Alþýðublaðið - 31.07.1953, Blaðsíða 7

Föstudagur 31. júlí 1953
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
T
Framhald af S síðu.
fundinn í öðrum húsakynnum
en búizt hafði verið við, en
Stauffenberg heppnaðist þó að
fá sæti skammt frá Hitler.
Honum tókst að losa um ör-
yggi sprengjunnar, og að því
búnu fann hann sér einhverja
tylliástæðu til að skreppa út.
Nokkrum mínútum siðar
sprakk húsið í loft upp, og
þeir, sem inni voru, þeyttust í
allar áttir. Stauffenberg hélt
sig hafa séð Hitler bíða bana.
í glundroðanum og fátinu, sem
sprengingin olli, tókst Stauff-
enberg að 'komast itt fyrir varð
hringinn, síðan hringdi hann
til aðalstöðva andspyrnuhreyf-
ingarinnar í Berlín. til merkis
um að tilræðið hefði tekizt og
tók sér samstundis far þangað
með' flugvél.
Eins og kunnugt er, hiaut
Hitler aðeins smáskrámur við
sprenginguna. Varð það hon-
um til lífs, að gólf hússins var
úr timbri á lausum grunni, svo
að sprengjan sprakk að mestu
leyti niður.
Þegar yfirmenn andspyrnu-
hreyfingarinnar í Berlín fengu
bær fregnir, að tilræðið hefði
tekizt, brugðu þeir skjótt við,
handtóku alla æðstu hernaðar
yfirmenn nazistastjórnari nnar
og náðu mörgum opinberum
byggingum á sitt vald. Beck
hershöfðingi tók æSstu stjórn
allra mála í sínar hendur, og í
nokkrar klukkustundir laut
Þýzkaland raunverulega and-
nazistiskri stjórn. En svo bár-
ust þær fregnir frá aðalbæki-
stöðvum Hitlers, að ,,foi!ng~
inn“ væri á lífi og við beztu
heilsu. Forustumenn and-
spyrnuhreyfingarinnar gripust
felmtri og allt fór á ringulreið,
og stormsveitir nazista náðu
skjótt yfirhöndinni af tur. í
þessari skyndiuppreisn komst
vitanlega upp um helztu for-
ingj a andspyrnuhrevfin« ar' nn-
ar, og voru þeir flestir teknir
höndum eða drepnir þegar í
stað. Stauffenberg offnrsti var
skotinn þegar um kyöldið.
Forustumenn frönsku and-
spyrnuhreyfingarinnar í París
biðu fregnanna af tilræðinu í
ofvæni, og þegar sú frér.t barst,
að Hitler væri dauðúr. tóku
þeir öl:l völd uffi hrlð í sí.nar
hendur, en urðu að gefast upp
innan skamms, og öll forusta
þeirra komst á ringulreið.
BEZTU MENNIENIK
VORU DREPNIR
E-ftirleikurinn varð misk-
unnarlaus og með skjótum
hætti. Tvö hundruð foringjar
hreyfingarinnar voru teknir
höndum. Sá maður, sem ýtar-
legast hefur ranrtsakað sögu
andspyrnuhreyfingarinnar,
Hans Rothfeis prófessor, telur.
að alls hafi um sjö þúsundir
N
S
S
S
s
Blátt fiðu,rhelt léreft á \
kr. 37,90. S
Rósótt sængurveraefni á S
kr. 19,30. S
Hvítt sængurveradamask S
á kr. 31,00. ^
Röndótt saengurveradam ^
ask á kr. 29,00.
H. Toft
Skólavörðust. 8. 6'ími 1035
manna verið teknir höndum.
