Alþýðublaðið - 24.01.1954, Blaðsíða 4

4
ASJÞYÐUB L ABIÐ
Sunnutlaginn 24. janúar 1954
Útgefandi: AlþýJSuflokkurinn. Ritstjóri og ábyrgðarmaSur:
Hantsibal Valdimarsson Meðritstjóri: Helgi Sæmundsson.
Fréttastjóri: Sigvaldi Hjálmarsson. Blaðamensi: Loftur Guð-
mundsson og Björgvin Guðmundsson. Auglýsingastjóri:
Möller. Ritstjórnarsímar: 4901 og 4902. Auglýsinga-
eími: 4906. Aígreiðslusími: 4900. Alþýðuprentsmiðjan,
Hvg. 8—10. Áskriftarverð 15,00 á mán, í lausasölu: 1,00.
Bæjarufgerð togara
BÆJARUTGERÐ REYKJA-
VÍKUR er stærsta togaraút-
gerðarfélag, sem nokkru sinni
hefur starfað hér á landi. Og
það er ríkt í vituncl almenn-
ings, a'ð þúsundir manna hér í
bæ mxmdu verða fyrir miklu
atvinnu- og afkomutjóni ef
bæjarútgerðin yrði lögð niður.
Þetta atvinnufyrirtæki nýtur
því mikilla og almennra vin-
sælda í borginni. Hún er að
verða óskabarn Reykvíkinga.
Ekki ráðlegt, þess
.vegna bœjar-
rekstur.
Menn verða að gera sér það
Ijóst, að Sjálfstæðisflokkurinn
hefur ekki gert bæjarrekstur
togara að stefnumáli sínu.
Heldur sætti flokkurinn sig við
þetta rekstrarform algerlega til
neyddur.
Þegar nýsköpunartogararnir
voru keyptir, höfðu einstakir
íhaldsmenn enga trú á, að svona
dýr skip gætu borið sig. Þeir
sáu a. m. k. í bili ekki fram á
neina gróðavon í sambandi vi'ð
útger’ð togara. — Hins vegar
var atvinnulífi borgarinnar.
þá sem oftar þann veg farið, að
íhaldið þorði ekki að eiga það
á hættu, að bæjarútgerðir tog-
ara risu upp um allt land, en
Reykjavík kysi heldur skort og
atvinnuleysi,
Þá lýsti bæjarstjórnarmeiri
hlutinn því yfir, að nokkrir
togarar yrðu gerðir út af bæn-
um, ef það kæmi í Ijós, að eng
ir einstaklzngar fengjust til að
kaupa þá og gera þá hér út.
Ef gróSavænlegt,
þá einstaklSngs-
reksfur.
Síðan hefur íhaldið hvað eft
ir annað lýst því yfir, að ef
einstaldingar fengjust ti! að
taka við rekstri bæjartogár-
anna, þá værj það vilji þess, að
þeir yrðu seldir einstaklingum.
Ef sá tími kæmi, að einstakl-
ingar teldu gróðavænlegt að
eiga og gera út togara, er því
nokkurnveginn víst, að íhald-
inu væri ekki óljúft að afhenda
þá einstaklingum. — En til
þess að hafa sem bezta aðstöðu
til að leggja bæjarútgerðina
niður, væri íhaldinu ekki ónýtt
að hafa mann eins og Jóhann
Hafstein r oddaaðstöðu í bæjar
stjórn Reykjavíkur og jafn-
framt sem bankastjóra í Úí-
vegsbanka íslands, til þess að
veita ríkum íhaldsmönnum lán
til togarakaupanna.
Hvort skipulagið
veifir meira afvinnu
öryggi.
