Alþýðublaðið - 23.03.1952, Síða 4

AB-Alþýðubláðið
23. marz 1952
Hverjir geta sparað?
MORGUNBLAÐIÐ heldur
áfram að gera sig að fífli með
því að birta matseðla sína.
Jafnframf prentar það sem
fylgiskjöl nafnlaus bréf, þar
sem lokið er lofsorði á mat-
seðlana og rætt um nauðsyn
þess, að almenningur spari.
Efni og framsetning bréfa
þessara er hins vegar með
þeim hætti, að helzt virðist
mega aetia, að þau séu til orð-
in í ritstjómarskrifstofum
Morgunblaðsins. Að minnsta
kosti hefur engum dottið í
hug til þessa að leggja nafn
sitt \dð þau.
Þjóðin er að vonum löngu
þreytt á þessum sparnaðar-
kjafthætti Morgunblaðins,
enda getur naumast auvirði-
legri hræsni. Almenningur
verður að herða að sér sult-
arólina vegna sívaxandi dýr-
tíðar og verðbólgu, og nú hef
ur stórfellt atvinnuleysi bætzt
við. Verkalýðurinn þarf ekki
á sparnaðarhugleiðingúm að
halda; hann gat ekki leyft
sér óþarfa eyðslu, í góðærinu,
hvað þá nú, þegar stjórnar-
völdin hafa kallað hallæri
yfir land og þjóð með stefnu
sinni og starfi. En hins veg-
ar eru til aðrir aðilar, sem
gætu sparað og ættu að spara,
en Morgunblaðið beinir aldrei
predikunum sínum að þeim.
Þetta eru sem sé máttarstóip
ar íhaldsins og ménnirnir á
bak við Morguublaðið. Og
þjóninum dettur auðvitað
ekki í hug að skipa húsbænd-
unum eitt eða neitt.
Ef Morgunblaðið telur, að
hag þjóðarinnar sé svo hörmu
lega komið, að nauðsynlegt
sé að krefjast sparnaðar af fá-
tækustu stéttum þjóðfélags-
ins, sem nú eiga í vök að
verjast líkt og á kreppuár-
unum fyrir síðari heimsstyrj
öldina, þá er sannarlega tíma
bært að hyggja að heildsö'lun
um og stórútgerðarmönnun-
um og krefjast sparnaðar af
þeim. Heildsalarnir og stórút
gerðarmennirnir hrepptu
verulegan hluta af fjármun-
um þeim, sem íslendingum
hlotnuðust á styrjaldarárun-
FIRESTONE
merkið fryggir gæðin.
Hlaðnir, óhlaðnir, ýms-Þér fáið fleiri kílómetra
ar stærðir. keyrslu fyrir hverja krónu
Kraftmiklir. þegar þér notið þessa hjól-
Endingargóðir, ódýrir barða
Bifreiðaeigendur notið aðeins það bezta.
k» i* iicmp
um. En gróðamöguleikar
þeirra hafa aldrei verið meiri
en í valdatíð núverandi ríltis
stjórnar. Gengislækkunin og
„frjálsa verzlunin“ var að-
ferð afturhaldsstjórnarinnar
og stuðningsflokka hennar
til að gera þá ríku, ríkari og
hina fátæku fátækari. En
Morgunblaðið hefur aldrei
vikið einu orði að því, að þess
ir aðilar ættu að spara. Hins
vegar krefst það hástöfum
sparnaðar af þeim, sem brask
ararnir hafa rænt og ruplað
með öflugu fulltingi ríkis-
stjórnarinnar.
Þess eru dæmin, að Morg-
unblaðið minnist á, að ríkið
þurfi að spara. Hins vegar
verður þess hvergi vart, að
núverandi ríkisstjórn hafi
hug á raunhæfum og skyn-
samlegu.m sparnaði. Hún ger-
ir ekkert til þess að stemma
stigu við dýrtíðinni og verð-
bólgunni. Henni dettur ekki
í hug að greina miUi þarfra
útgjalda og óþarfra. Ríkis-
báknið hefur aldrei verið
meira en nú, enda er engin
alvara á bak við skraf aftur-
haldsseggjanna í báðum
stjórnarflokkunum um sam-
drátt þess. Stjórn Reykjavík-
urbæjar, þar sem íhaldið er
allsráðandi, einkennist af
eyðslu og sóun. Morgunblað-
inu finnst hún hins vegar til
fyrirmyndar, og það er stór-
hrifið af því, að braskararnir
hafi frjálsar hendur við alla
hugsanlega auðsöfnun. En
það hefur aftur á móti brenn-
andi áhuga á því, að almenn-
ingur spari!
Morgunblaðið ætti að sjá
sóma sinn í að minnast ekki
á sparnað. Raunverulegur
sparnaður er óhugsanlegur
með öðrum hætti en þeim, að
draga úr eyðslu braskaranna.