Samkvæmt opinberum heim-
ildum voru Æimm þúsundir
þeirra iskotnir, hengdir eða
drepnir með pyndingum
Þeir af foringjunum, sem
ekki voru þegar skotnir eða
kvaldir til daaða við fyrstu yf-
irheyrslurnar, vom dregnir
fyrir ,,alþýðudómstól“ og
dæmdir til dauða ei'tir að hafa
sætt djöfullegri meðferð við
hin svonefndu réttarhöld. Hitl
er skipaði svo fyrir, að þau
réttarhöld skyldu hljémkvik-
mynduð, svo að hann gæti
sjálfur skemmt sér við að
h.orfa á að'farirnar. En ]jos-
mvndurunum og aðstoðar-
mönnum þeirra reyndist það
ofraun og neituðu að hlýða,
þegar þeim var skipað að kvik
mynda ihengingarnar. Þrátt
fyrir hina 'hroðalegu meðferð
bar öll framkoma hinna á-
kærðu vitni virðuleika, dirfsku
og stolti, og afsannsði þannig
þá fullyrðingu Bismareks, að
það væru aðeins hermenn Þjóð
verja, er væru þeim ciginleik-
um gæddir.
SAGA ANDSPYRNUHREYF-
INGARINNAR RANSÖKUÐ
Saga þýzku andspyrnuhreyf
ingarinnar liggur nú Ijós fyrir,
bj^ggð á skjalföistum heimild-
um. Það er óveíengjanlega
sannað, að baráttan gegn valdi
Hitlers hófist ekki þegar útséð
var um, að Þjóðverjar hlytu að
bíða ósigur í styrjö'dinm, held
ur við valdatöku hans, og að
henni hélt síðan áfram óslit'ð,
unz yfir láuk. Það verður held
ur ekki vefengt, að það voru
heiðvirðir og dugmiklir menn
úr lýðræðisflokknunum, sem
höfðu þar forustu, og að her-
inn var reiðubúinn að lúta cg
virða lýðræðisstjórnarhæiti, að
loknum frjálsum kosirngum,
sem efnt skyldi til, þegar tek-
izt hefði að semja um vopna-
hlé. En það liggur einnig ijóst
fyrir, að stjórnir bandamanna
létu a ndspvrnuhr eví i n gu r.a
ekki aðeins lörid o.g leið, heldúr
vildu þeir ekki styðja hana eða
styrkja, óg létust ekki skilja
þær aðvaranir forustumanna
hennar, að varhugavert kynni
að reynast að opna lándið fvr-
ir innrás austan að.
Eftir þann 20. júlí 1944 svrti
fyrir alvöru að hiá býzku þjcð
inni. Þegar ríki Hitlers hrundi
í rúst, var þjóðin efnah'agsisga
og sðiferðislega búguð og brot
m. Beztu og trausttisiu menn
hénriár, einmitt beir, ssm áttu
að taka við völdum að H’tler
föllnurri, höfðu verið drepnir,
þaffar hann krafðist hcínda.
Þess vegna er 20. júlí sorg-
ardagur í sögu þvzku þjóðar-
inriar En engu að síður vökn-
uðu þá þær vonir, sem boða
betri framtíð, -— vonandi ekfei
aðeins um skammt tímabil.
sem engin ástæða var til þess
að halda, að gæ1;i ekki orðið
vararilegt, og jafnvel þótt í hug
skoti manna hefði búið einhver
ótti uffi, að til átaka kynni að
draga fyrr en flestir gerðu ráð
fyrir, var hann að engu; leyti
til þess fallinn að daga úr lík
unum á því eða bæta hlut ís
lands í því sambandi.
Tvíbýlið samkvæmt Kefla-
víkursamniugnum gafst illa.
Samningurinn varð æ óvin
sæl'li, eftir því sem lengra leið,
og raddir um endurskoðun hans
og uppsögn urðu æ háværari.
Þessar raddir heyrðust innan
lýðræðisflokkanna allra, og
margs konar félagsamtök gefðu
ályktanir, sem gengu í þessa
átt. Meira að segja Samband
ungra Sjálfstæðismanna gerði
ályktun, þar sem krafizt var
endurskoðunar á samningnum.
En þá gerðust atburðir, sem
settu íslendinga í nýjan vanda.
andsspílalinn
(Frh. af 1. síðu.)
um þrjátíu vistmenn, en auk
þess eru þar íbúðir fvrir starfs
fólkið.
VIÐBÓT VIÐ
LANDSSÍMAIIÚSIÐ
Knatlspyrnumenn
Framhald af 1. síðu.
