Alþýðublaðið - 23.03.1952, Blaðsíða 5

Alþýðublaðið - 23.03.1952, Blaðsíða 5
? Japjp^-'jgjg tryiTi P. Lrislason: FYRIR SKÖMMU voru birt ar í iblöðum tölur um fjölda unglinga í íslenzkum skólum. Skólanemendurnir reyndust nú vera alls 24 851. Liðlega sjötti hver íslendingur situr m. ö. o. á skólabekk á veturna. Barnaskólarnir eru að sjálf- sögðu fjölmennastir. Þar eru 15116 börn. Næstir þeim koma gagnfræðaskólar með 3154 nemendur, en síðar miðskólar, unglinga- og héraðsskólar með 1418 nemendur. En við kennslu munu fást 1200—1300 manns. 916 manns hafa kennslu að aðalstarfi. Mikill er munurinn miðað . við það, sem var fyrir 50—100 árum. Þeir eru ótaldir, ungling arnir, sem þá dreymdi u.m að komast í skóla, þráðu að fá að læra og læra mikið, en fengu það ekki. Nú verða allir að sækja skóla í átta ár, og mjög margir sitja lengur á skóla- bekk. En skyldu þeir vera hlut fallslega miklu fleiri nú, sem sækja skólana af einlægum á- huga og sannri starfsgleði, en þeir voru áður fyrr, sem þráðu að komast í skóla? Er víst að skilningurinn á gildi skólanna hafi vaxið, um leið og skóla- nám varð auðsóttara? Ætli menn meti nú jafnmikils þá menntun, sem menn fá, eins og hennar var saknað, þegar menn fengu hana ekki? Skyldum við, sem höfum gengið í gegn- um alla þessa skóla, vera jafn hamingju.söm og kynslóuunum á undan okkur fartnst þær mundu verða, ef þær ættu kost á hinu sama? Ég fæ ekki varizt þeirri hugsun, að eitthvað sé hér öðru vísi en það á að vera. Þetta vandamál er ekkert sér- stakt fyrir okkur hér á landi. Ég hef rætt við útlendinga, sem hafa fundið til sama vand ans heima fyrir hjá sér. Hér er um að ræða þátt af vanda- máli tuttugustu aldar menn- ingarinnar, tæknimenningar- innar, og e. t. v. alls ekki hinn þýðingarminnsta. Nítjánda öld in var stórkostlegur kafli í þroskasögu mannsandans; á engri öld annarri hafði maður inn öðlazt jafnmikla þekkingu,, það var í rauninni þá fyrst, sem honum lærðist að hagnýta þekkingu og vísindi í veruleg- um mæli sér til hagsbóta. Það var ekkert undarlegt, að mað- urinn fengi ást á þekkingunni og tæki að tilbiðja vísindin. Stóraukin skólaganga varð einn af ávöxtum þessarar and- legu byltingar. Að sjálfsögðu er hin aukna skólamenntun stórkostleg framför frá því sem áður var. En það er engu að síður staðreynd, að skólamennt unin hefur ekki náð tiigangi sínu.m sem skyldi. Dýpstu rök- In eru hér e. t. v. þau, að hienntun og þekking eru ekki, þegar öllu er á botninn hvolft, jafnörugg leið til farsældar og hamingju og menn héldu, með an örðugt var að afla sér mennt u,nar og þekkingar. En svo eru til miklu hversdagslegri rök í málinu. Maður getur fengið ó- geð á kræsingum, ef þeim er haldið of fast að manni. Og það er varhugavert, mjög var- hugavert, ef skólamenntunin leiðir menn burt frá lifandi starfi, ef hún vekur hjá mönn- um löngun til að heyja alla lífsbaráttu sína innan veggja í góðum stól og stofuhita. Það kveður óeðlilega, mér liggur að því í unglingaskólunum, að menn keppi að því að komast