Alþýðublaðið - 09.09.1953, Qupperneq 5

Btiðvikudagur 9. sept. 1953.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
r_
1 UM SLYSAVARNIR farast
íorsetanum svo orð í ávarpi,
eena hann flutti í ríkisútvarpið
é 25 ára afmæli Slysavarnafé-
Jagsins:
— — Á ölluini öldum
Jbefur mikil áheetta fylgt at-
vinnulííi íslendinga. Lífshjörg
in hefur oft reynzt dýrkeypt
bæði til sjós og lands. Vér höf-
um ekki átt í 'höggi við aðrar
bjóðir, held-ur barizt við nátt-
úruöflin harði baráttu, oft á
litíum bátum og við ill klæði
og lélegan aðbúnað. Unaðs-
Guðmundiir Ðanielsson rithöfundur:
inni prestastéfnunni (Synodus)
í Reykjavík. Hér birtast tveir
stuttir kaflar úr ræðu forset-
ans:
,.--------Mér virðist ég nú
Síðarí grein
fyrir augum. þegar b.inar gráu
hugsanir sækja á ogs. Hversu
sjaldan vsrða var þeirrar dásamlegt er efcki
eitt lítið
stundirnar við uppgrip 6 sjó þröngu efnishyggju, sem ruddi ^ blóm! Vér gstum: iýst lit og
og iandi eru að vísu margar. sér til rúmís í lok siðustu ald- lögun, en auk þess er þarna
en á iskamm.ri stundu breytist ar. Hitt. skilst mér frekar, að re!tthvað,. -sem vér fáum ekki
báran bíá. sem leikur sér við vísindin skyggnist nú svo skilgrsint — það dularfvlkta
sandinn í hvítfyssandi hol- djúpt, að sjáltft ,,efnið“ levsist
skéflu og kyrrt verþur í kol- ápp fvrir augum þeirra og
svarta' ihríð. Brimið við strönd- breytist í orku. — En hvað
Ina og hríðin á heiðunum hef kemur svo? 0:s ber, að þakka smiða. ..Eitt eilífðar smáblóm",
ur þulið margan sorgarsöng í leiðsögn iskyni'feminnar, svo
um að láta gott af sér leiða. Á
alþingi þróast engin spilling,
sem ekki gætir eins á öðrum
sviðum mannlegs samstarfs.
Flokkar lúta að sumu leyti öðr-
um lögmálum en einstakling-
arnir,hver út af íyrir sdg. En
bæði þeir og einsiakir þing-
að forsetinn telur allar helztu
atvinnugreinar þ j óðarinnar
jaínréttháar og lífs nauðsynleg
ar tií þess að viðhalda jafn-
vægu mienningar- og efnahags
lífi í landinú.
Rúmleysi blaðúns veldur
því, að þes:-i rnerka ræða birt-
ist hér ekki, nema niðurlagið,
en þar víkur forsetinn að emb
ættisbústað sínum. Bessastöð-
um, ?em nú hefur með sérstök
um hætti orðið þjóðarheimili
vort. Þar segir svo:
..Góðir íslendingar. óg á-
varpa yður héðan írá Bessa-
stöðum. Vonandi hefur það
menn hafa sinn mstnað, sem j nafn R,j betri hljóm en fyrr á
og dásamlegasta í aliri tiiver-
unni, lífsneistinn, éins'og s:nd j
ur frá isteðja hims hæsta höfuð
getur verið hvorttveggja, heil-
brúgður og óhóflegur. Það
; miætti miklu góðu koma til leið
ar, eí ofmetnaður aldrei trufl-
j aði almenningsheill.
öidum. Hér hefur eins og víð-
ar fátt. varðveizt. sem minnir
i á íortíðlna, nema húsið sjálft,
I en það_ er byggt fy.r:r atbéina
Lýðræð- fyrsta íslehding'sms,’ sem hlaut
eyru kvenna og barna, sem langt •ásm hún nær. en til fcess Matthíasi. Og ..i gegnum lífs-
það er ekki ofmælt hjá |inu. er hætta buin' *f^r harð- j amtmannstign. Magnúsar Gásla
1 ' 1 /\n> inii viTteofti no tnirnm O I _ -r v , ,
stjórn og einræði ná tökum á
sitja heima og geta ekki að- að komast á leiðarenda burfum ^ in3 ægar allar fer þessi ástar- | *
hafzt. Það er þyngsta þraut- vér aðra og meiri handle'ðslu. geisli“, unz ljómi hans hverf-
þvng.
