Alþýðublaðið - 26.04.1953, Blaðsíða 5

Stumudaginn 26 apríl 1953
LÁGVAXINN ER HANN og
grannur, maðurinn, sem ber
lieiti: „Hið sigunsæla Ijón Júda
” iin for.nu og sagngöfugu tignar
!l<yns“, .,guðs útvaidi", og síð-
ast en ekki isízt keisari Etíópíu,
Haile Selatssi fyrsti. Tignar-
skrúði hans glóir af gulii og
silfri, en svipurinn gefur til
. .ynna, að þetta yíra skraut
’hafi harla iítil áhrif á hann,
ennið er hátt og fritt, augnaráð
itð milt og gáfulegt.
Samkvæmt bendinga hans,
' ek ég mér sæti í bólstruðum
stól, isem fóðraður er blágrænu
silki; en sá litur ræður mestu
þessum salarlkynnum. Mál-
yerk hangir yfir arinhiliunni,
en arininn er gerður úr hvíturn
marmara, og fátt er hér inni
aö sjá, sem minnir á, að maður
sé staddur í höfuðborg Etíópíu.
■Stóru giluggarnir, sem vita
út aö garði keisarahallarinn-
ar, standa opnir, og ijúfur dlm-
ur af fjölbreyttu blómskrúði
Qg hinum hávöxnu, fetofnbeinu
liukalyptustrj ám, berst inn í
salinn. Öðru bverju heyrist
5íka umferðahávaðinn frá göt-
um horgarinnar; Addis Abeba,
borg isiteinirteyptra stórhýsa og
bárujárnsskúra, sikrautbifreiða
ag farartækja, se.m dregin eru
af lötum. jjolinmóðum ösnum,
borg hiuna grafslvarlegu,
Mióðu munka og hláturmildu
gleðidróisa. Og utan við borg-
ina gnæifa blámóðuvafinn f jöll,
hvert isem litið er; bláir fjalla-
kollar, svo langt sem augað
eygir.
Eeisarinn sezt á bakháan
3effube(kik, fóðraðan blágrænu
silki. og síðan téikur hann að
íræða mig um land sitt og þjóð.
.Höddin er lág og prúðmannleg,
og í fyll-.ta samræmi við mann-
::nn og fr.amkomu hans; hann
t*r virðulegur, án þess þó að
:■ tolts eða t'lgerðar kenni í fari
hans, og öll persónugérð hans
ber það með :sér, að hún er
mótuð af niiorgum ættliðum
tnanna ,isem töldu sig og töld-
vist ver aguðs útvaldir.
AFKOMANDI SALÓMÓS
KÓNUNGS OG SABA-
DROTTNINGAR.
í ættaisögu Haile Selassi
keisara, er mikil áherzla lögð
á" það atriði. að hann sé afkom
andi Meneliks fyrsra, eem sagð
m- var sonur þeirra Salómós
konung's og drottningarinnar af
Saba.
Svo segir í •sögum. að einn
beirra kaupmanna, er drottn-
ingin hafði í bjónustu sinni. os
nefndist sá Tasmin, hafi á einni
af ferðum fínum gist hirð Saló
mós 'konungis, og þegia.r hánn
kom aftur heim til drottning-
ar, hafi hann a'ldrei þreytzt á
að vegsama vizku konungs og
5
söltu réttum og kryddvíninu
góð skil, en er veizlunni lauk,
viildi konungur, að hún sam-
rekkti sér. En hún fékk hann
þó til að beita því við nafn
guðis, að hann skydi ekki taka
hana með valdi, „því að ég er
óspjölluð mey, og verði ég
þeirri dyggð svipt, verður mér
dapurleg heimförin“.
Salómó hét þessu, en fékk
hana hins vegar til að heita
því. að ekiki skyldi hún taka
neitt það, er ifinndist í höll
hans. Drottningin henti gaman
að því haiti. og taldi það ekki
gá'fulega orðað. Síðan háttuðu
þau, Salómó og drottningin,
hvort í sínu rúmi, en í sömu
salarkynnum. Var salarloftið
skreytt björtum perlum og blik
andi eðlasteinum, og svo ljóst.,
í herbergi því, að Salómó gat:
virt drottningu fyrir sér og
fylgzt með ferðum hennar.
Drottningin hafði ekki spar-
að við sig söltu réttina, sem
fram voru bornir í veizlunni, og
og þegar á lerð nóttina, vaikn-
aði hún, sárþj'áð af þorsta.
