu
öðru en því, hvernig þær líta
sjálfar út“. Allir eru piltarnir
á aldrinum 17—20 ára, svo að
þeir geta ekki hafa kynnzt
Hitler persónulega.
Prestur nokkur hóf starfsemi
þessa klúbbs í skúr, sem stend-
ur hérna skammt frá. Yfirvöld
borgarinnar byggðu síðan hús
yfir starfsemi klúbbsins, þar
sem þetta er „slæmt hverfi“,
eins og gæzlukonan komst að
orði, og piltarnir hefðu að öðr-
um kosti dvalizt á götunni öll
kvöld, elt stelpur,hrifsað töskur
roskinna kvenna, slegizt eða
stolið bílum. — Gæzlu-konan
er á að gizka 25 ára að aldri og
borgaryfirvöldin greiða henni
laun. — Enginn ræðir stjórn-
mál við ungmennin í klúbbn-
um .Haldið er fram, að þeir
myndu ekki hafa neinn áhuga
á því, og myndu auk þess snú-
ast öndverðir gegn öllum til-
raunum til ,bætandi“ áhrifa.
ÞESSI ungmenni eru samt
sem áður sérlega forvitin um
nálæga fortíð Þýzkalands, og
undras' Hitler mjög, en eru að
mínu viti tortryggin gagnvart
honum og algerlega ósnortin
af fjarlægum, goðsagpakennd-
um trægðarljóma nazismans
„Der Adolf“, segir einn gáfu
legasti unglingurinn í hópnum
og glottir.
Aftur og aftur berst í tal
þögn foreldranna, kennaranna
og alls fullorðna fólksins í upp-
vexti þessara unglinga. Sagan,
sem beim var kennd í skólun
um, náði ekki nema til tíma
Bismarcks. Rafvirkjalærlingur
einn lét svo ummælt um for-
eldra sína og kynslóð þeirra:
ADOLF HITLER
„Þau báru ábyrgðina, þau
kusu hann öll. Þau vilja ekki
tala um þetta af því að þeim
varð á í messunni. Heldurðu
ekki að þau töluðu um þetta
ef þau væru stolt af því? Þau
slá mann alltaf út af laginu,
og ef þetta ber á góma heima,
til dæmis eftir leikþátt í sjón-
varpinu, finnst mér alltaf eins
og þau segi ekki allan sannleik-
ann. Manni verður þess vegna
á að forðast að ræða um þetta
í návist þeirra.“
FLESTIR halda piltarnir því
fram að þeir lesi ekkert dag-
blað að staðaldri. En þeim er
kunnugt um réttarhöldin í sam
bandi við Auschwitz, sem
stenda yfir í Bonn. Þeir segjast
oft heyra vini sína tala um þau.
Enginn heldur uppi vörnum
fyrir Hitler. Rafvirkjalærling-
urinn minnist á hinar bráð-
nauðsynlegustu bílabrautir, en
bætir svo við: „En það, sem
hann gerði við Gyðingana, það
var brjálæði, hreint brjálæði.“
Hæglátum pilti, sem er að l.æra
húsgagnasmíði, verður að or.ði:
„Það er sérstaklega grimdin,
sem við eigum ómögulegt með
að skilja, eða hvernig á því
stóð, að fólk framkvæmdi þess-
ar skipanir.1'
Sú mynd, sem þessir ungling-
ar hafa gert sér af „Þriðja rík-
inu“ er alveg biksvört. Því
veldur þögn foreldranna, ásamt
hinni sundurtættu borg, sem
unglingarnir minnast frá
bernskudögunum. Unglingarn-
ir skreppa stundum til Hol-
lands eða Frakklands, enda
stutt að fara og kostar ekki
mikið. Þeir furða sig á, hve vel
þeim er tekið í þessum ferðum.
þrátt fyrir fortíðina. Suma
þeirra grunar, að móttökurnar
séu ekki einlægar, og það sé
einkum þýzka markið, sem fólk
ið sé að fagna.
ÞJÓÐVERJAR eru sem sagt
aftur farnir að ræða opinskátt
um Hitler átján árum eftir
dauða hans. Þetta á þó einkum
við um .æskufólkið, en áhugi
þess beinist fyrst og fremst að
því, hvernig beri að skilja
þenna mann, og hvers vegna
þýzka þjóðin hafi fylgt honum
á árunum milli 1933 og 1945.
Útgefendur blaða og tíma-
rita virðast álíta Hitler mjög
vinsælt umræðuefni, en það
kann að stafa frá hinum tíðu
réttarhöldum í sambandi við
stríðsglæpi, Quick er eitt fjöl-
lesnasta, myndskreytta viku-
blaðið í Vestur-Þýzkalandi. Það
hefir birt greinaflokk um
„Manninn, sem nefndist Adolf
Hitler." Greinaflokkur þessi á
að sögn að veita æskufólki þá
fræðslu, sem það hefir sótzt
eftir árangurslaust.
í greinunum er höfuðáherzl-
an lögð á andstæðurnar í fari
„foringjans", sem koma fram
í pólitískri grimmd hans ann-
ars vegar, til dæmis í sambandi
við fangabúðirnar, og hins
vegar í smáborgaralegri til-
finningasemi hans í einkalíf-
inu. Heiðarleg tilraun er gerð
til að skýra atburði liðinna ára.
Þarna er meðal annars að
finna skýringar á orðum og
hugtökum nazista, til dæmis í
sambandi við S.S. og ógnvald
þeirra
STERN heitir annað mynd-
skreytt tímarit, gefið út í Ham-
borg, og á að keppa við Quick.
í því er birt frásögn um valda
tíma nazista í framhaldssögu-
formi. Þessi frásögn á að skýra
fyrir æskufólkinu, hvers vegna
foreldrar þess fylgdu Hitler að
málurn, enda þótt þeir kunni að
vera skynsamt, gott og grand-
vart fólk.
Der Spiegel hefir birt þriðja
greinaflokkinn, sem nefnist:
„Einræðisherra krufinn". Birt-
ing þessa greinaflokks hefir
sannað, að Hitler er enn mikið
þrætuefni meðal Þjóðverja.
Vikublöðin höfðu birt grein-
ina, sem Percy Schramm, pró-
fessor í sögu Göttingen, hafði
skrifað í sambandi við nýja út-
gáfu á „Borðræðunum“ Hitlers.
Þar er lögð megináherzla á
persónulega eiginleika einræð-
isherrans. Grein þessi hefir
Framhald é 13 síSu

TÍMINN, þriðjudaginn 7. april 1964
7