Alþýðublaðið - 15.08.1952, Blaðsíða 5

þrældóms- 1
I/AGMARKSKRAFA hvers
yinnandi manns er krafan til
vinnunnar — krata um að fá
‘iækiíæri til að vinna arðbær
störf. Þeir, sem virða að vett:-
:ugi þessa kröfu — þ. e. a. s.
>aldh.afarnir á hverjum tíma •—■
pkulu ekki gegna því trúnaðar-
ísíarfi lengur að fara með æðstu
Völd þjóðfélagsins.
Þeir valdhafar, sem á einn eða
snnan hátt hneppa
.vinnandi ’ hahda í
fjötra með atvinnuleysi, hafa
iyrirgept rétti sýnum til að
igegn slíkum trúnaðarstörfum.
Þeir valdhafar, sem telja þjóð-
félagíð vera þess umkomið að
geta haft eína einustu hönd at-
vinnulausa, skulu víkja úr valda
gtólnum.
* * *
’ MEÐAN EFNAHAGSLEGU
SJÁLFSTÆÐI íslenzku þjóðar-
5nnar er í vaxandi mæli ógnað
með hverskonar tilraunum til
|>ess að auðga nokkra tugi vel
pfnaðara manna enn betur, telur
xíkisstjórnin afkomumöguleika
hjóðarinnar það góða, að hægt
sé að hafa þúsundir lægst laun-
eða hluta þjóðarinnar iðjulausar
Meðan þessu fer fram telja
stjórnarblöðin sig geta birt
fgreinar, þar sem talin eru upp
ókostir hinnar „ungu kynslóðar
jer ráfi iðjulaus um göturnar,
æaeð höndurnar í buxnavösun-
1(Lim“.
Iðjuleysi skapeir útrás hinna
Sægstu hvata mannsins, um leið
!Og þjóðarheildin stígur spor til
glötunar sjálfstæðis, efnahags
og menningarlega. Það iðjuleysi,
feem nú setur svip sinn á lifnað
arháttu alþýðunnar, allra vinn-
andi manna ,er sök núverandi
yaldhafa landsins.
* # *
r
' þlNGMEIRIHLUTI NÚVER-
LANDI RÍKISSTJÓRNAR sá sér
'á síðasta alþingi fært að hundsa
Jíillögur Alþýðuflokksins um at
.vinnuöryggi. Þar fluttu þing-
anenn hans tillögur um nýtt há
,'marksverð á öllum vörum og
nýtt verðlagseftirlit því til ör-
yggis, þar með yrði útrýmt nú-
yerandi verzlunarokri. Alþýðu-
flokksþingmenn fluttu frum-
fvarp um togaraútgarð rikisins,
jer átti að byrja með 4 nýtízku
jiogara, er leggja skyldu upp
iafla sinn á þeim stöðum úti á
ilandi, sem verst hafa orðið úti.
3?að voru einnig þingmenn Al-
Jþýðuflokksins, sem fluttu frum-
>'arp um fjáröflun til bygginga
verkamannabústaða, sem gert
hefði kleyft að byggja hundruð
Elíkra bústaða á ári næstu fjög-
nur ár, aukið atvinnu í bygging
ariðnaðinum og gert fátæku
íólki kleyft að eignast skýli yfir
liöfuðið. Svo hrópar ríkisstjórn
3n: „bendið þið á leiðir“. Pyrir
, Framh. á 7. síðu.
UPPHAF OG TILGANGUR
FRA UPPHAFI og á frum-
yaxtaráru,m hinnar alþjóðlegu
yerkalýðshreyfingar hefur höf-
uðverkefnið verið í því fólgið
,að oðlast atvinnu með mann-
sæmandi launum. Það má ef
til vill -deila um, hvaða verk- *
^efni skuli leggja mesta áherzlu
líf hinna á á hverjum tíma, en niður-
jstáðan. við athugun hinnar
liðnu baráttusögu; verður á-
Ivallt á einn veg, — baráttan
j fyrir atvinnu- og brauði ber
’hæst.. Að svo er, stafar vitan-
lega af ríkjandi auðvaldsskipu-
dag þykja sjálfsögð mannrétt-
indi. Híns vegar skál. það við-
urkeníit. að' .fýrir' þeirri ráð-
stöfu.n‘áð siciljá þéssáf' fylking-
ar að, fékkst sá meirihluti, sem
nægði til þess að koma þessari
skipulagsbreytingu á-
Nú hafa alþýðusamtökin
fengið 10 ára reynslu þessa að-
skilnaðarskipulags, og árángu.r-
inn ér vissulega ekki á þann
veg að um endurbætur sé að
ræða. Það hefur komið á dag-
inn í þessu, máli, að þar höfðu
brautryðjendurnir á réttu að
standa, og það er vissulega
lagi þjóðanna —. kapítalisma. engin minkunn að því, að táka
Árangurinn af þessari þrot- hér upp þráðinn. þar sem frá
lausu baráttu er okkur, núlif- var horfið. Jafaðarmenn og
andi kynslóðj augljósari hvað kommunistar geta að sjálfsögðu
viðunandi lau,n snertir. Hins
vegar virðist árangurinn ekki
jafn augljós hvað snertir at-
vinnuöryggi. Þess vegna er
krafan um, að atvinnutækin
séu í höndum alþýðunnar
sjálfrar, til orðin. Þess vegna
mótast nú öll andstaða hinna
vinnandi stétta við núverandi
valdhafa — að þeir eru aðeins
enn ein sönnun þess, að auð-
valdssefnan — séreignarskipu-
lagið — mun ekki leysa þenn-
an mesta vanda hins vinnandi
manns. Baráttan fyrir þjóðnýt-
ingunni á höfuðatvinnuvegun-
um heldur því áfram,
ur sigu.r er unninn.