En það má Morgunblaðið ekki
heyra nefnt, af því að brask-
ararnir eru máttarstólpar í-
haldsins og feður núverandi
afturhaldsstjórnar. Og það
eru einmitt þeir, sem eru að
verki, þegar málgagn brask-
aranna krefst þess, að fátæk-
ur almenningur spari.
„Hekla", málverk eftir Kristján Magnússon. Það er einkaeign
í Svíþjóð.
Minningarsýning Kristjáns Magn-
ússonar var opnuð í gær
AB — AlþýðublaðftJ. tTtgefandl: AlþýðuflokkiirinJi. Bitstjóri: Stefán Pjetursson.
Áuglýslngastjóri: Emma Möller. — Ritstjómarsímar: 4991 og 4902. — Auglýsinga-
Bbni: 4906. — Afgreiðslusimi: 4900. — Alþýðuprentsmiðjan, Hverfisgötu 8—10.
feffy.-rrn.’
AB 4
MINNINGARSÝNING á verk
um Kristjáns heitins Magnús-
sonar listmálara var opnuð í
Listamannaskálanum í gær.
Magnús Jónsson prófessor flutti
stutta ræðu, gat helztu æfiat-
riða listamannsins og atriða úr
listamannsferli hans. Komst
hann meðal annars svo að orði,
að enda þótt verk Kristjáns
hefðu sætt misjöfnum viðtökum
meðal íslenzkra listdómara, þá
hefði fólkið tekið hann að sér,
dáð hann og keypt verk hans.
Eins og áður er frá sagt, nam
Kristján heitin undirstöðuatriði
í teikningu og myndskurði hjá
Guðmund Jónssyni írá Mosdal,
en sigldi á átjánda aldursári til
Bandaríkjanna og hóf nám við
listaháskólann í Boston. Eftir
fimm ára nám' og eins árs fram
haldsnám tók hann glæsilegt
próf, hélt skömmu síðar einka
sýningu í Boston við beztu dóma,
og keypti listasafnið þar eina
mynd af sýningunni. Á næstu
árum sýndi Kristján í New York
og víðsvegar um Bandaríkin,
hvarf síðan heim og vann hér af
kappi við list sína, hélt jöfnum
höndum sýningar hér og víðs
vegar um álfuna, við mikinn
frama og glæsilega dóma.
Heldur þótti list Kristjáns ný
stárleg hér heima, enda hafði
hann kannað þá stigu til náms,
sem enginn íslenzkur listmál-
ari hefði áður farið. Tóku sum
ir listdómarar og listbræður illa
verkum hans, en engu að síður
naut hann hér almennrar aðdá
unar. Hann lét dóma, hvort sem
þeir voru lofsamlegir eða hneigð
ust til lasts, ekkert á sig fá,
enda var skapgerð hans lík, að
hann kvikaði lítt frá settu
merki. Hann var trúr sjálfum
sér og listinni, ferðaðist einn
síns liðs um fjöll og firnindi
íslands með málaratækin byssu
sína, málaði það, sem hreif augu
hans og skaut fugla sér til mat
ar, og hélt ótruður sína leið,
bæði um klungur fjallanna og
listarinnar.
Á minningarsýningunni getur
að líta 78 myndir hans, olíumál
verk og teikningar. Gefur sýn-
ingin að vísu allljósa hugmynd
um list Kristjáns, en því miður
hefur ekki reynst fært að fá
þangað margar beztu myndir
hans, þar eð þær eru í listsöfnum
víðsvegar um heim. Flestar sýn
ingarmyndirnar eru í einkaeign,
en þó eru þarna nokkrar til sölu,
sumar afbragðsgóðar og ein-
kennandi fyrir list Kristjáns. Má
það furðulegt kallast hve miklu
hann kom í verk á svo skammri
ævi, og hve miklum þroska hann
hafði náð.
Það er sonur Kristjáns heit-
ins og Klöru Helgadóttur, konu
hans, sem einnig er látin, sem
gengst fyrir sýningu þessari fyr
ir áeggjan og með aðstoð margra
góðra vina listamannsins. Magn
ús, sem.nú er á átjánda aldurs
ári, hefur ákveðið að feta í spor
föður síns; hyggst hann fara til
Bandaríkjanna í vor og stunda
listmálaranám við iistaháskól-
ann í Boston, — og hjá sama
kennara og faðir hans stundaði
nám hjá. Hefur Magnús lagt
stund á málaralist um alllangt
skeið, og er talinn mjög efnileg
ur á því sviði af þeim, sem til
þekkja.
L. G.
jónuneuunótf,
ævintýraleikur eftír
Heiga Valiýsson
BÓKAÚTGÁFAN NORÐRI
hefur gefið út ævintýi-asjónieik
inn „Jónsmessunótt“ eftir Heiga
Valtýsson rithöfund á Akúr
eyri.
