Tíminn - 14.10.1964, Blaðsíða 8

Tíminn - 14.10.1964, Blaðsíða 8
MIÐVIKUDAGUR 14. OKTÓBER 1964 8 TÍMINN Kaupir 300 þús. ísl. gærur í ár Frú Sigríður Thorlacíus ræðir við Svíann Thord Stille og frú hans, stóriðjuhölda fráTRANÁS Thord Stille og frú. Þegar erlendir stóriðjuhöld- ar eru á ferð með eiginkonum sínum, er ekki óalgengt að allt snúist um þá, en eiginkonan sé eins og þægileg tónlist í fjarska, kannski vel snyrt og glóandi af skartgripum. Aft- ur á móti er fágætt að hitta úr þeim hópi hjón, sem eru samstarfsmenn og hvorugt um sig sérfræðingur, sem stjórnar tveimur greinum af sameigin- legu fyrirtæki. f Tranás i Svíþjóð rekur Thord Stille mikla inn- og út flutningsverzlun með skinn, en kona hans, Doris Stille, veitir Hattar úr gærum og fleiri skinnum. t'orstöðu verksmiðju, sem saum ar loðkápur. Þetta eru hvort tveggja stórfyrirtæki og koma okkur íslendingum æði mikið við, því Thord Stille gerir ráð fyrir að flytja inn til Svíþjóð ar um þrjú hundruð þúsund ís lenzkar gærur í ár og frú Doris áætlar að þar af verði um 50 þúsund gærur gráar, en úr þeim lætur hún sauma loðkáp- ur. Frú Doris er feldskeri að iðn. Hóf hún nám í þeirri grein árið 1939, en árið 1945 stofnuðu þau hjón- in verksmiðju sína, en þar vinna um 40 manns. Er það óvenju mannmargt fyrirtæki þeirrar tegundar, því loðskinn eru dýr vara og því sjaldan um stórframleiðslu á loðkápum að ræða á hverjum stað. Ekki kunni ég við að spyrja frúna hve gömul hún hefði verið þeg- ar hún hóf námsferil sinn, því enn þann dag í dag lítur hún ekki út fyrir að vera eldri en svo sem þrjátíu og fimm ára, smáfríð og blíðleg með ung- meyjar hörundsblæ. Thord Stille hóf tilraunir með að nota sauðskinn í loðkápur árið 1940 og valdi þá til þess gærur af fjárstofni þeim, sem ræktaður er á Gotlandi. En fjárstofninn þar er ekki stór og því reyndist brátt of lítið það magn, sem þaðan fékkst af gærum. Fór Stille þá að svip- ast um eftir öðrum fjárstofni sem stærri væri og komst að þeirri niðurstöðu, að sá íslenzki væri einna líklegastur, því hann geymir sömu eiginleika og þá, er gerðu gotlandsgærurn ar hæfar í loðkápur. Fór hann til íslands árið 1948 þeirra er- inda, að athuga skinnin af ís- lenzka fénu. Hann segir, að íslendingar hafi í fyrstu haldið, að hann væri ekki heill á sönsum, þeg hann bauð nær helmingi hærra verð fyrir gráu gærurnar en þær hvítu, en fram að þeim tíma öfðu allar mislitar gærur verið seldar á miklu lægra verði. Fyrstu árin fékk hann ekki nema þetta 4—6 þúsund gráar gærur, en fær nú um 50 þúsund, eins og fyrr var sagt því bændur hafa lagt kapp á að rækta grátt fé hin síðustu ár. Er magnið orðið eins mikið og hægt er að nota í kápur Það tók mörg ár að finna beztu og hagkvæmustu aðferð irnar við vinnslu íslenzku gær anna. Þær eru yfirleitt fluttar út saltaðar, svo fyrst þarf að þvo úr þeim allt salt og óhrein indi. Þá var að klippa þær hæfilega snöggar. í fyrstu voru þær strengdar á tunnu og hand klipptar, en nú er búið að fá vél til að klippa þær. Síðan eru þær sútaðar og klipptar á ný og greindar sundur í fjóra gæðaflokka. Við verkun gær- anna kemur margt til greina. Til dæmis er mjög erfitt að ná öllum sandinum, sem sezt í innsta þelið, úr í þvotti. Þá verður líka að fara varlega Loðkápa