Alþýðublaðið - 11.11.1953, Blaðsíða 4

4
ALÞÝÐURLAÐIÐ
Miðvikudagur 11. nóv. 1953
Útgefandi: Alþýðuflokkuriim. Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
Haniiibal Valdimarssoa Meðritstjóri: Helgi Sæmundsson.
Fréttastjóri: Sigvaldi Hjálmarsson. Blaðamemn: Loftur Guð-
mundsson og Björgvin Guðmundsson. Auglýsingastjóri:
F.tdtw^ MöHer. Ritstjórnarsímar: 4901 og 4902. Auglýsinga-
sími; 4906. Afgreiðslusími: 4900. Alþýðuprentsmiðjan,
Hvg. 3—10. Áskriftarverð 15,00 á mán. í lausasölu: 1,00.
Tillögur, sem vája vonir
ÞAÐ ináttu lieita allmerkar
fréttir, sem Tíminn, bla'ð ut-
anríkisráðherrans, flutti í gær
af vamarmálunum.
Var þar frá því skýrt, að
Utanrikismálaráðherra hefði nú
lun skeið unnið að því, að hafn
ir yrðu samningar við Banda-
ríkin á grundvelli tillagna sem
miðstjóm Framsóknarflokks-
ins hefði nýlega samþykkt ein
róma.
Gerði Tíminn grein fyrir
wiiðstjórnarsamþykktinni í við
rhafnarmikilli jforsíðufrétt og
Skýrði auk þess frá því, að milli
.ríkjaorðsending, er utanríkis-
málaráðherrann hefði undirbú-
ið, hef’ði-nú .verið til umræðu
í ríkisstjóminni undanfarna
daga.
Kjarni tillagnanna, sem Tím
inn þirti er þessi:
’ Sérstök stjómardeild taki við
forustu vamarrnálanna undir
yfirstjóm iitanríkismálaráð-
Jherra.
Broítflutningur erlends verka
fóiks ver'ði hafinn sem fyrst.
Islenzka ríkið annist gerð og
viðhald mannvirkja, er varn-
irnar, krefjast.
Erlendir verktakar verði
láínir fara úr landi.
Reglur verði settar um ein-
öngrun herstöðvanna og að-
greiningu erlendra og inn-
lendra manna á varnarsvæðun
nm.
Unnið verði að því, að ís-
Jendingar taki að sér starf-
rækslu hinna fyrirhugu'ðu rad-
arstöðva.
Þá verði og hafinn undirbún
ingur að sérmenntun íslenzkra
manna í hví skyni, að Islend-
inerar einir geti tekið að sér
alla gæzlustarfsemi og taekni-
vörzlu í þágu varnanna.
Eins og menn sjá af þessu,
mundu breytingar á gildandi
vamarsamningi i þessal átt
verða mjög'til bóta, einkanlega
ef röggsamleg framkvæmd
fylgdi. En auk þess yrði öll
framkvæmdin auðveldari, ef
samningnum fengizt breytt í
þetta horf.
Sannast að segja voru menn
farnir að óttast, að fram-
kvæmdin ætlaði að versna en
ekki batnaj enda er gnokkuð
langt orðfð um liðið, síðan
varnarmálanefnd lét af störf-
um, og hefði * því verið full
þörf á því, að hin nýja stjórn-
ardeild, sem við áíti að taka,
hefði verið skipulögð með
meiri röskleika, en raun hef-
ur á orðið.
En nú ætti hið nýja skipulag
á framkvæmd varnarmálanna
að fara að sýna sig, og ótrúlegt
er, að ríkisstjómin tefji lengi
að orðsending ráðherrans um
endurskoðun varnarsamnings-
ins verði send Bandarikja-
stjórn. Væri það að minnsta
kosti stórvítavert, ef svo reynd
ist.
Verður að vænta þess, að ut-
ánríkismálanefnd gefist kóst-
ur á að fjálla ujn orðsending-
una, áður en hiin vcrður send,
ög jafnvel ætti alþingi að eiga
þess kost að ræða málið, þar
sem verið er að leggja grund-
völl að svo þýðingarmiklu og
vandasömu máli sem endur-
skoðun varnarsamningsins. Er
þetta því sjálfsagðara sem til-
laga til þingsálj’ktunar .um
endurskoðun samningsins er
nú til umræðu á nlþingi.
Alþýðublaðið telur fulla
ástæðu til að fagna. miðstjórn-
arsamþykkt Framsóknarflokks-
ins í varnarmálunum, og telur
hana ágætt spor í rétta átt.
