Tíminn - 04.10.1964, Síða 14

EG VAR CICERO
söngvarinn skuldaði peninga, og
í fylgd með honum var fógetinn,
sem tók fjárnámi allt, sem inn
hafði komið fyrir söng skemmtun
ina í lokin.
Ég hafði haldið sýningu á sjálf-
um mér, orðið til athlægis. Þeg-
ay 4í-i??ddíst bakdyramegin út úr
húsinu og gekk heim á leið í
myrkrinu í kvöldfötunum og
Veitti fólkinu í kringum mig enga
eftirtekt, fannst mér ég vera mjög
tinmana.
Það var ekkert eftir, sem ég gat
reynt nema þá að betla.
Ég fór til þýzka aðalræðismanns
ins, sem nú gekk undir nafninu
aðalræðismaður Sambandslýðveld-
isins Þýzkalands. Þjóðverjar voru
langt komnir með að koma undir
sig fótunum að nýju.
— Mig langa til þess að tala
við aðalræðismannihn.
— f hvaða sambandi?
— Um peningamál.
Hús aðalræðismannsins var fall-
eg byggipg, vel búið húsgögnum
og starfsmennirnir báru sig vel
líka.
Þeir litu á mig með vantrausti.
Útlit mítt vakti ekki mikið traust
lengur. Fötin mín voru sóðaleg,
®g ana!it mitt innfallið.
Ungur starfsmaður kom og
hlustaði á sögu mína.
— Ég veit ekkert um þetta mál,
sagði hann. — Við vitum opin-
berjega ekkert um Cicero-aðgerð-
irnar.
Við hverju öðru gat ég búizt?
Hefði Moyzisch gefið mér
vottorð: — Bazna, Elyesa, engin
sérstök líkamseinkenni, njósnaði
fyrir okkur. Við förum fram á það
við alla viðkomandi, sérstaklega
Breta, að þeir veiti honum alla
mögulega aðstoð í hinu mikla
starfi hans? Ég hafði engin skjöl,
sem ég gat sýnt ræðismanninum,
og skjöl voru það eina, sem þeir
tóku nokkuð mark á.'
— Þýzka ríkið sveik mig illi-
lega. Sambandslýðveldið er lög-
legur erfingi ríkisins, og þess
vegna hef ég kröfur- á heridur
stjórn yðar.
Ég talaði lágum rómi, þar var
engin sannfæring í röddinni, og
ég skammaðist riiín fyrir sjálfan
mig, vegna þess að maðurinn, sem
ég var að tala við, leit á mig sem
frekan betlara.
— Ég er hræddur um, að það
sé ekki mikið, sem ég get gert
í þessu máli. Mér þykir mjög fyrir
því. j ’
Það var augljóst, að harin vor-
kenndi mér. Hann fitlaði órólegur
við skjalabunkann fyrir fram
an sig, og sýndi mér með lát-
bragði sínu, að ég var aðeins til
óþæginda. Verkið, sem hann vildi
halda áfram að vinna, var vissu-
lega þýðingarmeira en ég, svo ég
fór.
Það var engin ástæða til þess
að ég gerði ekki enn minna úr
sjálfum mér. Ég fór og þitti Herr
Jenke, mág Ribbentrops.'
Hann, eins og aðrir starfsmenn
þýzka sendiráðsins, hafði orðið að
yfirgefa Tyrkland með Drotning-
holm. Um tíma hafði hann búið í
Baden-Baden, og síðar flutzt aftur
til Tyrklands í lok ársins 1949 eða
fyrst á 1950. Hann sneri sér aftur
að byggingaiðnaðinum, sem hann
hafði starfað við áður en mágur
hans, þýzki utanríkisráðherrann,
fékk hann til þess að ganga í
þýzku utanríkisþjónustuna.
Ég vildi fá aðstoð hans. Ég beið
í lengri tíma á strætinu, og velti
því fyrir mér, hvað ég ætti að
segja við hann. Hann vissi, að ég
hafði unnið fyrir Þjóðverjana, og
að þeir höfðu svikið mig, hann
kynni jafnvel að geta hjálpað mér
með smálán.
Ég hringdi bjöllunni og sagði
til mín. Eg var beðinn um að
bíða utan dyra. Ég varð að bíða
lengi.
Svo kom þjónustustúlkan og
sagði mér, að Herr Jenke væri
mjög leiður, en hann gæti ekki
tekið á móti mér.