FARA 8. AGÚST
Knattspýrnúmennirnir fara
utan laugardaginn 8. ágúst, en
heim komá þeir aftur 16. ág-
úst. Xokkrir verða þó eftir.
Þá er viðbyggingunni við | Eru Það knattspyrnumennirnir
LandsSímahúsið vel á veg kom í úr Fram, sém halda til Þýzka-
ið. Er það fimm hæða bygging,
allstór, fyrir vélar til við-
bótar við sjálfvirku stöðina,
svo og skritfstofur. Ýmsar all-
stórar byggingar eru ýmist í
undirbúningi eða langt komn-
ar úti á landi, en bær eru flest
ar annaðhvort á vegum
fræðslumálastjórnar eða ann-
arra stofnana, og verður ekki
frá þeim sagt að sinni.

íslenzk utanríkismál
Framhald af 4. síðu.
a’tinmarkar, og í kjölfar hans
sigldi ýmiss konar misferli.
Vinarhugur í garð Bandaríkj
anna jókst ekki, frá því sem
verið hafði á stríðsárunum,
heldur minnkaði þvert á móti.
Mikill vandi þarf að steðja að
sjálfstæðri þjóð til þess að hún
uni því, að í landi hennar séu
erlendir menn, sem að mörgu
leyti er sínir eigin herrar og
hafa jafnvel að ýmsu leyti sér
stöðu uhifram innlenda menn.
Keflavíkursamningurinn var
gerður í upphafi friðartímabils,
Jón H. Sigmundsson.
Framhald af 3. síðu.
stofnun þess, og í fasteigna-
matsnefnd var hann kosinn
1928 og aftur 1938. —• Á tíma-
bili tók Jón líka þátt í útgerð,
en varð f^crir óhöppum og töp-
um. —- Þá starfaði Jón Sig-
mundsson lengi í félagssam-
tökum Alþýðuf'lokksins, átti um
skeið sæti í stjórn Kaupfélags
ísfirðinga, var um áratugi fé-
lagi í Iðnaðarmannafélaginu á
ísafirði og mætti sem fulltrúi
þess á Iðnþingum. Einnig var
hann lengi traustur félagi í
Góðtemplarareglunni.
En hvar hefur þessi maður
þá markað dýpstu sporin?
Hver er hans óbrotgjarnasti
minnisvarði?
Það er víst, að þeir, sem
kynntust Jóni Sigmundssyni
vel, eiga ekki svo auðvelt með
að gleyma honum.. En þar að
auki verðmr ekki fram hjá því
gengið, að flest stærstu og
vönduðustu hús ísafjarðarbæj
ar hefur hann byggt. Þau bera
vandvirkni hans, ráðvendni og
verkkunnáttu loflegt vitni lík-
legast um aldir. Vandaðri hús
í smáu og stóru eru naumast
til hér á landi en hús þau, sem
Jón Sigmundsson byggð.i ef
hann fékk því ráðið að ganga
frá hlutunum eins og hann
taídi æskilegt.
Sjúkrahús ísafjarðar er eitt
þeirra 'fáu stórhýsa í kaup-
staðnum, sem Jón bvggði ekki.
Það gerði Ásgeir Stefánsson í
Hafnarfirði. En Jón var þar
eftirlitsmaður fyrír bæjarins
hönd, og fór vel á með þeim.
„Jón var einstakur maður,“
hefur Ásgeir sagt. „Hauo gat
alllan vanda leyst, sama hvort
það var í trésmíði, múrverki
eða öðrum iðngreinum, er til
greina koma við húsasmíði. Og
vandvirkni Jóns átti varla sinn
líka.“
að þeir Hafnfirðingar, sem
Bað Ásgeir mig að geta þess,1
samstarf áttu við Jón Sig-
múndsson við byggingu sjúkra
hússins, mundu allir vilja vera
við útför hans í dag, en verði
nú að láta sér nægja að biðja
fyrir kærar kveðjur með þökk-
um fyrir ógleymanlega við-
kynningu og minningar.
Jón Sigmundsson var alþýðu
maður í þess orðs beztu merk-
ingu. Hann var ökki fyrir bað
að sýnast, heldur hitt að vera.
