Tíminn - 27.06.1964, Blaðsíða 7

Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN.
Framkværadastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Frétta-
stjóri: Jónas Kristjánsson. Auglýsingastj.: Sigurjón Davíðsson.
Ritstjórnarskrifstofur i Eddu-húsinu, símar 18300—18305. Skrif-
stofur Bankastr. 7. Afgr.simi 12323. Augl., simi 19523. Aðrar
skrifstofur, sími 18300. Áskriftargjald kr. 90,00 á mán. innan-
lands. — í lausasölu kr. 5,00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f.
Furðuleg sagnritun
MorgunblaSiS notar norrænu fiskimálaráSstefnuna til
óvenjulegrar sagnritunar um landhelgismáliS. Sam-
kvæmt þessari sagnritun blaSsins, hafa þeir Ólafur Thors
og Bjarni Benediktsson veriS aSalmennirnir í baráttunni
fyrir útfærslu fiskveiSilandhelginnar. Þetta minnir á þ'aS,
aS rússneskir sagnritarar eru nú farnir aS þakka Krust-
joff ýmsa sigra á stríSsárunum, sem hann hefur lítiS eSa
ekkert nærri komiS.
Þessi sagnritun Mbl. ber þess glögg merki, aS treyst
er á minnisleysi hjá almenningi. ÞaS er ætlazt til þess,
aS menn séu búnir aS gleyma því, aS þegar Framsóknar-
menn fluttu fyrst tillögu um uppsögn brezka landhelgis-
samningsins frá 1901, mælti Bjarni Benediktsson gegn
þessari tillögu. Það er meira að segja ætlazt til þess, að
menn séu búnir að gleyma afstöðu Sjálfstæðisflokksins
og skrifum Mbl. vorið og sumarið 1958. Þá neitaði Sjálf-
stæðisflokkurinn að standa að útfærslu fiskveiðilandhelg-
innar í 12 mílur og Mbl. reyndi síðan í marga mánuði að
stimpla þetta sem óþurftarverk, sem kommúnistar hefðu
átt frumkvæði til að spilla vestrænni samvinnu! Bretar
héldu því, að íslendingar væru klofnir í málinu og því
væri vænlegt til árangurs að beita þá hernaðarlegu of-
beldi.
Mbl. treystir ekki aðeins á, að þetta sé gleymt, heldur
álítur það einnig, að hægt sé að telja mönnum trú um, að
einhver sigur hafi unnizt með landhelgissamningnum
1961! Bjarni Benediktsson var búinn að játa það 1 umræð-
um á Alþingi nokkrum mánuðum áður, að íslendingar
væru búnir að vinna fullan sigur í 12 mílna málinu. Þetta
var rétt. Því voru allir samningar við Breta óþarfir um
þetta atriði. Með þeim vannst ekki neitt, sem ekki var
búið að vinna áður, en hins vegar tapaðist það, sem getur
valdið íslenzkum sjávarútvegi og íslenzku þjóðinni ómet-
anlegu tjóni síðar. Lélegir íslenzkir samningamenn af-
söluðu þjóðinni einhliða rétti til útfærslu á fiskveiði-
landhelginni, en á honum höfðu útfærslurnar 1952 og
1958 verið byggðar. Svo hörmulega var jafnframt frá
þessum samningi gengið, að hann er ekki einu sinni upp-
segjanlegur. Hvernig, sem Mbl. gengur að falsa sögu land
helgismálsins, mun þjóðin ekki gleyma þessu óhappa-
verki, því að hún á eftir að reka sig óþægilega á afleið-
ingar þess í framtíðinni.