deilt um það, undir hvorra
merki þessi sameiginlega heild
skuli berjast, en um hitt verð-
ur vart deilt, að alþýðusam-
tökunum er lífsnauðsyn á
auknum ítökum löggjafar-
valdsins með öflugum þing-
flokki, sem sé þjónn hennar,
en verkalýðshreyfingin ekki
hans.
getur alþýðan sjálf leyst þenn-
an vanda í anda sósíalismans.
Atvinnuleysisvandamálið er
því sameiginlegt alþjóðavanda-
mál og afleiðing auðvalds-
stefnunnar, og mest þar, sem
áhrifa auðvaldsins gætir mest.
DÆGURBARATTAN
OG SKIPULAG
Hér að framan er þess getið,
að aukin áhrif auðvaldsins
þýða aukið atvinnuleysi í
unz full- j ljósi staðreyndanna. Þess vegna
Þá fyrst .hvílir sú skylda á alþýðusam.
íominn heiitt
Friðrik Einarsson
læknir.
OKKAR VANDI
Það eru ýmis vandamál inn-
an okkar alþýðusamtaka hér á
landi, sem að mínu áliti er
kominn tími til að athuga og
yfirvega í Ijósi fenginnar
reynslu.
Upphaflega (1915) var ráð
fyrir því gert, að hin faglega 1
og pólitíska hreyfing verka-
lýðsins væri eitt og hið sama.
Þannig var frumbaráttan háð,
eða um aldarfjórðungs skeið.
í byrju,n síðustu heimsstyrj-
aldar er þessu breytt. Baráttan
á vettvangi stjórnmálanna
fagmálanna var skilin að.
held, að þeim sé sífellt að
fækka, sem álíta þessa breyt-
ingu stefna í framfaraátt. Á
sama hátt verður að teljast
tómt mái að álíta verkalýðs-
baráttuna „ópólitíska“ eða án
stjórnmálaáhrifa á einn eða
annan hátt. Staðreyndirnar
sýna, að öflug verkalýðshreyf-
ing er vanmegnug án traustra
fulltrúa á þingi, þar sem hinn
endanlegi úrskurður er ávallt
felldur. Jafnframt sýnir sagan,
að meðan hin faglega og stjórn-
málalega barátta var innan
einnar heildar, var ekki um að
ræða þá óhéillabaráttui, sem nú
er sífellt háð innan samtakanna
og á opinberum vettvangi. Á
sama hátt verður augljóst, að
á þeim tíma voru unnir þeir
sigrar, sem enn ber hæst og í
tökunum,að byggja þanníg upp
starfsemi sína, að hún sé sí-
felld sóknarbarátta að ákveðnui
marki, — þess vegna eru skipu
lagsbreytingar nauðsynlegar.
Reynsla uhdanfarinna ára
sýnir, að kjarabarátta eins og
eins stéttarfélags fyrir rétti
sínum er úr sögunni. Vísitölu-
deilan frá því í maí 1951 er
gleggsta sönnunin og til sam-
anburðar deila strætisvagna-
stjóra rétt áður. Það verður
því að miða baráttuna við fé-
ilagaheildir í framtíðinni. Á
jundanförnum árum hefur bar-
áttan um yfirráðin í Alþýðu-
Blóm og blómai 'ÓS. Við eitt horn á ólympíuleik-
vanginum í Helsingfors var
stillt upp þessu fagra blómakeri. en við hlið þess krýpur 4
myndinni mexikanska stúlkan Irma Luzane, sem unnið hefur
sér frægð fyrir listdýfingar.
