Tíminn - 24.06.1964, Blaðsíða 14

CLEMENTINE
KONA CHURCHILLS
tBSSZZ

112
á móti þeim og landsstjórinn í
Marrakesh lét sig ekki vanta.
Þau óku til gistihússins eftir
sendnum végi meS pálmatré á
báSar hendur í bifreiS landsstjór
ans og í fylgd meS þeim voru
marókanskir riddarar í einkennis
búningi. Þegar þau gengu inn í
hóteliS, gekk bandarískur kaup-
sýslumaSur, sem þarna var í orlofi
fram úr röSum áhorfenda og
þrýsti vindli í hönd Winstons.
Clementine hafSi einnig pakkaS
niSur sérstöku kostgæti handa
honum. Kassa meS uppáhalds-
kampavíiiihu hans. X
Þau höfSu fyrst komiS til Marra
kesh árið 1936, eftir aS Lloyd
George hafSi lofaS staSinn mjög
fyrir fegui'S. Clementine og Win
ston höfSu einkum gaman af aS
koma á .,DauSatorgið“ í Marra-
kesh — ótrúlega skemmtilegt
afrískt matkaðstorg þar sem vör-
urnar voru breiddar um stræti og
á litla stolla. ÞaS er sem öll
Afríka eigi þarna fylltrúa á þessu
fræga torgt, sem er eins og klippt
út úr Þúsflnd og einni nótt. Þar
má sjá slöngutemjara, töframenn,
galdramenn, spámenn og eld-
gleypa.
„Þetta verð ég aS mála, Clemmie“
sagði Winston eitt sinn, er þau
gengu um mannmargt torgið. En
hvemig? Lausnina fundu þau, eft
ir að Clementine hafði rætt viS|
kaupmann, sem sá sér góðan hagnj
að í að loka verzlun sinni og leyfa j
Winston afnot af henni. Þannig
fékk hann fé í aðra hönd, án þess
að þurfa að selja nokkuð af vörum
sínum!
Annar orlofsstaður, sem þau
hafa miklar mætur á er fimmtán
herbergja stórhýsi Beaverbrooks
lávarðar á Cap d'Ail.
Leon Gramaglia, borgarstjóri
Cap dfAil bíður alltaf Churchill-
hjónanna með hóp af borgarstjórn
arfulltrúum í kring um sig og þrí-
lita borðann um mittið. Winston
er nefnilega heiðursborgarstjóri
Cap d‘Ail.
Gramaglia býður þau velkomin
fyrir framan villu Beaverbrooks.
Beaverbrook reynir alltaf að vera
á burtu, þegar þau koma, svo að
þau geti haft ánægjuna af að sjá
um heimilisreksturinn sjálf.
Þar nafa þau einnig til afnota
litla bifrcið, sem Beaverbrook not
ar til að fara á baðströndina. Bif-
reiðin er þannig gerð, að frammí
er aðeins eitt sæti fyrir bifreið
arstjórann, en aftur í er stór hæg
indastóll
Mesta ánægju hafa þau af að
fara í sicemmtiferðir saman Clem
entine glcymir aldrei að pakka nið
ur skærrauða sundbolnum, sem
hann hefur svo miklar mætur á
hitamæiinum, sem hann notar til
að mæla hitann í Miðjarðarhafinu
áður en hann dýfir sér ofan í.
Eitt sinn er Clementine neydd-
ist til að taka sér hvíld án Win-
stons af veikindaástæðum, fór hún
til Ceylun. Lagt hafði verið til, að
hún færi í burtu í nokkra mánuði,
en henni fannst nóg að vera þrjár
vikur 1 burtu frá honum. Þegar
hún kom til Colombo, kvaðst hún
„hlakka til að sjá rauðan fíl“ —
fíl, sem væri hættulega geðillur
og færi einförum og blandaði ekki
geði við aðra fíla.
„En ég hleyp upp í tré, ef hann
reynir að krækja í mig“, sagði
hún hlæjandi.
Það er lítið talað um heilsufar
Clementine sjálfrar. Hin erfiðu ár
og stritið, sem þeim var samfara,
höfðu a.m.k. að einu leyti ill áhrif
á heilsu hennar. Hún kvaldist
stundum af taugabólgu, svo að
hún Varð að taka sér algera hvíld
frá störfum í nokkrar vikur í senn
Yfirleitt hefur hún búið við góða
heilsu, en stundum, þegar hún fær
taugabólguköstin, þá vill hún
helzt vera ein — fara á hjúkrunar
heimili cða á hressingarbaðstað.
eða þá að hún stingur upp á að
Winston fari í frí. Hún vill bera
þjáningar sínar í hljóði. og í ein-
rúmi — einnig án návistar Win-
stons.