Enn um kvöldsöluna
Nýlega hefur birzt í blöðunum ályktun frá kaupmanna-
samtökunum, sem helzt gefur til kynna, að þau
séu ánægð með það ástand, sem nú ríkir í kvöldsölu-
málunum í Reykjavík. Það verður að teljast ótrúlegt, að
kaupmenn, sem áreiðanlega hafa flestir áhuga fyrir að
veita neytendum sem bezta þjónustu, standi einhuga að
þessari ályktun. í þessum efnum hefur verið stigið stórt
spor aftur á bak, þar sem neytendur geta nú aðeins keypt
sælgæti og tóbak að kvöldlagi, en nauðsynjavörur til
heimilanna, sem áður var hægt að fá, eru nú ófáanlegar
á þessum tíma. Með þessu hefur hlutur neytenda óum-
delanlega verið stórskertur, jafnframt því, sem það er
augljós vanmenningarbragur að halda sælgæti og tóbaki
að fólki, en neita því um nauðsynjar.
Þess vegna geta borgaryfirvöldin ekki látið þessi mál
afskiptalaus lengur. Hvað sem umræddri ályktun líður,
þá er áreiðanlega hægt að finna marga kaupmenn, er lita
aivsg eins á þetta mál og neytendur.
Öbreytt stefna í Suður-Vietnam
Maxwell D. Taylor hefur öörum fremur mótað hana.
ÞAÐ hefur að vonum vakið
mikla athygli, að Johnson
Bandaríkjaforseti hefur skipað
Maxwell D. Taylor hershöfð-
ingja, sem var æðsti yfirmaður
Bandaríkjahers, sendiherra
Bandaríkjanna í Suður-Viet-
nam í stað Henry Cabot Lodge,
sem hélt heimleiðis til að geta
tekið þátt í baráttunni um
frambjóðanda republikana í
næstu forsetakosningum. Sum-
ir fréttamenn hafa talið þetta
merki þess, að Bandaríkja-
stjórn hygðist breyta stefnu
sinni og jafnvel færa styrjöld-
ina til Norður-Vietnam, eins
og Goldwater hefur lagt til.
Hið rétta í þessum efnum
mun þó sennilega það, er Jam-
es Reston og fleiri blaðamenn
„The New York Times“ halda
fram. Þeir segja að útnefning
Taylors sé fyrst og fremst árétt
ing þess, að fylgt verður
óbreyttri stefnu í Suður-Viet-
nam. Taylor hershöfðingi hef-
ur nefnilega markað þessa
stefnu öðrum mönnum fremur,
fyrst sem persónulegur fulltrúi
Kennedys forseta og síðan sem
helzti ráðunautur Johnsons í
þessum málum. Taylor er sagð-
ur hafa hafnað því jafn eindreg
ið, að styrjöldin yrði færð til
Norður-Vietnam og að Banda-
ríkjamenn færu frá Suður-Viet-
nam. Stefna Bandaríkjanna í
Suður-Vietnam ætti að vera sú
að halda þar vel í hörfinu og
þrengja að skæruliðunum og
knýja fram samkomulag á þeim
grundvelli. Vel má vera, að
þetta kosti aukin framlög og
aukna íhlutun af hálfu Banda-
ríkjanna, en þá ætti þetta líka
að vera framkvæmanlegt.
Stefna Taylors virðist þannig
ekki vera alveg fjarri því, sem
Walter Lippmann og „The
New York Times“ hafa haldið
fram, þ. e. að berjast til að
semja.
Ef þessi skoðun er rétt, þá
er skipun Taylors í sendiherra
embætti áminning og árétting
til Kínverja um, að Bandaríkin
muni ekki láta hrekja sig frá
Suður-Vietnam, en hins vegar
loki þau ekki leiðinni til sam-
komulags, ef það er fáanlegt á
viðunanlegum grundvelli.
