Alþýðublaðið - 24.07.1953, Blaðsíða 5

JTiistudagorinji 24. júlí 1953.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
e
7. sd. e. tr. Mark. 8, 1—9.
ÞETTA GUÐSPJALL vekur
jafnati hjá mér sérstakar minn
ingar. Það er texti minn, er ég
predikaði á vígsludegi mínum.
Ræðuefni mitt var þá. eins og
guðspjallið gefur beint tilefni
til, Kristur og þeir, sem hungr
ar.
r.
Ég minnist þess enn, sð ég
forá upp mynd sem var mér
þá fersk í huga frá utaniands-
ferð, af fiðluleikara, sem betl-
aði á götuhorni og lék á fiðl-
'una sína, svo að slitróttii ómar
foennar bárust út í kyrrð kvólds
ins, eða dru,kknuðu í vs götunn
ar. Þessi maður varð mér í-
mynd þeirra, sem hungra — í
foókstaflegri merking'i þess öm
íirlega orðs. Hann vav einn í
mannfx'idanum úti í,-óbyggð-
ínni. sem ekkert hafði 111 mat-
ar. En mig grunaði ,það sízt af
öllu, þegar ég sem ungur prest
ur stóð í predikunar.stólíium og
j'agði ut af þessari sögu í
ffyrsta sinn, hve óendanlega
snikill fjöldi ætti eftir að bæt-
ast við þennan bóp á næsta
aldarfjórðungi, meira að segja
í þeim menningarlöndum sem
J>á voru talin á framfarabraut.
Þegar ég rifja upp sögu þess-
ara ára, fellur mér allur ketill
í eld. Ég minnist kreppuár-
anna. Fjárhagslegir örðugleik
ar drógu þá úr mörgum allan
ikjark. Og þó finnst mér þegar
ég lít til baka, sem þetta sé
varla umtalsvert, samanborið
við kreppuárin í Kanada, í
þessu mikla nægtanna landi.
Kreppuárin hér á íslandi höfðu
verið barnaleikur einn, hjá
þeim bágindum, sem menn
foöíðu orðið að líða, þegar harð
ast var í ári þar. Þessu' kynnt-
ist ég noþkuð, enda þótt það
versta væri hjá iiðið, er ég
kom þangað.
Þeim, sem lifað hafg stríðsár
ín hér á íslandi, þes'si mik’u
veltiár lands vors, þarf ekki
að segja frá því, hve orð eins
og hungur, virtist þá vera
ffjarri. Og þó hafa alltaf verið
foér til heimili, sem áttu bágt,
og einstaklingar, sem liðu
skort. Og svo framarlega, sem
glit hjns erlenda gulls hafði
ekki með öllu bllind'að augu
vor, hlutum vér að vita, og
gjá, hvernig hið þunga ský
skortsins lá yfir sumum ná-
grannalöndum vorum. Mynd-
irnar, se,m birtust, frá fanga-
foúðum og flóttamönnum_ töl-
uðu sínu máli, og enn þann dag
í dag vitum vér, að þúsundir
snanna verða að betla sig á-
fram, og fjöldi lítilla barna dr,3g
ur fram lífið á úrgangi og
rusli. Er ekki sem skerandi
sargið frá fiðlu einstæðingsins
á götuhorninu berist oss enn
gegnum síunur hinna þjáðu? í
slitróttu laginu er ekki aðeins
foæn um brauð eða fisk, heldur
krafa um að mega te'ljast mað-
ur, — mega viiTria í sveita
síns andlitis, mega fullnægja
foinum frumstæðustu skilyrð-
:um þess; að vera til á þessari
jörð. Það eru ekki aðeins þrír
dagar, heldur mörg ár, sem
þetta fólk hefur beðið eftir því,
að úr raknaði. Og þeir geta
ekki einu sinni farið fastandi
heim til sín, því að þeir eiga
fovergi heima.