Gefa verið bæði einkareksturs-
FYRIR TVEIM ÁRUM' skrif-
aði forma’ður Framsóknar
flokksins grein- í Tímann, þar
sem hann fjallaði um samvinnu
hreyfinguna, þjóðnýtinguna og
einkarekstu,r. Gyifi Þ. Gísla-
son, ritari Alþýðuflokksins,
svaraði þessum greinum í
greinaflokki í Alþýðublaðinu,
sem var sérprentaður. Gylfi
leiðrétti þar margar villukenn-
ingar Framsóknarflokksins
varðandi samvinnustefnuna.
Hér fer á eftir ein leiðrétt-
ingin:
„Samvinnumaður geíur verið
hvort sem er, e-inkareksturs-
maður eða þjóðnýtingarsinni,
fylgismaður áætlunarbúskapar
eða ,.frjálsra“ viðskipta, enda
er meginreglum. samvinnunnar
beitt samhliða bæði í áætlunar
búskap og „frjálsum viðskipt-
. u,m“ annars - vegar og einka-
sambandinu verið ákaflega rekstri og þjóðnýtingu hins
hörð og án efa skaðvænleg. vegar. Þótt grundvallaratriði
Þessi barátta verður e. t. v. samvinnustefnunnar. séu lýð-
ekki útilokuð, meðan um skoð- j ræð’issinnuð og eðlilegast sé
---almennings er að því að samvinnumaður sé lýð-
anamismun aimennmgs er
ræða. En stutt kjörtímabil
skapar nokku.rt öryggisleysi í
?2 framkvæmdarstarfinu sjálfu.
Þess vegna ætti að lengja kjör-
tímabil sambandsstjórnar í t.
d. 4 ár og skapa þar með meiri
festu í allt heildarstarf. Þing
samtakanna ætti samt að halda
árlega (og oftar, ef nauðsyn ber
til) og skyldu þingfulltrúar
vera kosnir til 4 ára. Heildar-
kjarasamninga þarf að gera
fyrir landið allt, miðað við
sömui laun fyrir sömu vinnu
alls staðar á landinu,. Námskeið
um verkalýðsmál, til upp-
fræðslu ungra manna, til þess
að geta gegnt trúnaðarstörf-
u,m í verkalýðsfélögum, ætti
að halda árlega. Þannig mætti
áfram telja, en verður látið
nægja að sinni.
BARÁTTAN FYRIR BRAUÐI
í valdatíð núverandi ríkis-
Frarrh. á 7. síðu.
se
ræðissinni. gæti hann einnig
verið einræðissinni. A. m. k.
tíðast samvinnurekstur mjög í
ýmsum einræðisríkjum.
Vegna alls þessa getur eng-
inn stjórnmálaflokkur grund-
vallað stefnu sína á fvlgi við
samvinnuhreyfinguna einvörð-
Sk
ungu. Samvinnuhrevfingin er
auðvitað eitt þeirra þjóðfélags-
afla, sem sérhver flokkur vérð-
ur að. taka afstöðu til, anna.ö
hvort jákvæða eða neikvaéða,
og telur sá, er þetta ritar, íétt
að taka til hennar mjög já-
kvæða afsöðu og efla hana éft-
ir mætti. En það haggar ekkí
þeirri staðreynd, að fylgi við
samvinnuhreyfinguna leysir
alls ekki meginvandamál þjóð-
félagsmálanna. Samvinnumenn
verða, eins og t. d. íylgismenn
verkalýðshreyfingarinnar, að
gera sér grein fyrir því, á
hvaða sveif þeir vilja snúast
við lausn þeirra og þá fyrst og
fremst, hvoct þeir vilja áð-
hyllast þess konar lausn, sem
nefnd hefur verið hægrisinn-
uð, . eða þá, sem kölluð . er
vinstrisinnuð. Samvinnumems
I á Bretlandi og Norðurlöndum
hafa ávallt fylkt sér til vinstri
í átökunum um grundvallarat-
riði þjóðfélagsmálanna. Meðal
samvinnumanna á íslandi háfa
skoðanir verið miklu skiptari
Lí þessum efnum, vafalaust m. a.
jaf því. að samvinnuhreyfingin
j hefur aðallega starfað hér í
sveitum, og hefur þetta ekki
i haft heillavænleg áhrif í ís-
ienzku stjórnmálalífi. Hitt Hef-
ur þó verið enn örlagaríkara,
Frarnh. á 7. síðu.
HÁFNARSTRÆTI 23
er opin frá kl. 8 f. h. til 11
Laugardag kl. 8—12 á hádegi.
e. h.