FYRIR Taylor skiptir það
miklu máli persónulega, að
þessi stefna heppnist. Hann
gekk á sínum tíma úr þjónustu
Eisenhowerstjórnarinnar vegna
þess, að hann Var ósammála
þeirri stefnu Dulles, að Banda-
ríkin ættu að leggja megin-
áherzlu á eflingu kjarnorku-
vígbúnaðar og beita kjarnorku
vopnum fyrst og fremst, ef til
átaka kæmi. Taylor hélt því
fram, að Bandaríkin yrðu einn-
ig að efla annan vígbúnað nægi
lega, svo að þau væru fær um
að heyja takmarkaðar styrjald-
ir eða minni styrjaldir, án þess
að þurfa að beita kjarnorku-
vopnum. Kennedy forseti var
honum sammála um þetta og
gerði hann því að sérstökum
ráðgjafa sínum í hernaðarmál-
um og síðan að æðsta manni
hersins. Það verður nú hlut-
verk Taylors að sýna í Suður-
Vietnam réttmæti þessara
kenninga sinna, þ.e. að hægt
sé að leiða takmarkaða styrjöld
til lykta, án þess að beita kjarn
orkuvopnum.

Maxwell D. Taylor
‘ Stj órhmálathebn í Suður-
Vietnam eru sagðir fylgjandi
þessari stefnu og ófúsir til
árása á Norður-Vietnam. Þeir
óttast, að það geti enn fram-
lengt og aukið styrjöldina, en
allur almenningur í Suður-Viet-
nam er orðinn mjög stríðs-
þreyttur, þar sem hann hefur
búið við meira og minna styrj-
aldarástand síðan á heimsstyrj-
aldarárunum. Til þessa við-
horfs verða Bandaríkin einnig
að taka tillit.
MAXWELL D. TAYLOR er
63 ára gamall, sonur lögfræð-
ings í Missouri. Hann lauk
prófi frá herforingjaskólanum
í West Point 1922 með mjög
hárri einkunn. Hann gekk síð-
an í hina verkfræðilegu deild
hersins og var um skeið kenn-
ari við skólann í West Point,
en öðru hvoru dvaldi hann er-
lendis á vegum hersins. Þetta
varð til þess, að hann lærði
mörg tungumál og hefur hann
lengi verið talinn mestur mála
Aluexis Johnson.
garpur meðal amerískra hers-
höfðingja. Hann talar spönsku,
frönsku og þýzku, kínversku og
japönsku.
Taylor vann sér mikla frægð
á stríðsárunum. Árið 1943 var
honum falið verkefni, sem oft
er talið hið sögulegasta, er
bandarískum herforingja var
falið í allri styrjöldinni. Eisen-
hower fól honum þá að fara
til Rómaborgar meðan borgin
var í höndum Þjóðverja og
semja við ítölsk stjórnarvöld,
sem óskuðu eftir viðræðum við
vesturveldin. Þegar innrásin
var gerð í Normandie ári síð-
ar, stjórnaði Taylor fallhlífar-
sveitum og var sjálfur með í
þeirri sveit, sem fyrst fór þang-
að. Síðar tók hann þátt í ýms-
um hættulegum leiðöngrum
fallhlífarsveita. Taylor er því
ein þekktasta stríðsl.etja í
röðum amerískra hershöfð-
ingja.
Fljótlega eftir að Kóreustyrj-
öldin hófst, var Taylor sendur
þangað og var fyrst yfirmaður
bandaríska hersins þar. Síðar
varð hann yfirmaður alls her-
afla Sameinuðu þjóðanna í
Kóreu. Taylor átti mikinn þátt
í uppbyggingu hers Suður-Kór-
eu á þessum árum. Eftir beim-
komuna frá Kóreu gegndi
hann ýmsum mikilvægum trún-
aðarstörfum, en bað um lausn
1959 vegna þess, að hann var
ósamþykkur stefnu þeirra
Eisenhowers og Dulles, eins
og áður segir. Hann gaf síðan
út bók, þar sem hann gerði
grein fyrir skoðunum sínum
og vakti hún mikla athygli.
Fljótlega eftir að Kennedy
varð forseti, réð hann Taylor
sem sérstakan ráðunaut sinn
og tók mikið tillit til hans.
Haustið 1961 fór Taylor sem
sérstakur fulltrúi Kennedys til
Suður-Vietnam og hefur síðan
Framhald ð 13. sfSu

•' \\
Ú |i
T í M I N N, laugardagur 27. iúní 1964.
J
r