Tíminn - 27.06.1964, Síða 3

biðtíma
Brezka nýlendan Hong Kong
veit upp á hár hvenær örlagaklukk
an slær. í síðasta lagi eftir 33 ár
verður þetta kynlega borgríki eins
og hver annar réttur og sléttur
partur af hinu kommúníska Kín-
verska alþýðulýðveldi. Þeir sem
hafa hreiðrað um sig og matað
krókinn á liðnum árum í þessari
iðandi mannkös út af ströndinni,
sjá fyrir, að dagar gróðafrjálsræð-
isins eru senn taldir og þeir og
margir á þeim slóðum eru þegar
komnir í kapphíaup við tímann,
því að þeir þykjast sjá fyrir, að
þessi furðustaður verði ein af
draugaborgum heimsins áður en
þessi öld sé öll.
England tók þessa lóð á leigu
til 99 ára, og árið 1997 rennur
samningurinn út, og enginn legg-
ur trúnað á það, að Kínverska al-
þýðulýðveldið framlengi þann
samning. I
Flestir ókunnugir furða sig samt |
á því, hve margir taka þessu eins ,
og hverju öðru hundsbiti. En gest í
ir ko'mast líka að raun um það j
fyrr eða síðar, að öldum saman |
hefur það tíðkazt meðal margra'
Kínverja að geyma líkkistuna undir
rúminu sínu, svo hún sé til taks
þegar kallið kemur — eins og til
áminningar um fallvaltleika jarð
líffsins.
En, eins og áður segir, eru borg
arbúar flestir á þeysispretti og
bera það með sér, að helzti keppi
nautur þeirra er tíminn. Mörgum
verður vel ágengt í þessu kapp-
hlaupi og lifa í vellystingum prakt
uglega, veita sér allar heimsins
lystisemdir, veizlumat á hverjum
degi og viskísjússa eins og flestir
nota vatn, en það er raunar oft
ein fágætasta lífsnauðsyn á þess
Vlkan hetur fengið elnkarétt á ANGELIQUE,
metsölubók, sem komið hefur fyrir augu 40
milliön lesenda I Evrópu. ANGELIQUE er byrj-
uð sem framhaldssaga I VIKUNNI.
ANGELIQUE
Hver er AngeliqUe? Hún var fegursta kona slnn-
ar samtiðar og slungin eftir þvl. Mtð þá hæfi-
leika komst hún langt i Versölum I tlð Lúðvlks
14. Bókin urn ANGELIQUE er metsölubók I Evr-
ópu og er framhaldssaga i VIKUNNI.
Hl
ari leigulóð.
Hong Kong er sannarlega heims
borg, einn þeirra staða, þar sem
austrið og vestrið mætast og búa
í nábýli, og lífið við höfnina í
Hong Kong er heimur út af fyrir
sig. Borgin er nútíðarborg ef nokk j
ur staður getur heitið því nafni. !
Ekki endilega í þeim skilningi, að j
þar beri allt nýtízkusvip, tilheyrir !
þar allt líðandi stund en hvorki ;
fortíð né framtíð, á hvorki trúar- >
lega né menningarlega arfleifð j
enga óvini og ekkert þjóðar stolt
né hugsjónaneista. Þar hafa allir
sama markmið, ef nokkurt er, að
græða fé. Þeir heima í Englandi
hafa gefið Hong Kong nafnið
„Vatikan kaupskaparins". Þar er
raunar enginn páfi, en hins vegar
meira en nóg af ka'rdinálum. Og
til að gefa einhverja hugmynd
um dyggðir mannlífsins þar, er
haft fyrir satt, að Chicago sé eins
og . nunnuklaustur í samanburði
við Hong Kong. Enginn gerir sér
þar rellu út af því að byggja í
þágu menningar, einustu nýbygg
ingarnar eru verzlunarhús úr
járnbentri steinsteypu. En helzt
veigra menn sér við því að
leggja í fjárfestingu á þessum stað
nema nokkurn- veginn sé tryggt að
það skili kostnaði eftir svo sem
fimm ár og helzt fyrr. Þeir sem
vinna fyrir kaupi, verða að láta sér
nægja fimmtunginn af því sem
tíðkast í Evrópu, en nokkuð bætir
það upp mismuninn, að skattar eru
BiSröð í hellirigningu — eftir vatni. Slíkt ber daglega fyrir augu í
Hong Kong, fólk í löngum biðröðum við vatnspóstana. Vatnsskortur-
Inn er oft tilfinnanlegur í nýlendunni og þarf iðulega að flytja vatn inn
frá Kína.
sáralitlir. Margir óttast að fjár-
magn leggi á flótta úr borginni
áður en líður á löngu, líkt og gerð
ist í Belgísku Kongó-
Eiginlega væri Kína í lófa lagið
að þurrka Hong Kong út á morg-
un, ef því sýndist svo. En það
kemur ekki fyrir, því að kínverska
Eiturlyfjaneyzlan er landlæg plága í Hong Kong. Lyfjaneytendur eru
oft sendir til hálfs árs dvalar á afvötunarhælið, en það er eins og að
skvetta vatni á gæs, og sækir tíðast í sama farið.
lýðveldið sér sér hag í að byggð
haldist þar sem lengst. Þótt ekki
flytjist þangað aðrir til að setjast
þar að en atvinnulausir kínverskir
flóttamenn, hagnast lýðveldið mik
ið af verzlun við borgina. Um þess
ar cnundir eru flóttamenn frá al-
þýðulýðveldinu orðinn um helm-
ingur 3,7 milljóna borgarbúanna-
Og þótt 97 af hundraði þeirra séu
af kínversku bergi brotnir, kemur
það varla fyrir, að þeir véljist í
þjónustu hins opinbera. Embættis*
menn eru náléga allir brezkir og
bera mikla virðingu fyrir embætt
um sínum, þótt ekki auðgist þeir
af því. Allir þeir, sem vilja verða
efnaðir, stunda eigin atvinnurekst
ur eða kaupsýslubrask.
