Tíminn - 27.08.1964, Blaðsíða 9

Jónas Jónsson frá Hriflu flytur ræðu sína.
nefnd, Kaupfélagi Þingeyinga og
Búnaðarsambandi Þingeyinga.
Sambandið rekur nú mjög um-
fangsmikla íþróttastarfsemi og
íþróttakennslu.
Félagsmenn ungmennasam-
bandsins hafa í seinni tíð náð mjög
góðum árangri í íþróttakeppni við
nágrannasamböndin, í Reykjavík
og jafnvel fyrir utan landstein-
ana, en á þessa hlið málsins lagði
Gísli Halldórsson, forseti ÍSÍ,
mesta áherzlu í ræðu sinni. Hann
iminnti á, að Þingeyir.gar hefðu
átt forgöngu að unglingamótunum,
sem síðan hafa stuðlað mjög að
heilbrigðu félagslífi unga fólksins
í byggðum landsins. Hann talaði
um hinn glæsilega íþróttavöll, sem
gerður hefur verið á Laugum, og
Landsmótið 1961, sem er í fersku
Framnald á síðu 13
Óskar Ágústsson, formaður sambandsins, les Ijóðakveðju sína tii .Cío-
bandsins. Til hliðar við hann er Þráinn Þórisson veizlustjóri.
Skáldið Thomas Chatterton og tvíþætt lífemi hans
RITFÖLSUN er jafngömul
og hið ritaða orð, og jafnvel
Biblian hefur ek'ki farið var-
bluta af því. Það kemst maður
að raun um, begar farið er að
rannsaka hvort Móse hafi skrif
að Mósebækurnar fimm, og
hvort spámaðurinn Jesaja hafi
skrifað alla þá bók, sem við
hann er kennd Það er í fyrsta
lagi heldur ósennilegt, að Móse
hafi sjálfur ritað um dauða
sinn. samanber fimmtu Móse-
bók, og á síðari tíimum hafa
menn komizt að raun um, að
‘íðustu tuttugu og sex kapítul-
arnir í Jesajabók eru ekki
skrifaðir af hinum þekkta spá-
manni, iieldur næsta merkileg-
um rithöfundi, sem hefur vérið
kallaður ..annar Jesaja“.
Það er langt frá Móse og
Jrsaja til Oscar Wilde, en
skömmu eftir j910 var frum-
fiutt í Drury Lane Theatre í
London leikrit, sem fullyrt var
að Oscar Wilde hefði ritað. C.
Millard, sérfræðingur í skáld-
skap Wildes, sýndi þegar fram
á, að hér var um fölsun að
ræða. Það koim á daginn, að
kona nokkur, Mrs. Chan Toon,
hafði skrifað leikritið, en hún
hélt því fram, að Oscar Wilde
hefði gefið sér handritið árið
1894. Af þessu spratt mikið
hneyksli. Forleggjarinn sem
gaf út leikritið fór í mál við
Millard og fékk hann dæmdan,
en fröken Chan Toon lét kyrrt
liggja, þar sem hún var um
sama leyti dæmd fýrir þjófnað.
En hvað Mósebækurnar, Jes-
aja og Wilde snertir er tilgang-
urinn sá sami. Falsarinn tekur
nafn þekkts rithöfundar til að
lyfta undir það, sem hann hef-
ur skrifað sjálfur Mrs. Chan
Toon hefur eflaust gert þetta
til að krækja ( peninga
í mannkynssögunni og bók-
menntasögunni er fjöldi dæma
utn þvílíka skelma og falsara
Eitt hið eftirtektarverðasta er
sagan um hinn unga Thomas
Chatterton Til eru þeir, sem
líta á hann sem hið mesta
skáldaséní eftir daga Shake-
spi-ares, en þar er að líkindum
full djúpt tekið í árinni. Hins
vegar er furðulegt, hverju
þessi ungi maður gat komið
til eiðar á þeim átján árum.
sem hann lifði.
Hann fæddist i Bristol 20.
návember 1752 og dó 24. ágúst
1770. Á þeim árum var kveð-
skapur Macphersons í miklu af-
haldi í Skotlandi, Englandi og
á meginlandinu. Þetta var und
anfari rómantíska tímabilsins,
og þá litu menn til fortíðarinn-
ar og tilbáðu göígi og hugrekki
og konur, sem voru svo dyggð
umprýddar, að þær sprungu af
harmi þegar unnustinn féli í
valinn
Hinn ungi Chatterton sótti
vrkisefni í aðrar uppsprettur
Faðii hans hatðí verið djákn
við St Þary Reuciiffe kirkjuna
í Brinc! og þar lifði Chatter-
ton stg ínn í miöaldastemmn-
mgu, sem ríkti f þessari göndu
og fögru sirkju. Hann lifði par
sem eins konar dr. Jekyll —
Mr. Hyde.
