Alþýðublaðið - 10.04.1954, Blaðsíða 4

Laugardagur 10. apríl 1954.
Útgeíandi: Alþýðuflokkurima. Ritstjórl og ábyrgðarxnaðts^:
Hannibal Valdimarssan Meðritstjóri: Helgi SæmundssoK.
Frétiastjóíi: Sigvaldi H’álmarsson. Blaðamenia: Loftur Guð-
mundsson og Björgvin Guðmundsson. Auglýsingastjóri:
Emm* Möller. Ritstjórnarsímar: 4901 og 4902. Auglýsinga-
tóni: 4908. Afgreiðslusími: 4900. Alþýðuprentsmiðjan,
Hvg. 8—10. Áskriftarverð 15,00 á mán. I lausasölu: 1,00.
Orkuver Vesífjarða og Áusffjarð
LOKSINS er Jieim áfanga
náð eftir áratuga baráttu, a'ð
lagalegar heimildir liggja fyr-
ir tun virkjun vatnsfallanna
fyrir botni Arnarfjarðar. Þar
með er ákveðin bygging raf-
orkuvers er fullnægi raforku-
þörf 7000 Vestfirðinga.
Lögin uro Orkuver Vest-
fjarða voru afgreidd frá AI-!
þingi í fyrradag. j
Samkvæmt þeirri löggjöf er
ríkisstjórninni heimilt að fela
Rafmagnsveitum ríkisins að
virkja Dynjandisá eða Mjólká
í Arnarfirði til raforkuvinnslu
í allt að 7000 hestafla orku-
veri. !
Jafnframt veita lögin heim-
ild til að leggja háspennulín-
ur vestur á bóginn til Bíldu-
dals, Tálknafjarðar og Patreks
fjarðar og mrður á bóginn til
Þingeyrar, Flateyrar, Suður-
eyrar, Bolungarvíkur, Súða-
víkur og til Hnífsdals og fsa-
fjarðar. Þá á ríkið einnig a'ð
byggja 10 eða 11 aðalspenni-j
stöðvar. !
Fullkomin lágspennukerfi ,
hafa þegar verið byggð í öll-1
um kauptúnum á þessu svæði
óg í ísafjarðarkaupstað.
Til þess að tryggja fram-
kvæmd þessa.ra virkjunarfram-
kvæmda er ríkisstjórninni
heimilað í legum um Orkuver
Vestfjarða að ábyrgjast fyrir
bönd ríkissjóðs lán, sem Raf-
magnsveitur ríkisins taki og
má nema al!t að íiO milljónum
króna eða jafngildi þeirrar
upphæðar í erleudri mynt. Af
þessarri unnhæ'ð má taka allt
að 20 milljónir króna sem lán
úr Raforkusjóði, en bonum
bafa nú verið tryggðar 11—12
n^illjónir Ikróna tekjiy- á ári
næstu 10 árín.
Með 'þessari Iagasetningu er
málið loks komið á fram-
kvæmdastigið. Verður nu að
vænía þess, að ríkisstjórnin
hefii þegar undirbúning að
virkjunarfranrkviemdunum.
Gefur það sróðar vonir, að raf-
orkumáláráðberra, Steingrím-
ur Steiiiþórsson, befur nýlega
gefið þá yfirlýsingu við um-
ræ'ðu málsirs á Alþingi, að
strax á þessu árí verði byrjað
á bygglngu allstórra orkuvera
á Vestfjörðum og Austfjörð-
am.