Nú mætti segja sem svo:
Sömu atvinnu veita nú þessir
togarar, hvort sem þeir eru í
bæjarrekstri eða einstaklings-
rekstri, og vissulega er það
rétt að nokkru Ieyti. Þó verða
menn að játa það, að ef harð-
æri bæri að höndum og at-
vinnutregða yrði, þá mundi
engri bæjarútgerð haldast þaðj
uppi áð halda ekki togurum i
bæjarins úti samfellt árið um ]
kring. En enginn getur neitt
við því sagt, þótt einkacigandi j
togara bindi skip sitt, hvenær
sem hann telur ekki útlit fyr-
ir gróða af úthaldinu.
Þá er þess a'ð minnast, að á
seinasta kjörtímabili hafa tveir
togárar einkstaklinga í Reykja
vík verið seldir úr bænum.
Þannig er að öllu Ieyti minna
atvinnuöryggi fyrir verkalýð-
inn í einstakling^-tgerð togara
en í bæjarútgerð Jeirra.
FJöregg sitt skyldi
enginn feia íbaldinu
Ef verkafólk og sjómenn í
Reykjavík vilja ekki eiga neitt
á liættu með framtíð og efl-
ingu bæjarútgerðarinnar, eiga
hinar vinnandi stéttir að gera
þá öryggisráðstöfur þann 31.
janúar, að svipta íhaldið meiri
hluía í Bæjarstjórn Reykjavík
ur. Láta Jóhann Hafstein
nægja það að vera áróðurs-
stjóri íhaldsins, bankastjóri
þess og íhaldsþingmaður, en
ekki þay að auki oddamaður
íhaldsmeirihluta í bæjarstjórn
Iiöfuðborgarinnar. '
Alþýða manna á ckki að
efla harðsvíraða íhaldsmenn
eins og Jóhann Hafíitein til á-
hrifa og valda, svo að þeir geti
ein^ig ráðið miklvægustu Iífs-
bjargartækjum bjóðarinnaj;. —
Þeim tækjum á aiþýðan sjálf
að ráða.
Athyglisverð deila stjórnarblaðanna um
UPP ER RISTN harla at-
hyglisverð deila milli
stjórnarblaðanna um óhæíu
verk stjórnarfloiikanna. Tím
inn benti nýlega á þá aug-
ljósu staðreynd, að útsvör-
,in í Rleykjavík séu orðin
drápsklyfjar á almenningi.
Morgunblaðið viðurkennir
þetta í gær, þó að hófsam-
lega sé til orða tekið, en bend
ir jafnframt á, að ríkisskatt
arnir hvíli þrisvar til fjór-
um sinnum þyngra á Reyk-
víkiingum en bæjargjöldin
og bætir því síðan við að
Framsóknarflokknrinn hafi
neitað því að Reykjavík fái
nokkra hlutdeild í söluskatt
inum. Bæði blöðin birta töl
ur í þessu sambandi, og svo
ganga brigzlin á víxl rétt
eins og fyrir alþingiskosn-
ingarnar í sumar sællar
minningar.
HVERRA ER SÖKIN?
Það er vel farið, að stjórn
arblöðin skuli hafa v’kið að
þessu rnáti. Auðvitáð er það
satt og rétt, að rikisskattarn
ir eru orðnir gexpilegir. En
hverjir hafa mótað þessa ó-
heyrilegu skattastefnu rík-
isins? Framsóknarflokkurinn
hefur haft forustu um skatt'
píninguna, en fyrst og
fremst er hún aíleiðing af
óheillastefnu ríkisstjórnar-
innar í heild, gengislækkun
inni og svikunum. á loforð-
unum um. „hliðarráðstafan-
irnar“ margumtöluðu: ,,Hlið
arráðstafanirnar eru ókomn
ar enn. Skattarnir hafa hald
izt óbreyttir og hækkað sem
dýrtíðinni nemur og vel það.
Stjórnarflokkarnir bera því
sameiginlega ábyrgð á þess-
um ósköpum.
GUNNAR OG JOHANN.
Morgunblaðið í gær virð-
ist gefa í skyn, að Framsókn
arflokkurinn beri hér einn
sökina. En Framsóknarflokk
urinn hefur ekki meirih’.uta
á alþingi, Hann þarf lið-
veizlu með til að koma mái
um sínum fram. góðum og
vondum. Og hvar fékk hann
liðveizluna til að knýja fram
skattana, sem Morgunblaðið
fordæmir í gær og réttilega?