Eitt sinn þurti hún að hafna
boði í hádegisverðarsamkvæmi í
Mansion House sem haldið var til
heiðurs drottningunni og var það
vegna caugabólgunnar. Sömuleiðis
þurfti sjúkdómsins vegna að hætta
við afmælisfagnað í tilefni sex-
tíu og niu ára afmælis hennar.
Alltaf þegar taugabólgan kom í
veg fyrir , að hún gæti farið með
Winston í orlofsferð, hringdi hann
á hverju kvöldi kl. 9.30 og- þá
bara til að segja „góða nótt, elsk
an.“
Eitt sinn, er þau voru 1 orlofi
saman, héldu þau og Sarah upp á
gamlárskvöldið með hertoganum
og hertogaynjunni af Windsor í
íþróttahöll Monte Carlo.
Á miðnætti risu allir úr sætum
sínum, tóku saman höndum og
sungu „Alud Lang Syne“. Skyndi
lega sneru þessir fjögurhundruð
gesti sér að Clementine og Win-
ston og sungu „Því að þau eru
ágætis náungar!" Winston reis á
fætur til að gera V-merkið sitt
fræga. cn Clementine og Sarah
veiddu a meðan stórar blöðrur
úr þeirri hundraða mergð er sveif
yfir höfðum þeirra, og sprengdu
þær beint yfir höfði Winstons.
„Að faia með honum í ferðalag
á þessu erfiða tímabili ævi hans,
eftir ósigurinn í kosningunum
1945, var skynsamleg ráðstöfun af
hendi Clementine", sagði vinur
þeirra Tom O'Brien, ,,og það sýndi
hve skörp dómgreind hennar er.
Skynsemi hennar fékk hana til
að leiða hann í brott frá þeim
vígstöðvum, þar sem hann fyrst
hafði unnið' mikinn sigur og síð
an herfilcgan ósigur. Ef hún hefði
leyft honum að ráfa um Neðri
málstofuna allan tímann, þá má
Guð einn vita hvað gerst hefði.
Hefði hún látið hann sitja á þing
inu áfram, hefði ævi hans áreiðan
lega lokið á sorglegan hátt, þar
sem óslÖKkvandi gremja og beizkja
nagaði hjarta hans.
Hann endurtók sífellt fyrir munni
sér: „Þegar mér var vísað frá
störfum, fannst mér það harkaleg
ráðstöfun, eftir allt, sem ég hafði
gert.-‘
Hefði hann setið mikið lengur
á þinginu í því hugarástandi sem
hann var, hefði hann getað eyði-
lagt orðsfí sinn. þar sem sársauk
inn og viðkvæmnin vegna vanþakk
lætis þjóðarinnar gerði hann
trylltan ' árásum sínum og náði
yfirhöndinni yfir skynsemi hans
sem stjói nmálamanm og dipló-
mats
Það er enginn efi á því að hún
bjargaði andlegu heilbrigði hans
og bjargaði virðingu hans út á
við. Hann hefði áreiðanlega ckki
getað einbeitt sér að sagnfræði-
bókum sínum síðar hefði hún ekki
farið á burt með liann til að hjálpa
honum að jafna sig eftir þessi
geysilegu vonbrigði og gremju,
sem hafði náð tökum á honum.
Ef hún hefði ekki látið hann fara
svo oft í orlof allt frá áriinu 1945
liefði hann verið um kyrrt í Lond
on og þrammað um Neðri mál-
stofuna, hefði hann áreiðanlega
staðnað og sál hans harnað og
hann hefði aldrei getað orðið hinn
mikli eftirstríðs stjórnmálamaður
sem hann varð, þegar hann var
kjörinn forsætisráðherra í annað
sinn. Að minni hyggju er það
allt konu hans að þakka. Vizka
hennar og dómgreind, ðg það að
hún gerði sér grein fyrir hve
gremjan náði smám saman ríkari
tökum á honum, fékk hana til
að taka akvörðun. Og hún mælti:
„Það veiður að binda endi á
þetta“ — og það var gert.
Hvert sem þau lögðu leið sína
á fyrstu ferð sinni eftir styrjöld-
ina, var þeim tekið með fögnuði
og þakklæti af fólki sem hann
hafði hjálpað til að losna úr viðj-
um harðstjórnarinnar. Þakklæti
þessa fólks hjálpaði Clementine
til að biása nýjum lífsanda, nýj
um barattukjarki í Winston.
Aðferð hennar — „við skulum
koma okkur burt frá þessu öllu“
eftir hið hræðilega áfall eftir
kosningaosigurinn bar árangur.