Og ennþá spyrja meirn alveg
eins og lærisveinarnir forðum:
Hvaðan er hægt að metta
þessa menn á brauði? Ekki að-
eins í óbyggð, heldur og í
foyggð, liggur mönnum sama
spurning á huga. Hefur ekki
jörðin gefið ávöxt? Hefur » kki
moldi'n verið frjó jsem fyrr,
svo að hægt yrði að búa til
brauð? Er ekki ennþá mergð
fiska í hafinu? Nei, — jörðin er
Predikun eftir séra Jakob Jónsson:
enn hin sama, og aldrei hef-
ur mannkynið haft betri tæki
til að veita ávexti hennar við-
töku. Hafið á enn rfn'n auð, og
aldrei hefur verið auðveldara
en nú að ná tökum á verðmæt
um þess. Það eru ekki gjafir
guðs, sem hafa þorrið. né misk
unn hans brugðízt. Það eru'
mennirnir sjálfir, sem hafa
brugðizt guði og sjálfum sér.:
Vélarnar hafa gefið tækifæri, i
sem margar liðnar kynslóðir .
hafa beðið eftir. Sarr^göngutæk
in hafa í vissum skilningi færí
mennina hvern nær öðrum. i
Þeir eiga auðveldara með að
vita hver um annan og hjálpa
hver öðrum til þess að sækja!
brauðið til jarðarinnar og fisk !
i’rin til hajdjúpanna. Aldrei
hafa verið betri tök á að metta
alla þessa menn á brauði.
II
í óbyggðinni við Genesaret
vatnið var mikill mannfjöldi,
sem leið af hungri. Aðeins fá-
einir höfðu haft hugsun á að
nesta sig. En hvað geta þeir
gert, Jesú og lærisveinar hans
með sjö brauð og fáeina smá-
fiska? Þeir hefðu getað dregið
sig út úr og neyít mat^rins ein
ir. „Sjái hinir u,m sig. Þeim
var nær að sýna meiri fyrir-
hyggju11, hefðu þeir getað sagt.
Af hverju fer Jesús eklu
þessa leið? Er bað ekki harla
algengt í mannheimi. að þeir,
sem eitthvað hafa, dragi sig
út úr og neyti þess, sem þeir
eiga, án bess að hafa alltof mikl
ar áhyggjur af því. hvermg
öðrum líður? Hefur oss ekki
meira að segja stundum verið
kennt að öll efnahagsleg fram
för grundvallaðist á samkeppn
inni u,m sérréttindm, — við-
leitinni til þess að hafa sjálfur
nóg, hvað sem félagsheildúmi
líður? Hvað þarf til dæmis að
verða mikill hörgull á ein-
hverri vörutegund hér í Reykja
vík, til þess að mönnum komi
til hugar að hamstra, þ. e. a. s.
að draga rfg út úr með þær
birgðir, sem unnt er að ná tök-
um á, til þess að búa að þeim
einir fyrir sig og sína? Gæturn
vér ekki alveg eins hugsað oss
nokkra menn, sem læddust
hljóðlega út úr hópnum í gras
brekkunni, til þess að hafa sjö
brauð og fáeina fiska fyrir sig,
meðan mannfjöldinn væri
magnþrota á leiðinji heim?
Jú, vér gætum sannarlega
hugsað oss slíka menn. — en
Jesus frá Nazaret yrði aldrei í
þeirra hópi.
Og af hverju ekki?
Af því að hann fann einnig
til hugu.rs, sem var annarrar
tegundar. ,.Minn matur og
drykkur er að gera vilja föð'-
urins, sem sendi mig“, sagði
ha'nn. Og vilji föðursins var
kærleikviljinn, löngunin til að
metta hunm\aða, líkna þjáð-
um. Jesús hungraði eftir að
líkna mönnunum. Vér gætum
raunar sagt, að Kristur h
staðið öðru vísi að vígi en þeir,
sem með honum voru. Ha-nn
þekkti þá möguleika, sem hin-
ir vissu ekki um. Hann víssi,
að til var máttur, sem gat
margfaldað skerfinn og gert
hann nægilegan fyrir mann-
fjöidann. I hans augum var
hér ekki um skort að ræða
beldur hitt, að brjóta brauðið
og deila því út. Eu mér er
spurn, hefur það ekki einnig
verði en af verstu kynfylgj-
hm mannanna að vil ja nota þá
UM Þ'ES.SÁR MUNDIR er aldarfjórðungur liSinn
síðan séra Jakob Jónsson vígðist, og flutti hann á sunnu-
áaginn var ræðu þessa í Hallgrímskirkju, þar sem hann
lagði út af sama texta og á vígsludegi sínum. Vakti ræð-
an mikla athygli, og iiefur Alþýðublaðið fengið góðfús-
legt Ieyfi séra Jakobs til að birta hana lesendum sínum.