I ýmsum mjög veigamiklum
atriðum fer ályktun Framsókn
ar í sömu átt og þingsályktun-
artillaga Alþýðuflokksins, en
þó vántar þar t. d. eitt þýðing
armesta atriði hennar. Það, að
alþingi fái heimild til að á-
kveða með þriggja mánaða fyr
irvara hvort herinii skuli hverfa
á brott úr landinu, |cftir að
Islendingar hefðu verið tækni
menntaðir til allra gæzlustarfa
við varnirnar.
Ætti að mega koma því at-
riði, og ef til vill einhverjum
fleirum, er samkomulag kynni
að nást um — inn £ or'ðsending
una, áður en hún yrði send og
frá Jienni gengið.
E" hvað sem öðru líður, lít-
ur i't fýrir, að hinn nýi utar<-
ríkismálaráðherra Jiafi með
samþykktum floltks síns feng
ið aðstöðu til að beita sér fyrir
ýmsum umbótum í varnarmál
unum. Og því ber að fagna.
Utan úr lieimi:
Utanríkismá
MIKLAR umræöur hafa átt
sér stað um utanríkismála-
stefnu Bandaríkjanna ;iðah
Eisenhower komst til vaida.
Forustumenn Bandáríkjanna
hafa verið ásakaðir um stirfni
og einstrengingshátt, og sú
gagnrýni hefur ekki aðeins
heyrzt í Evrópu. heldur einnig
í Bandaríkjunum. Adlai Stev-
enson, forsetaefni demókrata í
síðustu kosningum. vék að þess
um airiðum í ráeðu, sem hann
flutti eigi alls fyrir löngu ný-
kominn heim úr miklu ferða-
l-agi erlendis, en þetta var
fyrsta stórræða Stevensons eft
ir • ósigurinn í fórsetakosning-
unum. Þar lét hann í ljós þá
von, að teknir yrðu upp samn-
ingar vi.ð Sovétríkin. svo að
hægt væri að ganga úr skugga
um, hvað vekti fyrir Rússúm.
GREÐASÁTTIVIÁLI
VIÐ RÚSSA?
Stevenson lét svo um mælt í
þessari sömu ræðu, að það væri
ekki nema eðlilegt, að Rússar
gerðu raðstáfánir gegn 'yfirvof
andi árásarhættu, ef þeir teldú
sig eiga á henni von,' og því riði
lífið á að sarinfsera þá-um, að
þeir hefðu ekkert að óttast af
hálfu Vesturvéldanna, ■ Þess
vegna bæri að taka til athugun
ar, hvort ekki væri rétt; að Vest
urveldin og Sovétríkiri gérðu
með sér einhvers konar griða-
sáttmála.
Bean Acheson hefur lítið lát
ið á sér bera siðan hann vék
sem utanríkisráðherra fyrir
John Foster Dulles í janúar.
Hann kvaddi sér hins vegar
hljóðs skömmu eftir að Steven
son flutti áminnzta ræðu og lét
svo um mælt, að Bandaríkin
verði umfram allt að varðveita
og efla samvinnu þá við aðrar
þjóðir. sem stofnað hefur verið
til síðan seinni heimsstyrjöld-
inni lauk.
GAGNRÝNI
Á REPÚBLÍKANA
Hér er um að ræða óbeina
gagnrýni á John Foster Dulles,
sem hefur með at'stöðu sinni
haft óheppileg áhrif á sam-
herja Bandaríkjanna og þann-
ig veikt þá samvinnu, sem
Stevenson og Acheson hafa í
huga. Undanfarið hafa samherj
ar Bandaríkjanna í Evrópu not
ið lítillar velþóknunar blaða og
forustumanna repúblíkana.
Þvert á móti hefur því heyrzt
haldið fram, að hik þeirra og
undánlátssemi komi í veg fyrir
saelegga "" ruir^s-'fa stefnu af
lialfu Bandaríkjanna og þess
vegna pe.:
sjó.
.ita fcá sigia sinn
NYR TONN HJA DULLES
Enn er of snemmt að spá
nokkru um það,. hvort. leiðtog-
ar repúblíkana lát.a þessa gagn
rýni sér að kenningu verða. •—
Sumir þeirra virðast hafa tekið,
hana tii alvarlegrar athugunar,
en aSrir . , forstokkazt. John
Foster Dulles. flutti ræðu á alls.
herjarþingi .bandalags. hinna'
sameinuðu þjóða tveim dögum
eftir að Stevenson bar fram til.
lögu sína, og. þóttist utanríkis-
málaráðherrann vera mjög á
sama máli og leiðtogi demó-
krataflokksins. Og dáginn áður
en Acheson flutti ræðu sína, lét
Eiserthower svo um mælt á
blaðamannafundi, sð Banda-
ríkin ættu niarga og góða sam-
herja erlendis og ýrðu að gæta (
þess, að þeim skildist jafnan,
að takmark Bandaríkjanna og ;
tilgangur væri að vernda frið- •
inn í 'heiminum. Fórsetinn ■
Alþýðufolaðið
Fæst á flestum veitingastöðum bæjarins.