Jn að-geta ekki aðhafzt, því þá Það býr einhver órói í manns-j Ur oss aftur í myrkur sögumv
nær kvíðinn og angistin fullum éálinni, þrá og leit, sem sættir ar. Nei, það er’snginn vorkuan
tökum. Svo fannst Agli, þegar sig ekki við minna en að <kom~! að vera fæddur inn í þennau
hann missti sonu sína í sjóimn, ast * sátt við hið innsta eðli heim, þó að hann heimti kjark
en faðir Eggerts Ólafssonar, tilverurmar og samræmi við 0g starf. Það verður ekki vfii
hafði bað ráð. að fara út og tilgang lífsins. Og hér getum: meira komizt í þessu lífi til
pæla í túniiuil í slysasögu ís- i ýér, te,kið undir með heilögum | námis og þroska.
lendinga hefur :sú leið allt af | Ágústínusi: ,.Þú hefur skapao J Það er mziklu borgið, ef vér
verið ófær. að leggja árar í bát * iI þín og hjarta vort er o- varðveitum tilfir.n\nyuna fyr
eða hætta sauðaleitinni fyrr en rótt, unz það hvílist í þér“. í jr dósemdurn tiiverunnár og
heimtur -voru orðnar sæmileg- 1 þtessari leit, og það byrjar eng lotninguna fyri.r því dular-
ar. —--------. Slysavarnastarfið (i:nn Þa teit> nema hann sé þeg- ( fulla. Ef alstirndur næturhim-
er ný víking til að bjarga ar búinn að finna eitthvað, ^ inn sæist ekki nenia einu sinni
mannslífum í stað þess að tor- í Þcirri leit getum vér vafa- ' j;----J' ....J
iaust farið ýmsar leiðir og lýst
trú vorri og reynsiu með ólík-
um hætti — en það er trúa
flokkum. Þsirra er ekki sízt
vera demófcratísk-
ir. ef þjóðfélagið á að vera þsð
í heild.
sonar. Hann bió fyrstur í þessu
húsi og að frátöldum fáeinum
árum hafa íslenzkir menn búið
hér og síarfað, Grhmir Thom-:
sen var hinn fyrsti íslenzki eig
—- -----Ég nota betta tæki- j andi jarðarinnar eftir Snorra
færi til að þakka gömlum sam Sturluson. ..Söm. er hún Esja
starJsmönnum á alþingi, þakka S
þeim samistarf, öllum góðá við-
kynningu og mörgum vináttn. j
í þeirra félagsskap hef ég feng
ið röksutddá trú á stjórhteMpu
lagi vöru í aðaldrátíum og
hæíileikum þjóðarirmar til að
samur er Keilir“ og var á dög-
um Snorra. víð'vni mikið og
náítúrufegurð. Hér er jlmur úr
jórðu af. þýðirgum Sveinbjarn
tíma. Starfið minnir á hinn
heilaga Kristófer, gamla vík-
inginn, sem bar Jesúbarnið,
yfir beljandi fljdtið — og gaf ■ mín> að P&gar nógu hátt eða
sig upp frá því eingöngu við
björgunarstörfum. — — —“
— * —
Forsetinn lauk á unga aldri
guofræðiprófi frá Háskóla íis-
3ands. Hann ber djúpa lotn-
ingu fyrir kirkju og kristin-
dómi. en er ihafinn yfir allar
trúmáladeilur og kennisetning
ar sértrúarflofcka. Hann gerir
grein fyrr viðihorfi sínu til
þessara mála í ræðu, er hann
flutti í Bessastaðakirkju 21.
júní s. L, er 80 prestar lands-
ins. á'samt biskupinum herra
Sigurgeiri Sigurðssyni, heim-
sótíu forsetahjónin að afstað-
a öld, — hvílik dásemd' mund
um vér öll hrópa. Og við hlið
hins stirnda himins setti sp'ek-!