Frá slukkan átta á morgnana
til átta á kvöldin vann hann
á óþrifalegri lögfræðiskrifstofu,
en á kvöldin hélt hann sig í St.
Mary Redcliffe kirkjunni, þar
setn forfeður hans höfðu verið
djáknar mann fram af manni.
Faðir hans dó skömmu áður en
hann var í heiminn borinn, og
fyrstu ár drengsins voru ekki
sérlega hamingjurík Móðir
hans vann fyrir þeim með
saumaskap og kennslu, og um
síðir var honum komið fyrir
til starfa á lögfræðiskrifstofu
upp á mat og húsaskjól. Skáld-
æðin kotn snemma í ljós —
Fyrsta kvæðið eftir hann var
birt, þegar hann var 10 ára
gamall, og nafn hans verður
ekki skafið út úr enskri bók-
menntasögu.
Chatterton hafði heyrt
frænda sinn og þáverandi djákn
tala um William Cannynges.
frægan kaupmann í Bristol. —
Þessi kaupmaðui hafði verið
borgarstjóri og safnað gífur-
legum auði, en ekki nóg með
það. Hann sneri baki við heim-
inum og hans lystisemdum og
gekk í klaustur á síðari hluta
fimmtándu aldar og dó setn
ábóti 1474.
Þessi litríka persóna hafði
djúp áhrif á hinn unga mann,
sem tók til við að skapa per-
sónu, sem hann nefndi Thomas
Rowley og átti að hafa verið
skáld og vinur og ráðgjafi hins
mikla kaupmanns og ábóta. --
Uppi á kirkjuloftinu var göm-
ul kista með gulnuðum bók-
fellum. Chatterton fór að stúd-
era þessi rit og notaði við það
fornenska orðabók, og svo byrj
aði hann að lifa sig inn í hlut
verkið Thomas Rowley Hann
orti hinar fegurstu miðaldaball
öður á fornensku, og þegar
málafærslumaðurinn var í rétt
inum og Chattertón átti að af-
rita dómskjöl, notaði hann tím-
ann til að yrkja ljóðaleik, sem
var fluttur á óðali hins dáða
kaupmanns, borgarstjóra og á-
bóta. Lengst náði hann í sorgar
leiknum „Aella'1, sem er meist-
arastykki í tilfinningalegum
hreinleika og styrk Hann var
16 ára, þegar hann skrifaði
þennan leik, sem hefur komið
bókmenntamönnum til að á-
lykta, að hann tnundi hafa skap
að léikbókmenntir á borð í
Shakespeare, ef hann hefði náð
að þroskast.
En örlög hans urðu önnur
en Shakespeares og langtum
ömurlegri. Ógæfan byrjaði með
því, að hann fór að reyna að
hafa fé upp úr miðaldaþekk-
ingu sinni, en hagurinn var
ærið bágur.
Þá var í Bristol maður, sem
héð Burgum, og hafði hvað eft-
ir annað látið í það skína, að
hann væri kominn af virðulegri
riddaraætt. Það var hægðarleik
ur fyrir Thomas Chatterton að
búa til ættartölu upp úr gömlu
kirkjubókunum og sýna fram
á, að Mr. Burgum væri koen-
jnn af riddurum Vilhjálms
sigursæla i beinann karllegg.
En þessi aðalsnafnbót og skjald
armerki Burgums fékk enga
viðurkenningu i London. Burg-
um lét kyrrt liggja, en sagði
sem svo, að þeir háu herrar í
London hefðu engan skilning
á því sem væri að gerast í
Bristol.
Chatterton fékk fimm shill-
inga fyrir þetta patent og hélt
áfram að lifa sínu tvíþætta lifi
og þræla hjá málafærslumann-
inum frá átta að tnorgni til átta
að kvöldi og vera Thomas Row-
ley, vinur og ráðgjafi hins eðla
borgarstjóra á kvöldin.1 En
hann lék fleiri hlutverk. Við
brúarvígslu í Bristol kom Brist-
ol Journal út með kvæði á fom
ensku. Höfundurinn átti að
vera munkur, Dunelmus Brist-
oliensis að nafni. Og víðar birt-
ust kvæði og greinar, sem
Framhald á síðu 13
T Í M I N N , fimmtudaginn 27. ágúst 1964 —
9