Tíminn - 14.10.1964, Blaðsíða 7

MIÐVIKUDAGUR 14. október 1964
ÞINGFRETÍiR
TÍMINN
Þ!NGFRETT!Þ
VEXTIR VERÐI LÆKKAÐIR
OG FRYSTINGUNNI HÆTT!
Þingmenn Framsóknar-
flokksins í neðri deild, þe'ir
Eysteinn Jónsson, Ágúst Þor-
valdsson, Óskar Jónsson, Ein-
ar Ágústsson, Gísli Guð-
mundsson, Halldór Ásgríms-
son, Björn Pálsson, Halldór
E. Sigurðsson, Ingvar Gísla-
son, Jón Skaftason, Sigurvin
Einarsson, Skúli Guðmunds-
son og Þórarinn Þórarinsson,
hafa lagt fram frumvarp til
laga um vaxtalækkun og að
frystingu sparifjár í Seðla-
bankanum verði hætt. Frum-
varp þetta hafa Framsóknar-
menn flutt á undanförnum
þingum. Frumvarpið er svo-
hljóöandi:
1. gi\ Frá gildistöku laga þess-
ara mega útlánsvextir ekki vera
hærri en þeir voru janúar 1960.
2. gr Vextir af afurðavíxlum,
sem endurkeyptir eru af Seðla-
bankanum, mega ekki vera hærri
ein þeir voru á árinu 1959 ( 5—
5V2%).
3. gr. Vaxtakjör og lánstími á
lánum skulu breytast og verða hin
sömu og á árinu 1959 hjá eftir-
töldurn aðilum: „Fiskveiðasjóði
íslands, Stofnlánadeild sjávarút
vegsins, Stofnlánadeild landbún-
aðarins (sams konar lán og veitt
voru úr Byggingarsjóði sveita-
bæja og Ræktunarsjóði fslands)
og Raforkusjóði.
4. gr. Fjárhæðir þær, sem
bundnar eru á reikningum banka
og annarra innlánsstofnana hjá
Frumvarp Framsóknarmanna um að vextir verði færðir
í það horf, sem þeir voru fyrir „viðreisn“ og frystingu
sparifjár í Seðlabankanum verði hætt
Vextir skulu -færast í það horf,
sem þeir voru fyrir vaxtahækk-
unina 1980. Reynslan hefur sýnt,
svo að ekki v/rður um villzt,
að með háum vöxtum hefur ekki
tekizt að auka jafnvægi á pen-
ingamarkaðinum né tryggja hag
sparifjáreigenda. Hins vegar hafa
hinir háu vextir aukið mjög á
dýrtíð og erfiðleika atvinnuveg
anna og stofnlánavextir reynzt
óbærilega háir.
Sparifjárbinding sé afnumin f
því formi, sem hún er nú og
hefur verið, enda er auðséð að
hún hefur ekki náð tilgangi sínum.
En á hinn bóginn er þjóðinni hin
mesta nauðsyn að nota sparifé sitt
til að efla atvinnuvegi sína.
1000 milljónir
Frysta spariféð í Seðlabankan-
um, sem tekið hefur verið úr um-
ferð, nemur nú orðið nærri 1000
milljónum króna, og auk þess eru
afurðalán úr Seðlabankanum veru-
lega dregin saman.
Jafnframt hefur dýrtíðin verið
’mögnuð með endurteknum gengis-
lækkunum og stórfellduim álög-
um. Fer því þó enn fjarri, að öll
áhrif efnahagsráðstafana ríkis-
unni úr umferð, því að verði því
ekki hætt, verður að taka þeim
mun meira fé að láni erlendis,
eins og reynslan sýnir.
