Alþýðublaðið - 26.11.1953, Blaðsíða 4

ALÞÝÐUBLAÐSÐ
I ininí’tiidagur 26. nóv.'MSí.
tJtgeíandi: Aiþýðuflokkurin'n. Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
Hamúbal Valdimarsson Meðritstjóri: Helgi Sæmundsson.
Fréítasíjóri: Sigvaldi Hjálmarsson. Blaðamenn: Loftur Guð-
mundsson og Björgvin Guðmundsson. Auglýsingastjóri:
Emxna Möller. Ritstjórnarsímar: 4901 og 4902. Auglýsinga-
sími; 4906. Afgreiðslusími: 4900. Alþýðuprentsmiðjan,
Hvg. 8—10. Áskriítarverð 15,00 á mán. í lausasölu: 1,00.
Foreldrarnir og skóíarnir
ALLIR GOÐIR SKOLAR
óska þess af heilum' hug’, að
skólar mundu fagna slíkum
heimsóknum. Enda er enginn
þeim takisí að ná sem beztu vafi á, að þær mundu reynast
sambandi og nánustum kynn-
iim við foreldra nemendanna.
Sérstaklega er gerð tilraun
íil þess af mörgum skólum að
hinar gagnlegustu.
Enn er það þáttur í viðleitni
ýmissa skóla til að tengja for-
eldra og skóla böndum nánari
fá foreldrana til að koma með, kynningar og vináttu, að hafa
börnunum, þegar þau fara í( FORELDRAKVÖLD einu sinni
fyrsta sinn í skóla og sxðan við/á vetri: Bjóða foreldrunum til
Skólasetmngu á ári hverju. | hátíðahalds í húsakynnum skól
Margir foreldrar taka þessu j ans. Hafa þar allar stofur opn
boði skólanna, en ekkert barn ] ar og aðgengilégar, sýna
setti að þurfa að fara eitt í skól kerinslutæki ög fræðslugögn,
ann í fyrsta sinn. Foreldrar
ættu ávallt a'Si vera í fylgd með
þeim á slíkum degi, þvi að
þetta er merkisdagur í þroska-
sögu bamsins, og er skylt að
gera hann sem eftirminnilegast
an og geðfelldastan á allan hátt,
Að því ættu bæði skólarair og
foreldrarair að stuðla strax við
upphaf skólagöngunnar.
Ef foreldrarair fengjust al-
mennt til að koma með böm-
um sínum á þessum hátíðisdög
um, væri ísinn broíinn. Þá
myndi þeim finnast þaði miklu
sjálfsagðara og eðlilegra að
slást í för með börnunum í skól
ann þeirra seinna á skólaferl-
íntim. En því imiður íer það
reynslan, að allt of fáir foreldr
ar fást til að þiggja boð skól-
anna um að koma í Iieimsókn
við skólasetningu. Hinir, sem
það gera, sýna skólwnum vin-
semdar- og virðingarvott og
rækja jafnframt sjálfsagða
skyldu við böra sxn. Þessum
foreldrum eru skólarnir mjög
þakklátir. Vi'ð skólasetningu er
líka oftasí gerð grein fyrir
starfi skólanna í aðalatriðum
og rætt um sameiginleg vanda
mál, og viðfangsefni beimila og
skóla í sambandi við uppeldi
ðg fræðslu.
A sama hátt reyna margir
skólar að ná sambandi við for
eldrana við skólaslit. Þá er
gerð grein fyrir árangx-i skóla-
starfsins, eins og hann birtist í
úrslitum prófa og árangri verk
legs og bóklegs náms. Eru oft
bafðar sýningar á verkum nem
enda í sambandi við skólaslita
athöfn.
En það er eins og við seín-
ingu skólanna. Allt of margir
forehlrar hafna boði skólanna
um að koma og vera viðstadd-
ir við slík tækifæri.
Nú er það svo, að foreldrar
eiga rétt á því að koma í skól-
ann, hvenær sem þeim dytti
það í hug, bvort sem væri til
að hlýða á kennslu eða til við-
ræíína við kennara eða skóia-
stjóra. En þess eru fá eða cnsr-
ín dæmi, að sá réttur sé notað-
Bezta og eðlilegasta lei'ðin
fil að kvnnasf skólabrag og dag
Icgum ken-nshjháttum væri þó
«ú, að foreldrar kæmu óviðbú-
ið o g fengju að ganga til
kennslustofu og blvða á
kennslu. Flestir ef ekki allir
einig árangur verklegs náms,
og Iáta nemendur sýna foreldr-
unum, hva'ð þau geta bezt I
flutningi skemmtiatriða, auk
þess sem efindi er fiutt um
starfsháttu skólans eða eitt-
hvert uppeldisfræðilegt við-
fangsefni.
