Tíminn - 08.08.1964, Page 9

að elta þennan gamla mann — |
mann á níræðisaldri — sem er
orðinn svo slitinn að hann er upp
á vinsemd verkstjóranna á eyrinni
kominn um vinnu? Nei, það er
ekki venð að hafa hugsun á því
að hlífa gömlum mönnum, sem
hafa fyrir löngu lokið miklum
starfsdegi í þjóðfélaginu. Þeir eru
líka teknir og reyrðir i skattráns-
viðjarnar, og alls ekki hugsað um,
að þeir eru komnir að fótum fram
fyrir aldurs sakir.
Einn af mörgum.
Lán eða styrk frá
bænum til að lifa
Vlð hjónin lögðum hart að okk-.
ur með vinnu á s. 1. ári til að
reyna að leysa okkar húsnæðis-
vandamál. Ég er verkstjóri hjá
iðnfyrirtæki. Laun mín frá 1.
ágúst til loka þessa árs eru kr.
53.005,26. Skattskuld mín við
Gjaldheimtuna er nú kr. 45.167,00,
og ber að halda þeirri upphæð eft j
ir af launum minum í 5 mánuði.
Laun mín umfram skatta á þess !
um 5 mánuðum eru því kr. 7.838, j
26, eða kr. 356,28 á viku. Fyrir
utan skattana ber að halda eftir
af launum mínum vegna íbúðar
lána margfaldri þeirri fjárhæð
sem ég hefi í laun umfram nefnda
skatta. Fjölskylda mín hefir því
mikið minna en ekkert af tekjum
mínum til að lifa af til ársloka.
Ég hefi nú litla von um auka-
vinnu á næstunni. Er því ekki
annað sjáanlegt en að ég verði
annaðhvort að fá lán eða styrk
frá bænum til að lifa af á næstu
manuðum.
5.8. 1964.
Leigiendurnir
borga hærri giöld
en húseigandinn
Herra ritstjóri.
Þegar Framsóknarflokkurinn
hefur verið við völd í landinu
hefur hann alltaf reynt að hafa
hemil á öllu okri, og þar með
húsaleiguokri. Var húsaleigunni
þá haldið nokkurn veginn í skefj
um og það þótti húsabröskurum
og húsaleiguokrurum hart . . .
Síðan íhald og kratar hafa farið
einir með völdin, hefur öllum þess
háttar hömlum verið sleppt laus-
um, enda blómstrar nú húsaleigu
okrið bókstaflega. Með því er
sýnilega ekkert eftirlit, hvorki
af hálfu skattayfirvalda né ann
arra opinberra aðila. Er okur
þetta víða gegndarlaust. Ýmsir
gæðingar fá lóðir eins og þeim
sýriist svo byggja þeir stórhýsi
sem þeir ýmist selja með geipi-
gróða eða leigja með okurleigu.
Allt er leyfilegt í þeim sökum
undir stjórn íhaldsins í Reykja-
vík. Sumir þessara okrara eíga
margar ibúðir sem þeir leigja og
græða óhemju á.
Önnur hlið er á þessu máli,
en það er skattahliðin. Húsaleigu
okrararnir pína leigjendur sína,
sem neyðast til að leigja hjá þeim
með afarkostum, tii þess að
svindla á skattframtölum. Þeir
eru kúgaðir tii að telja aðeins lít-
inn hluta leigunnar fram. Undir
ritaður neyddist t. d. til að taka
á leigu þriggja herbergja íbúð í
fjölbýlishúsi fyrir nokkrum ár-
um. Leigan var þá kr. 2.800 og
25.000 fyrirfram. Nú er leigan
komin upp í kr. 4.000, pr. mánuð
og 30.000 borgaðar fyrírfram á
hverju hausti. En ekki má telja
fram á framtali meva en kr. 1.500
pr. mán. Hitt hefur húseigandinn
skattfrjálst og hann á a. m. k. j
10 íbúðir. Hvar er nú hið stranga j
skattaeftirlit fjármálaráðherrans'’ |
A meðan verðum við sumir leigj i
endurnir að ‘elja fram hvern
eyri sem okkur tekst að strit.a
fyrir. og höfum surhir mun hæri;
útsvar en húseigandinn sem ei
stóreignamaður og hefur mörg
fleiri járn í eldinum, m. a. húsa
byggingar og sölu . . . Mér e’
kunnugt um að margt fólk verð
ur að búa við þetta húsaleiguok
ur og er pínt til svindls á fram
tölum sínum. Ef skattayfirvöldin
gera ekkert tii að leiðrétta þessa
spillingu, sem þeim er auðvitað
vel kunnugt um þá ættu leigj-
endur að taka sig saman um að
rísa gegn þessari okurstarfsemi
og skattsvikum með því að gefa
okrarana og skattsvikarana upp
miskunnarlaust. Skattayfirvöld
Reykjavíkur gætu þá varia setið
öllu lengur aðgerðalaus.
