Alþýðublaðið - 22.08.1953, Page 4

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Laugardagur 22. ágúst 1953.
4
tJtjsref&ndi; Alþýðuflokkurlnn. Ritstjóri og ibyrgBarmaður:
Kamiibai Yaadimarsson. Meðritstjóri; Helgi SaKmundiion.
íkéíta?tjóri: Sigvaldi Hjáimarsson. Blaðaxnenn: Loftur Gað>
UKindsson og Páll Beck. Auglýsingastjóri; Emma Mðller.
Rítsrijórnaríímar: 4901 og 4902. Auglýsingasíml: 4906. Al-
greiðslusimi: 4900. Alþýðuprentsmíðjan, Hveríisgötu 8.
Áskijftarverð kr. 15,00 á mán. í lausasölu kr. 1,00
Þióðin skrað í manntal
É SBiNASTA hefti Hagtíð-
inðanna, sem nú er nýkomið
út, er margvíslcgan fróðleik
að finna um knannfjölda, og.
stkipfingu þjóðarinnar í at-
vinnustéttir, ífoúatölu í sveit-
im og kaupstöðum og fleira
©g fleira.
Samkyæmt manntalinu í
okíóber 1952 er íbúatala lands
ins 148 938 móti 146.540 árið
áííur. Heimilisfastir íbúar
Reykjavíkur 'voru 58.761, og
©r það 1247 fleira en árið áður.
Alls eru þá í 13 kaupstöðum
landsins 81625 manns, eða sam
tals í kaupstöðum utan Reykja
víkur tæp 33.000 manns.
Fjölmennustu kaupstaðirnir
Mtan Reykjavíkur eru Akur-
eyri með 7262 íbúa, Hafnar-
fjörður með 5288 íbúa og Vest
mannaeyjar með 3884 íbúa.
Fámennastir eru Seyðisfjörð-
ur með 768 íbúa, Ólafsfjörður
með 937 íbúa og Sauðárkrókur
mcð 1056. — Fækkað hefur íbú
rnn útgerðarbæjanna Isafjarð-
ar, Siglufjarðar og Ólafsfjarð-
ar, og er það augijós afleiðing
af aflabresti undanfarinna ára.
Lítilsháttar fjölgun hefur orð
íð í öllum hinum kaupstöðun-
um.
I tuttugu og einu sýslufé-
lagi eru 57.313 manns. Fjöl-
menmist er Gullbringu- og
Kjósarsýsla með 7535 íbúa,
næst kemur Árnessýsla með
5993 og þá Eyjafjarðarsýsla
með 4486 íbúa. Fámennustu
sýslufélögin eru Austur-Skafta
fellssýsla með 1146 íbúa, Bala-
sýsla með 1214 og Vestur-
Húnavatnssýsla með 1343 íbúa.
Ber mjög að athuga, hvort
sýsluskipííngin er ekki orðin
úrelt, og ekki væri réttara að
skipta landinu í fá og stór dóm
svæði, en leggja sýslumanns-
emfoættin. niður og velja skatí-
heimíu ríkisins, annað foiin
miðað við núverandi samgöngu
aðstöðu og þéttbýli.
J'rjátíii og fjögur kauptún
eru talin hafa yfir 300 íbúa,
og búa þar satntals 19.154
manns.
Fjjölmennasta kauptúnið er
Kópavogur með 2117 maims,
en næsí kemur Selfoss með
1062. Þar næst cru að íbúatölu
Patreksfjörður (870), Styklds-
hólmur (846), Dalvík (811) og
Borgarnes með 705 manns. Eru
Kaupíún þessi öll íjölmennari
en SeyðisfjÖrður. — Fækkað
hefur í sumum kauptúnanna,
en fjölgað i öðrum. Er Kópa-
vogsbyggðin í langsamlega ör-
usttun vexti.
Samkvæmt Jæssu reynisí þá
íbáatala sveitanna ásamt þorp
um með færri en 300 ífoúum
vera 38.159 haustið 1952. Er
þar nú um 318 manna fjölgun
að ræða frá árinu áður.
Þó að ýmsum kunni að
þykja fróðlegt að rifja upp
þau atriði, sem hér hafa verið
nefnd, munu þó flestir telja
bær upplýíúhgar öllu merki-
íégri, sem hagtíðindin færa
okkur samkvæmt manntalinu
1950 um skiptingn þjóðarinn-
ar eftir starfsgreiaum og at-
vinnuvegum.