Hann li.fir í mætri minningu.
Hann lifir í vönduðum verk-
um sínum. ísfirðingar og aðrir,
,sem þekktu hann, munu lengi
halda minningu hans í _heiðri.
Hannibal Valdimarsson.
Handfæraveiðar
góðar í Djúpavogi.
DJÚPAVOGI í gærkveldi.
HÉÐAN stunda nú okkrir
bátar handfæraveiðar og geng-
ur vel. Einn bátur er nú að út-
búa sig á reknetaveiðar héðan.
Mun hann fyrst reyna hérna
fyrir utan, en fara suður á flóa
ef illa gengur hér. Tveirbátar
héðan eru með bilaða vél. Er
annar þeirra á Seyðisfirði í
viðgerð, en í hinn verður að fá
nýja vél, svo að það getur dreg
izt að hann verði sjófær.
Á. K.
lands í keppnisför.
ÆFINGAR GANGA VEL
Æfingar halda áfram af
fullu ikappí' og ganga vel. Er
æft tvisvar í viku á grasvelli
KR við Kaplaskjólsveg. Þjálf-
ari er Austurríkismaðurinn
Fritz Köhler. Enn hefur lands-
liðið ekki verið endanlega af-
ráðið, en búast má við, að það
verði gert einhvern nestii
daga.
Læknablaðið, 9. tbl. þessa ár
gangs, er nýkomið úí. Af efni
blaðsins má nefna: Um blóð-
rannsóknir á nýfæddum börn-
um, eftir • Huldu Sveinsson.
Námskeið í Leenoses eftir Pál
Pál'S. og Arinbjörn Kolbeins-
son. Framhaldsnám í Dan-
mörku og Aðalfund L.R.
Júlíhefti Útvarpstíðinda er
nýkomið út. Af efni má nefna:
Stephani G. Stephanss. reistur
minnisvarði. Á víðavangi, eftir
Guðm. Thoroddsen próf. Við
hittumist hjá Eniwetok, smá-
saga. Laust mál um listamenn.
eftir Hallgrím Helgáson. Radd
ir hlustenda o. fl.
Nðlenkov fieifir N-Kóreu
fuiSnm siuðningi.
NÝLEGA sendi Molenkov
Kim II Long forsætisráðherra
N.-Kóreu skeyti, þar sem hann
hét N.-Kóreumönnum fullum
stuðningi við að koma að nýju
á „þjóðernislegri einingu Kór-
eu“. Jafnframt lofaði hann
þeim stuðningi við endurreisn
efnahags landsins.
Fél. ísl. bifreiðaeig.
Framhald af 8. síðu.
verulega án þess að meira ben
zín væri selt, þ. e. benzínverð
í heild yrði að hæikka sem svar
ar til þessa flutningskostnaðar.
FÍB VILL VERÐJÖFNUN
TRYGGINGA
Eftir að alþingi hafði sam-
þykkt verðjöfnunina, stakk
FÍB upp á því sem gagnráð-
stöfun, að tryggingar biíreiða
yrðu einnig verðjaínaðar um
allt land þannig, að litið væri
á landið allt sem eitt áhættu-
svæði með sama trygginga-
skala, en ekki eins og nú með
misháum tryggingaskölum. —
Hyggst FÍB beita sér fyrir því,
að sú verðjöfnun nái fram að
ganga til þess að vega upp á
móti verðjöfnuninni á be’nzíni
og olíum.
Þeir, sem vilja fylgjast
með því sem nýjast er,

1 e s a
lAlþýðublaðið |
Sundlaugarnar...
Framhald af 1. síðu.
ekki í bað þegar rafmangs-
skömmtun er og er eins og
baðgestir skilji ekki að raf-
veituna er um að saka, em
ekki sundlaugarvörð.
f "
AÐSÓKN MIKIL
Aðsókn hefur undanfarið
verið mjög góð að sundlaug-
unúin, enda veður með af-
brigðum gott. En rafmagns-
skömmtunin hefur val'dið
baðgestunum miklum óþæg-
indum.
mikið úrval af
PENGUIN-
bókum.
Lítið inn sem fyrst,
meðan úr nógu er að
velja.