Um leið og ég kem þessari uppá
stungu á framfæri við leigjendur
vil ég skora á Framsóknarflokk-•
inn að halda áfram skeleggri bar
áttu gegn spillingunni í húsaleigu
málunum. Honum er bezt treyst-
andi til þess eins og í öðrum um
bótamálum almennings.
J. Sigurðsson. *
Þetta er nú
„lækkun” ser
segir sex!!!
Ég er starfsmaður við ríkis-
stofnun. Við hjónin erum aðeins
tvö í heimili. Skattskyldar tekj-
ur mínar árið 1962 námu kr.
117.800.00. Skattar af þeim álagð
ir 1963 námu 22.317.00, sem
sundurliðast þannig:
Tekjuskattur kr. 5.220.00
Kírkju- og kirkju-
garðsgjald kr. 392.00
Sjúkrasamlagsgj. kr. 1.500.00
Tekjuútsvar kr. 15.205.00
Samt. kr. 22.317.00
Skattskyldar tekjur mínar árið
1963 námu kr. 173.300.00. Var
hækkunin aðallega vegna launa-
hækkana opinberra starfsmanna,
sem gekk í gildi í júlí 1963. Skatt
ar álagðir nú nema kr. 49.821.00,
sem sundurliðast þannig:
Tekjuskattur kr. 16.956,00
Kirkju- og kirkju-
garðsgjald kr. 881.00
Sjúkrasamlagsgj. kr. 2.040.00
Tekjuútsvar kr. 29.944.00
Samtals. kr. 49.821.00
Af hækkun skattskyldra tekna á
árinu 1963 frá árinu áður, kr. 55.
500.00, eru nú teknar kr. 27.504
tíl baka með auknum skattaálög
um. Eftir verður þá af kauphækk
uninni kr. 27.996.00. Þótt heimili
mitt sé fámennt, nægir sú upp
hæð varla til að mæta hækkunum
á ófrádráttarbærum útgjaldalið-
um þess frá því að kauphækkunin
gekk i gildí á miðju ári 1963. Má
þar helzt til nefna hækkun á húsa
leigu kr. 1000.00, á mánuði, hækk
un á hita og rafmagni, viðhaldi og
rekstri einkabifreiðar, viðtækja-
gjöldum, síma og yfirleitt hækkun
á allri neyzluvöru á þessu tíma-
bili. Hefir þannig í þessu tilfelli
öll kauphækkunin verið tekin til
baka með hækkuðurp sköttum og
verðlagi. En laun, sem staðið
höfðu óbreytt um tveggja ára
skeið, þrátt fyrir miklar verðhækk
anir, að engu bætt.
Líkar þessu munu yfirleitt
kjarabætur til launafólks hafa
orðið í raun. Má segja. að stjórn
arliðinu hafi farit líkt og óþokk-
anum, sem rétti kjötbein að hund
inum sínum. en kippti hendinni
til baka, er hvutti ætlaði að
glepsa beinið, og gaf honum um
leið vel úti látið kjaftshögg.
Ég er hræddur um að blekk
ingameistaranum i fjármálaráðu
neytinu takist illa að láta blað
sitt sannfæra okkur meðaltekju
menn um skattalækkunarsW-'
Framhald á 13: síðu
Irving og Edith Usen og Barney Finn.
(Tímamynd, KJ).
EIN HSKHÁlTiÐ A DAE
GERIR HJARTANU GOTT
BOSTON í svokölluðu „Nýja
Englandi“ í Bandaríkjunum er
i seinni tíð frægari borg en sú
í gamla Englandi, sem hún var
heitin eftir Margt hefur stuðl
að að því að gera orðstír Bost-
on í Massachusetts mikinn á
þessari öld, þar eru margar
merkar menntastofnanir og sin
'föníuhljómsveit þeirra
er ein hinna beztu í heimi. Og
sjávarútvegur í Boston er meiri
en annars staðar þar í landi.
Þetta þekkjum við nokkuð í
sambandi við það, að fyrir
nokkrum áratugum héldu all-
margir íslenzkir sjómenn til
Boston og réðust þar á togara
og unnu sér mjög mikið orð
sem slíkir.
Margir hér kannast við ís-
lenzku togaraskipstjórana í
Boston og hafa fyrir satt, að
þeir háfi átt drjúgan þátt í
miklum aflabrögðum á fiski-
miðum á ,,bönkunum“ þar úti
fyrir landi. Þetta staðfestir sá.
sem gerst til þekkir, sem sé
sjálfur útgerðarmaðurinn. sem
flestir þessara manna réðust til
og hafa unnið hjá í aldarfjórð-
ung eða lengur, Irving Usen.
fiskkaupmaður og útgerðarmað
ur, sem nú er hér staddur i
fvrsta sinn i íslandsheimsókn.
í fylgd rneð konu sinni, Edith
cg aðstoðarforstjóra fyrirtækis
ins. Barnie Finn. Þau þrjú
komu hinaað s ]. þriðjudag og
dveljast að Hótel Sögu til more
uns. en þá halda þau vestur
um haf.