Tveimur dögum síðar dó hann.
I-Iann fór í siglingu með ein-
hverjum vinum sínum á Marmora
vatninu og bátnum hvolfdi. Það
var aðeins slys. Öllum var bjarg-
að nema I-Ierr Jenke, sem var lát-
inn, þegar hann að lokum náðist
upp úr vatninu.
Dagblöðin sögðu að þetta væri
— dularfullur dauði, en líkskoðun
sýndi, að hann hafði látizt af
hjarlaslagi, sem orsakaðist af áfall
inu.
Svo það var ekki iengur hægt
að snúa sér til hans um hjálp.
Kvöld eitt, þegar ég var mjög
langt niðri, settist ég í hæginda-
stólinn og gerði uppkast að bréfi.
Ég skrifaði það til hans hátignar
dr. Konrad Adenauers, Kanslara í
Bonn í Þýzkalandi.
Ég hugsaði mig mjög vel um
þegar ég skrifaði það, og gerði
annað uppkast eftir því fyrsta.
— Yðar hátign, skrifaði ég, —
undirritaður, Elyesa Bazna, leyfir
sér hér með að skýra yður frá
eftirfarandi staðreyndum í von
um að yðar hátign geri það sem
í yðar valdi stendur til þess að
minnsta kosti að rétta hluta af
þeim rangindum, sem ég hefi ver-
ið beittur. Ég var i þjónustu
þýzka sendiráðsins i Ankara, og
á stríðsárunum réðst ég í brezlca
sendiráðið í Ankara af cintómu
fylgi við Þjóðverja til þess að
geta veitt þeim aðstoð mína síðar.
Þjónusta mín, sem ég veittí með
því að hætta lífinu, frelsinu, mann
orðinu var endurgoldið með fölsk-
um brezkum peningaseðlum . . .
Þetta var langt bréf, með öll-
um smáatriðum, undirgefið bréf,
sem aðeins var skrifað út úr
brýnustu nauðsyn. Það endaði:
— Af þessum ástæðum leyfi ég
mér að vonast eftir fljótu og hlið-
hollu svari við því, sem ég fer
fram í, og að lokum vil ég færa
yðar hátign innílega þakkir mín-
ar. i
Ilafði ég ekki á minn hátt átt
53
viðræður við stórmenni heimsins?
Hafði ég ekki fengið smáinnsýn
inn í áætlanir Churchills, Stalins
og Roosevelts? Bréf mitt til dr.
Adenauers í síðasta sinn lét mér
finnast ég standa í sambandi við
einn af stórmennunum í stjórn-
málum heimsins.
Mörgum mánuðum síðar fékk
ég bréf frá utanríkisráðuneytinu
í Bonn. Þar stóð:
— Sem svar við bréfi yðar frá
16. apríl, 1959, sent til kanslar-
ans, viljum við skýra yður frá
því, að utanríkisráðuneytið er að
rannsaka málið, sem nefnt var.
Utanrikisráðuneytið mun ekki
láta undir höfuð leggjast að hafa
samband við yður aftur í þessu
sambandi.
Undirskriftin var ólæsileg.
Fjórir mánuðir liðu áður en
en nokkuð gerðist. Bréfið, sem
þá kom frá Bonn var stutt. Það
hljóðaði á þessa leið:
— Kröfur vegna þýzka ríkisins.
Utanríkisráðuneytinu þykir fyrir
því, að geta ekki gert neitt í
sambandi við þetta mál.
Ég er enn lifandi.
Ég kaupi og sel. Það er ekki
að ástæðulausu, að ég er fæddur
undir Krabbamerkinu. Krabbar
koma alltaf niður á fæturna, enda
þótt gólfið, sem þeir koma niður
á sé ekki allftaf klætt dýrmætum
gólfteppum.
Síðasta sumar fór ég til Bursa
með Duriet, konu minní. Við fór-
um þangað með áætlunarbíl eftir
ósléttum vegum.
— Hér er dásamlegt, sagði Dur
iet á sinn hægláta hátt.
Ég sýndi henni plómugarðana,
Uludag fjallið og heitu laugarn-
ar.
Við fórum ínn í Celik Palace
Hotel. Það er sannarlega stór'-
köstlegt hótel. Tveir sendisveinar
í ljósbláum einkennisbúningum
stóðu við dyrnar og opnuðu þær
11
fræðingsins. Síðan óku þeir af
stað í léttvagni borgarstjóra.