Þetta hefur víðast hvar gef-
ist vel. Á foreldrakvöldin vilja
flestir foreldranna fara, annað
hvort móðirin eða faðirinn, eft
ir atvikum — eða þau bæði.
Enda hafa foreldrakvöldin, þar
sem þau hafa bezt tekizt, orðið
einn ánægjulegasti hátíðisdag-
ur skólaársins.
Þessa dagana boða forráða-
menn barnaskólanna í Reykja-
vík til „skólaviku“ í þeim til-
gangi að efla kynningu milli
heimilanna og skólanna. For-
eldrarnir eru hvaítir til og
beðnir að komá í heimsókn í
skólana, til að kynnast kenn-
urunum, kennslu- og skóla-
brag. Einnig verða foreldrun-
um kynntir ýmsir þættir í
starfi skólanna, svo sem heiísu
verndarstarf þeirra, þáttur
þeirra í leikjum barnanna, tóm
stundavinnu oa" heimastarfi.
Kennarar og skólastjórar verða
til viðræðu við foreldrana, og
exindi um uppeldis- og skóla-
mál verða flutt.
Þetta boð skólanna eiga for
eldravnir sem allra flestir að
þekkjaist. jÞarna gefst þeim
gullið tækifæri til að kjmnast
hinu daglega starfi skólanna —
kennurunum gefst kostur á að
kynnast foreldi'um barnanna,
sem þer vinna með og fyrir
frá degi til dags. — Þetta er
tilreun spo'ia menn, og er þa'ð
rét'*. en sú t'Iw-> má okki mis
herma^t. Þrír kvnninErarda"-
ar heimila og skóla í
sinn eiga að verða byrjunin að
miklu nánari kynningu og víð-
tækara samstarfi kennara og
foreldra,
Það er mest undir foreldrun
um komið, að „skólavikan“
x>erði ekki misheprmuð tilraun.
TTnneldisstarf og fræðsla æsku
lýðsxínís hvílir jsameiginlega á
herðum beimila og skóla. Skól-
arnir vxlja vera ' heimilunum
til aðstoðar við uppeldisstarfið.
og heimilin mesra ekk| láta á
sér standa um a'ð aðstoða skól-
ana í unnfræðslu- og mótunar
starfi þexrra. *
wmmnmmimmmmmmmmmamMMmamm
Útbreiðið Alpýðublaðið -
ISf'Vtt skiiy í kofn er nýja farþegaskipið Kungsholm, sem er í fÖEum millí
J I * Svíþjóðar og Ameríku og var myndin tekin, þegar skipið kom
til Kaupmannahafnar í fyrstu áætlunarferð sinni frá New York til Gautaborgar. Ku'ngsholna
er 22000 smálestir að stærð og þykir höfuðprýði sænska skipaflotans.
Bœkur oq höfundar:
Þroskaár Hagalíns á sjó og landí
íMiiiiiœi
Guðmmidur Gíslason Haga-
lín: Ilmur Iiðinna daga. End
urminningar. Bókfellsútgáf-
an. Prentsmiðjan Oddi. —
Reykjavík 1953.
ENDURMINNINGAR Guð-
mundar Gíslasonar Hagalíns
hafa hlotið í ríkum mæli vin-
sældir og viðurkenningu rit-
dómara og lesenda, og þriðja
bindi Iþeirra mun enn auka
hróður höfundarins. Hagalán
kann betur til þessa verks en
nokkur annar núlifandi rithöf-
undur okkar. Því veT.dur í senn
lífsreynsla hans, fjölhæfni og
tækni. Hann er konungur ævi-
sagnanna og endurminning-
anna og hefur haft rnikil og
heillavænleg áhrif með bókum
sínum um. þau efni.
Hagalín er í ,,Ilmi liðinna
daga“ kominn á þau ár, þsgar
þroskinn segir til sín. Bókin
gerist bæði á sjó cg landi og
fjallar um nám og störf höfund
a'rins áður en hann kvaddi vest
firzku átthagana til að brjóta
sér braut menntunar og frama
í höfuðborginni. Revkjavík er
einmitt fyrir stafni, þegar
„Ilmi liðinna daga“ lýkur.
Næst hittum við Hagalín í for-
vitnilegu samfélagi hér syðra.