ingurinn Kant samivizkuna í
brjóstum voru. ..I gegn um
langt er komið, þá mætumst Jesús heglast hjarta, í himin-
vér öll á 'sama staðnum,, þar inn upp ég líta má sagði Hall
sem vér leggjum niður kapp- 1 grímur. Það eru þessir einföldu,
ræður og drögum skóna af fót og' ef ég má segja hverdags-
um vorum. legu hlutir, sem verða oss trú-
— ------- atstaíur, þisgar vér árangurs-
Hjarta mannsins er þann veg lítið höfum rannsakað mörg og
ar Egilssonár ag kvæðumi
Gríms. Úti sé ég Ijós' 4 gröf
, hins fyrsta forösta íslands,
búa við það. Það er ekkert sem á sinn fcátt í að h-eiga benn
skipulag einhlýtt nema mann-j an stað. Hér er nú þjóðarheim
legur þroski svari til 'þess, og ili með sérstökum hætti og hef
farið, að það getur eKki sætt' stór kenningafcerfi. Ef vér varð
sig við tilgangslaust líf né sig-
ur hins illa. Hér verður ekki
komið að neinum
veitum barnshiaríað og lítvm
eins og landnámsmenn við
fyrstu landsýn á þessa tilveru,
sonnunum.
En þó ranglætið setjist í hásæt þá hef ég trú á því, að vér eign
ið, og réttlætið sé kroskfest, þá nmst þrek og þá bjartsýni, sern
sólin þráir.--------
Ég lýk svo þessum orðum
með heillaóskum til íslenzkrar
Bréfakassinn:
iéff örnefni - réff mái
FYRIR NOKKRUM DÖGUM
fókk ritstjóri Alþýðublaðsins
langt og gott bréf frá áhuga-
xnanni , um íslenzkt m!ál. , Til-
efni bréfsins að nokki’u leyti
var grein, sem hirtist hér í
blaðinu fyrir tæpum mánuði
síðan.
í einum kafla bréfsins ræðir
bréfritarinn m. a. um nokkur
örnefni. sem fyrir komu í grein
inni. Og gef ég honum nú orð-
áS: _
„í öðrum dálki kom fyrir
nafnið Hólmsá. Ferðamenn
flestir kalla ána þessu nafni, af
því að þeir vita ekki betur, og
dettur líklega flestum ekki í
bug að líta á, hvernig áin renn
ur. En raunar sýnir hún með
þvi sjálf, hvað hún heitir réttu
naíii^i. Forfeður vorir voru
engir glópar í naíngjöfum —
(ekkert likir götur.afnagiafa-
inefnd Reykjavíkur og fleiri
siíkirm nú á tímum).
Áin heitir ,,Bu.gða“ allt frá
s3 Selvatnslækur og Foss-
vallaá koma saman, þar rétt á
rnóts við, sem nú eru húsin á
býlinu Gunnarshólma — og
og aiður þar, sem hún rennur
bifast ekki iþessi trú hjartans.
Kristur benti oss á liljur
vallarins og fugla himinsins,,
og enn höfum vér nóttúruna ‘ kirkju, og væri mér þó nær að
' leita hennar blessunar. Ég
óska þess að kirkjan megi efla
trú og þrek þessarar kynslóð-
ar og þytur andans iheyrist í
lífi þjóðarinnar. Kúhjan getur
borið höfuðið hátt í átókum
þessarar aldar með Krist, i
stafni!“
— * —
Ásgeir Ásgeirsson var alþing
ismaður í 29 ár áður en hann
var kjörinn forseti íslands. Fá-
lög-
stendur þó hvort tveggja til
bóta. Aí'lpingi er dýrmlæt.ur
þjóðararfu.r. Það er teins og
Jón Sigurðsson segir: ..eins
konar þjóðskóli landsmanna til
að venja þá á að hugsa og tala
með greind og bekkingu um
máleíni þau ,sem alla varða“,
og markmiðið er farsæld þjóð-
arinnar“.
—- * -—
f áramótaávarpi Æorsetans til
bióðarinnar á nýársdasf 1953
virðist mér meginboðskapur-
inn óma í sömu tóntegund og
þetta stef úr söng Matthíasar:
..Hv'að. má höndin ein og ein?
Allir leggi samair1. Að mínnsta
kösti er það deginum Ijósara,
ur okkur hjónunum verið fal-
in forstaða þess um skeið. Við
lítum: r.ú vonglöð fram til' hins
nýja ár^^.g.fjytjum öllum h’eim
iluni og fjölskyídum landsins
hjartanTegar nýársó.-kir. Drott
inn blessi íósturjörðina og
haldi Knni verndarhenai yfir
landi og lýð á komandi ári“.
Ég hef hér að framan leit.azt
við að kynna lesendunum að
hokkru eir.n þáttinn í starfi
foræta íslands, ritstörf hans og
ræðumenrr'ku. Aðéfns rúmt ár
er liðið síðan .Ásgeir Ásgeirs-
son tók'við hinu háa embæxt’.
og er þv'í fjarri la.gi að líía ó
íFrh. á. 7. síðu.)