Áður en ég rek samtal það
sem ég átti við Irving Usen
ætla ég a§ drepa á nokkra
fróðleiksmola sem ég gróf upp
um manninn áður en ég fór að
spjalla við hann Það er ekki
ofsagt að Trvine Usen hafi haf
izt af siálfum sér úr fátækt til
auðlegðar
Hann var ekki nema sex ára
þegar hanr missti föður sinn.
og var því ekki fyrr kominn á
legg en hann varð að fara að
hjálpa til sem fyrirvinna heim-
ilisins Hann hyr.iaði sem titt er
um stráka sem blaðasali á göt-
unuim, hann seldi líka blóm og
yfirleitt allt það, sem hann réð
við að selja manna milli. —
Fyrsta tegund fiskverzlunar,
sem hann stundaði, var að
ganga um í drykkjustöðum í
borginni og selja sardínur og
síld. Þetta var á árunum fyrir
áfengisbannið vestra, og þá tíðk
aðíst það, að drykkjustofueig
endur buðu viðskiptavinunum
ókeypis hádegissnarl. svo þeir
þyrftú ekki að hafa fyrir því
að fara út úr stofunni til að
nærast.
Næst tók Irving sér það fyr-
ir hendur að selja og dreifa
saltfiski í matvöruverzlanir. Og
þetta varð upphafið að fram-
gangi hans til að gerast stærð-
ar fiskkaupmaður. Árið 1919
stofnaði hann fyrirtækið 0‘
Donnel-Usen Fischeries, sem
fyrir löngu er orðið stærsta
óháða fisksölufyrirtækið í
Bandaríkjunum. Nokkru fyrir
1930 hófu þeir félagar togara-
útgerð, og þá gerðist það, að '
íslenzkir sjómenn, sem héldu
vestur um haf til að freista
gæfunnar, réðust á togarana
hjá 0‘Donnel-Usen.
Þetta fyrirtæki hefur alla tíð
lagt áherzlu á geymslu og varð
veizlu fiskmatvæla, og þeii Us-
en og félagar hans urðu líka
brautryðjendur á sínum slóðum
í hraðfrystingu á fiski þegar
þar að kom. En þótt þeir sjálf
ir séu miklir útgerðarmenn.
verzla þeir með margfalt meiri
fisk en skip þeirra draga á land.
kaupa fisk hvaðanæva að, og
einnig hafa þeir keypt fisk héð
an af íslandi í stórum stíl um
mörg ár. í Danmörku hafa þeir
lyft mikið undir silungsrækt
og keypt mikið þá vöru af Dön-
um og var Usen nýlega heiðr-
aður með konungsorðu fyrir
það starf. Það gefur nokkra
hugmynd um það, hve verzlun
þeirra hlýtur að vera umfangs-
mikil, að skip þeirra leggja á
land fjórðung alls þess fisks.
sem fiskiskipin í Boston og
grennd koma með í höfn, en
samt leggja þeir allt kapp á
að kaupa sem mest af fiski frá
öðrum löndum
Irving. Usen hefur ekki látið
=ér nægja a? safna miklum
auði Hann er kunnur fyrir ör-
læti sitt Einkum hefur hann
gefið firn fjár til sjúkrahúsa og
tilraunastarfsemi í læknis-
fræði. — Maður honum ná-
kunnugur frá unga aldri full-
yrðir, að Irving Usen hafi ung-
ur látið sig dreyma um að læra
læknisfræði, þótt ekki hafi orð-
ið af því. En síðan hafi hann
alla tíð sýnt mikinn áhuga á
starfi lækna.
Þegar ég fór að hitta hann
að máli í Hótel Sögu í gær-
kvöldi, spurði ég hann fyrst,
hverra erinda hann væri hing-
að kominn.
— Það er sannarlega tími 3
kominn til að heimsækja ís-
land og hefði fyrr mátt vera,
svo mi'kil samskipti sem ég hef
haft við íslendinga. Fyrst og
fiemst er ég hingað kominn
til að kynna mér fiskiðnaðinn
með eigin augum, ræða við
framleiðendur og athuga mögu
leika á auknum viðskiptum við
íslendinga. Ég kem til að
treysta sambandið. skoða verk-
smiðjur og vinnustöðvar og
vinnuaðferðir Við höfum lengi
keypt héðan fiskafurðir, eink-
um hraðfrysta fiskinn, sem nýt
ur vaxandi vinsælda á markað-
inum vestan hafs.
— Þér þekkið víst allvel til
íslenzkra fiskimanna?
— Já. við erum orðnir nokk-
uð gamlir í hettunni hvað sjáv-
arútveg snertir. stofnuðum fyr
irtæki okkar fyrir 45 árum með
því að kaupa aflann af fiski-
bátum í Boston Við höfðum
heppnina með okkur, og áður
en áratugur var liðinn, hófum
við sjálfir togaraútgerð. Það
var árið 1928 Um þær mund
ir komu nokkrir islenzkir sjó-
menn til Boston, og þeir komu
að máli við okkur og var það
Framhald á 13 síðu
T í M I N N, laugardaginn 8. ágúst 1964 —
9