Brátt vai hann reiðubúinn til að
19
hristi út urti gluggann.
— Þji veizt ósköp vel, að það
var ekki allt með felldu í hjóna-
bandi þeirra í fyrra. Við tókum
öll eftir, hvað hún var eirðarlaus
og uppstökk og hvað hann tók
það nærri sér.
— Þú gerir og mikið úr þessu,
svaraði Brett kuldalega. —Hún
hefur alltaf haft tilhneigingu til
skjótra geðbrigða og Mark skilur
hana betur en nokkur annar. Og
ef þú ert með Neville í huga veiztu
fullvel, að það var ekkert á milli
þeirra. Henni leiddist bara og
hann var kærkomin tilbreyting.
Ef Mark hafði ekkert á móti kunn-
ingsskap þeirra þá er ekki okkar
að ímynda okkur eitthvað, sem
aldrei hefur verið neitt. *■
— Kannski ekki. Nan yppti
breiðum öxlunum. — En það er
heldur ekki eina ástæðan. Ef hún
hefur nú allt í einu uppgötvað
það væri dásamlegt að verða frí
og frjáls aftur? Gæti hún ekki
fengið skilnað á þeim forsendum,
að hún myndi ekki eftir eigin-
manni sínunV — myndi ekki einu
sinni eftir að hafa nokkru sinni
gifst honum.
— Ég er ekki lögfræðingur.
Brett kveikti í pípu sinni gramur
á svip.
— Og eftir það sem Mark hef-
ur þolað vegna hennar getur
Tracy ekki komið þamng fram
við hann, þegar hún fær minnið
aftur. Það væri ómannúðlegt.
— Það er einmitt vegna þess
sem hann gerði — að hún hefur
fengið hugmyndina, sagði Nan
hugsi. —Ég geri ráð fyrir það sé
heldur ónotaleg tilfinning að vera
bundin einhverri manneskju þakk-
lætisböndum allt sitt líf. Það hlýt-
ur að fara illa með taugarnar.
Ég hef aldrei skilið gerðir Tracy-
ar, en ég held ég geti skilið hana.
— Þetta er eintóm vitleysa.
Brett var skelfdur. —Ég skal við-
urkenna að það er taugaáreynsla,
en Tracy veit að Mark mundi
aldrei krefjast slíkrar auðmýktar
og undirgefni af henni. Hann
mundi hafa viðbjóð á því.
— En hann mundi vænta þess
að fá eitthvað fyrir snúð sinn,
sagði Nan þurrlega.
— Heldurðu hún mundi tolla
hjá honum, ef henni hundleidd-
ist í hjónabandinu. Ó, það er þýð-
ingarlaust að bera á móti því,
Brett. Henni dauðleiddist. Það er
ekki ásökun, ég nefni aðeins blá-
kalda staðreynd. Mark var það
sjálfum ljóst. Ég er að velta því
fyrir mér, hvort einmitt það hafi
valdið þvi, að hann kom svo ridd-
aralega fram við hana.
— Það sem þú þarfnast er að
láta sálfræðing sálgreina þig,
sagði Brett reiðilega. —Hann gæti
kannski losað þig við þessar
brjálæðislegu hugmyndir þinar.
Geturðu alls ekki skilið að mað-
ur getur lagt býsna mikið í söl-
urnar fyrir þann, sem hann elsk-
ar? Heldurðu að þetta hafi verið
klókindalega útreiknað hjá Mark
til að hann gæti hreykt sér við
Tracy? Ég hélt að þú værir stolt
af því, hvað þú skildir hann vel
og hvað honum þykir vænt um
þig. Ég efast um, að kærleikur
hans til þín verði langlífur ef þú
gefur honum í skyn þó ekki væri
nema brot af því, sem þú hefur
nú sagt við mig.
Hann gekk út í garðinn og
skellti dyrunum ó eftir sér.
Nan stóð með sígarettuna í
munninum og kreppti hnefana
svo fast um bakkann að hana
kenndi til.
5. kafli.
Brett hafði á réttu að standa
um, að blaðamennirnir mundu
fljótlega missa áhugann fyrir
HULIN FORTIÐ
MARGARET FERGUSON
heimkomu Tracy. Nokkrum dög-
um síðar þurftu blaðamennirnir
að eltast við eitthvað annað, enn
meira spennandi og fréttnæmara.
Sautján ára gamall ríkur erfingi
hafði strokið að heiman með íra,
en fjölskyldan neitaði að gefa sam
þykki sitt til ráðahagsins. Hún ósk
aði eklci að afsegja tilkall til arfs
ins og setjast að með manninum
sem átti lítinn bóndabæ á írlandi.