Séra Jakob vígðist 22. júlí 1928 aðstoðarprestur til
föður síns að Hofi í Álftafirði, en honum var veiít Norð-
fjarðarpresíakall 1. júní 1929 og starfaði hann þar til
haustsins 1935. Þá hvarf séra Jakob vestur um haf ásamt
fjölskyiðu sinni osr var prestur meðal Véstur-fslendmga
til ársins 1940. er hann. kom aftur heim. Séra Jakob heí-
i:r þjónað Hallgrímssöfnuði hér í Reykjavík síðan
í ársbyrjun 1941. Hann er Iöngu þjoðkunnur sem kenni-
maður og rithöfundur.
möguleika fyrir sig eina, sem
þeir höíðu fram yfir aðra? Hví
fékk hann ekki einkaleyfi á
því að breyta steinum í brauð
eða margfalda magn nauðsyn-
legra matvæla iil þess að geta
rfðan notað sér neyð þúsund-
anna? Hví svalt hann sjálfur á
eyðimörkinni forðum, fremur
en að nota sinn himneska mátt?
Var það ekki af því, að það ls
í eðli þess máttar, sern í hon-
um o^inberaðist., að hann
skyldi notaður í amiarra þágu,
til þess að gera rniskunnarverK:
og kæleiksverk? Það, sem gerfr
allt líf Jesú að einu kraftaverki
í. vorujn augum, er það ekki
einmitt þetta, að hann er fær
um að verja hverri stundu lífs
síns, hverri hugsun, hverju
handtaki öðrum til heilla,
hvað sem það kann að kosta
hann sjálfan? Kraftaverk Jesú
eru ekki fyrst og fremst dásam
Leg vegna þess, að þau eru það
sem vér nefnum yfirnáttúrleg
verk, heldur af því að hann not,
ar rfnn yfirnáttúrlega mátt, og
sína guðdómlegu þekkingu ein
göngu öðrum til heilla, — og •
aldrei í eigin þágu. Þess vegna
ber hér allt að sama brunnj.
Hann mettar hina hungruði:
veg'aa þess, að hann hungrar
sjálfan eftir því að líkna mönn
um. Hans matur og drykkur er
að gera vilja föðurins. Jafn-
heitt og örmagna maður í ó-
hyggðinni þráir matinn, þráir
hann að metta þá á brauði, sem
líða vegna skorts.
III.
En — hvað fær Kristur þá
gert. fyrir alla þá, sem líða
á vorri öld? Mun hann láta
sér á sama standa urn þá, sem
leika sitt þjáningalag á götu
hornum stórborganna, í ör-
eigahverfum auðí’andanna, í
fangabúðum ofbeldisstjórn-
anna, í flóttamannahópnum, í
afkimum einstæðingaana? A
hvern hátt vill hann hjálpa
þeim?
Það lætur ef 'til vilí undar
lega í eyrum, en sannleikur-
inn er samt sá. að Jesús hjálp
ar ekki fyrst og fremst með
því áð veita mönnunum mat,
heldur með því að veita.hung
ur. Hvers virði voru. sjö brauð
og fáeinir smáfiskar, ef ekki
var til hungur eftir kæríeik-
anum. Flestir, sem lesa guð-
spjall dagsins, festa athygli
sína við það, að Jesús fékk læri
sveinum sínum1 í faendur mát
til þess að fbera fram fyrir
mannfjöldann. En vill hitt ekki
gleymast, að hann hafði
kveikt hjá þeim hungrið eftir
því að Hna þjáningar many-
anna, — vakið löngun þeirra
til þess að útdeila brauðinu og
fiskinum, svo að allir íengju
nóg, og enginn yrði út undan.
Og þó er þetta kjarni frásög-
unnar. Heimurinn yrði allur
annar, ef allt mannkynið ætti
þetta hungur eftir því að gera
vilja guðs. Gerið yður í hug-
arlund, að vér liðum sjálfir
hungurkvalir og sáran borsta
— ekki á líkamanum — held
ur sálinni, veana þess að aðr-
ir menn hefðu ekki fengið
fulia hlutdeild í gæðum jarð-
ar (Og hafs? Væru þá jafni-
margir líkamlega hungraðir
og nú eru.
Hagfræðingar og stjórnmála
menn korna íram með ýmsar
kenningar um það, hvernig
eigi að brej’ta þjóðskipulag'j,
og hagkerfum landanna til
þess að sporna við hungrinu.
Bændur og útgerðarmenn
vinna sleitulaust að því að
uppskera ávöxt jarðar og hafs.
