Alþýðublaðið - 24.08.1952, Qupperneq 7

Guðný Guðmunds-
dóffir Hagalín
(Frh. af 5. síðu.)
jafnaðarmönnum að málum og
gekk í flokkinn. Þar reyndist
hún eins og alls staðar góður
og einlægur liðsmaður. I mörg
ár tók hún virkan þátt í bar-
áttu flokksins fyrir bættum
kjöruni alþýðunnar í landinu.
í Kvenfélagi Alþýðuflokksins
var hún frá því það var stofn-
að og til hins síðasta. Hún var
traust félagskona og hélt oft
snjallar ræður á fundu.m.
Þegar Guðný kom til Reykja
víkur var hún farin að kenna
hjartabilunar, sem ágerðist
með árunu.m. Síðustu tvö árin
var hún oft rúmföst og stund-
um á sjúkrahúsi. Hún leið mik
ið, en ef af henni bráði, var
hún glöð og hafði spaugsyrði
á reiðum höndum.
Hún andaðist í sjúkrahúsi
Hvítabandsins 19. ágúst og
verður lögð til hvílu á mánu-
daginn kemur. Guðný hefur
innt af hendi merkilegt dags-
verk. Ættmenn hennar og vin-
ir munu ávallt minnast henn-
ar sem mikilhæfrar drengskap
arkonu.
21. ágúst 1952.
Elinborg Lárusdóttir.

síúlkan frá Síam
Útsýn yfir í Douglasflóa á eynni Mön.
ffirnir
Hér væri fegurra
mannlff..,
(Frh. af 5. síðu.)
alþýðukona mun hafa verið
vandfundin. Þó verður manni
eftirminnilegast, hversu greið
ar voru samgöngurnar milli
hjarta hennar og heila. Aldrei
hikaði hún við að gerast mál-
svari þeirra, sem bág't áttu.
og eins þótt þeir væru henni
ógeðfelldir. Hún gat ekki þoi-
að. að neinn væri órétti beitt-
ur, og henni svall móður í
brjósti. þegar hún hugsaði til
útilegumanna samfélagsins.
Þess vegna barðist hún fyrir
bindindi og veitti jafnaðar-
stefnunni fuiltingi sitt. Draum
ur hennar var sá, að mennirnir
vrðu betri og farsælli. Hér væri
fegurra mannlíf, ef húri hefoi
mátt ráða.
• Ég kynntist Guðnýju Haga-
lín á efri árum hennar. Þá var
hún farin að héilsu og þjáðist
stundum svo, að raun var upp
á að horfa. En þegar hugðar-
mál hennar bar á góma, var
sem hún velti af sér fargi sjúk
dóma og elli, sliti af sér f jötur
mótlætisins og yrði ung í anda.
Þá sannfærðist maður um,
hversu merk hún var og mikil-
hæf, hreifst af andlegu þreki
hénnar og dáðist að vitsmu.n-
um þessarar fátæku konu, sem
hugsaði út í heim og inn í fram
tíðina. Mér fannst því meira
til hennar koma, sem ég
þekkti l:ana betur.
Persónumynd Guðnýjar verð
ur ekki dregin fáum orðum,
en hún vakir í endurminningu
okkar allra, sem kveðjum á
morgun þessa svipmiklu cg
skapstóru konu á landamær-
um lífs og dauða.
Helgi Sæmundsson.
HVERSIJ MARGIR íslend- landbúnaður stendur þar með
ingar munu eiga ættir sínar að rniklum blóma. Hinir aðalat-
rekja til eyjarinnar Mön? Sjólf ^ vinnuvegir eyjarskeggja eru
sagt margir, því þar tóku nor- fiskiveiðar og námugröftur
rænir menn sér snemma ból- (silfur, kopar, blý og zínk).
festu,, svo sem á öðrum Bret-1 íbúatalan er um 80 þúsund.
landseyjum, og þar réðu kon- Þeir eru sem kunriugt er ekki
ungaættir af norskum upprrina sjálfstæð þjóð, en lúta Breta-
iengur ríkjum en annars stað konungi. Yfir þeim er land-
ar um þær slóðir, eða um ’400 stjóri skipaður af honurn.