Á hinn bóginn er eðlilegt að
gera ráðstafanir til að tryggja, að
hæfilegur hluti af sparifé þjóðar-
innar sé notaður til skipulegra
ráðstafana til aukinnar verktækni
og framleiðni atvinnuveganna í
landinu. Munu þingmenn Fram-
sóknarfloksins flytja á þessu Al-
þingi frumvörp og þingsályktunar-
tillögur, sem ganga í þessa stefnu
og munu sýna, hvernig þeir telja
skynsamlegt að ráðstafa spari-
fénu í stað þess að safna því sam-
an til frystingar í bankakerfinu.
Mundi það sýna sig sem fyrr, ef
sá háttur væri á hafður, hverju
atorkumikið ráðdeildarfólk fær á-
orkað, ef því er trúað fyrir pen-
ingum.
verðhækkunarskrúfunni. Vaxta-
lækkun er eitt af fyrstu skref-
Stefnubreyting
Flutningsmenn telja brýna nauð
syn að breyta um stefnu í efna-
hagsmálunum, fikra sig í áföng-
um út úr þeim vítahring, sem
„viðreisnin" hefur leitt þjóðina
inn í, og leitast við að skapa eðli-
legt ástand. Flutningsmönnum er
ljóst, að þær ráðstafanir, sem
frumvarp þetta gerir ráð fyrir,
unum á þeirri braut, að dómi eru ekki fullnægjandi einar út af
framsóknarmanna. Jafnframt verð- fyrir sig En þeir telja þær þó
ur að gera öflugar ráðstafanir; þýðingarmikil grundvallaratriði.
til auka afköst og framleiðni | En af samþykkt frumvai psins
atvinnuveganna, en í því sambandi | mun(ii leiga-
þarf á sparifé þjóðarinnar að; i. Vextir' færðust í eðlilegt
halda til að auka lánveitingar, sem! horf, etos og þeir voru fyrir
valdið gætu straumhvörfum í
þessum efnum, eða að minnsta
kosti örari þróun í rétta átt en
orðið hefur undanfarið.
vaxtahækkun'ina 1960, og
jafnframt stigið fyrsta skref-
ið til lækkunar á tilkostn-
aði, sem hér hefur verið
stigið um 5 ána skeið.
2. Siparífjárfrystingunni yrði
hætt og auknir að sama
skapi möguleikar til útlána
til nauðsynlegra umbóta á
framleiðslukerfi þjóðarinn-
ar.
Hliðstætt frv. þessu hafa flutn
Framtak hinna mörgu
Það er skoðun framsóknarmanna,
að ráðstafanir þurfi áð gera til
að styðja einstaklingsframtak og. verðl jafnvægi j efna.
félagsframtak hinna morgu, sem |ha álum Engum dylst þ6 að
vú,^ bjarga ser og vera efnalega!dýrtíðarflóðið fer sívaxandi, þó að
sjalfstæðir, - nota 1 þvi skyni n, g, um sinn tekig ffl ag Pdylja
stjómarinnar að leita þess, sem ast í landinu. Það verður aðTnúa Ibað Eer b^arri að^öfl^kurl
hún kaHar „jafnvægr”, með því að j við og taka á nýjan leik
magna dýrtíðina og draga jafn- styðja upbyggingu einstaklinga, ' 8
framt inn sparifé til frystingar,, almannafélaga og byggðarlaga, Þeim var ætlað að skapa grund-
Rann út í sandinn
Það hefur lengi verið ljóst, að
lög nr. 4 20. febr. 1960, um efna-
hagsmál, hin svonefndu „viðreisn-
arlög“, hafa alls ekki náð tilgangi
sínum.