M. a. vegna þess, hve mannlíf
ið er orðið flókið, eru gáturn-
ar svo erfiðar, að jafnvel
mestu vitmenn greinir á um
úrræðin. Og þó er mála sann,-
ast, að einnig í þessum efnum
hafa orðið til ný úrræði, sem
eldri kynslóðir gátu tæplega
trúað á. Tuyggingakerfi hai'a
verið fundin upp, samvinna
tekin upp, félagsleg samhjálp
skipulögð, í stærri stíl en
nokkurn gat órað fyrir í
bernsku vorri.
En af hverju eru þessar
framfárir sþrottnar? nema af
því, að einhverjir hafa fund-
ið til hungurs, sem var sama
eðlis oe hungur Krists. Ég
minnist bess. hve biart var yf-
ir hugsjónum verkalýðshreyf-
ingárinnar og samvinnuhreyf-
ingarinnar, begar þær voru
að ryðiá sér til rúms, og
hversu ég á bernskn'árum mín
um fékk tækifæri til að hlusta
á tal manna. sem fylgdu um-
bótunum af því að þeir
brunnu af löncun til að rétta
þeim bróðuriiöndina. er voru
magnþrota af skorti eða ör-
birgð. Oft varð ég þess var,
að áhugi þeirra var af því
sprottinn, að þeir höfðu verið
fræddir. í kristinni trú og
fengið trú á vald kærleikans,
sern birtist í Kristi. Og friðar
hreyfingin breiddist út um
heiminn, án þess að vera dreg
in inn í áróður fyrir eða áróð-
ur gegn sérstökum þjóðum.
Menn vonuðu, að allar menn-
ingarþjóðir heims mundu taka
sig saman u.m að heyja aldrei
stríð. því að styrjöldin væri
móðir hungursins.
Hvílík gleði hlaut það að'
vera að mega fara út í heim-
inn til þess að gerast mál-
færslumaður bróðurkærleik-
ans, — predikari Krists, sera.
kveikti ljós slíkri hugsjón sera
jafnréttinu, bróðurkærleika
og friði.
En þessi ár fólu einnig í sér
önnur frækorn og annan gróð
ur, eins og illgresið sprettur í
Fram'hald » 7. srfSu.
UM , FJOGUR ÞUSUND
knattspymiíáhorfendur urSu
fyrir sánim vonbrigðum s. 1.
þriðjudagskvöM er B-1903 ekki
aSeins sigraði heldur „burst-
aði“ lið Akurnesinga, svo vart
verður til jafnað hin síðari ár,
með 10 mörkum gegn engu. A1
mennt misn knattspymuunn-
cndur, og ekki hvað sízt aðdá-
endur Akurnesinga, hafa gert
sér vonir um að Ðanir fengju
í viðureigninni við þá kúluna
kembda. Engan inirn hafa ór-
að fyrir {ívs'_ að leiknum imundi
Ijúka með ■ slíkum ósköpum,
sem raun varð á, þó áð Þórð
og Ríkharð vantaði. Dómarí
var Haukur Oskarsson.
Akurnesingar áttu vöi á
marki og kusu að leika undan
hægri golu. Fyrri hálfleikurran
var ekki ójafn. Marktækifæri
allmörg á báða bóga. Á 10.
mínútu skall knötturinn á
öðrum markstaux Dananna eft
[r snögga sókn Akurnesinga.
Stuttu Síðar fá Akurnesingar
dæmda vitaspyrnu' á Da'ni,
Sveinn Teitsson framkvæmdi
hana, en markmaðurinn ver
skotið, en missir knöttinn frá
sér, S'V>rinn nær ho'num aftur,
en aftux tekst markmanninum.
að verja mark sitt og verður
hornspyrna úr. Skot Sveins
var að vísu fast, en nær beint
á markvörðinn. Við þetta vex
Dö'num ásmegin. Þeir sækja
fast á,. í 20 mínútur er sótt og
varist og mörk beggja oft í.
nokkurrí hættu. Danir leika
betur og af meira fjöri. En skot
fimi þeirra hefur enn farið lít.
ið fram. Akurnesingar glata
einnig sínum tækifærum, Loks
á 35. mínútu skora Danir sitt
fyrra mark í þessum hálfleik.
Knettinum er skotið hátt að
marki, þvaga myndast fyrir
framan það, Magnús hleypur
út, en h.innh. skallar yfir hann
og í markið mannlaust. Þegar
er leikur er hafin að nýju
sækja Akurnesingar þegar
fram knettinum er se'nt fyyír
mark Dananna, h.úth. fylgist
ekki nægilega vel með sókn-
inni, og glatar við það tæki
Framhald á 7. siou.