ára bil frá upphafi víkingaaid Manarbúar hafa þing, sem hef
ar og allt fram til miðalda.1 ur löggjafarvald um sérstök
Frumbyggjar eyjarinnar voru mál. Tunga þeirra hefur til
af svipuðum uppruna og' ann- skamms tíma verið forn mál-
arra Bretlaridseyja, en hin lýzka, en hún er nú að devja
sterka blöndun við norræna út og enskan að verða yfir-
menn og sérstaða eyjarinnar sterkari.
hefur valdið því. að íbúar henn j íbúar eyjarinnar eru um
ar í dag eru um margt ólíkir margt fornir í hátcum. Þeir
nágrönnum sínurn -og frænd- eiga marga þjóðlega siði, sem
um, Englendingum, Skotum og þeir reyna að halda í lengstu
írum. Tög. Þjóðsagnir eiga þeir fjöl-
Eyjan Mön liggur sem kunn skrúðugri en almennt gerist.
ugt er i sundinu milli írlands i
og Englands, norðarlega. Hún RÓFULAUSU KETTIRNÍR.
er lítil, um 60 km. á lengd og j Margt er sérkennilegt við
um 20 km. þar sem hún er eyjuna Mön. Þar til má tslja
breiðust, liggur frá norðaustri rófulausu kettina. Enginn
til suðvesturs og er 588 fer- ferðamaður lýkur veru sinni
kílómetrar að flatarmáli. Rélt þar án þess að sjá þá.
við suðvesturoddann er iÉítU Þetta er þó að því leyti ekki
eyja, sem heitir hinu skíj|tna sv0 auðvelt, að köttunu.rn fækk
nafni: Manarkálfur. Norðáhtil ar talsvert. og þeir eru nú orð-
er eyjan allhálend, en lsefkar.. ið heldur fáséðir. Þeim fækkar
þegar suður dregur. Háfesta ekki vegna þess, að þeir þríf-
fjallið er 617 metra hátt og' ist ekki, heldur vegna þess, að
heitir Snæfell, sem ekki er þýð þeir eru bókstaflega útflutn-
ing á orðinu, heldur er það ingsvara. Þó ekki sem verð-
j skrifað þanr.ig á máli eyjar- mæti, heldur nánast sem minja
skeggja, að vísu með „aes“ í gripir.
^stað ,,æ (Snaefell), en stafur- Það er mönnum mikii ráð-
^inn æ er sem kunnugt er ekki gáta, hvernig á því getur stað
i til í enskri tungu. Yfirleitt að kettirnir hafi mi.snt rcf-
morar mál íbúa Manar af nor rma. Virðu.Iegar menntastcin-
rænum orðum og örnefnum. anir hafa fengizt við að rann-
Eyjan er ekki vogskorin að saka það mál, en þær rannsókn
ráði, en þó eru þar mavgar ir hafa engan árangur borið.
ágætar hafnir frá náttúrunn- Um þetta efni hafa verjð skrif
ar hendi, einkum su.nnan til. aðar margar bækur með löng-
.Loftslagið er mjög milt og tal- -jm og virðulegum nöfnum, en
(ið heilnæmt, enda leggja marg ma]ið er jafn óljóst eftir sem
Jir ferðamenn leið sína þangað. aglir
Meðalhiti ársins er meira en 9 Náttúrufræðingur nokkur
' gráður, sumarsins 15 og vetrar hefur látið í Ijós það álit sitt,
ins 6 gráður, og sést af því, ag þessi kattartegund sé upp-
FYRIR tveimur érum var
Som Chit Sae Ma sjö ára að
aldri, lítil stúlka frá Bangkok.
Þá varð hún fyrir því óhappi
að velta olíulampa yfir sig og
áður en hægt var að koma
henni til hjálpar hafði hún
fengið alvarlega brunasár yfir
mestallan líkamann.
Margt og' mikið var gert 111
þess að hjálpa henni, en mán-
uðina á eftir var ekkert, sem
benti til þess að Som Chit
myndi losna við afleiðingarnar
af brunasárum sínum. Nú er
hún þó svo að segja alheil. Hún
hefur orðið heilbrigð vegna
þeirrar starfsemi, sern komiö
hefur börnum víða um heim iil
góða og sem unnið er að tilhlut
Móðirin fékk vinnu í þvotta-
húsi og Som Chit var skilin
eftir heima án umönnunar.
Annar fótur hennar var orðinn
illa farinn af eftirköstum bruna
sáranna. Hún gat ekki stigið í
fótinn, ekki leikið sér með hin-
um börnunum og varð að sæta
hlutverki og einveru hins bæki
aða.
Fyrir nokkrum mánuðum
vildi svo til, að ástralska hjúkr
unarkonan Eileen Davidson,
sem starfar við eina af barna-
hjálparstöðvum UNIEF í Bang
kok, kom auga á Som Chit, sem
haltraði fyrir utan kofa móður
sinnar.