Staðkunnugum mönnum
virðist auðssett mál, . að rétt
væri að hyr ja á byggingu ör-
yggísstöðvar, sem talin er
nauðsynleg norðan Breiðadals-
heiðar, eri á þeim hluta virkj-
unarsvæðisin.s búa nokkuð á
fimmta þúsund manns. Jafn-
Helgí Sæmíiiidssof
lupmannaS
framt þessu ætti svo að byggja
háspennulínuna frá Djúpi
vestur að virkjunarsta'ð við
Arnarf jörð. Með þessari tilhög-
un ynnist það, að næg raforka
væri strax fengin á virkjun-
arstað, án þess að Ieggja í þann
aukakostnað að setja þar upp
alldýra mótorstöð. Má segja
að raforka sé nálega ómissandi
meðan á virkjunarframkvæmd
unum stæði. En með því að
byrja á að leggja háspennu-
fínuna í stað þess a‘ð enda
mannvirkjagerðina með lagn-
ingu hennar, fengju líka öll
kauptúnin f Vestur-ísafjarðar-
sýslu, Þingeyri, Flateyri og
Suðureyrí, fullnægjandi sum-
arraforku strax, og væru þann-
ig búin að vinna upp raforku-
notkun sína, þegar Orkuver
Vestfjarða væri fullgert og
tekið til starfa. Hefur slík að-
staða áv£)lt hina mestu Jþýð'-
ingu fyrir rekstrarafkomu
dýrra raforkuvera fyrstu árin,
sem þau starfa. Virðist vera
sjálfsagt að notfæra sér þá
sérstaklega bagstæðu aðstöðu
sem hér er fyrir hendi, ef skyn
samlega er af stað farið með
tillíögun virkjunarfram-
kvæmda. Er ástæðulaust að
efast um. að hessa verði gætt,
þegar sérfræðingar ríkisstjórn-
arinnar taka ákvarðanir um
bvggingu Orkuvers Vest-
fiarða.
Á sama bátt og löggjöfin um
Vestf jarðavirkjun við Dynj-
anda hefur vakið fögnuð á
Vestfjörðum, fagna Austfirð-
ingar nú einnig lagasetningu
um virkjun Lagarfoss á Fljóts-
dalshéraði í allt að 5300 hest-
afla orkuveri. Frá þeirri afi-
stöð er Iieimilað aS leggja há-
snennulínu» til Egilsstaða,
Sevðisfjarðar, Neskaupstaðar,
Eskifiarðar, BiVðareyrar og
Búðakauntúns.
Með bygsringu þessa orku
vers fá Austfirðingar langþráð
ar óskir uppfylltar, og atvinnu
Iíf þeirra vissu fyrir því, að
næg og ódýr raforka fæst í
þiónustu bess innan tveggja
eða þriggja næstu ára.
Með þeirri lan'asetningu, sem
hé’- hefur verið gerð að um-
taí' efni, eru lögð drö» að því
aS bætt verðí úr. miklu mis-
rétti, sem Vestfirðingar og
Austfir’ðingar bafa orðið að
þola hin síðari ár í raforku
raálunum.
Ef framkvæmdir bregðast
ekki, er hér um að ræða þýð-
ingarmesta sporíð, sem stigið
hefur verið í þá ált að tryggja
jafnvægi í hyggð landsins.
1
a
í
3
Hef opnað (ækmngasfofu
í Lækjargötu 6 Íj, Reykjavík. Viðtalstími 1—3 og
eftir samkomulagi. — Sími 8-2995.
BJÖRN GUÐBEANDSSON LÆKNIR.
Sérgrein: Barnasjúkdómar.
KAUPMANNAHÖF.N 5. apríl.
FORSETAHJÓNiN sigruðu
Kaupmannahöfn á fyrsta degi
heimsóknar sinnar í Dan-
mörku. Þetta varð sigur í nor-
rænum anda. Virðuleiki for-
setahjónanna hefur heillað
Kaupmannahafnarbúa og vald
ið því, að nafn íslands er á
allra vörum. ,
Kaupmannahöfn skartaði ís-
lenzkum og dönskum fánum
strax og Danir risu úr rekkju
í morgun. Þeir blöktu hlið við
hlið sem; tákn vináttu og sam- (
vinnu. Mikill mannfjöldi safn-
aðist saman við Nyrðri-Toll-
búð, þar sem Gulifoss átti að
leggja að landi. Tignarfólk!
