Alþýðublaðið - 18.10.1952, Qupperneq 4

AB-AlþýðublaðiS
18. okt. 1952.
Hver barðisf fyrir umbófunum?
' MORGUNBLABIÐ birti
fyrir rúmlega hálfum mánuði
afmælisgrein eftir Gísla Jóns
son alþingismann um hundr-
að ára gamla konu vestur á
Barðaströnd, — grein, sem
ekki var aðeins athyglisverð
af því, að þar var minnzt svo
gamallfr konu, sem háð hef-
ur langa og þrautseiga lífs-
baráttu á lítilli og kostarýrri
jörð í afskekktu héraði og
komið þar upp stórum barna
hóp, heldur og af hinu, að
saga hennar var sett í nokk-
urt samband við þær miWu
umbætur ,sem orðið hafa á
högum þjóðarinnar hina síð-
ustu áratugi, ekki hvað sízt
við hið stóraukna félagslega
öryggi, sem landsins börn
eiga nú við að búa, svo að
segja frá vöggu til grafar, og
á þó vonandi enn eftir að auk
ast.
Gísli Jónsson getur þess í
grein sinni um hina hundrað
ára gömlu konu vestur á
Barðaströnd, að faðir henn-
ar hafi misst heilsuna, er
hún var tíu ára; og ,,varð þá“,
segir alþingismaðurinn „að
taka upp heimilið og koma
börnunum fyrir“, því að „þá
voru því miður engir sjóðir
til þess að létta undir með
fátækum, heilsulausum for-
eldrum, svo að Þau gætu hald
ið börnunum heima unz þau
sjálf væru fær um að bjarga
sér“. Auðvitað nefnir alþing-
ismaðurinn betta meðal ann
ars til þess að sýna, hver
breyting er nú orðin frá slíku
öryggisleysi, þegar ekki að-
eins öryrkjar og gamalmenni
fá lífeyri úr sjóði almanna-
trygginganna, heldur og full
hraustir og vinnandi foreldr-
ar styrki til þess að koma
upp barnahóp sínum.
Gamla konan befur líka orð
ið þessara framfara vör. En
Gísli Jónsson segir, að hún
hafi í fyrravor, er hann heim
sótti hana, verið hálf feimin
við að taka á móti ellilaun-
unum sínum; hún hafi minnzt
þess, að hreppsnefndin hafi
einu sínni viljað ýta henr^og
manninum hennar, sem löngu
er látinn, úr sveitinni, af
ótta við það, að þau færu á
hreppinn. „Ég má ekki hugsa
til þess“, sagði hún, „að
hreppurinn eða ríkið sé nú
að haida mér uppi. Ég vil
vera sjálfstæð og ekki nein-
um til byrði“. Og svo stundi
hún upp við alþingismann-
inn því, sem henni lá á
hjarta: „Ég hef nýlega tekið
á móti ellilaununum mínum.

lijötru, ærsvið
Búrfell
Sími 1506.
Er þetta ekki sama og sveit-
arstyrkur?“
„Nei . . . ellilaunin þín“,
svaraði þingmaðurinn, „eru
enginn styrkur eða gjöf frá ’
sveit. eða ríki, heidur endur- j
greiðsla úr tryggingarsjóði,
sem þú og aðrir hafa greitt í
árum saman. Féiagsmálalög-
gjöf þjóðarinnar hefur tekið
þeim breytingum frá æsku-
árum okkar, að nú þarf gam
almenni, föðurleysingi eða .
farlama maður ekki að hræð- j .
ast lífið á sama hátt og þá ..Lömbbi koma að landi^. Þessi ’;nynd V£U'
var. Ellilaur/.i þín eru upp- I ■ . tekm, þegar skip
skera af þínum eigin verkumj kom hingað fyrst í haust með fé til Árnesinga. Er þarna ver;ð
og eiga ekkert skylt við sveit að skipa upp fyrstu lömbunum. Mennirnir, sem á þeim halda,
arstyrk1’. „Það brá fyrir eI-u Björn Sigtryggsson (til vinstri) og Guðgeir Ólafsson. Ljósm.:
gleðibrosi á andliti gömlu ólafur Þorsteinsson.
konunnar“, bætir Gísli Jóns-
son við þessi tilfærðu orð
sín, „um leið og hún mælti:
„Guði sé lof fyrir þessar um-
bætur . . .“
Eins og menn sjá hefur ■
íhaldsþingmaðurinn kunnað
að gera gömlu konunni, sem
heima á í kjöröæmi hans,
góða grein fyrir því aukna
félagslega öryggi, sem hún,
eins og allir aðrir, nýtur nú
vegna almannatrygginganna.