Um Reykjavík fáum við t.
d. að vita, að þar lifi nærri 600
rnanns a£ landbúnaði, hálft
fjórða þúsund af fiskveiðum,
rúm 14.009 af iðnaði, þar af
íæpt 1000 af fiskiðnaði, —
fast að 7000 manns af bygging
arstörfum og vegagerð, um
11.300 manns af störfum hjá
rafmagns-, gas- og vatnsveit
um, 7700 manns af verzlun,
7000 af samgöngum — hvorki
meira né minna en 10.000
manns af ýmis konar þjónustu
störfum, og af eignum sínum
og á opinberu framfæri rúm-
lega 4000 manns.
I kaupstöðunum utan Rvík-
ur er íalið, að 808 manns lifi
af IandhúnaSi, tæpt 1000 í kaup
túnum með yfir 310 íbúa, en
í sveitunum 261300 manns.
AIIs lifa þá af Iandhúnaði 28.
695 manns (19,9%). Af fisk-
veiðum er okkur sagt að lifi
15.500 manns (10,8%), og
rnundi það þó raunar vera
drjúgtun meíra, þegar allt kem
ur til aíls. En iðnaðurinn er
orðinn hæsíur, ©g lifa nú á hon
um 30.200 manns (21,0%). Af
þjónustastörfum ýmis konar
lifa 17.000 manns eða 11,8%,
við hyggingnrvinuu og vega-
gerð 14.400 manns eða 10,0%,
af verzlun nálega 13.000 manns
eða 9% þjóðarinnar, í þjón-
ustu samgangnanna um 12.500
manns eða 8,7% og af eignum
og á opinfoera framfæri 9500
manns eða 6,6% af Iijóðínni.
Á áratUgnum 1940*—1950
hefur þjóðinni. fjölgað um
22.500 manns eða mn 18.5%.
A sama ííma hefur mann-
fjöldi sá, sem Iifir á landbún-
aði ©g fiskveiðum lækkað um
rúmlega 12000 rnaims, og er
það næsía athyglLverð þróun.
I öllum öðrum aívinnuflokk
um Iiefur fólki hins tegar fjölg
að á þessum áraíug.
„Fólki, sem Jifir á persónu-
legum eða ophiberum þjónustu
störfum hefur fjöígað um rúm
lega 25% og verzlunarliður-
imi um 47%. Svitr'ð hefur því
fólki fjöígað að tlltölu, sem
lífir á eignuríi, cftirlaunum
eða opinberum styrk.
En langmest hefur aukn-
ingin orðið á iðnaðarliðnUm
og þeim liðum, sem út úr
bonum hafa vt-rið klofnir,
byggingum, vegagerð, raf-
magnsveitum o. fl. — Sjálf-
ur iðnaðarliðuiinn hefur
hækkað um 75%, en bygg-
ingar og vegagerð um 83%
og rafmagnsveitur o, fl. um
138%. — Rúmlega fimmíi
hluti þjóðarinnar félí undir
ionaðinu 1950, en næstum
þriðjungur, þegar hinum lið
unum er bætt við. Er það
heldur meiri mannfjöldi en
þá taldist til landbúnaðar og
fiskveiða samanlagt.
I sveitunum lifa % hlutar
íbúanna af landbúnaði. Iðnað-
urinn er mest ábcrandi í bæj-
unum. Lifa þar af honum 40—
43%, en um 10% í sveitum. f
bæjunum utan Reykjavíkux
7) ^ tfjfS Ár bvert er haldin mikil landbúnaðarsý'aing á Bellahöj í Kaup-
^^ ^ ■ mannahöfn, og fjölnaenna Danir þangað, enda mikil búnaðar-
þjóð. Litla stúlkan hér á myndinni heimsótti Bellahöj á siðasta degi eýningarinnar í vor. Hún
varð hrifnust af þessu stóra og sterkiega nauti, sem fíutt var utan af landi til höfuðborgarinn-
ar til að setia skm svin á landbúnaðarsýninguna.
Hjálnmr T heodqrsson
söl
r
I
í MAÍ-HLAÍÐÍ FAXA (úth | aí Júhanni Ellerup, hlýtur það:
géfaiidi er máifundafélagið
Faxi í Keflavík) birti ég eftir-
farandi grein, en af því, að það
hafa orðið nokkur blaðaskrif
út af henni, tel ég rétt að birta
hana í heild, ásamt svari við
athugasemdum.
í»egar ég var hér í Keflavík
fyrir nokkrum, árum síðan, var
hér apótek rekið af Birni Sig-
urðssyni lækni. Oft kom það
fyrir, að ég ásamt fjölda ann-
arra manna, sem stunduðu hin
ýmsu störf hér, þurfti að hafa
nauðsynleg viðskipti við apó-
tekið að næturlagi, og var það
ávallt auðsótt mál. Það þurfti
aðeins að styðja á hnapp við
dyrnar, og eftir augnablik var
komið til dyra og síðan af-
greitt með viðfelldni, ná-
kvæmni og prúðménnsku. eins
og allir munu minnast hér í j
Keflavík frá þeim tíma.