Hún tók barnið með sér og
sá um að Som Cbit var komið
an hinna ýmsu stomana S.Þ. í; fyrir á barnahjálparstofunni
jæssu tilfelli var það einkum ! og þar var hún skoðuð ^f lækn
Barnahjálparsjóðurinn, semjum frá Alþjóða heilbrigc*'smála
hlut átti að máli. I stofnuninni. Þeir komust að
Einn starfsmanna UNICEF j þeirri niðurstöðu, að gera
hefur sagt sögu Som Chit: Fað þyrfti tvo uppskurði til þess að
ir hennar var kínverskur tré- Chit fengi bata og voru upp-
smiður, sem bjó ásamí konu skurðir þessir gerðir þegar í
sinni og fjórum bornum í einu J stað.
fátækrahverfinu í Bangkok. | í dag getur Som Chit stigið
Þegar Som Chit varð fyrir slysi | í veika fótinn. Hún getur geng
sínu, var hún flutt í sj úkrahús ið um og leikið sér svolítið. Að
og dvaldist þar í marga mán-1 vísu er hún ekki eins vel undir
uði án þess að hægt væri að. framtíðina búin og hinir heil-
merkja nokkurn verulegan (brigðu jafnaldrar og félagar
bata. Faðir hennar varð loks ó-; hennar, en hún hefur þó sætt
þolinmóður og tók Som Ohií.betra hlutskipti en á hprfðist.
heim, en þar leit læknir eftir j Stjórnin í Síam leitar nú
henni af og til. Enn var enginn einmitt um þessar mundir eftir
bati sjáanlegur. samvinnu við Alþjóða heil-
Faðir hennar veiktist sama , brigðismálastofnunina, barna-
árið. Hann fékk berkla og dó í j hjálparsjóðinn og hina tækni-
desember í fyrra, því hann gat. legu hjálparstarfsemi S.Þ. við
ekki fengið nauðsynlega lækn- J ag bæta heilsyfar barna í land-
ishjálp. Eftir það hafði móðir inu og tryggja þeim betri lækn
hennar ekki efni á að kosta
læknishjálp fyrir Som Chit.
skýrir málið ljóslega.
Það var í syndaflóðinu. Öll
dýrin höfðu verið flu,tt inn í
örkina ,en kisa hafði gleymzt jbaráttu.
Af hyggjuviti sínu sá hún, að Það er ekki Síam eitt, sem'
ishjálp. Samtímis er háð öflug
barátta gegn berklaveiki og
mýraköldu og kynsjúkdómi úr
hitabeltinu, sem nefnist yaws.
Hefur barnahjálparsjóðurinn.
veitt mikla aðstoð í þessari
það eitt gæti orðið henni til
biargar, ef hún kæmist þang-
að. Gamli Nói var að loka dyr-
unum, þegar kisu bar að, og
ai’.mingja kisa var ekki nógu
íljót á sér að smjúga inn.
Skottið varð á milli stafs og
hurðar og klemmdist af- Skott
laus komst hún inn í örkma,
og síðan eru öll afkvæmi henn
ar með því marki brennd.
Hins vegar vantar skýringu
á því, hvert þeir kettir eigi ætt
ir að rekja, sem enn þá hafa
skott.
nýtur góðs af hjálparstarfsemi
UNICEF. 16 önnur lönd í Aust
ur-Asíu njóta sömu hjálpar.
Þegar hefur verið komið upp
um 1000 barnahjálparstöðvum
með sama sniði og stöðinni í
Bangkok og samkvæmt áætlun
um, sem gerðar hafa verið,
verður 900 stöðvum til viðbót-
ar komið upp í Asíu. í þessmn
stöðvum geta mæður og börn,
sem áður nutu engrar sjúkra-
hjálpar í veikindum, fengið þá
umonnun, sem læknavísindi
nútímans geta veitt þeim.
hversu jafn hitinn er allan árs-
ins hring. Úrkoma er taisverð,
um 1040 millimetrar á ári til
jafnaðar. Eyjan er að heita má
skóglau.s og gróður heldur fá-
skrúðugur.
haflega orðin til fyrir blöndu.n
milli kattar — með skotti —
og kanínu. Aðrir sérfræðingar
hafa andmælt slíkri tilgátu
harðléga.
Manarbúar eru ekki í vafa
Um fjórir fimmtu hlutar um, hvernig á þessu stendur.
eyjarinnar er ræktað land, oglÞeir eiga gamla þjóðsögu, sem
heldur áfram í kvöld kl. 8. Keppnisgreinar: 100 m., 400 m., 1500 m., 110 m.
grindahlaup. Stangarstökk, þrístökk, kringlukast og sleggjukast,
Aðgangur kr. 10 og 2. MÓTANEFNDIN.
AB 7j