Frásagnirnar af siómennsku
Hagalíns eru stórbrotnar og
skemmtilegar. Skipverjarnir á
Dýra rata í háska og ævintýri,
og sannarlega er Hagalín í ess-
inu sínu, þegar hann segir þá
sögu. En meistaralegast. tekst
honum þó að lýsa hversdagslíf-
inu, störfunum um borð og fé-
Usmm sínum eins og þeir voru
frá degi t;I dass. Lesandanum
dylst ekki, að margir þeirra =”u
fyrirmyndir sérlegra og svip-
mikilla 'karla í smásögum og
skáldsögum Hagalíns vestan úr
fjörðum. Megineínkenni bókar-
innar er einmitt mannlýsing-
arnar. Hatralín segir ýtarlega
frá Ólafi Ólafssyni skólastjóra
á Þingeyri og séra Böðvari á
Hrafnseyri, en þeir vo'ru báðir
kennarar hans. Jafnframt
bregður hann' upp ógleymanleg
um svipmyndum af skólabræðr
um sínum og félögum á sjón-
um, og nú er kvenþjóðin komin
til sögunnar og fer ekki var-
hluta af athygli og unjhyggju
höfundarins. Undirrituðum
finnst samt mest t'il um lýsingu
Hagalíns 'á Ástar-Brandi og
Þórbergi Þórðarsyni. Kaflarnir
um þá eru svo listrænir og
skemmtilegir, að Hagalín hef-
ur naumast tekizt í annan tíma
betur. Lesandinn verður ósjálf
rátt þátttakandi í frásögninni
og lætur sér ekki detta annað í
] hug en þeíta sé ailt heilagur
' sannleikur.
j Þetta er efnismesta bindi
Guðmundur Gíslason Hagalín
endurminninganna, og Hagalin
hagar stíl bókarinnar mjög
msð hliðsjón af því. Frásögnin
rís hvað eftir annað eins og
I fjall, þar sem ský sortna og
* vindar gnauða. E:i svo eru
þarna einnig hljóðlátar stund-
ir, sem Hagalín táknar með
Ijóðrænum og kliðmjúlum stíl.
Þá er eins og lesandinn heyri
Iindir niða og sjái grös og blóm
spretta. Höfundurinn leysir
þessar þrautir eins og þær séu
leikur einn. Auðvitað byggir
hann hér á þjálfaðri tækni
sinni og reynslu, en allt er
þetta árangur ríkrar vand-
virkni og óvenjulegrar hnitmið
unar. Endurminningarnar eru
órækt vitni um fjölbreytilega
og listræna ritsnilld Hagalíns.
Sögúfólkið ber svip hins lif-
andi l.'ífs, því að Hagalín leggur
megináherzlu á að túlka sér-
kenni hvers og eins til líkama
og sálar og er bersögull, hver
sem í hlut á. Þetta sést bezt á
mynd hans af sjálfum sér. Hún
er svo sönn og mannleg, að les-
andinn hrífst og gieðst og sann
færist um gildi frásagnarinnar
og tilgang.. Bókin er nýr sigur
fyrir Hagalín.
Þáð er óumdeilanlegt, að
Hagalín er mieistari á ævisögur
og endurminningar. En árang-
ur hans á því sviði er vissulega
sprottinn af rót þeirrar tækni,
sem einkennir beztu smásögur
hans og skáldsögur. Bygging
endurminninganna talar skýru
máli um, þetta. Iiún minnir á
skáldsöguna og er svo kunn-
áttulega gerð, að hvert bindi
sýnist sjálfstætt án þess að
þr-áð.urinn sé þó rofinn. Sama
er að segja um samtölin. Þau
hafa lengi verið sérgrein Haga-
Uns, en eru samt óvíða betri en
í endurminningiinum. Þau
varpa hvössu Ijósi á það, sem
bak við býr, og gera þann, sem
frá segir og í hlut á, Ijóslifandi
eins og maður hafi þekkt hann
i'Frh. á 7. síðu.)
Óhugnanlegar móftökur:
Yopnavaid í HvaifirSi
HINN 18. nóvember fórum
við á vélbátnum Erni Arnar-
syni árdegis frá Hafnarfirði til
Hvalfjarðar að hyggja að hvort
síld fyndist í firðinum. Leituð-
um við allan daginn, en urðum
einskis varir. Um kvöldið kl.
7.30 fórum. við inn að bryggju
við hvalstöðina, og höfðú fimm
skipverjar h.ugsað sér að fara í
land og ef til vill fara í bíó.
Fara þeir í land iimm saman,
en við aðrir vorum kyrrir um
borð. Koma þeir aftur k,l. 9
um ikvöldið til baka og segist
þeim þannig frá, að verið hafi
vopnaður maður á bryggjunni.-
Þeir komust eftir nokkurt þras
við varðmanninn upp bryggj-
una, en þegar þeir komu aftur
niður eftir, höfð-u orðið vakta-
skipti hjá vörðumi. Ætluðu þeir
að ganga um borð aftur, en þá
bannaði vörðurinn það og gekk
í veg fyrir þá og spurði þá eftir
passa. Þetta gengur í þófi
nokkra stund, enda enginn
með passa. Smáfæra þeír sig
nú nær varðmanninum og þar
til hann víkur til hliðar og
gengur upp fyrir þá, og gengur
á eftir þeim niður bryggjuna
fast á eftir miönnunum, þar til
þeir eru komnir alla Ieið um
borð. Hafði hann byssu með
(Frh. á 7. síðu.) ,