Danmerkur kom á vettvang i
samkvæmt settum reglum.
Undirbúningur heimsóknar-
innar náði hámafki, þegar kon
ungshjónin stigu út úr bifreio
sinni, Formsatriðum konung-
legrar móttökuhátíðar var
senn lokið, og Gúllfoss renndi
að hafnargarðinum. Forseta-
hjónin stóðu á stjórnpalli.
Augu allra beindust að gestun-
um. Konungshjónin gengu um
borð, og að skammri stundu
liðinni hófst sjálf móttökuhá-
tíðin. Það varð eftirminnileg
stund öllum viðstöddum, en
sér í lagi íslendingunum, sem
voru sjónarvottai: þessarar
fyrstu opinberu heimsóknar ís
lenzks •þjóðhöfðingja í fram-
andi land. Forsetahjónin unnu
glæsilegan sigur með virðu-
legri framkomu sinni. Þegar
móttökuhátíðinni var lokið og
á'horfendur héldu heim, hafði
vinátta íslendingi og Dana
verið staðfest m.eð þeim; hætti,
sem bezt hæfir og vekur mest-
ar vonir um gi.fturik samskipti
þjóðanna í framtíðinni.
Hiýff fiandfak.
Skömmu síðar var útvarpað
ræðum, Friðriks Danakonungs
og Ásgeirs Ásgeirssonar for-
seta íslands. Þær minntu á
hlýtt handtak góðra drengja,
sem sverjast í xcstbræðralag
að fornum sið. Ásgeir Ásgeirs-
son sannaði við þetta tækifæri
einu sinn enn, hversu hann er
vaxinn vanda þjóðhöfðigjans.
íslendingarnir í Kaupmanna-
höfn munu jafnan minnast
þessarar heimsóknar hans sem
ógleymanlegrar stundar. Full-
trúar blaðanna, sem börðust
gecfn honum í forsetakosning-
unum ■fjr'j’* nær tve:mur ár-
um, létu í Ijós gleði <j g hrifn-
ingu. Það reynist vonandi fyr-
irheit þess, að forseti íslands
hafi unnið þann sigur að verða
fulltrúi og tákn þjóðarinnar og
fslendingar borið gæfu til að
sameinazt um foringja sinn og
viðurkenna hann sem mikil-
hæfan og virðulegan landsföð-
ur.
f Nfndeíunden.
Siðdegis lagði forseti íslands
blómsveig að fótstalli minnis-
varðans um þá syni Danmerk-
ur, sem létu lífið í baráttu síð-
ari heimsstýrjáldarinnar. Því
er stundum haldið fram, að
hlutur Dana hafi verið lítill í
þeirri sögulegu og minnis-
stæðu orrahríð. Slíkt má til
sanns vegar færa. Smáþjóð,
sem á þá ósk æðsta að mega
liía og starfa í íriði, hlýtur
jafnan að mega sín lítils í við-
ureign við grimmt stórveldi,
grátt fyrir járnum. En vissu-
lega er skylt að mmnast þess,
að styrjöldin og hernámið kost
aði Dani miklar fórnir. Margir
beztu synir Danmerkur létu
Iífið í djarfmannlegum fang-
brögðum við ófreskju nazism-
ans og rakka þá. er runnu í
slóð hennar. Fjölda Dana blik-
uðu tár á hvarmi. þegar þeir
fögnuðu endurhenntu frelsi
sínu í styrjaldarlok og gátu ó-
hultir gengið að störfum hverr
dagsins á ný. Þessi endurminn
ing var efst í huga áhoriend-
anna í Mindelunden. þegar Ás-
ge:r Ásgeirsson lagði íslenzka
blómsveiginn að minnismerki
hinna föllnu. Fulltrúi íslands
vottaði þjóð Kaj Mu.nks samúð
sína með því að drúpa höfði
með grænkandi skóg Danmerk
ur að baki. Vorið er komið, og
smám, saman gróa sárin eftir
fimbulveturinn mikla.