En í grein hans verður þess
hins vegar ekki várt, að hann
hafi Iátið þess að neinu get- I
ið, hvernig flokkur hans, ]
Sjálf stæðisflokkurinn, sner- j
ist við þessari miklu umbóta:
löggjöf, þegar annar flokkur,
Alþýðuflokkurinn, hóf bar-
áttuna fyrir henni og lagði
grundvöllinn að almanna-
tryggingunum fyrir meira en
fimmtán árum. Sjálfsagt hef
ur gamla konan haldið, að
það hlyti að vera Sjálfstæðis
flokkurinn, sem slíka bless-
un hefði fært þjóðinni; því |
að „þaðan hef ég ávallt vænzt
sveinsins", segir Gísli að hún
hafi sagt, „sem leysti sveit-
ina mína úr höndum sam-
gönguleysis og þeirra erfiðu
lífskjara, sem þeim eru sam
fara“. Að minnsta kosti var-
aðist íhaldsþingmaðurinn að
hafa nokkurt orð á því við
hana, að raunar var Sjálf-
síæðisflokkurinn þessari rétt
lætis- og mannúðarlöggjöf í
upphafi ekki aðeins and-
vígur, heldur og beinlín-
is fjandsamlegur; og enn
í dag hefur hann mjög tak-
markaðan áhuga fyrir henni,
svo ekki sé meira sagt, þó að
þingmönnum hans þyki nú
gott að láta í það skína við
gamalt fólk og fleira heima í
kjördæmum sínum, að slíkar
umbætur eigi það honum að
þakka.
Slíkt er gömul saga. Með-
an barizt er fyrir umbótun-
um er íhaldið ávallt á mót;
þeim, og það svo lengi, sem
nokkur von er að fá í gegn
þeim staðið. En eftir á reyn
ir það að þakka sér þann <á-
vöxt, sem umbæturnar bera
og breiða blæju þagnarinnar
yfir gamlan fjandskap sinn
við þær. Afmælisgrein Gísla
Jónssonar um gömlu konuna
vestur á Barðarströnd er eitt
af mörgum dæmum slíkra
vinnubragða Sjálfstæðis-
flokksins hér.
Frá Hagstofu Jslands hafa
blaðinu borizt eftirfarandi
vísbendingar varðandi
manntalið:
BREYTING, sem gerð var á
tiliiögun hinnar íyrirhuguðu
allsherjarspjaldsltrár eftir að
manntalseyðublöðin voru prent
uð, gerir það að verkum, að
nauðsynlegt er að taka fram á
skýrslunum, hvar í húsi menn
búa. Þetta gildir þó aðeins um
skýrslur úr kaupstöoum og úr
Kópavogshreppi og Seltjarnar-
neshrepi. Af eðlilegum ástæð-
um er ekkert tekiö fram um
þetta á manntal.seyðublaðinu,
og þykir því rétt að látrí' í té
efíirfarandi uppiýsingar til
frekari skýringar:
I Reykjavík, Kópavogshreppi
og Seltjarnarneshreppi skal t>I-
greiiia:
1. Á hvaða hæð húss hver, fjöl-
skylda býr, en þó þarf ekki
að gera það, nema fjölskyld-
ur í húsjnu séu fleiri en ein.
Sama þarf að gefa upp fyrir
leigjendur, ef fjölskyldur í
húsi eru fleiri en ein, svo
framarlega sem þeir búa
ekki á sömu hæð og fjölskyld
an, sem þeir lejgja hjá.
2. Ef íbúðir á hæð J húsi eru
fleirj en ein, þá skal til við-
bótar ofangreindu gefa upp
fyrir hverja fjölskyldu, hvort
íbúð, sem hún býr í, er til
v hægri eða til vinsri á hæð.
inni.
í öð’rum kaupstöð'iun en.
Reykjavik skal hæðin, sem bú-
ið er á, gefin upp á sama háft
og í Reykjavík, en ekki skal
geíið upp, hvofrt íbuð er til
hægri eða vinstri á hæð.
8KAMMSTAFANIK.
Kjallari: kj., 1. hæð: 1. h., 2.
hæð: 2. h., o. s. frv. Rishæð:
rjs. Rishæð t. d. hæð yfir 2.
hæð má armað hvort nefna rís
eða 3. h.
Til hægri: t. h., til vinstri: t.
v.
Það skiptir ekki mikSi máli,
hvar á skýrslunni þetta afriði
er upplýst, ef það er aðeins gef
ið greinilega til kynna. Þó er
bezt að það sé sett í fremsta
dlálk ský:\Iunnar, næst undir
tölunni, sem á Revkjavíkur-
skýrslum á að vera í línu heim
ilisföður eða heimilismóður.
Á eyðublöðum þeim, sem
notuð eru utan Reykjavíkur, er
foszt að þessi merking sé fram
an við nafn heimilisföður eða
heimilismóðúr.
Ástæðulaust er að lagfæra
skýrslur, sem búið er að skrífa,
nerna þessi rnerking hafi vgrið
ófullnægjandi á eíahvern hátt.
Húseigendur eða þeir, sem
færa skýrsluna síðastir í hverju
húsi, eru vinsamlega beðnir að
ganga úr skugga um, að skýrsl
an sé réttilega færð í þessu efni.