úr ísl. gæruskinni. með skinnin vegna þess, að þau eru gishærðari og gljúpari en önnur skinn, sem notuð eru í loðkápur. Þegar Thord Stille fann upp á því að verka íslenzkar gærur í loðkápur, steig hann merkilegt spor í skinnaverkun. Það bæt- ast sjaldan ný skinn í tölu þeirra,, sem talin eru hæfa i ioðkápur. Menn hafa fyrir löngu rannsakað og hagnýtt öli þau skinn, sem til greina koma. Einu breytingarnar, sem verða ár frá ári á vali skinna í loðfeldi, eru hvort þau eiga að vera hrokkin eða slétt, lituð eða ólituð. Þarna bættist því alveg ný vara á markaðinn og þessi nýja vara hlaut heitið „Icelandic Lamb“ — „íslenzkt lamb.“ Það merki er á öllum loðfeldunum, sem frú Stille lætur sauma úr gráu gærun um. Stille gerði tilraun til að lita hvítar gærur, en um sama leyti komu litaðar gærur frá Suður - Ameríku á markaðinn fyrir miklu lægra verð. Hann einbeitti sér að gráu skinnun um vegna þess, að þar er hægt að láta upprunalegan lit halda sér og alltaf eru þeir margir, sem taka ekta liti fram yfir óekta. Þegar gráu skinnin koma full unnin í verksmiðjuna til Doris Stille, byrjar hún á því að láta flókka þau eftir litum, þannig að 5—6 skinn með sama lit- blæ eru tekin saman fyrir sig, en það mörg skinn fara í hvern feld. Hverja loðkápu verður að sníða sér eftir því hvernig lit- irnir í gærunum eru. Hún dró fram tvö sýnishorn úr misdökk um skinnum, hvorttveggja mjög fallegar kápur. Var önn- ur með áfastri hettu, en hinni fylgdi einskonar sjalhetta með svörtu kögri. Allur frágangur á pelsunum er hinn prýðileg asti. Frú Stille teiknar sjálf alla pelsa, sem saumaðir eru í verk smiðjunni, en þar eru árlega framleiddar utn 30 gerðir, þar af einar tíu úr íslenzkum skinn um. Alltaf verður að fylgja tízkunni, en gæta þó hófs, því loðkápa á að endast lengur en eitt eða tvö ár. Hún verður í senn að vera nýtízkuleg og óháð tízkuduttlungum. Ársfram leiðslan er um þrjú þúsund loð kápur, en þar af eru um tveir þriðjuhlotar úr íslenzku skinnunum. Af öðrum skinn um, sem alltaf eru í tízku, nefndi hún persian, bæði svört og brún, en oft eru önnur skinn til skreytingar á þeim loðkápum. Minkapelsa segja þau hjón ekki seljast í Svíþjóð heldur séu þeir allir fluttir út. Þar sé mönnum ekki ætlað að vera svo ríkir, að þeir eyði 30—40 þúsund sænskum krón um í eina flík utan á kroppinn á konunni. Auk loðkápanna eru fram- leiddar húfur og hattar úr ís- lenzku gæruskinnunum og þau, sem ekki eru nógu góð í flík ur, eru notuð í ábreiður og húsgagnaáklæði, en það hef- ur hvorttveggja orðið að tízku vörum og eftirsótt útflutnings- vara. Tegundarheitið „Icelandic Lamb“ er búið að vinna sér sess meðal grávörukaupmanna fyrir atbeina Doris og Thord Stille. Það hefur kostað marg háttaðar rannsóknir að finna aðferðir til að vinna sem bezta vöru úr gráu gærunum og þó búið sé að vinna markað fyrir varninginn úr þeim, verður stöðugt að halda áfram að fylgj ast með markaðshorfum og tízkusveiflum og stilla verði í hóf. Fyrir nokkrum árum hurfu § til dæmis norsku selskinnin alveg af markaðinum vegna þess, að verð þeirra var hækk að of mikið. Thord Stille kvaðst greiða hámarksverð fyrir gráu Framhaki á bls. 13 Sýnlshorn af grávöru frá Sfllles PSIs. #

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.