í róleg innistörf. íslendingar hafa ekki háð alla sína lífsbaráttu og unnið alla sína sigra, sitjandi á mjúk um púða, heldur á sjónum og í túninu, á eyrinni og í smiðj- unni. Og þeir lifa ekki lengi farsælu lífi í þessu, landi, ef þeir taka þá trú, að fylling lífsins sé fólgin í því, að geta setið við vinnu sína, í góðu sæti frá kl. 9 til kl. 5 og fengið greidd sómasamleg laun um hver mánaðamót, — ef þeir glata skilningnum á þvi, að það er hægt að sækja sanna gleði og hamingju í sérhvert starf, hvort sem það er unnið úti eða inni, með hönd eða heila, ef maður finnux, að það er gott og gagnlegt og vinnur það af árvekni og trúmennsku. I skóla verður ekki hjá því komizt að nota stól og skrif- borð. Skólinn á að búa okkur undir margvísleg störf, en ekki að venja okkur svo við stólinn og skrifborðið, að við getum helzt ekki hugsað okku.r að standa upp frá þeim framar. Þetta er það, sem ég óttast dá- lítið, að sé að gerast í skóla- málum okkar. Gagnfræðaskól- ar sjávarþorpanna beina huga nemendanna ekki út á hafið, þeir skoða það ekki sem hlut- verk sitt að vekja hjá þeim ást á sjónum og því, sem hann gefur okkur, og virðingu fyrir starfi sjómannsins. Og mér hefu,r verið sagt, að það beri ekki ósjaldan við, að nemend- ur alþýðuskólanna í sveitum sæki að afloknu námi fullt ,eins fast til Reykjavíkur eins og aftur heim í sveitina sína. Þetta er óheppilegt. Ef skól- arnir gera menn ekki hæfari en ella til þess að vinna störf sín, hver svo sem þau eru, ef þeir stuðla ekki að því, að menn vinni þau af meiri gleði og meiri trúmennsku en ella, þá bregðast þeir hlutverki sínu. Það á ekki að vera hlutverk skólagöngunnar, þótt löng sé orðin, að gera alla að mennta- mönnum. Hæfileikar allra manna eru ekki á því sviði, og þeir hæfileikar. sem til þess þarf, eru í sjálfu sér ekkert merkilegri en hæfileikar, sem þarf til ýmissa annarra starfa. Sérhverju þjóðfélagi er auð- vitað nauðsynlegt að eiga menntamenn, en þeir eiga að gegna þar sams konar hlut-1 verki og salt og krydd. Það þjóðfélag, þar sem væru engir menntamenn, væri eins og heimili, sem gæti hvorki saltað né kryddað mat sinn. Og það þjóðfélag, þar sem allir væru menntamenn, væri litlu betur á vegi statt en heimili, sem hefði ekkert sér til matar ann- Minnirtgarofð Sigfús Sigurhi við að segja hætþjjega mikið j að en salt og krydd. M. a. af þessum sökum á skólakerfið ekki að stefna að því að gera alla nemendurna að mennta- mönnum. Takmark þess á að vera að gera þá að mönnum, góðum mönnum og vel að sér, mönnum, sem geta gengið glað ir til starfs síns, góðviljuðum og kurteisum, hógværum, en þó staðföstum. Ég veit, að það er vandasamt fyrir skóla að gegna slíku hlutverki og erfitt að segja til um, hvernig það verði bezt gert. Það er þó aug- Ijóst, að til þess að geta rækt slíkt hlutverk, verða skólarnir að verða uppeldisstofnanir í miklu ríkari mæli en nú á sér siað. en ekki fræðslustofnanir einvörðunguí. Æskulýðurinn — og raunar við öll — þurfum að eignast hugsjónir, mark- mið, sem