Um'leið varð allt í einu skyndi-
leg þögn í hópi slúðurkvenna
kirkjugestanna. Ekkert heyrðist
nema rödd föður Gichards. — Ég
sé, að þér hafið látíð kerti loga,
barnið mitt., Eg ska! biðja þess
með yður, að bæn y'ðar i;erði
heyrð.
— Þökk, faðir. Það var dóttir
Palmýru Delamare. Móðir henn-
ar og Fauvette stóðu að baki henn
ar.
Þögnin var rofin við það, að
margar kvennanna supu hveljur.
Frú Larouche greip fyrir hjartað.
Olympe tók glas með ilmsalti úr
tösku sinni og hélt því að vitum
frúarinnar. Svipur Nanaine harðn
aði, hún klemmdi saman varirnar
og augun skutu eldingum. Júlían
stóð við hlið hennar og virtist
hafa gaman af.
— I-Iverjar eru þetta eiginlega?
spurði Kóletta forvitin.
— Það er betra fyrir ungar og
heiðvirðar stúlkur að vita það
ekki, svaraði Olj'mpe.
Þau urðu samferða heim, öll
þrjú, í léttvagni Fauvette. Svarti
ekillinn smellti með svipuólinni,
og vagninn rann af stað.
— Jæja, sagði Olympe og veif-
aði kring um sig í ákafa. — Nú
er uinsókn Fauvette d‘Eaubonne
sem fylgdarkonu imgra stúlkna
úr sögunni, fyrir mitt leyti.
Viktor var öldungis út á þekju.
Hvað gat það verið í fari hinnar
ungu stúlku með stuttklippta hár-
ið og hinnar fögru móður .hennar,
sem vakið hafði svo mikla andúð
hjá Nanaine og vinkonum henn-
ar?
Ulysse frændi neytti morgun-
verðar síns undir beru lofti við
borð, er stóð í forsælu undir val-
•hnotutré. Sólin skein gegnum trjá
laufið og myndaði rósir úr ljósi
EFTIR ARTHEMISE GOERTZ
og skuggum á hvíta dúknum og
silfurborðbúnaðinum Páfagaukur
hafði setzt að á stólbaki gamla
mannsins.
Svo grannholda var Ulysse
fræpdi, að kalla mátti hann því
nær horgrind við fyrstu sýn. Hann
var prýddur sams konar yfirskeggi
og Napóleon þrið.ii, þunnt og
silfurgrátt hár hans féll í tjásum
n}ður á tígulegt ennið, og ævin-
lega var hann klæddur svörtum
sjðfrakka og ljósgráum buxum.
Ekki var Ulysse frændi svo
grannur af lystarleysi, því að
liann hámaði í sig steikina með
því, sem henni tilheyrði, og fat
með steiktum fasönnum beið við
hlið hans. Ilann var að tæma vín-
glas, þegar Viktor kom til hans.
Karl reis úr sæti, faðmaði frænda
sinn og kyssti hann á báðar kinn-
ar og síðast munninn.
— Nei, þakka þé.- fyrir, ég er
búinn að borða morgunverð, svar-
aði Viktor, þegai hinn bauð hon-
um að setjast að snæðingi með
sér. Ulysse frændi klappaði þá
saman Iófunum, og þegar Núnún,
þerna hans, birtist bað karl hana
að koma með tvo bolla, svo
að þeir mættu po minnsla
kosti drekka kaffi saman.
— Meðan ég man, hóf Viktoi
máls, þá hefur faðir Guichard fal-
ið mér það hlutverk að frelsa sál
þína.
— Því mættír þú gjarnan hafa
gleymt anzaði frændi hans og
bætti enn við sig einni sneið af
steik. — Ég stefni beinustu leið
til helvítis. Þar er nefnilega Butl
er hershöfðingi vistaður, og ég
þarf að segja nokkur orð við
hann einsléga. Er það ekki satt,
Briggs? Hann rétti páfagauknum
kjötbita á gaffli yfir öxl sér.
— Nú, já, fyrst þú átt þangað
erindum að gegna — þá skal ég
segja föður Guichard frá því. Við
skipti ganga fyrir vellíðan.
— Þakka þér fyrir, ef þú vilt
gera svo vel.
— Hvernig gengur með stríð-
ið?
— Dásamlega.