En nú er Björn Sigurðsson
læknir hættur að starfrækja
apótekið.
Hér í Keflavík er bomin ný
iyfjabúð, rekin af Jóhanni
Ellerup.
UNDRUN OG líKHH.
En hvað er svo að segja um
þessa nýju lyfjabúð og rekstur
hennar. Eins og þetta apótek
hér í Keflavík er rekið í dag
lifir um 20% íbúanna af fisk-
veiðum. Á verzlttn og sam-
göngum lifir 17—26% af íbú-
um bæjanna og er Rcykjavík
þar lang hæst. Þá Iifir rúmlega
sjötti hv'cr Rejk vílvingar á
þjónustustörfiun,
Af íbúatölu íandsins alJs er
tali’ð, að 43,3% taki beinan
þátt í atvinnustörfum. Konur
viS heimilisstörf ásamt dætr-
um símim og hjúum eru íald-
ar 19,3% og óstarfandi fólk,
börn, námsfúlk, sjúkíingar,
gamalmenni o. s. frv. 37,4%.
Margvíslegan fróðleik annan
mætti draga út úr manntalinu,
þótt rúmið leyfi það ekki í
þetta sinn.
að vekja undrun og: reiði allra
hugsandi manna, sem þurtfa að
eiga við það viðskipti, og vil
ég nú fara um þetta nokkrum
orðum til skýringar.
Apótekið er aðeins opið
sama tima og venjulegar sölu-
búðir, og verzlar einnig með
vörur, sem vafasamt getur
talizt, að samrýmist lyf jabúðai’-
rekstri, en hitt vekur þó
mesta furðu og er alveg til
skammar, að apótekið hefur
enga næturvörzlu. Menn eiga
i þess því ekki kost að fá af-
• greidd nauðsynieg lytf alian
sólarhringinn, eins og þó er
talið nauðsynlegt frá almennu
sjónarmiði. Er það og viður
kennt af læknum, að í ýmisum
tilfellum getur það verið lífs-
nauðsyn, að fá afgreidd meðöl
að næturlagi.
LOKAÐ UM NÆTUB.
Læknarnir 'hér í Keflavík,
Karl G. Magnússion héraðs-
læknir og Björn Sigurðsson,
vinna hér mikið mannúðar-
starf í þágu hinna ólánssömu
manna og kvenna, sem eiga
við veikindi að stríða, og verð-
ur 'þeim seint fullþakkaður sá
tnanndómur, fómfýsi og dreng-
skapur, sem þeir sýna: í starfi
sínu. Læknarnir hér . í Kefla-
vík skiptast á tun það, að hafa
næutrvagt, svo að fólk geti
átt þess kost að leita til þeirra
í aeyðartilfellum, og þeir gefa
því auðvitað út lyfseðla á næt-
urnar, og í mörgum tilfellum
getur það verið lífsnauðsyn-
legt fyrir viðkomandi sjákiing
að fá tafarlausa afgreiðslu í
apótekinu. En það er ekki
hægt eins og ég hefi tekið
fram. Nei, hinn þurfandi sjúk
lingur má bara bíða til morg-
uns, og þá deyja drottni sí.n-
um, ef þvú er að skipta, en
apótekarinn í Keflavík þvær
hendur sínar eins og Pílatús
forðum, saklaus af því að hafa
látið hið lífsnauðsyniega
meðal.
BANKI í APÓTEKI.
Jóharin Ellerup rekur banka-
starfsemi í afgreiðslu apó-
teksins. Seinnipartinn á föstu-
dögum er þessi starfsemi í
mestum blóma, og er þá af-
greiðslusalurinn í apótékinu
5'tfirfullur af mönnum, sem eru
að selja „tékka“, stílaða á
Landsbanka íslands, gefna út
á Keflavíkurflugvelli af M. H.
S. B. En fyrir utan apótekið
hef ég horft á fólk standa í
biðröð, til þess að komast inn
í afgreiðslusal lyfjabúðarinnar,
| en hún var bá full af mönnum,
sem voru að .selja ávísanir —■
þetta fólk í biðröðinni var með
lyfseðla læknanna. Ég, sem
þetta rita, hef séð barnshafándi
konu olnboga sig áfram gegn
um mannþröngina, og þurfti
konan að bíða eftir aígreiðslu.
Mennirnir, sem voru að selja
á/vísariirnar, voru látnir sitja
fj'rir. Þetta er bara eitt af
mörgum dæmum, sem liægt er
að nefna, og eru þess eðlis, að
Frh. á 7. síðu.
Fæsí á flestnm veitingastöðum bæjarins.
— Kaupið blaðið um leið og þér fáið yður
kaffi.
Alpyðuhlaðið