Frá Sjálfstæðisflokknum og
þar á meðal efsta mannin-
um á bæjarstjórnarlista
hans, Gunnari Thoroddsen,
og manninum í „baráttusæt
inu“, Jóhanni Hafstein. Eða
hafa ekki Gunnar og Jó-
hann verið dyggir og trygg-
ir stuðningsmenn núverandi
ríkisstjórrur og fyrstir
manna að rétta upp hend;-
urnar, þegar Eysteinn hefur
heimtað fleiri skattpeninga?
GÖGNIN Á BORÐIÐ.
Það er rétt, að Eysteinn
Jónsson og Steingrímur
Steinþórsson lýstu yfir því
á haustþinginu 1951, að þeir
færu úr ríkisstjórn, ef bæj-
ar- og sveitaríélög fengju
fjórðung söluskattsins til
sinna þarfa eins og Morg-
unblaðið bendir á í gær. En
hvert var viðnám Sjálfstæð
isflokksins, þegar Framsókn
arráð'herrarnir beittu þessu
óheyrilega ofríki? Hvers
vegna náði ekki þetta mál
fram að ganga, þrátt fyrir
andstöðu Fra:nsóknarráðí-
herranna? Ekki hefur Fram
sóknarflokkurinn meirihluta
á alþdngi. Bæjarfélögunum
hefði verið tryggður þessi
tekjustofn, þrátt fyrir hótun
Eysteins og Steingríms, ef
íhaldir.u væri alvara með að
berjast gegn þeirri óheilla-
stefnu, sem Morgunblaðið
fordæmir í gser. Greiddu
ekki Alþýðuflokkurinn og
Sósíalistaflokkurinn atkvæði
með því, að bæjarfélögi-n
fengju þennan tekjustofn?
En hvað gerði Sjálfstæðis-
flokkurinn? Hann lét Fram-
sóknarflokkinn kúga sig til
að greiða atkvæði gegn því
réttlætismáli. sem Morgun-
blaðið er að tala um í
rammagrein sinni í gær. Vill
ekki Morgunblaðið gora svo
vel og birta nöfn þingmanna
Sjálfstæðisflokksir.s, sem
greiddu atkvæði með og
móti því, að bæjarfélögi.n
fengju fjórðung söluskatts-
ins sem tekjustofn? Þá fæst
úr því skorið, hvernig Fram
sóknarflokkurinn fékk fram
vilja sinn í þessu málí.
LAUT í AUÐMÝKT.
Sannleikurinn er sá, a.ð
þegar Sjálfstæðisflokkurinn
varð að velja mdli stjórnar
samvinnunnar við Framsókn
arflokkinn og réttlætismáls
bæjarfélaganna, þá laut
hann maddömu Framsókn í
auðmýkt. Sj áílfstæð/sflokkr-
urinn lét Eystein Jónsson og
Steingrím Steinþórsson svín
beygja sig á haustþinginu ,
1951. Og hverra hagsmunir
voru það, sem hann mat
meira en kröfuna um nauð-
synlegan tekjustofn handa
Reykjavík og öðrum kaup-
stöðum og kauptúnum lands
ins? Vill ekki Morgunblað-
ið gera svo vel og svara
þeirri spurningu skýrt og af
dráttarlaust í stað þess að
vera með sýndarlæt:’
HERJÓLFUR.
Benedikt Gröndal:
Framtíð Reykjavíkur
tasti a
AMiblaðii
Fæst á flestum veitingastöðum bæjarins.
— Kaupið blaðið um íeið og þér fáið yður
kaffi.