blási í brjóst hans siðferðilegum þrótti og festu. Efagirnin og hin gagnrýnandi afstaða, sem er eitt af einkenn um — og meira að segja að- alsmerkjum -— skynsams menntamanns, getu,r hæglega orðið að tvískinnungi og nöld- urshugarfari hjá öðrum. Þess vegna þarf skólaæskah að eign ast ný áhugamál, ný verkefni til þess að leysa, nýjar hugsjón- ir til þess að berjast fyrir, jafn vel lifa fyrir. Þá yrði það vafa laust sjaldséðara, að ungling- ar hími reykjandi á götuhorn- um og láti augun reika eftir strætunum án þess þó að vera að leita að nokkru og án þess að sjá nokkuð sérstakt. Það yrði vafalaust sjaldgæfara, að þeir noti tómstundir sínar til að hangsa í kæruleysi og Iáta j sér leiðast, af því að þeir hafa ekki sérstakan áhuga á neinu, og fara þá ef til vill að hugsa um tóbak og áfengi. Nú skyldi enginn skilja orð mín svo, að ég telji skólana eiga að reýna að gera alla ung- linga að ráðsettu fólki, sem alltaf sé að reyna að vanda sig og gæta þess, að því verði ekki eitthvað á, eða alvöru- gefnum mönnum, sem aldrei megi vera að því að láta sér líða vel eða skemmta sér fyr- ir áhugamálum eða ofstæki. Ég á auðvitað ekki við þetta, heldux hitt, að æskulýðinn vantar verkefni, vantar áhuga- mál, sem geta mótað hann meira og veitt lífi hans meiri fyllingu en blákalt bóknámið. Úr þessu finnst mér skól- arnir eiga að reyna að bæta. SIGFÚS SIGURHJARTAR- SON, bæjarfidltrúi og fyrrver- andi alþingismaður, lézt að heimili' sínu fyrra laugardag. Hann var borinn til grafar í gær. Svo sem k, nnugt er gegndi hann um skeið mörgum trún- aðarstörfum fyrir Alþýouflokk- inn. var blaðamaður við Al- þýðublaðið ásamt fleiru. Á , þeirn árúm kynntist ég Sigfúsi fyrst og húgði gott til áframhalaandi sámvinnu; mun svo hafa verið um fleiri. En leiðirnar skildu, eins og svo oft á sér stað um samferða- mennina. Sigfús yfirgaf Alþýðu flokkinn. Sársaukalaus var sá viðskilnaðrx ekki, og djúp spor mörkuðu þau átök. er þá urðu í sögu íslenzkra alþýðusamtaka. Um það skal þó eigi sakast nú. í tíu ár áttum við Sigfús Sigfús Sigurhjartarson. veru okftar, Þá og mafgoft síð- an fann ég hversu miog hann sæti saijtan i bæjarstjórn og ; unni ,því og hversu ástríkt var æjarra'i þá andstæðingar. ; mjj]i hans. konunnar og barn- on m við því samvistum viku-: anna_ það lýsti af manninum, ega^ og stundum oftar. , er hann rninntist þeirra að ^Þótt andstaeðmgar værum, , þeim fiarst' ddum. Ég veit, aö fór yel á með okkur. Hann var þau haf.a miki’s misst við and- hið mesta Ijúfmenni, er vildi j lát Sigfúsar. En hvað stoða oro allra vandræði leysa. Þeir, sem ; okkar mánnanna, þegar þann - sjúkir voru eða drykkfelldir, j ig er komið? áttu þar hauk í horni, er hvorki Ég vil þó tjá frú Sigríði- og sparaði krafta né tíma til að | börnúnum mína innilegustu leita þeim liðsinnis bæði seint! hlutteknjngu og biðja þess, að og snemma. Persónulega átt- forsjónin verði þeim það, sem umst við gott eitt við. ! ástríkur eiginmaður og faðir _ Heimili Sigfúsar kynntist ég | vildi þeim verið hafa. lítið eitt á fvrstu. 