.Juno og páfuglinn‘
ð-B — Alþý'öublaSiS. Otgefandi: AlþýSuflokkurinn. Ritstjóri: Stefán Pjeturssoa.
Fréttastjóri: Sigvaldi HjáJmarsson. Augiýsingastjóri: Emma Möller. — Ritstjóm-
Brsímar: 4901 og 4902. — Augiýsingasíini: 4906. — Afgreiðslusími: 4900. — Alþýðu-
prentsmiðjan, Hverfisgötu 8—10. Áskriftarverð 15 kr. á mánuði; 1 kr. 1 lausasölu.
íí Sean O'Casey er ekki myrk
ur í máli við landa sína,
enda vöktu sumir sjónleikir hans mikla reiði í Dýflinni á sín-
um tíma. Nú er hann viðurkenndur sem eitt mesta leikrita-
skáld á síðari áratugum, og þessi sjónleikur eitt frægasta verk
hans. Myndin sýnir þau Arndísi Björnsdóttur og Val Gíslason
í aðalhlutverkunum.
4B 4
MJÓLKURGJAFIR til
barna í barnaskólunum voru
enn til umræðu á síðasta bæj-
arstjórnarfundi, og var. sörau
tiliögunni, sem fram kom fyr-
ir mánuði síðan og þá vísað til
bæjarráðs, enn vísað til þess
ráðsetta ráðs.
Borgarstjóri taldi að ekki
væri þörf á að gefa öllum. börn
um í skólunum rnj.ólk, en siálf
sagt væru mörg, sem á mjólk-
urgjöfum þyrftu að halda.
Hins vegar væri erfitt að
flokka börnin, og yrði jafnt ýf
ir öll að ganga, ef farið væri
út í mjólkurgjafir á annað
borð. Þá taldi hann að mjólk-
urgjafirnar myndu kosta bæ-
inn 1 milljón króna, en fyrjr
því væri ekki fjárveiting ein.s
og væri. Sem sagt: málið
þyrfti nánari athugunar við.
Jóhanna Egilsdóttir taldi
hins vegar brýna nauðsyn að
hefja mjólkurgjafirnar, og bær
ínn mætti ekki horfa í bað þótt
það kostaði nokkurt fé. T. d.
rnynSj því fé, sem færi fyrir
áfengi í veizlum bæjarins, bet
ur vera varið til mjólkurgjafa
fyrir börnin.
„Þá verðum við að drekka
mjól'k í staðinn í bæjarveizl-
unum,“ greip Jóhann Haf-
stein fram í, og fékk su tillaga
bærílegan stuðning, bótt ekki
væri hún borin undir atkvæði.
Frsm kýs nýfa
félagsstjérn
KNATTSPYRNUFÉLAGIÐ.
Frarn hélt aðalfund sinn í fé-
lagsheimili sínu fyrir neðan
Sjómannaskólann 14. þ. m. Frá-
farandi stjórn félagsins gerði
grein fyrir starfi félagsins, sem
verið heíur fjölþætt á liðnu
starfsári. Fundarstjóri var
Böðvar Pétursson. Á íundinum
var kosin ný stjórn, og skipa
hana þessir menn; Formaður
Gunnar Nielsen, varaformaður
Böðvar Pétursson, ritair Böðv-
ar Steinþórsson, gjaidkeri Hilm
ar Ólafsson, fjármálaritari Jón
Sigurðsson verzlunarmaður,
formaður knattspyrnunefndar
Haukur Bjarnason, formaður
handknattlejksnefndar Reynir
Karlsson og formaður skíða-
nefndar Gísli Kristjánsson.
Varameðstjórnendur voru ros-
ín: Fálmi Friðriksson, Guð-
björg Gestsdóttir og Ólína
Jónsdóttir.
I ------~---------
II hjúkrunárkonur
brautskráðar.
EFTIRTALDAR hjúkrunar-
konur hafa verið brautskróðar
I frá Hjúkrunarkvennaskóla ís-
S lands nýlega:
j Guðrún Marteinsdóttír frá
Reykjavík. Jóna Ingibjörg Hall
frá Reykjavík. Kristjana Edda
Ólafsdóttir frá Reykjavík. Mar-
ía Finnsdóttir frá Hvilft í Ön-
undarfirði. Ragna Haraldsdótt-
jr frá Búðum í Fískrúðsfirði.
Ragnheiður Þórey Frímanns-
dóttjr frá Reykjavík. Sigríður
Jakobsdótíir frá Reykjavík.
Stefanía Ásgjarnardóttir tfrá
Guðmundarstöðum í Vopna-
firði. Þóra Magnúsdóttir frá
Vestmannaeyjum. Þórdís Todda
Valdimarsdóttir frá Ægissíðu,,
V.-Hún. þórey Ósk Ingvarsdót-jj
ir frá Reykjavík.