HIN margvíslega gagnrýni,
sem, fram hefur komið í kosn-
ingabaráttunni á stjórn Reykja-
víkur undanfarin ár, hefur að
sjálfsögðu snúizt fyrst og
fremst um aðbúnað fólksins,
sem byggir þessa borg. Von-
andi verður það þó ekki talin
hjáróma rödd, þótt örfá orð
séu sögð um nokkra dauða hluti,
sem öðrum fremur setja svip
á bæj-v'líTð og koma við dag-
lega tilveru bæjarbúa. Þessir
dauðu hlutir eru hvorki meira
né minna en einhver verðmæt-
asta, en þó að ýmsu leyti van-
ræktasta eign bæiarbúa: um
5500 bifreið'ir af öllum stærð-
um og gerðum.
Bifreiðamál eru að rnjög
miklu leyti komin undir bæjar-
stjórn, eins og hverjum manni
má vera Ijóst. Göturnár, sem
ekið er um og ráða miklu um
slit bifreiðanna, eru bæjarmál.
Fyrir þær hlýtur íhaldsstjórnin
í Reykjavík að fá lága einkunn,
því að ástand gatnanna er
höfuðorsök þess, að bifreiðar
slitna hér og eyðileggjast fyrir
aldur fram.
Bifreiðastæðin eru bæjarmél.
Þau eru hreint vandræða-
viðfangsefni, vegna þess hve
skipulag og uppbygging mestu
umferðarhverfanna eru í
hörmulegum ólestri. Einu
lausnir bæjaryfirvaldanna á
því máli virðast vera ógæfa i
annarra, sem sagt þegar hús 1
brenna af lóðum, sem eru svo
dýrar að enginn treystir sér til
að ’byggja á þeim. Þá bætast
við bílastæði. Tillögum um at-
hugun um byggingu bif-
reiðastæða-húsa á nokkrum
hæðum (í einföldum, veggja-
lausum byggingum) hefur ekki
verið sinnt, tillögum um stöðu-
mæla fyrir bifreiðastæði hefur
heldur ekki verið sdnnt, að því
er bezt er vitað.
HÚSNÆÐISLEYSI BIF-
REIÐANNA.
Þá eru húsnæðisvandræði
eitt jnesta vandamál bifreið-
anna í Reykjavík og stuðla
nrjög að því, að þær skemm-
ast snemma og viðhald á
þeim verðnr mikið og dýrt.
Athugun, sem gerð var fyrir
skömmu, leiddi í Ijós, að í
Reykjavík voru 5365 bif-
reiðir, en aðeins 1524 bif-
reiðaskúrar: Tæplega 4000
bifreiðir standa úti í hinu
mislynda veourfari okkar..
Að vísu má ekki kenna
bæjaryfirvöídunum um þetta
mál nem að anokkru leyti.
Fjárfestlngaryfirvö.ldin hafa
lagt þær hömlur á byggingu
bifreiðaskúra, sem mestu valda
um þetta ástand, og er mjög
vafasamt að þær takmarkanir
hafi í raun og veru rsynzt
gjaldeyrisparnaður fyrir þjóð-
ina. Viðhald og varahlutir og
ör endurnýjun bifreiða vegur
þar á móti.
En bæjarstjórnendur eiga
hér nokkurn hlut að máli. Það
er ómögulegt að segja, að nógu
mörgum bifreiðaskúrum sé
ætlað rúm í bænum, jafnvel
ekki í nýrri hverfunum. Til
þess að sannfærast um þetta
geta menn gengið eftir hvaða
götu sem er í íbúðahverfum að
kvöldlagi, talið bifreiðar, sem
standa úti fyrir húsum og talið
sómasamlega stæði fyrir bif-
reiðaskúra við húsin. Það kem-
ur í ljós, að þótt byggt væri
á hverri slíkri lóð, er langt frá
því að vandinn sé leystur.
Þð aer augljóst, að bæjar-
yfirvöldin liafa alls ekki gert
sér Ijóst, að R-eykjavík er
isennilega mesta bifreiðaborg
í Evrópu, og þótt víftar væri
leitað, með bifreið fyrir
hverja 10—12 íbúa. Þessi
Framháíd á 6. síðu. ,