Ánægjan skein úr augum hans. j
— Við sigrum. Hann tók landa-
bréf, er lá á stól við hlið hans. \
Það var fullt af mislitum títuprjón j
um, spm voru stungnir í það um
allar jarðir. Það vav vandi hans
að athuga landabréf sín, meðan
hann var að borða, og yfirvega
næstu leiki sína, líkt og hann sæti
við skákborðið. — Sjáðu — hér
erum við hjá Korintu og þar er
Johnston hershöfðingi fyrirliðí. Ef
Suðurríkin gætu yfirbugað Grant,
áður en Buell næði að sameinast
honum, og sigrast síðan á Buell,
væri hægt að vinna aftur það
landsvæði, er tapaðist við fall Don
elsons......
Þannig hélt gamli maðurinn
áfram að útskýra og yfirvega, dró
prjóna sína út hér og stakk þeim
inn þar. Andlit hans var eldrautt
af ákafa og víninu, sem hann var
búinn að drekka. Um tuttugu ára
skeið hafði Ulysse frændi unnið
að sögulegu ritverki um þræla-
stríðið í Bandarikjunum, eða rétt-
ara ságt útskýringu á því, hvað
gerzt hefði, ef þetta hefði farið
öðruvísi og hitt orðið svona.
Hið fjarstæðukennda og vita
gagnslausa starf ffænda hans
fyllti Viktor ömurleika. Hugsa sér,
að hafa eytt tuttugu árum ævi
sinnar til þess að rannsaka, hvern
ig hægt hefði verið að breyta rás,
styrjaldar, sem þegar var fyrir
löngu á enda kljáð.
Þannig leit og Nanaine á þetta
mál. Að vísu hafði hún ekki tal-
að við bróður sinn í fjörutíu ár.
Hún hafði aldrei getað fyrirgefið
honum að hætta við lögfræðina
til þess að leggja fyrir sig hrís-
grjónaverzlun, og ata með því
hendur de Rocher æltmanns á svo
auvirðilegu sem viðskiptamálum.
Með árunum hafði Ulysse
frændi safnað sér miklum eign-
um, og innan við sextugt gat hann
setzt í helgan stein og lifað í ró
og næði sem ríkur lánardrottinn.
Fulltrúar hans klipptu arðmiða og
sáu um ínnheimtu vaxta, svo að
gamli maðurinn hafði takmarka-
lausan tíma til að sinna sínum
„styrjöldum*' n-s njóta áhyggju-
leysisins.
„Nanaine og Ankonui hennar
eru náltúrulega gengnar af göflun
um, er það ekki? spurði hann
með illgirnislegum glampa í augna
króknum. — Ég heyri sagt, að
Palmýra Delamare sé komin aft-
ur. Og með óvenju fríða dóttur,
svei mér þá.
— Já, en Ullysse frændi, hvérj-
ar eru þær eiginlega? Hvers vegna
hafa þær vakíð slíka ólgu?
— Það er satt — þú manst það
auðvitað ekki. Þú varst barn, þeg-
ar Palmýra fór héðan. Hann laut
í áttina til læknisins. — Ég veit
hvað dóttir hennar heitir. Núnún
heyrði það hjá Dúdús, sem vinnur
hjá Ólympe, og Dúdús hefur það
frá stofuþernu hjá frú Duforu,
konu bakarans. En henni sagði
frú Naquin, kona póstmeistarans,
er sá nafn hennar á bréfi, sem
stúlkan fékk frá New York í gær.
Almáttugur, hugsaði Viktor. Nú
og hvað heitir telpan þá? spurði
hann.
— Mirjam Mendel. Segir það
nafn þér ekki neitt?
—- Nafn ungrar stúlku lýsir því
venjulega, hver faðir hennar var.
— Það er langt frá því að vera
allt og sumt í þessu tilfelli. En
drengur minn .... Ulysse frændi
skaut stól sínum aftur. — Ég hef
ekki tíma til að segja þér meira
núna. Það er allt of löng saga.
Langi þig til að heyra meira, þá
spyr þú Alcide Larouche frænda
þinn. Ég verð að taka aftur til
við mitt starf. Hann stóð upp og
greip landabréf sitt.
Læknirinn stóð drykklanga
stund og starði á gamla manninn,
sem grúfði sig yfir kortið. Alcide
Larouche frændi hans — Larouche
læknir hinn auðugi í New Orleans,
sem Nanaine vildi að hann gengí
í félag með. Doktor Larouche og
Palmýra Delamare.
T í M I N N, sunnudagur 4. október 1964. —
14