Áhugi á því að berjast fyrir
sjálfstæði Hong Kong er furðu-
lega lítill. Til er að vísu svonefnd
ur „Hong Kong sjálfstjórnarflokk
ur“ með brezkan skólakennara og
ungan Kínverja fyrir forustu-
menn, en hann má sín einskis. Eng
lendingar í borginni halda sig á
sinni torfu. Þegar þeir eru ekki
að puða við sín embættisstörf, er
venjulega hægt að ganga að þeim
vísum á kricketflötinni.
Fátækrahverfin í Hong Kong
eru þau hörmulegustu í víðri ver
öld. Til dæmis að taka er Liu, 44
ára gamall sem býr í gluggalaus
um tréskúr, sem er fáeinir metr-
ar á hvern veg, ásamt með konu
sinni, fjórutn sonum og þrem dætr
um. Konan, sem er tæringarveik,
verður að sækja vatn í fötum lOb
metra spöl, og álíka langt verða
þau að ganga til að komast á sal-
erni, sem fleiri fjölskyldur hafa
aðgang að. Liu vinnur sér inn sem
svarar um tólf hundruð krónum
á mánuði. Hann gengur með gull-
tennur og svíssneskt silfurúr,
verður að kosta rúmum þrjú hundr
uð krónuen fyrir börn sín í skóla.
Búshlutir eru alúmíndrykkjarkrús,
vekjaraklukka, náttpottur, lítil
látúnsaskja með spariskildingum,
tvær regnhlífar.
Evrópumaður búsettur í Hong
Kong hefur lýst tilverunni 'þar með
þeim orðum, að það sé líkast því
að hafa útfararstjóra fyrir sam-
býlisfélaga, borgarbúum fjölgar a.
m. k. um eitt hundrað þúsund á
ári hverju.

3
Máttur samtakanna
Það þóttu mikil tíðimdi og
góð er samningar náðust um
síðustu mánaðamót um kauip
og kjör næsta ár. Eftir þróun
þeirra mála á s.l. ári voru mairg
ir svartsýnir á að slíkt mætti
takast Þá fóru margar vikur
í verkföll og leit oft æði ófrið
lega út milli launastéttanna og
ríkisvaldsins þótt verst hafi út
litið verið, þegar stjórnin flutti
s'itt illræmda lögbindimgarfrum
varp á A'lþingi í fyrrahaust.
í því máli beið ríkisstjórn
in verðugan ósigur, svo sem
alkunnugt er, og frumvarpið
dagaði uppi. Stjóirnina brast
kjark til að berja frumvarpið
gegnum þingið, þegar hún sá
einhuga andstöðu launþega úr
öllum flokkumenda framkvæmd
in óhugsandi. Þetta var fyrsti
ósigur stjórnarinnar fyrir sam
tökum launþega. Samið var
um kauphækkun í des. og vinnu
friður aðeins tryggður í 6 mán
uði Stjórnin óttaðist vnrið.
Hvað tæki þá við? Dýrtíðin óx
hröðum skrefum og vitað var
um nýjar kaupkröfur. Alþýðu
sambandið vildi áður gefa
stjórninni kost á samningum,
ef hægt væri að komast hjá
laingvarandi verkföllum. Stjórn
in — sem samkvæmt yfirlýstri
stefnu sinni ætlaði aldrei að
semja um kaupgjald — braut
odd af oflæti sínu og settist við
samningaborðið og gerði opin-
berlega samninga við fulltrúa
verkalýðsfélaganna. Með þeim
yfirgaf hún flestar yfirlýsing
ar sínar, frá því haustið 1959,
er hún tók við völdum. Skal
hér bent á fáein atriði:
Þetta ætluðu þeir að
gera
1. Stjórnin ætlaði aldrei að
hafa nein afskipti af vinnudeil
um og því síður að hafa samráð
við fulltrúa launþega.
Hefur setzt að samningáboirð
inu við fulltrúa verkálýðsfélag
anna og gert við þá opinbera
samninga um kaupgjaldsmál.
2. Stjórnin lagði niður vísitölu
útreikning á kaupgjaldi og taldi
hanin undirrót verðbólgunnar.
Hefur nú gert samning um að
taka hann upp aftur, enda orð
ið að viðurkenna að meiri dýr-
tíðaraukning hefur orðið á
valdatíma hemiar en bjá nokk-
urri annarri stjórn.
3. Stjórnin ætlaði að afncma
allt uppbótarkerfið.
Hefur lagt á nýjan söluskatt
til að bæta sjávarútveginum
upp útflutningsverðið. auk
margs amnars.
4. Stjórnin stórhækkaði alla
vexti
Hefur nú samið um 4% vexti
af íbuðarlánum.
5. Stjórnin ætlaði að draga úr
erlendum lántökum, sem hún
taldi stórhættulegar.
Hefur aukið erlendar skuld
iir meir en nokkur önnur stjórn i
Farið í hring
Þurfa þess? dæmi að vera
fleiri? Ætl’i þau nægi ekki til
að sýna, að stjórnin er komin
í hring Fátt er efti.r af stefnu
málum viðreisnarinnar, nema
frjálsræði braskaranna og
þeirra sem rakað hafa saman
gróðanum af striti hinn-a vinn-
andi stétta till lands og sjávar,
eftir iögmálum vfðrelisinarinn-
ar.
Framhalfl 8 15 síðu
T í M I N N, laugardagur 27. júní 1964.
3