— Kaupið blaðið um leið og þér fáið yður
kaffi.
Alþýðuhlaðið
Dwight D. Eisenhower.
Adlai Stevenson.
bætti því við, að Bandaríkin
hefðu síður en svo misst trúna
á samningaleiðina.
ER TIL ATHUGUNAR
! Skömmu síðar gekk Steven-
son á fund Eiser.howers í Hvíta
húsinu og tilkynnti svo blaða-
mönnum, að forsetinn væri
sammála honum um nauðsyn
þess- að. reyna samninga við
Sovétríkin og kvað tillögu sína
til nákvæmrar athugunar í ut-
anríkismálaráðuney.tinu. Eisen-
hower staðfesti því næst á
blaðamannafundi þessi ummæli
Stevensons. Þar með hefur for
setinn tekið afstöðu gegn
flokksbróður sínum, öldunga-
deildarþingmanninum Homer
Ferguson, sem hafði stimplað
tillögu Stevensons sem undan-
látssemi.
EKKI í SÁTTAHITG
Annar öldungadeildarþing-
maður repúblíkana, William
Knowland, sem nú skipar sess
Roberts heitins Tafts og er ný-
kominn úr langri utanlandsför
John Foster Dulles.
eins og Stevenson, er hins veg-
ar innilega sammála Ferguson
og þar með á öndverðum meið
við Eisenhower. Ilann sagði
við heimkomu sína, að griða-
sáttmáli við Sovéíríkin yrði
: nýtt Miindhen, ef Rússar féll-
ust ekki áður á þá kröfu að láta
fram * fará frjálsar kosningar í
öllum léppríkjum , sírium, þar á
: meðal Eystr.asaltslöndun.um.
v Svipáða sögú er að segja af
Hériry Cabot Lodge. sem er að-
alfulltrúi Bandankjanna hjá
iameinuðu þjóðunum. . Harin
virðist síður en, svo í sáttahug;
Og þess ber aö hiinnast, að
Lodge er á engan hátt undir ut
anríkismálaráðherrann settui- í
starfi sínu, heldur þvert á móti
jafnoki hans um áhrif og af-
stöðu. :
Á ÖNDVERÐUM MEIÐ Z
Eisenhower og Dulles hafa
augsýnilega orðið þess varir;
að utánríkismálastefna Banda-
ríkjanna í dag sætir ærinni
gagnrýni. Ummæli þeirra
benda til þess, að þeir vilji Iáta
hana sér að kenningu verðai
En það er öðru nær en þeim
hafi tekizt að sannfæra áhrifa-
mikla flokksbræður sína um
nauðsyn þess að breyta um
baráttuaðferð. Óttinn við und-
anlátssemina stendur djúpum
rótum í repúblíkanaflokknum
eftir sem áður.
Hitt liggur í augnm uppi, aS
samherjar Bandaríkjanna í Ev
I rópu vilja umfram allt freista
þess að brúa bilið milli austurg
og vesturs og styrkja þá trú, að
samningaleiðin sé fær að því
takmarki að varðveita og efla
friðinn í heiminum og samstaáf
og samskipti þjóðanna austan
járntjaldsins og vestan.
Ný olympíukvik-
mynd sýnd á
r ~
Armannsfundi
GLÍMUFÉLAGIÐ ÁRMANN
hefur skemmti- og spilakvöld ’í
samkomusal M j ólkurstöð var-
innar, Laugavegi 162 næstkoiri
andi föstudagskvöld kl. 9 s. d.
Fundurinn hefst með því, að
spiluð verður félagsvist, síðan
verður sýnd mjög góð kvik-
mynd frá olympíuleikunum í
Helsingfors, sem hefur ekki
verið sýnd hér áður, sumt af
myndinni er sýnt mjög hægt,
svo að stíll og t.ækni hinna
mestu afreksmanna heimsins í
íþróttum sjáist sem be.zt. Þor-
steinn Einarsson íþróttafulltrúi
mun útskýra myndina. Að Jok
um. verður dansað til kl. 1.