Höfundur segir í athugasem'd
um og skýringum, að aðalefni
ævintýrleiks þessa sé auðvitað
fyrst og fremst að lýsa undra
mætti og töfrum Jónsmesstunæt
urinn'ar í íslenzkri þjóðtrú, og
jafnframt geðhrifum þeim,- sem
hásumardýrð hinnar ,,nóttláusu
voraldar“ hlýtur að vekja hverri
hrifnæmri sál og velvakandi.
Er í fyrri þættinum sýnd „rang
hverfa ævintýrsins“ í persónii
gervingum hversdagsleikans, en
síðari þátturinn er ævintýrlð
sjálft: íslenzk sumarsæla og un
aður á mörkum tveggja heima.
. ,,Jónsmessunótt“ er prentað í
prsntverki Odds Björnssonar á
Akureyri. Bókin er 68 blaðsíð
ur að stærð.
Poul Reumert ráðu-
nautur konunglega
leíkhússlns í Höfn
um leikrilaval
POUL REUMERT liefur ekki
í hyggju að' setjast í helgan
stein, enda þótt hann hafi nú
fyrir skemmstu haldið hátíðlegt
fimmtíu ára afmæti sitt sem
leikari. Auk þess sem Iiann
heldur áfram leikstörfum sín-
um við konunglega leikhúsið
hefur horxum nú verið fengið
nýtt embætti við þá stofnun.
| Hann hefur verið ráðinn ráðu-
; nautur leikhússins varðandi
I leikritaval, og á meðal annars
j sérstaklega að koma á sam-
bandi milli leikhússins og er-
lendra leikritahöfunda.
Poul Reumert er ráðinn til að
Skylmingamynd
i Sfjornubioi
STJÖRNTJBÍÓ sýnir þessa
daga kvikmynd, er nefnist
„Hættuleg sendiför11 og gerist
á Frakklándi á 17. öld. Þetta
er amerísk mynd í Cine-litum
frá Columbia, en með aðalhlut
verkin fara Larry Parks og
Marguerite Chapman.
Myndin fjallar um ævintýri
og hættur, sem vopnfimasti
skylmingamaðurinn í landinui
og hershöfðingi hans og vinur
lenda í, er þeir reyna að af-
stýra því, að lagt sé í herferð
gegn Spáni, hvað sem sú her-
ferð kostar þjóðina.
gegna þessu embætti sam-
kvæmt tilmælum leikhússtjór-
ans. Er það vitað, zð Reumert
er hverjum manni kunnari með
al erlendra leikritahöfunda og
leikhússmanna, aúk þess sem
hann er með afbrigðum víðles-
inn og menntaður á sviði leik-
bókmennta.
Það er tekið fram, að þrátt
fyrir þetta mikilsverða starf,
sem honum 'tiefur nú verið fál-
ið, muni Reumert lxalda áfram
leikstarfsemi sinni eins og áður.
Hljómlisf hagnýlt við svæí-
ingar og deyfingu sjúkra
------4.-----
Tilraunir dansks sérfræðings hafa bor-
ið undraverðan árangur.
SÉRFRÆÐINGURINN í SVÆFINGUM viS skurðlæloi-
ingadeild hins kunna .danska sjúkrahúss, „Bispebjergs Ho-
spital“, hefur nýlega lokið yfirgripsmiklum tilraunum varð-
arnli deyfandi áhrif hljómlistar og þau not, sem af lienni megi
jhafa við svæfingar. Ekki á þó sérfræðingur þessi heiðurinn
i af því að hafa hagnýtt sér hljómlistina á þessu sviði fyrstur
manna, þar eð áður hafa verið gerðar líkar tilraunir í banda-
rískum sjúkrahúsum.
Frá því var nýiega skýrt í
tímariti danskra lækna, að til-
raunir þessar hefðu borið undra
verðan árangur, og er þess farið
þar á leit, að einhver velviljað-
ur auðmaður láti sjúkrahúsinu
í té fé til kaupa á nauðsynleg-
um tækjum, svo að unnt verði
að hagnýta sér hljómlistina til
fulls við svæfingar og deyfing-
ar. Er þess getið, að hljómlistin
hafi svo róandi áhrif á sjúk-
linga, að deyfing og svæfing
i takist mun betur með aðstoð
hennar en ella, eklci hvað sízt
þegar börn og unglingar eigi
hlut að máli. Einnig hafi hijóm-
list geíið góða raun, þegar um
konur í barnsnauð sé að ræða.
Þessi róandi áhrif hljómlist-
arinnar eru þó undir því kom-
in, að sjúklingurinn sé hljóm-
elskur. Hvað hljómlistina sjálfa
snertir, er frá því sagt, að fá
tónverk hafi reynzt jafn róandi
og deyfandi og „Ave Maria“
eftir Schubert.