Géðar fréffir.
Um kvöldið skarst ég úr
leik, vfirgaf ferðafélaga mína
og hvarf út í Kaupmannahöfn.
Hún hefur upp á margí að
bjóða, en ég var ekki í skapi
til að þiggja unaðssemdir henn
ar. Ég reikaði í kyrrð kvö'íds-
ins eftir fjölförniun strætum
þessarar stærstu borgar -Norð-
urlanda. — Fólksfjöidinn
streymdi framhjá eins og fall-
þung elfur. Fánarnir drúptu í
hálfa stöng. íslenskir og dansk
ir hlið við íhlið. Danmörk og Is-
land vottuðu Noregi inni-lega
samúð sína í óvæntri sorg. Eg
fór inn á veitingastað og sett-
ist einn úti í horni — ókunnur
maður í framandi' borg. Um-
hverffs mig sátu synir og dæt-
ur Danmerkur, fólk af ýmsum
stéttum'og á öllum aldri. Um-
ræðuefnið var hvarvetna eitt
og hið sama. íslenzku forseta-
hjónin höfðu með heimsókn
sinni unnið þann sigur að
heilla hugi og hjörtu fyrrver-
ar.di sambandsþjóðar okkar.
Dönum veiti.st stundum erfitt
að skilja okkur íslendinga. En
nú hafa beir sannfairzt um, að
Ásgeir Ásgeirsson og frú Dóra
Þórhallsdóttir eru glæsilegir
fulltrúar vinsamlegrar frænd-
þjóðar, sem vill vera frjáls og
fullvalda eins og Danir sjálfir
og norræn og bjartsýn á fram-
tíð sína eins og beir. Ég hvarf
aft.ur - til ferðafélaga minna í
fullvissu þess, að Island og
Danmörk hafa tengzt nýjum
og traustum böndum. Það er
gleðilegt hlutskipti að koma
þeim góðu fréttum hejm. Og
þær eigum. við forsetahjónun-
um að þakka.
Helgi Sæ-mundsson.
Byggdasafn Yesffjarða aðat-
VESTFIRÐINGAFÉLAGIÐ
í Reykjavík hefur starfað af
áhuga síðan skörnmu eftir
1940 að ýmsum vestfirzkum
menningarmálum.
KVIKMYND
OG BÓKAÚTGÁFA
Fyrir nokkrum árum gaf fé-
lagið úr bókina Gróður Vest-
fjarða eftir Steindór Steindórs
son menntaskólakennara. —
Nokkru síðar hóf það útgáfu á
Sóknalýsingum Vestfjarða. En
nú hefur Vestfirðingafélagið
gefið þessa útgáfu Samíbandi
vestfirzkra átthagafélaga. Þá
er þess að geta, að Vestfirð-
ingafélagið lét fynr nokkrum
árum gera Vestfjarðakvik-
mynd. Er hún nú í eign
fræðslumálastjórnarinnar og
verður sýnd í skólum landsins
sem, fræðslukvikmynd!
BYGGÐASAFN
VÉSTFJARDA
Þriðja stórverkefnið, sem
félagið hefur unnið að allt frá
stofnun sinni er svo það að
koma upp byggðasafni Vest-
fjarða. Er nú ætlun félagsins
að einbeita sér að því verkefni.
VESTFIRÐINGABÓK
Það helzta, sem gert hefur
verið til undirbúriings því
máli, er þetta: Safnað hefur
verið fé til byggöasafnsins í
svo kallaða Vestfirðingabók.
Er hún vandlega bundin í sel-
skinn,- og hafa mörg hundruð-
Vestfiroinga þegar skráð nöfn
Framhalö á 7. síðu.

s
■

Hugmynd að byggðasafni Vestfjarða.