'árum sam- ' Jón Axel Péíursson. VÉLBÁTURINN „VILLI“ frá 1 Siglufirði var í gærkvöldi staddur út af Stafnesi með bil- aða vél, og bað slysavarnafé- lagið aðra báta eða skip að veita honum aðstoð. Nokkru síðar bárust fréttir frá bátnum um að vélin væri komin í lag. Sextugyr í dag: Guðjón Guðjónsson skéi EKKI ER hægt að segja um Guðjón skólastj óra, að hann sé einn af „gamla skólanum“ eins og það er venjulega kallað, en þó ber lífsskoðun hans og lífs- starf þess órækan vott, að hann hefur þroskazt og mátað sín lífsviðhorf á tveim fvrstu tug um þessarar aldar. Það ein- kenndi þá margan æskumann- inn að brjótast áfram með lítil efni og við erfiða aðstöðu. en fullir af eldmóði hugsjóna fyrir betra og fegurra mannlífi. Þessir æskumenn strengdu þess heit að láta eitthvað gott af sér leiða, gera eitthvert átak fyrir þjóð sína til aukins þroska og menningar. Af þess um hugsjónum hefur ævistarf Guðjón skólastjóra mótazt, og þess hafa Hafnfirðingar notið á þriðja tug ára. Guðjón Guðjónsson er fædd ur á Akranesi 23. marz 1892 og er því 60 ára í dag. Faðir hans, Guðjón Jónsson, hafði dru.kkn- að þá áður um veturinn í fiski róðri. Guðjón ólst upp á ýms- um bæjum í Miðfirði í Húna- Höfum fluft skrifstofu okkar úr Hafnarstræti 19 í BANKASTRÆTI 7, uppi (þar sem áður var Ráðningarskrifstofa Reykja- víkurbæjar. Nýja Fasteignasalan, Bankastr. 7. Sími 1518 og ld. 7,30—8,30 e. h. 81546. Guðjón Guojónsson. Hsnn er kvæntur*Ragnheiði Jórv.öóttur frá Stokkseyri. Hún er ftzennari að menntun. er hún me;.’ka-ta kona og landkunn fy.n rithöfundur. Þau eiga tvó uppkomin börn. Á Guðjón hefur hlaðizt fjöldi trúnaðarstárfa, enda þótt hann sé inaður hlédrægur og lítið fyr ir að íáta á.sér bera, en sakir hans góðu greindar og starfs- hæfni, hefur hann ekki komizt vatnssyslu, en þaðan er ætt,, * ...... , , , ’ , TT -.i . hia að . gegna fiolda morgum hans 1 moðurkvn. Ilaustið 1914 J , . * ’ , f TrorwdQrorYiiTm orAV’tiim í rvno 'X> kom hann í kennaraskóla Is- lands, 22 ára gamall, og settist í 2. bekk, en jáður hafði hann stundað nám í Flensborgarskól anum í Hafnarfirði. Síðar. dvaldi hann um skeið við .fram haldsnám erlendis. Hann hefur starfað við barnakennslu á ýms um stöðum. meðal annars var vandas.ömum störfum mnan stéttar sinnar og öðrum við- um, því að alls staðar hefur Guðjón notið trausts þeirra er honum hafa kynnzt og með bon um rtarfað. En aðalstarf Guðjóns hefux verið helgað æskunni. Fyrir börnin og með börnu.num hef- ur hann starfað sitt manndóms hann skólastjóri á Stokkseyri. ^ , . og um skeið kenndi hann við skfð' Það ser haleitt starf og barnaskóla Reykjavíkur og yiö'gofugt.^ Það, er starf 1 kennaraskólann. Haustið 1930 varð hann skóla | anda þeirra hugsjóna, er ég gat um I í upphaíi þessara fáu orða. „ , , ,, _T . | En hvernig þetta starf hefur stjóri við barnaskola Hafnar-|ver.ð - um það er bezt s3 fjarðar og hefur verið það sio i 1 Framh. á 7. síðu. AB 5 ran.

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.