Þeim var ætlað að skapa jafn- ingsmenn lagt fram á undanförn-
vægi milli framboðs og eftirspum-1 um þingum, en stjórnarflokkarn-
ar á peningamarkaðinum. Ófull- ir lagzt á móti. En nú á milli
nægð eftirspurn eftir lánsfé mun þinga í sumar hefur ríkisstjórnin
þó aldrei hafa verið meiri en nú. látið undan siga í vaxtamálun-
Þeim var ætlað að koma í veg um á þann hátt, að heitið hefur
, fyrir verðbólguþróun, skapa stöð- verið að lækka vexti á íbúðalán-
um í 4%, eða lækka þá um 4%.
veldur almenningi stórfelldum erf-|m. a. með framkvæmd eðlilegrar
iðleikum við nauðsynlega upp-1 og heilbrigðrar lána- og vaxta-
Seðlabankanum, samkvæmt ákvæð j byggingu og atvinnurekstur. Hafa! stefnu, í stað þess að leggja stein
þessar ráðstafanir alveg tvímæla-! í götu þessara aðila, eins og gert
um 1 gr laga nr. 10/1961, umj
Seðlabanka íslands, má ekki
hækka' frá því, sem þær eru við
gildistöku laga þessara.
5. gr — Lög þessi öðlast þegar
gildi
í greinargerð með frumvarpinu
segir.
Frurnvarp það, sem hér er lagt
fram. miðar að tvennu:
■jr FRUMVARP um vaxtalaekkun og
fleira. — Flutningsmenn allir
þingmenn Framsóknarflokksins
í neðri deild.
■jr FRUMVARP um breyting á hegn-
ingarlögum — Etjórnarfrumvarp.
* FRUMVARP til laga um verð-
tryggingu launa. — Stjórnarfrum
varp.
* ÞINGSÁLYKTUNARTILLAGA um
stórvirkjunar- og stóriðjumál. —
Flutningsmenn Eysteinn Jónsson
o. f.l
* ÞINGSÁLYKTUNARTILLAGA
um endurkaup Seðlabankans á
framleiðslu og hráefnavíxlum iðn
aðarins. — Flutningsmenn Þór-
arinn Þórarinsson o. fl.
laust haft áhrif í þá átt að draga
mjög úr framleiðslu og framleiðni
frá því, sem ella hefði orðið.
Er það skoðun flutningsmanna,
að nú ríði einmitt mest á því að
gera öflugar ráðstafanir til að
auka afköst og framleiðni atvinnu-
veganna í öllum greinum og reyna
með því að komast út úr þeim
stórfellda vanda, sem búið er að
efna til.
Stytting vínnudags
Einshvern tíma kemur að því
— og vonandi fyrr en seinna, að
það verður að færa vinnutíma
fólks í eðlilegt horf. En til þess
að það hafi ekki 1 för með sér
tilfinnanlegan tekjumissi, verður
að auka framleiðsluna með auk-
inni tækni, meiri hagræðingu og
bættu skipulagi. Hér þarf margt
að koma til: bætt tæknimenntun
í landinu, efling leiðbeiningar-
starfsemi á sviði iðnaðar og fram-
leiðslumála og mikið fjármagn til
aúkningar og endurbóta á tækni-
búnaði þjóðarinnar Hér er um
að ræða endurbætur, sem að sjálf-
sögðu hljóta að taka alllangan
tíma, en þeim mun meiri nauð-
syn er að hefjast handa um
skipulegar aðgerðir á þessu sviði
án tafar í þessu skyni þarf þjóð-
in á öllu sína fé að halda og meira
til. Sjálfsagt er því að hætta að
draga hluta af sparif.iáraukning-
hefur verið undanfarið, m. a. með
innilokun sparifjár og vaxtaokri
og jafnvel skattheimtu frá at-
vinnuvegunum í lán handa þeim
sjálfum.
Hinir háu vextir, sem tíðkazt
hafa undanfarin ár, hafa haft í för
með sér miklg erfiðleika fyrir at-
vinnuvegina, en jafnvægi á pen-
ingamarkaðinum hafa þeir ekki
skapað. Allur þorri þjóðarinnar,
þar á meðal margir þeirra, sem
þó styðja stjórnarflokkana, hefur
ekkert traust borið til þess, að
efnahagsstefna stjórnarinnar
mundi leiða til stöðugs verðlags,
enda hefur dýrtíðarflóðið blasað
við hvers manns augum óslitið frá
því fyrsta, að þessi stefna var upp
tekin.