Minmogarorð:
saman við Ðimmu, neðan við
Hólmaskyggni og vestur af
Markgróf.
Vaðið á ónni, þar sem aust-' ir þekkja þá stcfnun
anvegurinn lá yfir hana, hét gjafarsamkomu þjóðarinnar —
Hólmsvað, fast þar neðan við, betur en hann. 1 ræðu forset-
sem brúin er nú. — Vaðið var ans við setr.in'gu alþingifi haust
eðlilega kennt við næsta bæ- . ið 1952 standa þessi viturlegu hljóður.
inn — býlið Hólm — þarna orð: J Það er víst orð að sönnu,
rétt við éna. j ..En breyttum íímúm sem'að hverja stund geti maður bú
En í fávizku sinni hafa flest þessu.m fylgir oft mikill ágrein izt við dauða sínum, — Ungur,
ir ferðamenn fært nafn vaðsins ingur og átök um það. hvernig. lí'fsglaður og hraustur félagi
ytfir á ána, og stendur svo enn _ skuli taka á viSfangsefnum. og
I DAG fyigjum við til
hinztu hvílu Karli Sigurði
Stefánssyni, lögregluþj óni í
Hafnarfirði.
Á þriðjudagsmorgni, 1. sept.
s. 1.. er óg kom til vinnu minn
ar, var mér tilkvnnt, að þá
fyrir skemmstu, um morgun-
inn, hafi hann fundizt örend-
ur. — Við þes&a fregn. varð ég
í dag.
Þá er í 5. dálki ofarlega nafn
ið Kögunarhóll á staka hóln-
um suðvestur af vesturhorni
Ingólfsfjalls.
Þannig munu langflestir
nefna. hólinn. og stafar það af
því, að menn skilja ek'ki hið
rétta nafn hans né vita, hvern
ig á því stendur. — Það er
heldur ekki svo mörg ár síðan
ég fékk að vita bað, en síðan
hef ég reynt að breiða út þá
vitneskju og með henni rétta
nafnið.
Nafnið er „Kagaðarhóll“ og
er komið af írsku oroi, sem
mig minnir, að Sigfús Blöndal
Frh. á 7. síðu.
samræma frjálsræði og íhlut-
un.
Á alþingi hvílir mikil ábyrgð
og það sætir oft hórðum dóm-
um. Um alþingi verður aldrei
fullur tfriður. Það mun jafn-
an hljóta ómæit lof og last, eft
i.r þiví hverjir fara með völdin.
Sjáltft á alþingi formælendur
fláa.. nerna á stó.rhát'íðum.
Þetta er í sjálfu sér eðlilegt.
Á alþingi heyr þjóðin sitt hags
muna- og hugsjónastríð. Kosn-
ittigár og flokkaskipting er sú
borgun,' sem vér greíðuni' af-
nám hnefaréttarins.
— — — Ég segi það afdr'átt-
arlaust, að þingmenn eru heið
arlegir rntenn og áhugas&mir
Karl Stefánsson.
Vopnaíirði og var þar einn vet-
han.n
minn, sem fyrír no'kkrum
stunduni ræddi við mig um
íramtiðariáform kán, er horf-
in úr iifenda 'tölu. Við skiljuro
ekki tilgang forsjónarinnar, ^
þegar svona atvik henda.
Karl var fæddur 3. janúar (
1922 að Melstað í Bor.garfirði j ur. Tvo vetur stundaði
(eystra). Foreldra sína: Stefan' nám é Eiðaskóla.
Jónsson og Guðlaugu Högna- !• Hinn 3. janúar 1943 kvæntí
dóttur missti hann, er hann var ( ist hann eftiriifandi konu
iítið barn, og ólzt hann upp j sinni, Sólveigu Jónínu Bjarna
hjá þeirn Bjarna Sveinssyni. dóttur fró Fáskrúðsfirði, og
og konu hans Ágústu, sem: var | eignuðust þau eina dóttur, sem
móðursystir Karls, og búa þau { nú er 10 ára gömul.
á Melstað-enn í dag. Þar naut 1 Karl stundaði aðallega sjó-
Karl ástríkis og foreldraum- vinnu og var við ' ::u störf allt
hyggju, til íullorðins ára. 1 tíj be?.5. er hann flutii til Hafn
Eftir fermingaraldur fór j arfjarðar, árið 1946, en 30. júlí
hann til náms að Fagradal í! Frh. á 7. síðu.