Hraðaði hún sér að drykkjar-
keri einu stóru, fylltu tæru
vatni, ®em konungur hafði lát-
alfingri hægri handar sinnar,
og setti síðan keisarakórónuna
á höfuð honum. Þar með var
Haile S.elassi orðinn sá 334. í
röð hinna etíópísku konunga,
og ler hann hafði lesið lýðnum.
einn af sálmum Davíðs, ætluðu
fagnaðarlætin fyrir utan aldréi
að taka erida. 6Ó 000 manns
fengu ókeypis máltíðir rr.eðan
á hátíðinni stóð, eða í þrjá sói-
arhringa samfleytt.
ÞINGRÆÐI AÐEÍNS AÐ
NAFNINU TIL.
Eitt af fyrstu stjórnarstörí-
um hins nýja keisara var að
gefa þ.sgnuim sínum nýja stjórn
arskrá. í henni var ákveðið að
kosið 'sikildi til þings er starf-
aði í tveim deildum, en þing
þetta hefur aldrei haft neiu
völd þar í landi, — keisarinn
fer með allt raunverulegt úr-
skurðar- og fraimlívæm,davald»
og því er ekki um neitt eigin-
legt þingræði þar að ræða.
1 Enda þótt keisarinn væri
hylltur ákaft af þegnum sín-
um á krýningardag, kom það
ekki í veg fyrir, að hann sætti
■ andispyrnu á ýmsum svið-
um, þegar frá leið. Keisaran -
um Lidj hafði áður verið vikið
,, frá völdum, og hann gerði allt,
sem í hans valdi stóð, til þess
að skapa hiiiúm nývígða keis-
ara sem miest vandræði. Hin
volduga, koptiska prestastétt
reyndiist honum heldur ekki
auðveld í viðskiptum, að
minnista kosti ekki fyrst fram-
an af. Bar það einkum til, að
henni þótti þessi ungi valdhaíi
helzt til frjálslyndur, og marg
til þesis að draga hmn keisara-)a" stjórnarráðstaTanir hans allt
lega vagn, og öl! hátíðahöldin! að b^tmgarkerndar.
höfðu verið skipulögð, jafnvel1. Þo Þfssar mnan5*
■ • , , , «'|nseriur barnalei.kur emn hja
i minnstu atriðum. , . . , .. ,
1 þeirn utanað'komandi hættu,
Hátíðagestirnir þyrptust að sem ógnaði keisaradæminu.
' ur öllum héruðum og fyl'kjum . ítalir bjuggu sig <mdir það að
ens Jiafði gert um borgina. Ma- keisaradæmisins. Hinn herskái l gera innrás í landið og leggja
konnen hlaut mörg sár í þeirri, kynþáttur sjankalinegranna ' það undir nýlenduyfirráð sín
styrjöld, enda var oft barizt, settist að á einni götunni gerði 1 og árið 1935 hélt her þeirra inn
KeisarahöIIin
ar ekki jafn ævintýralegar,
enda öllu áreiðanlegri. Hann
nefndist Negus.Sali Selassi, og
var koungur yfir fylkjunum
Sjoa, Adal, Galla og Guraki, á
árunum 1800—1855, en þessi
fylki eru hjartað úr skák keis-
aradæmisins. Sey.tján börn átti
karl, og meðal dætra hans var
ein .er nefndist Voizern Tananj
Vork, hún var gefin aðalsmanni
nokkrum þar í landi, er hét
Volde Mi'kal, og eignuðust þau
fimm börn. Einn sona þeirra
hét Makonnen, og var hann
, faðir Haile Selaissi, nú;verandi
keisara.
Makonnen gerðist einn af for
ingjunum í fyrstu styrjöldinni,
sem þjóð hans háði við ítali,
árið 1895. Var hann hinn dug-
mesti herforingi, og vann með
al annars þann sigur, að ítalski
landstjórinn í borginni Eritreu
galt honum of fjár til þess að
hætta umsát, er ber Makonn-
eftir varr Haile Selassi útnefnd-
ur keisari Eitópíu. Þann 2. nóv
ember sama ár, var hann krýnd
ur tneð svo mi'killi dýrð og við
höifn, að þeas atburðar mun
lengi minnzt í sögu keisara-
dæmisins. Dómkirkja hinis
heilaga Georgs reyndiist efcki
rúma alla boðsgesli, og var því
slegið upp tjaldi mikiu, er var
áfast við dómkirikjuna. Krýn-
ingarvagninn var fenginn frá
Þýzkaiandi, hafði Vi.lhjálmur
Þýzkalandskeisari annar átt
það farartæki, og var það allt
prýtt skj aldarmerikjum og
flúri, en aktygi öil silfri og
dýrum málmum slegin. Átta
kyngöfugir gæðingar höfðu ver
ið keyptir frá Ungverjalandi
Ljón Júdakyns.x
ið eetja inn í herbergi þeirra.