í samanburði við þessi ósköp föln-
uðu fréttirnar um konuna sem
ekki mundi eftir eiginmanni sín-
um og heimili og Avebury varð
aftur friðsælt lítið þorp. Þegar
Brett var orðinn viss um að síð-
asti blaðamaðurinn hefði horfið
ó braut, ræddi hann mjög ákveðið
við Tracy.
— Þú verður að fara og hitta
fólk þú getur eklci lokað þig hér
inni, eins og þú skammist þín
yfir því að hafa misst minnið.
Þú þarft ekkert að .óttast, allir
hér vita um þetta og skilja.
I-Iún hataði þó tilhugsun að fara
úr hinu örugga skjóli sínu inni
í húsinu, sérstaklega vegna þess
sem fyrir hana hafði borið í eina
skiptið, sem hún hætti sér út fyr-
ir hússins dyr.
— Ég efast ekki um að fólkið
sé vingjarnlegt. svaraði hún hik-
andi. —^En ég . . . ég ætti á hættu
að hitta Neville Rollo aftur. Mér
þykir það leitt, Brett og sjálfsagt
er það mjög kjánalegt. en ég vil
helzt komast frjá því.
— Þú þarft ekki að hirða um
Neville, sagði Brett og herpti
saman varirnar. -—Ef þú skyldir
rekast á hann, skal ég sjá til þess
að hann verði þér ekki til ama.
Hann vildi gjarnan vera elsku-
legur líka, en án þess að skilja
hvernig henni var innanbrjósts.
Það var ckki hinn ástæðulausi við
bjóður sem var verstur heldur sú
staðreynd að hann taldi sjálfsagt
mál að það væri annars konar
andúð. Fortíðin hafði flækzt sam-
an við nútíðina í óleysanlegan
hnút.
— Var hann . . . vorum við
góðir vinir, Brett? spurði hún að
lokum og réði ekki við sig. Hún
varð að fá fullnægjandi svar. Yfir
andlit Bretts breiddist samstund-
is hinn torráðni svipur, sem hún
hafði lært að hræðast.
— Ég sagði þér, að við höfum
þekkt hann lengi. Hann hlýtur að
skilja að þú getur ekki samstund-
is tekið upp þráðinn eins og hann
var fyrir slysið.
Þetta var ekkert svar við öllu
því, sem hana fýsti að vita, en
samt fann hún til ógleði af skelf-
ingu við að hann segði henni
meira. Hún sætti sig við svör hans
án frekari spurninga og síðan
fylgdist húil með frú Sheldon og
Brett til kirkju. Hún fann augn
ráð allra hvíla á sér og skildi, hve
forvitnir allir voru, þótt þeir
reyndu að sýna tillitssemi. Eng-
inn minntist á slysið, heldur ekki
á Mark og frú Sheldon tók hana
með sér til tedrykkju á prests-
setrinu, og Tracy til óendanlegs
léttis rakst hún hvergi á Neville.
En henni til mikillar gremju
krafðist frú Sheldon þess að hún
hitti að máli doktor Roderick,
sem var vingjamlegur, gráhærður
og feimnislegur maður. Eftir að
hann hafði lagt fyrir hana nokkr-
ar spurningar strauk hann óró-
lega yfir enni sér og sagði afsak-.
andi.
— Ég er því miður enginn sér-
fræðingur í svona tilfelli. Mig
langar til þú farir til sálfræðings
við eitthvert af stærri sjúkrahús,-
unum í borginni. Ég get pantað
tíma . . .
— Ó, nei, hrópaði Tracy upp.
—Ég hef fengið nóg af spítölum
næstu árin og hvað getur annar
sálfræðingur gert? Hvemig gætu
fleiri þýðihgarlausar tilraunir eða
kjánaleg samtöl sprengt þennan
vegg — eða hvað það^ nú er —
við heilann á mér? Ég á ekki
annars úrkosta en bíða . . .
Doktor Roderick sá skelfinguna
í augnaráði hennar og lét þegar
undan:
— Gott og vel, Tracy, þá bíð-
um við. Ég vona þú hafir ekkert
á móti því ég kalli þig Tracy, en
ég hef þekkt þig síðan þú varst
lítil stúlka. Taktu þessu öllu með
ró og gættu þess að ofreyna þig
ekki á neinn hátt. Þetta lagast
allt jafnskjótt og þú hittir Mark.
Einu sirini hafði hún verið á
þeirri skoðun, en upp á síðkast-
ið hafði skelfingin náð tökum á
henni. Hún hafði ekki orðið vör
við minnsta leiftur frá fortíðinni.
Ætli hún fengi nokkurn tíma
14
T í M I N N, miSvikudagur 24. júní 1964.