Lánsfjárskattur
Eftirspurn eftir lánsfé hefur far-
ið vaxandi þrátt fvrir háa vexti,
og sparifjáreigandinn hefur eng-
an hag af háu vöxtunum, þegar
verðbólgan magnast svo, að hún
brennir upp öllum vöxtunum og
meira til. Fyrir sparifjáreigandann
er stöðugt verðlag aðalatriðið. En
völl að viðskiptafrelsi. Að undan-
förnu hefur ríkisstjórnin þó verið
að takmarka það viðskiptafrelsi,
sem komið hafði verið á.
Þeim var ætlað að lækka skuld-
ir landsins út á við, en þær hafa
vaxið stórkostlega.
Þeim var ætlað að afnema upp-
bætur í öllum myndum, ep upp-
bætur og niðurgreiðslur eru nú
orðnar stórfelldar og fara hrað-
vaxandi.
Það er því sýnilegt, að sú stefna,
sem mörkuð var með „viðreisnar-
löggjöfinni“ svokölluðu, hefur
beðið skipbrot.
Er í þessu sambandi sanngjarnt
að minnast þess, að framsóknar-
menn sýndu fram á með óyggj-
andi rökum á síðasta Alþingi, að
kjaramálin voru þá orðin óleysan-
leg með öllu að óbreyttum þeim
húsnæðiskostnaði, sem orðinn var,
m. a. vegna óhagstæðra lána til
íbúðabygginga. Ekki vildi ríkis-
stxórnin á þetta hlusta þá og var
kallað lýðskrum að berjast fyrir
vaxtalækkun. En það kom fram í
vor, sem framsóknarmenn sögðu
fyrir, að kjarasamningum varð
ekki á komið, nema vextir til í-
búðalána væru lækkaðir. Þegar
svo var komið, reyndist það fram-
kvæmanlegt, sem áður var talin
fjarstæða.
Onnur stofnlán
Er óhjákvæmilegt að lækka
Framh a 15 síðu
★ í GÆR var fundur í sameinuðu Alþingi og báðum þingdeildum. í
sameinuðu þingi fór fram kjör kjörbréfanefndar og hlutu þessir
kosningu: Einar Ingimundarson, Matthías Á. Matthiesen, Eggert
G. Þorsteinsson, Ólafur Jóhannesson og Alfreð Gíslason. Skrifarar
sameinaðs þings voru kjörnir Skúli Guðmundsson og Ólafur Björns-
son.
-k ALDURSFORSETI, Ólafur Thors setti fund í neðri deild og
stjórnaði fundi þar til forseti hafði verið kjörinn. Forseti neðri
deildar var kosinn Sigurður Bjarnason með 21 atkvæði, Halldór
Ásgrímsson hlaut 11, Einar Olgeirsson 5 og Halldór E. Sigurðsson
1. 1. varaforseti var kjörinn Benedikt Gröndal og 2. varaforseti
Jónas Rafnar. Skrifarar n.d. voru kjörnir Matthías Bjarnason og
... ,, .... . . _ , Sigurvin Einarsson.
verðhækkunaráhrif vaxtabyrðar-1 arnór SIGURJÓNSSON, aldur’sforseti efri deildar, setti fund í
þáU í sjálfri dýrtíðarþróuninni. | efri deild og stjornaði forsetakjon. Forseti var kjorinn Sigurður
Þannig er búið að þvæla þjóð- Óli Ólason með 11 atkvæðum. Karl Kristjánsson hlaut 6 og Alfreð
inni inn í vítahring, sem verður Gíslason 3. 1. varaforseti e.d. var þosinn Eggert G. Þorsteins-
að brjótast út úr. Það verður son og 2. varaforseti Þorvaldur Garðar Kristjánsson.
að reyna að vinda ofan af ★ í DAG verður kosið í fastanefndir þingsins.