En þegar hún hafði bérgt á
vatninu, kom Salómó-konung-
ur til skjalanna, og bar það á
hana, að nú hefði hún svikið
heit isitt. Vildi drottning ekki
víiðurfcenna það í fynstu, en
varð þó að játa, er konungur
spurði: „Veizt þú nokkuð það
í veröldinni, sem er vatninu
veldi. Drottningin varð næsta dýrmætara9
hrifin af frásögnum kaúp-
mannsins, og þegar guð bauð
henni að heimsækja bann,
hlýddí hún rodd hans og er frá
því skýrt, að hún hafi haft 797,
bana ítalsikan; skikkjum, slógu upp tjöldum
:sem, miðað hafði sínum i nánd við dóimkirkju
fyrir landamærin, hiiinn öllu'm
nýtízku vopnum.
ÓJÁFFN LEIKUR.
Italska
einskis í
herstjórnin sveifsi
styr j aldarathöf num
og
vopnlausir gegn þessum nýtízku
her. sem búinn var öllum víg-
vélum og drápstækj.um. Meðal
úifalda, og fleiri múldýr en tölu
varð á komið, undir reiðtýgj-
um og 'farangri í þeirri för.
Salómó konungur í Jerúsal-
em fagnaði komti hinnar tignu
drottningar forkunnar vel, og
er frá bvp isagt í tíunda kafla
fyrstu bókar Móse. Fékk bairn
d.rottningunni til umráða miörg
herbergi í ;höll 'sinni, og lét 25
.söngvara og 25 söngmeyjar
skemmta henni dag hvern. Þeg
ar Salóimó komst að því að
drottningin var sóldýrkandi,
sneri hann henni til trúar á
guð ístraelsmanna, og ekki fór
konungur í launkofa imeð.það,
að Ihann fýsti að taka hana sér
fyrir konu. Hélt hann henni
Vieizlu milda; gerði. hún hinum
Þá nótt kom konungur fram
við hana vilja sínum, og ef-tir
að drottningin kom heim til
Etiópíu aftur, fæddi hún kon-
ungi son, sem hún nefndi Mene
lek, auk þess sem hún veitti
honum tignarheitið „Ebna Ha-
kim“, en það er arabískt, og
þýðir „sonur vitringsins“.
Þegar Menelek var orðinn
25 ára að aldri, tók hann sér
ferð á hendur til Jerusalem og
heimisótti föður sinn, og í þeirri
sömu, ferð stal hann isiáttmáls-
örkinni og hafði hana á brott
með sér til Aksum, sem er ein
af elztu borgum í Etíópíu og
var þá höfuðborg landsins.
ÞEGAR ÞJÓÐSÓGNINNI
SLEPPIR.
Þannig segir sagan frá ætt-
föður núverandi keisara Etíó-
píu, Haile Selassi. Sagnirnar af
langafa. keisarans eru hinis veg
grimmileiga, og eitt sinn, er. þar eld mikinn, dansaði og
hann barðist, ásamt mönnum , barði bumbur, én hópar presta,
sínum í návígi við ítali, skaut (klæddir grænum, gullbryddum
sonur hans til
liðsforingja,
skamanbyssu sinni á Makonnen. hins heilaga Georgs. Höfuðbún
•■kg Þér lífið mælti Ma-, aður sumra þeirra var ærið j gxnum- Hún notaði hinar hroða
konnen við soninn; „og hefur; einkennilegur, því að sumir. legustu bardagaaðferðir gegn
þú nú goldið mér þáð að fullu“.. baru ems konar kórónur, en, íbúum ]andsin.S) sem s.óðu uppl
Sem fulltrúi þjóðar sinnar’ bj&líum^ m'alm" i bókstaflega berskjaldaðir
tók Makonnien þátt í mörguim,
samningafundum og ráðstefn-: _ Ættaiþöfðingjarnir, sem há-
um í Rómaborg, os árið 1897 tíðma sóttu, vöktu ekki síður á
undirritaði hann þar hinn mik ser athygii fyrir klæðnað sinn, a.mars beittu hermenn Graz-
ilsverða samning varoandi Dji- °S margir dáðuist að Ijónsfax- iane eiturgasi í þeirri viður-
buti. Átti Makonnen að erfa in«> var höfuðslcraut; eign, en ítalskir flugmenn
ríkið að föðuri sínum látnum, Þeirra- Hirðfólkið var önnum j hcifðu það að leik, að flj-úga yfir
en lézt sjálfur á undan honum', kaíið við allan undirbúning etiópisku þorpin m,eð vélbyssu
eða árið 1906 og var þá aðeíns fram a siðustu stund, en loks skoDhríð og. sprengjuvarpi. Þar
fertugur að aldri. j kom afs Þvi> a& honum rriátti var sögunni um, 'Davíð og Gol-
Ungur var Haile Selasisi, son teljast lokið. Hafði þá keisar- : at vikið við svo að um munaði,
ur hans, settur til mennta. Nam anuan verið reist hásæti mikið,! og. enda þótt Etiópía nyti sam-
hann amar.ísku, sem er riífcis. i klætt skarlati og gulli skreytt,' úðar lýðræðisríkj anna víðs veg
mál í Etíópíu. isjö ára að aldri!en skarlatsliturinn er talinn’ar um heim, félds þjóðin engin
nam hann sálma Davíðs, og um1 alira lita göfugástur í Eciópiu. j vopn sér til varnar í hinum ó-
svipað leyti var franskur kenn! Hásseti keisaradrottningarinnar i'jaifna leik. Haile Selassi tók sér
ari fenginn tiil þeas að kenna! var °S hið veglegast.a, klætt ferð á hendur til Gerif, og baðst
honum frönsku. Makonnen út- blau sil'ki °S gulli skreytt. Keis ásjár hinna 52 fulltrúa þjóða-
mefndi hann aðalerfingja sinn arakóró'na Haile Selassi var. úr bandalagsins, og vert er að
skýru gulli ger, greipt demönt- minna á það, að keisarinn hef-
um og sxnaröigðum, sverðið með ur síðar sýnt og sannað, að orð
gúllhjöltum og eðalsteinum (hans um samábyrgð og sam-
prýtt. (hjálp voru meira en glamur,
Síðustu nóttina, áður en sjálf j því að þegar anna'ð smáríki
krýningarathöfnin átti fram að , baðst isvipaðrar aðstoða.c af sam
fara, vöktu þau keisarahjónin jeinuðu þjóðunum, eða Suður-
í dómkirkjunni, en þar höfðu , Kóreansfca lýðveldið, sendi
sjö flökkar presta, og sjö í Haile Selasisi úrvalslið því til
hverjum flokki, sungið 49 hjálpar.
Ðavíðssáhna undan farna sjöí En fyrir 15 ármn síðan, .þeg-
daga. j ar Etíópía háði sína voniausu
Að síðustu rann upp sú mikla j baráttu gegn ofureflinu, barst
stund, er keisarinn gekk í hersveitmn hennar enginn slík
broddi fylkingar, sern taldi
presta isvo hundruðum skipti,
og hélt inn um hliðardyr dóm-
kirkjunnar, að háaltarinu, þar
sem sjálfur erkibiskupinn
smurði Haile Selassi með þmn-
og seytján ára að aldri voru
honum fengnar ýmsar tignar-
stöður, meðal annars landstjúrn
í. Sallallíu,, en ekki hafði hann j
þó neinn tíma aflögu frá námi l
sínu, til þess að gegna sl'ífcem
embættum. Árið 1911 gekk
hann að eiga Voizeru Menen,
og sfcömmu síðar var það, að
hann lenti í lífisiháska og bjarg
aði'st með naumindum. Hann
var í skemmtiróðri í litlum bát,
bátnum hvolfdi' og af sjö manna
áhöfn fcomst keiisarinn einn l'ífs
.af.
KRYNINGARHATIÐIN VAR
ÆVINTÝRI LÍKUST.
Ekikja gamla keisaranis lézt
2. aprfl. 1930, og þegar daginn.
ur liðsstyrkur. Engar framandii
hersveitir komu til að verja
höfuðborgina, Addis Abeba,
fyrir innrásarhernum, borgin
féll fjandmönnnunum í hend-
• Framhald á 11. síðu.